1. Eaa te anoano natura no tatou pouroa?

EAA toou manako me ngaropoina i tetai taau i kite, i toou ingoa me kore, tei kino rava atu kare aia i kite ia koe? Ka riro teia ei mea taitaia. Eaa te tumu? No te mea kua kite pouroa tatou e mea natura i te inangaro kia ārikiia mai tatou e tetai ke. Inara ka inangaro tatou kia kite maata mai ratou ia tatou. Ka inangaro tatou kia kite ratou i to tatou tu e ta tatou i rave.—Numero 11:16; Iobu 31:6.

2, 3. Eaa te ka tupu me inangaro tatou kia ārikiia mai tatou e tetai ke? (Akara i te tutu mua.)

² Inara me kare tatou e matakite, ka riro teia anoano natura kia ārikiia mai, ei mea kino. Ka akariro teia ao o Satani ia tatou kia inangaro i te tu rongonui e te puapinga. Me tupu teia, kare i reira tatou e akamareka e e akamori i to tatou Metua Atua i te rangi, ko Iehova.—Apokalupo 4:11.

³ I to Iesu tuatau, kua tarevake te manako o te au arataki akonoanga no te tu kia marekaia. Akamatakite a Iesu i tana au pipi: “Kia matakite i te au tata tuatua, ko te anoano i te  aaere ma te kakau roroa, e kia aroaia i te au okoanga ra, e te au nooanga teitei i te au sunago ra, e te ngai teitei i te au kaingakai ra.” Karanga katoa aia: “E mate maata rava oki to ratou.” (Luka 20:46, 47) I tetai tua, kua akapaapaa a Iesu i tetai vaine takaua apinga kore tei tuku i tana nga moni e rua, e penei kare i kiteia mai e tetai ke. (Luka 21:1-4) E tikai, e tuke ta Iesu akara anga mei ta tetai ke. Ka tauturu teia atikara ia tatou kia akara meitaki i te au mea tei tau ki ta Iehova e inangaro maira kia rave tatou.

4. Koai te mea meitaki rava atu kia akamarekaia, e eaa te tumu?

⁴ Koai te mea meitaki rava atu kia akamarekaia? Kare te maata anga e tauta nei kia kiteia mai ratou na roto i te apii teitei, te angaanga pitiniti, e kia rongonui i te ngai tarekareka anga o teianei ao. Akataka mai a Paulo i te reira na te tuatua anga: “I teianei ra, kua kite kotou i te Atua, kare ua ra ïa, kia kiteia maira e te Atua, eaa kotou i oki akaou atu ei ki taua apiianga mua rikiriki rika kore, i ta kotou e anoano ra e kia tuikaa akaou rai kotou i reira?” (Galatia 4:9) E akameitakianga manea “kia kiteia maira e te Atua,” te Tutara Maata Rava Atu o te ao katoa e pini ua ake! Kua kite a Iehova e koai tatou, inangaro aia ia tatou, e te inangaro maira kia noo vaitata tatou kiaia. Kua anga a Iehova ia tatou kia riro ei oa nona.—Koheleta 12:13, 14.

5. Eaa ta tatou ka rave kia kiteia mai tatou e te Atua?

⁵ Kua kite tatou e e oa a Mose no Iehova. I tona pati akatenga anga ia Iehova: “E akakite mai koe kiaku i toou aerenga,” pau mai a Iehova: “Ka pera rai au, taau i tuatua mai ana: kua kite aroaia oki koe e au, kua kite au ia koe i toou ingoa.” (Exodo 33:12-17) Kua kite meitaki tikai a Iehova ia tatou tataki tai. Inara eaa ta tatou ka rave kia riro ei oa no Iehova? Kia inangaro tatou iaia e kia akatapu i to tatou oraanga kiaia.—E tatau ia 1 Korinetia 8:3.

6, 7. Eaa te ka akakeu ia tatou kia ngere i to tatou pirianga oa kia Iehova?

⁶ Inara ka anoanoia tatou kia akaperepere i te pirianga oa ki to tatou Metua i te rangi. Mei te au Kerititiano o Galatia, kia akamutu tatou i te akatuikaa ki te “apiianga mua rikiriki rika kore” o teianei ao, e te tu rongonui e te manuia. (Galatia 4:9) Kua kite takere te au Kerititiano i Galatia i te Atua, e kua kite takere te Atua ia ratou. Inara karanga a Paulo e “i oki akaou atu ei” teia au taeake ki te au apinga rika kore. Mei tera te tu, kua ui aia kia ratou: ‘Eaa kotou i oki akaou ei kia tuikaa i te au mea neneva e te puapinga kore?’

⁷ Ka tupu ainei teia kia tatou? Ae. Mei ia Paulo rai, te kite anga tatou i te tuatua mou, penei kua akaruke tatou i te tu rongonui e te au apinganui o to Satani ao. (E tatau ia Philipi 3:7, 8.) Penei kua akaruke tatou i te apii teitei, te au angaanga meitaki, me kore kia rauka maata te moni. Me kore penei ka rongonui e ka apinganui tatou no to tatou tu karape i te imene e te tipoti. Inara kua akaruke tatou i teia au mea ravarai. (Ebera 11:24-27) Kare i te mea meitaki kia tataraapa tatou i teia au ikianga meitaki e kia manako e ka puapinga atu to tatou oraanga me arumaki tatou i taua au mea ra! Ka riro teia  manako i te akaoki akaou ia tatou ki te au apinga o teianei ao, te au apinga ta tatou i karanga ana e au mea “rikiriki rika kore.” *—Akara i te tataanga rikiriki i raro.

8. Akapeea tatou me akaketaketa atu i to tatou anoano kia marekaia mai e Iehova?

⁸ Akapeea tatou me akaketaketa atu i to tatou anoano kia marekaia mai e Iehova e kare e inangaro i ta to teianei ao? Ka anoanoia tatou kia akamanako e rua manako puapinga tikai. Te mea mua, ka mareka ua rai a Iehova i te aronga tei tavini tiratiratu iaia. (E tatau ia Ebera 6:10; 11:6) Te akaperepere ra a Iehova i tona au tavini tiratiratu pouroa, no reira kua manako aia e “tuatua-tika kore” i te akangaropoina i tetai ia ratou. Te kite ua maira a Iehova “i tona uaorai.” (2 Timoteo 2:19) Te kite maira aia “i te aerenga o te aronga tuatua-tika” e ka akapeea me akaora ia ratou.—Salamo 1:6; 2 Petero 2:9.

9. Oronga mai i tetai akaraanga akapeea a Iehova te akaari mai anga i tona tu mareka no tona iti tangata.

⁹ I tetai au taime, e akaari ana a Iehova i tona tu mareka no tona iti tangata na roto i tetai au turanga takake. (2 Paraleipomeno 20:20, 29) Ei akaraanga, e akamanako ana i te tu i akaora ai a Iehova i tona iti tangata i te Tai Muramura, te arumaki anga te nuku vaeau ririnui o Pharao ia ratou. (Exodo 14:21-30; Salamo 106:9-11) E tupuanga umere tikai teia no te mea te tuatua nei rai te tangata i taua ngai ra no runga i te reira no tetai 40 mataiti i muri mai. (Iosua 2:9-11) Ka akamaroiroiia tatou me akamaara tatou akapeea a Iehova te inangaro anga i tona iti tangata e te taangaanga anga i tona mana no te akaora ia ratou i taito, no te mea kare e roa atu ana ka tamaki mai a Goga o Magoga ia tatou. (Ezekiela 38:8-12) I taua taime ra, ka mataora tatou e kua kimi tatou i te mareka anga a te Atua e kare ta teianei ao.

10. Eaa tetai mea puapinga ka anoanoia tatou kia akamanako?

¹⁰ Te rua, ka anoanoia tatou kia akamanako e penei ka akaari mai a Iehova i tona mareka ia tatou na roto i tetai au tu manako koreia. Me ka rave ua te tangata i tetai apinga meitaki kia akapaapaaia mai e tetai ke, kare a Iehova e tutaki ia ratou. Eaa te tumu? No te mea, karanga a Iesu, me akapaapaaia mai ratou e tetai ke, kua rauka ta ratou tutaki. (E tatau ia Mataio 6:1-5.) I tetai tua, ko Iehova “tei kite ua mai i te mea ngaro,” o te aronga kare i akangateiteiia no te meitaki ta ratou i rave no etai ke. Te kite maira aia i ta ratou i rave, e ka tutaki, me kore ka akameitaki aia ia ratou. E i tetai taime, ka tutaki a Iehova i tona au tavini na roto i tetai tu manako koreia. Ka uriuri tatou i tetai au akaraanga.

11. Akapeea a Iehova te akaari anga i tona tu mareka ia Maria?

¹¹ Kua iki a Iehova i te vaine mapu ngakau akaaka ko Maria ei metua vaine no tana Tamaiti, ko Iesu. Kua noo ana a Maria i te oire ko Nazareta, e ngai mamao mei ia Ierusalema e tona iero manea. (E tatau ia Luka 1:26-33.) Eaa a Iehova i iki ei ia Maria? Kua tuatua te angera ko Gaberiela kiaia e “kua kite aroaia mai koe e te Atua.” Ka kite mai tatou mei tana i akakite ki tona kopu tangata ko Elisabeta e e oa piri mou tikai aia no Iehova. (Luka 1:46-55) Te akara ua maira a Iehova ia Maria e kua oronga i teia akameitakianga manako koreia kiaia no tona tu tiratiratu.

12, 13 Akapeea a Iesu te akangateiteiia anga i tona anau anga e te apai anga a Maria iaia ki te iero e 40 rā i muri mai?

¹² Te anau mai anga a Iesu, koai ta Iehova i akakite no runga i tona anau anga? Kare ko tetai o te au tutara puapinga i Ierusalema e i Betelehema. Mari ra, kua tono aia i te au angera ki te au tiaki mamoe ngakau akaaka e akono ra i te au mamoe i vaoo ake ia Betelehema. (Luka 2:8-14) I reira, kua atoro atu teia au tiaki mamoe i te pepe anau ou. (Luka 2:15-17) Kua poitirere tikai a Maria raua ko Iosepha i te kite anga e kua akangateiteiia a Iesu na roto i teia tu. E tuke tikai te tu o ta Iehova angaanga ka rave ki ta te Tiaporo. Te tono anga a Satani i te aronga akara etu kia atoro ia Iesu e tona nga metua, kua kite te katoatoa i Ierusalema no runga i to Iesu anau anga, e kua tupu mai te au manamanata. (Mataio 2:3) Tei tupu mai, e maata te au tamariki tei tamateia i muri mai.—Mataio 2:16.

¹³ Akakite ta Iehova Ture ki to Iseraela e e 40 rā i muri ake i te anau anga i tetai tamaiti, ka oronga te metua vaine i tetai atinga kia Iehova. No reira kua aere atu a Maria, a Iosepha e Iesu mei Betelehema ki te iero i Ierusalema, tetai iva kiro mita (ono maire) te mamao. (Luka 2:22-24) I to ratou aere anga, penei kua manako a Maria me ka rave ainei te au taunga i tetai  apinga takake no te akangateitei ia Iesu. Kua akangateiteiia rai a Iesu, inara na roto i tetai tu kare a Maria i manako ana. Kua iki a Iehova ia Simeona, e tangata “akono i te Atua, e te tuatua-tika,” e te peroveta vaine ko Ana, e takaua e 84 ona mataiti, kia akakitekite e ko Iesu te Mesia me kore Karaiti tei taputouia.—Luka 2:25-38.

14. Akapeea a Iehova te tutaki anga ia Maria?

¹⁴ Kua akaari ua ainei a Iehova i tona tu mareka ia Maria no te tu i utuutu ei e i akono tiratiratu ei aia ia Iesu? Ae. Kua akapapu te Atua e kia tataia tetai au mea ta Maria i tuatua e i rave ki roto i te Pipiria. Te akaraanga, kare i rauka ia Maria i te aru ia Iesu i te tutu aere no tetai toru e te apa mataiti. Penei e vaine takaua aia, ka anoanoia aia kia noo ki Nazareta. No reira kua ngere aia i te au mea manea tei tupu ki tetai ke. Inara tei te pae aia iaia, te mate anga a Iesu. (Ioane 19:26) I muri mai, tei Ierusalema a Maria e te au pipi a Iesu i mua ake ka riringiia mai ei te vaerua tapu ia Penetekote. (Angaanga 1:13, 14) Papu roa kua akatainuia aia e tetai atu au pipi. Me koia ia, ko te aiteanga kua rauka iaia te tikaanga kia piri atu kia Iesu i te rangi e tuatau ua atu. E tutaki anga manea tikai te reira no tana angaanga tiratiratu!

15. Akapeea a Iehova te akaari anga i tona tu mareka ia Iesu iaia i te enua nei?

¹⁵ Kare a Iesu e inangaro i te akangateitei anga mei te au arataki akonoanga e te poritiki. Inara e toru taime, kua tuatua mai a Iehova mei te rangi mai, te akakite anga mai i tona aroa i tana Tamaiti. Kua akamaroiroi tikai te reira ia Iesu! I muri ua ake i to Iesu papetitoia anga i te vai i Ioridana, kua tuatua a Iehova: “Taku Tamaiti akaperepere teia, kua mareka rava au iaia.” (Mataio 3:17) Te akaraanga ko Ioane bapetizo tetai tangata tei akarongo i taua tuatua ra. E tai mataiti i mua ake ka mate ei a Iesu, kua akarongo atu e toru apotetoro i ta Iehova i tuatua  kia Iesu: “Ko taku Tamaiti akaperepere teia, kua mareka rava au iaia; e akarongo kotou iaia.” (Mataio 17:5) I te openga, i nga rā i mua ake ka mate ei a Iesu, kua tuatua akaou mai a Iehova mei te rangi ki tana Tamaiti.—Ioane 12:28.

16, 17 Akapeea a Iehova te akangateitei anga ia Iesu na roto i tetai tu manako koreia?

¹⁶ Kua kite a Iesu e ka kapiki te tangata iaia ei tangata akakino e ka tamate taakamaia aia. No reira, kua pure aia kia akatupuia to te Atua anoano e kare ko tona. (Mataio 26:39, 42) Kua “akakoromaki [aia] i te satauro, kare i akono i te akama,” no te mea kua inangaro aia kia marekaia mai e tona Metua, kare to teianei ao. (Ebera 12:2) Akapeea a Iehova te akaari anga i te tu mareka ia Iesu?

¹⁷ Ia Iesu i te enua nei, kua pure aia kia rauka iaia te kakā tei rauka iaia i mua ana, i tona tuatau i te pae i tona Metua i te rangi. (Ioane 17:5) Kare rava te Pipiria i akakite ana e kua inangaro a Iesu kia maata atu tana. Kare aia i tapapa atu i tetai tutaki anga takake no te rave anga i to Iehova anoano i te enua nei. Inara eaa ta Iehova i rave? Kua akangateitei aia ia Iesu na roto i tetai tu manako koreia. Te akatu akaouanga a Iehova ia Iesu, kua “akateitei rava” aia ia Iesu ki te rangi. Kua oronga katoa aia i te oraanga vaerua mutu kore kia Iesu, e apinga kare rava i rauka ana i tetai ua atu! * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) (Philipi 2:9; 1 Timoteo 6:16) E tu umere tikai teia ta Iehova tutaki anga ia Iesu no tana angaanga tiratiratu!

18. Eaa te ka tauturu ia tatou kia kimi i te mareka anga mei ia Iehova e kare mei teianei ao?

¹⁸ Eaa te ka tauturu ia tatou kia kimi i te mareka anga mei ia Iehova e kare mei teianei ao? Kia akamanako ua tatou e te mareka ua maira a Iehova i tona au tavini na roto i te au tu manako koreia. Ka akamanako ua tatou akapeea a Iehova me akameitaki mai ia tatou a te tuatau ki mua! Inara i teia taime, ia tatou e akakoromaki ra i te au manamanata e te au tu ngata o teia ao kino, kia akamaara tatou e te ngaro ke nei teianei ao. No reira ko tetai mareka anga mei teia ao, ka ngaro katoa te reira. (1 Ioane 2:17) I tetai tua, kare rava to tatou Metua aroa ko Iehova e akangaropoina i ta tatou angaanga e te aroa ta tatou i akaari no tona ingoa, no te mea kare aia i te Atua “tuatua-tika kore.” (Ebera 6:10) Ka akaari tikai mai aia i tona tu mareka ia tatou, penei na roto i te au tu manako koreia e tatou!