Tua Oraanga

Ko Iehova Toku Akapuanga e te Maroiroi

AKAKITEIA E MARCEL FILTEAU

“Me akaipoipo koe iaia, ka aere rai koe ki roto i te are auri.” Ko teia ta te au tangata i tuatua ki te vaine taku i parani no te akaipoipo. Ka tuku mai ana iaku kia akamarama e eaa ra ratou ka tuatua akapera ei.

I TOKU anau angaia i te 1927, kua riro te ngai o Kanata ia Quebec ei punanga ketaketa no te Akonoanga Katorika. Vaitata i te a mataiti i muri mai kua akamata, a Cécile Dufour, e orometua tamou o te Au Kite o Iehova, i te atoro i to matou kainga i roto i te oire o Montreal. No teia ra, kua tamataku putuputuia aia e to matou aronga i te pae mai. Ko te tika, kua opuia aia e kua takinga kinoia e manganui te taime no te tutuanga i te tuatua a te Pipiria. Kare i roa ana kua kite mai matou i te tika anga o te tuatua a Iesu: “E ka tamate ravaia kotou; e e makitakitaia mai kotou e te pa enua ravarai i toku nei ingoa.”​—Mataio 24:9.

I taua taime ra, e manganui tei manako e e mea manako koreia no tetai pamiri Varani Kanata kia akaruke i te akonoanga Katorika. Noatu rai kare toku nga metua i riro mai ei Au Kite papetitoia, kua taopenga raua e kare te au apiianga a te Akonoanga Katorika e rotai ana ki ta te Pipiria. No reira kua akamaroiroi raua i ta raua tamariki e varu kia tatau i te au puka tei neneiia e te Au Kite, e kua turu raua ia matou tei tu no te tuatua mou Pipiria.

Tuanga i Roto i te Au Tuatau Ngata

I te 1942, iaku i te apii, kua akamata au i te inangaro i te apii i te Pipiria. Kua araiia te au angaanga a te Au Kite o Iehova i Kanata i te reira taime no te mea kua aru ratou i te akaraanga o te au Kerititiano mua e kare i piri ana ki roto i te au tamaki o te pa enua. (Isaia 2:4; Mataio 26:52) Kua tukunaia toku tuakana ko Roland, ki roto i te puakapa angaanga no te mea kua patoi aia i te rave i te au apinga tamaki i te tuatau o te tamaki  i te ao i te reira taime te tupu ra.

Tae mai ki teia taime, kua oronga mai a Papa i tetai puka i te reo Varani kiaku te akataka maira i te au mamaeanga o te Au Kite Tiamani no to ratou patoi anga i te turu i te au angaanga vaeau a Adolph Hitler. * Kua akakeuia au kia akataka iaku uaorai ma te reira au akaraanga mataku kore o te tu tiratiratu, e kua akamata au i te aere atu ki te au uipaanga a te Au Kite o Iehova tei raveia i roto i te au kainga. Kare i roa kua patiia mai au kia piri mai ki roto i te angaanga tutuanga. Kua ariki au i te pati anga e te kite anga e penei ka opuia e ka tapekaia au.

I muri mai i te pureanga no te akamaroiroi, kua topapa au i taku ngutupa mua. Kua vai mai tetai vaine takinga meitaki, e i muri mai i te akaaravei anga iaku uaorai, kua tatau atu au kiaia i te au tuatua i roto ia 2 Timoteo 3:16: “Te au tuatua tapu katoa i tataia ra, e mea akauruia mai e te Atua, e e mea meitaki.”

“Ka inangaro ainei koe i te apii maata atu i te Pipiria?” kua ui atu au.

“Ae,” i na te vaine ei.

No reira kua akakite atu au kiaia e ka apai mai au i tetai taeake tei kite meitaki atu i te Pipiria iaku, taku ia i rave i te epetoma i aru mai. I muri mai i te kite anga mua, kua maata toku irinaki anga, e kua kite mai au e kare tatou e rave ua i te angaanga orometua ma to tatou uaorai maroiroi. Mei ta te apotetoro ko Paulo i tuatua, te rave ra tatou ma ta Iehova tauturu. Ae, e mea puapinga e kia kite tatou e “kia riro te mana maata meitaki nei [ki] te Atua, auraka ia matou.”​—2 Korinetia 4:7.

I muri maira, kua riro te angaanga tutuanga ei tuanga putuputu no toku oraanga e pera katoa te au opu anga e te tapeka anga. No reira rai i akakiteiai ki toku tokorua ka akaipoipo e, “Me akaipoipo koe iaia, ka aere rai koe ki roto i te are auri”! Inara, kare taua au kite anga i te mea ngata tikai. I muri ake i te akapouanga e tai po i roto i te are auri, tei matauia kua tutaki mai tetai taeake Kite e kia akarangatiraia matou.

Au Ikianga Puapinga

I roto ia Aperira 1943, kua akatapu au iaku uaorai kia Iehova e kua akatutu i te reira na te papetito anga ki te vai. I reira, i roto ia Aukute 1944, kua aere atu au ki taku uruoaanga maata mua, i Buffalo, New York, U.S.A., vaitata i te pae i te ngai arai anga o Kanata. Te vaira e 25,000 tei tae mai, e kua akakeu te porokaramu i toku anoano kia riro mai ei painia, i te au orometua tamou o te Au Kite o Iehova e kapikiia ra. Kua akaateaia te arai anga o te angaanga a te Au Kite o Iehova i Kanata ia Me 1945, e kua akamata au i te painia i te marama i aru mai.

Inara, i taku piri anga ki roto i te angaanga orometua e maata maira, kua pera katoa taku au atoro anga i te are auri. Okotai taime kua tukunaia au ki roto i tetai pia are auri maua ko  Mike Miller, e tavini tiratiratu, e te roa no Iehova. Kua noo maua ki runga i te taua timeni e kua tuatua. Kua akaketaketa maata ta maua pukapuka akamaroiroi i te pae vaerua iaku. Inara, i muri maira, kua manako mai au, ‘Akapeea me ka tupu mai te patoi anga i rotopu ia maua e kare maua e tuatua tetai ki tetai?’ Kua apii mai te taime i pou iaku ma teia taeake i roto i te are auri i te au apiianga manea i toku oraanga​—te anoano ra tatou i to tatou au taeake e no reira kia akakore ua e kia takinga meitaki tetai ki tetai. Me kare ra, mei ta te apotetoro ko Paulo i tata: “Kia aae ra e kia akapou ia kotou uaorai, e matakite, ko te pou takiri oki kotou ia kotou uaorai.”​—Galatia 5:15.

Ia Tepetema 1945, kua patiia mai au e kia tavini i te opati manga o te Taiate Punanga Tiaki i Toronto, Kanata, ta matou i kapiki e ko te Betela. Te porokaramu i te pae vaerua i reira e mea akamaroiroianga e te akaketaketaanga i te akarongo. I tera mai mataiti, kua tukunaia au e kia angaanga ki runga i te pama Betela, e 40 kiro mita te mamao i te tua tokerau o te opati manga. Iaku e aaki ra i te au strawberry ma Anne Wolynec mapu, kare au i kite ana i tona tu manea i te pae kopapa pera katoa tona inangaro e te maroiroi no Iehova. Kua akamataia tetai piri anga, e kua akaipoipo maua i roto ia Tianuare 1947.

I te rua e te apa mataiti i aru mai, kua painia maua i London, Ontario, e i muri mai ki runga ia Cape Breton Airani, i reira kua tauturu maua i te akamata i tetai putuputuanga. E oti, i te 1949, kua patiia mai maua ki te pupu 14 o te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada, i reira kua tereniia maua kia riro mai ei au mitinari.

Angaanga Mitinari i Quebec

Kua tukunaia te aronga Kanata tei karatuati mai o te pupu Gileada i mua ana kia akamata i te angaanga tutuanga i Quebec. I te 1950, kua kapiti atu maua e tetai atu e 25 mei to maua pupu 14 kia ratou. Kua apai mai te maata o te angaanga mitinari i te takinokino anga e te ta ua a te pupu aronga, tei akamataia e te au arataki o te Akonoanga Katorika Roma.

E rua ra i muri mai i te taeanga ki ta maua tukuanga angaanga mitinari mua i roto i te oire Rouyn, kua opuia a Anne e kua tukunaia ki muri i roto i te motoka o te akava. E kite anga ou teia kiaia, i te mea kua aere mai aia mei tetai vira meangiti i te ngai o Manitoba, Kanata, i reira e takitai ua ake taime e kiteia ana te akava. Tei matauia, kua mataku aia e kua maara iaia te au tuatua, “Me akaipoipo koe iaia, ka aere rai koe ki roto i te are auri.” Inara, i mua ake ka akaoro ei, kua kitea katoaia au e te akava e kua tuku iaku ki roto i te motoka ma Anne. “Mataora tikai au i te kite atu ia koe!” i tuatua mai ei aia. Inara, kua maru tikai aia, te tuatua anga, “Ina, kua tupu rai teia ki te au apotetoro no te tutuanga no runga ia Iesu.” (Angaanga 4:1-3; 5:17, 18) I muri mai i taua ra ra kua tukunaia maua.

Vaitata e tai mataiti i muri mai i taua tupuanga, i roto rai i te angaanga orometua mei tera are ki tera are i ta maua tukuanga angaanga ou i Montreal, kua rongo atu au i te tangi anga turituri i runga i te mataara e kua kite atu i tetai pupu riririri e pei ra i te au toka. Iaku e aere ra i te tauturu ia Anne raua ko tona patana, kua tae mai te akava. Koi kore ei i opuia te au mema o te pupu, kua opu te akava ia Anne raua ko tona patana! Ia raua i roto i te are auri, kua akamaara atu a Anne ki te Kite ou e te kite ra raua i te tika anga o te tuatua a Iesu: “E e makitakitaia kotou e te tangata katoatoa i toku nei ingoa.”​—Mataio 10:22.

I tetai taime, kua tiaki etai 1,700 akavaanga patoi i te Au Kite o Iehova i te akava anga i Quebec. Tei matauia, kua akaapaia matou no te orongaanga i te au puka tamanamanata me kare te tua anga i te au puka ma te kore e raitini. Tei tupu, kua patoi te Tipatimani Ture o te Taiate Punanga Tiaki i te kavamani o Quebec. I muri ake i te au mataiti e manganui no te maro anga i te pae ture, kua tuku mai a Iehova e rua autu anga maata kia matou i mua i te Akavaanga Teitei o Kanata. Ia Titema 1950, kua akaateaia mei ia matou te utunga e apinga patoi i te kavamani ta matou puka, e ia Okotopa 1953, kua turuia ta matou tika anga kia oronga aere i te puka Pipiria ma te kore e raitini. No reira kua kite atu matou na roto i tetai tu kitea uaia e akapeea Iehova i te riro anga ei ngai “akapuanga e te maroiroi, e tauturu vaitata roa ïa kia rokoia e te tumatetenga.”​—Salamo 46:1.

Ma te umere ra, kua maata mai te numero o te Au Kite i Quebec mei te 356 i te 1945, i te akamata anga au i te painia, tere atu i te 24,000 i teia tuatau! Kua riro tikai mei ta te Pipiria  ra i totou: “Te taoonga ra noou i angaʼi ra, kare ïa e manuia; e te au vaa katoa e patoi ia koe, i te akava anga ra, naau ïa e akaapa atu.”​—Isaia 54:17.

Ta Maua Angaanga i Varani

I roto ia Tepetema 1959, kua patiia mai maua ko Anne kia tavini i te Betela i Paris, Varani, i reira kua akatakaia au kia akaaere i te ngai neneianga. I mua ake ka tae ei maua ki reira i roto ia Tianuare 1960, kua raveia ana te neneianga e tetai kamupani okooko. I te mea kua araiia Te Punanga Tiaki i Varani, kua nenei matou i te makatini i te marama tataki tai i roto i te tu mei tetai puka rikiriki e 64 kapi. Kua kapikiia te puka rikiriki e ko The Interior Bulletin of Jehovah’s Witnesses, e kua ki te reira i te au atikara apii i roto i te putuputuanga no te marama. Mei te 1960 ki te 1967, te numero o te aronga tei piri mai ki roto i te angaanga tutuanga i Varani kua maata atu mei te 15,439 ki te 26,250.

I te openga ra, kua tukuna akaouia te maata anga o te au mitinari ki tetai atu ngai ke, etai ki te au enua tuatua i te reo Varani i Aperika e tetai atu ki Quebec. I te mea kare a Anne i meitaki roa ana e kua anoano i te vai anga, kua oki atu maua ki Quebec. I muri mai i te toru mataiti i te akara angaia i te pae vairakau, kua meitaki mai to Anne oraanga kopapa. Kua tukunaia au i te reira taime ki roto i te angaanga kotinga akaaere, te atoroanga i te putuputuanga tukeke i te epetoma tataki tai kia oronga i te akamaroiroi anga i te pae vaerua.

Angaanga Mitinari i Aperika

I nga mea mataiti i muri mai, i te 1981, kua mataora tikai maua i te rauka anga mai tetai tukuanga angaanga ou ei au mitinari ki Zaire, i teianei ko Democratic Republic of Congo. E putaua te au tangata, e te mamae ra ratou i te au taomi anga e manganui. I te tae anga maua ki reira, te vaira e 25,753 Au Kite, inara i teia tuatau kua maata taua numero e tere atu i te 113,000, e 446,362 tei tae mai no te Akamaara Anga i te matenga o Karaiti i te 1999!

I te 1984 kua rauka ia matou mei te kavamani etai 200 eketea enua kia patu i tetai opati manga ou. I reira, ia Titema 1985, kua raveia tetai uruoaanga pa enua i te oire maata, ko Kinshasa, ma te 32,000 tereketi tei tae mai mei te au tuanga ngai e manganui o te ao. I muri mai i te reira, kua tamanamanata te au orometua patoi i ta matou angaanga i Zaire. Ia Mati 12, 1986, kua orongaia te reta ki te au taeake akaaere te akakite anga e kua tureia te taokotai anga a te Au Kite o Iehova i Zaire. Teia arai anga ki runga i te katoa anga o ta matou au angaanga kua tainaia e te peretiteni i te reira taime o te enua, ko Mobutu Sese Seko.

No taua au tupu anga viviki, kua taangaanga matou i te ako anga Pipiria: “E kite mamao te tangata pakari i te kino, e kua pipini iora.” (Maseli 22:3) Kua kiteaia e matou etai au mataara e raukai te pepa, te inika, te nenei, e te au apinga nenei anga, e te au kemikara mei vao mai i te enua kia nenei i ta matou au puka i Kinshasa. Kua akono katoa matou i ta matou au ngai tuaanga. I te papa meitaki anga matou, kua angaanga meitaki atu ta matou akatereanga i ta te kavamani ngai tuanga i te mere!

E tauatini ua atu Au Kite tei opuia, e manganui tei takinokinoia. Inara, ma te kore tetai, kua tu ngaueue kore ratou i taua takino anga e kua akono tamou i to ratou tu tiratiratu. Kua opu katoaia au e kua kite atu i te au turanga kino tei tukunaia te au taeake kia aere na roto i te are auri. E manganui te taime kua taomiia matou e te akava muna e te au mana akaaere, inara kua akono ua a Iehova i te mataara ki vao no matou.​—2 Korinetia 4:8.

Kua uunaia e matou vaitata e 3,000 pia puka i roto i tetai ngai akaputuanga a tetai tangata pitiniti. Inara, i te openga ra, kua akakite tetai o tana aronga angaanga ki te akava muna, e kua opu ratou i te tangata pitiniti. Ia ratou e aere ki te are auri, kua tikoti ratou i te mataara te aere ra au na runga i roto i toku motoka. Kua akakite te tangata pitiniti kia ratou e naku i rave i te akapapaanga kiaia kia akaputu i te au puka. Kua tapu mai te akava e kua uiui mai iaku no runga i te reira, te akaapaanga mai iaku no te tuku anga i te puka tureia i roto i te ngai akaputu anga a teia tangata.

“Tei ia koe ainei tetai o te puka?” kua ui atu au.

“Ae,” i pau mai ei ratou.

“Ina kia akara ana au?” kua pati atu au.

Kua apai mai ratou i tetai kopi kiaku, e kua  akaari atu au kia ratou i te kapi i roto, te akakite ra: “Neneiia i Marike e te Taiate Punanga Tiaki Pipiria e te Pepa.”

“Ko tena i roto i toou nga rima e apinga ia na te Marike e kare te reira e na Zaire,” kua akamaara atu au kia ratou. “Kua tuku ta kotou kavamani i te arai anga ki runga i te akaaerenga tureia o te taokotai anga o te Au Kite o Iehova o Zaire e kare ra ki runga i te Taiate Punanga Tiaki Pipiria e te Pepa o Marike. No reira kia matakite kotou i ta kotou ka rave ki teia au puka.”

Kua akatikaia au kia aere no te mea kare a ratou tika anga mei te ngai akavaanga kia opu iaku. I te reira po ra, kua apai atu matou i te au toroka ki te ngai akaputu anga e kua tuku pouroa i te puka ki runga i te reira. I te aerenga mai te au mana akaaere i tera mai ra, kua riri tikai ratou i te kite anga e kare e apinga i roto i te ngai akaputu anga. I te reira taime te kimi ra ratou iaku, i te mea e tika anga ta ratou no te opu iaku. Kua kitea au e ratou, e no te mea kare o ratou motoka, kua akaoro au iaku uaorai ki te are auri! Kua aru mai tetai Kite iaku e raukai iaia te apai i toku motoka i mua ake ka opu ei ratou i te reira.

I muri mai i te varu ora uiui anga, kua iki ratou i te akaatea iaku mei te enua. Inara kua akaari atu au kia ratou i tetai reta e kopi no ko mai i te kavamani te akapapuanga i toku tikaanga kia akaatea i te au apinga tei araiia i teianei a te taokotai anga o te Au Kite o Iehova i Zaire. No reira kua akatikaia au kia rave ua atu i taku angaanga i te Betela.

E a mataiti i muri mai i te tavini anga i raro ake i te au taomi anga o te arai anga i te angaanga i Zaire, kua tupu te ulcer tae i roto i toku kopu kua riro ei tamataku anga i te oraanga. Kua ikiia e kia akaruke au e raukai te rapakau anga i Aperika Apatonga, i reira kua akono meitaki te manga iaku e kua meitaki mai au. I muri mai i te tavinianga e varu mataiti i Zaire, tei riro ei kite anga akamaaraia e te mataora, kua neke atu maua ki te manga i Aperika Apatonga i te 1989. I te 1998 kua oki atu maua ki to maua enua e mei reira mai kua tavini akaou ki roto i te Betela i Kanata.

Mataora Tikai i te Tavini Anga

Me akara au ki muri i toku tavini anga e 54 mataiti i roto i te angaanga orometua tamou, mataora tikai au e kua akapou au i toku tu maroiroi mapu i roto i ta Iehova angaanga akaperepere. Noatu kua akakoromaki a Anne i te au turanga ngata e manganui, kare aia i koumuumu ana inara kua turu ua i ta maua au angaanga. Ma te kapipiti, kua rauka ia maua te akameitaki anga no te tauturuanga e manganui kia kite ia Iehova, tetai ia ratou te tavini ra i teianei i roto i te angaanga orometua tamou. E rekareka anga tikai i te kite atu i etai o ta ratou tamariki e pera i ta ratou ai mokopuna e tavini ra i to tatou Atua maata, ko Iehova!

Te papu nei iaku e kare atu e apinga ka rauka i teia ao i te oronga mai te ka rauka i te akaaite ia atu ma te au ariki anga e te au akameitaki anga ta Iehova i oronga mai kia maua. E tika, kua akakoromaki maua i te au timata anga e manganui, inara kua riro pouroa te reira ei akamatutu i to maua akarongo e te irinaki papu i roto ia Iehova. Kua riro tikai aia ei punanga maroiroi, ei ngai akapuanga, e ei tauturu anga te ka kiteaia i te au tuatau taitaia.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 26]

Painia kapipiti anga i te 1947; ma Anne i teia ra

[Tutu i te kapi 29]

Te au tangata ta maua i aravei i Zaire kua inangaro i te tuatua mou Pipiria