Manuia na Roto i te Tu Aruaru

KUA riro te tu aruaru ei tu matau koreia i teia tuatau. E manganui te tangata e irinaki ra ka tupu te tu manuia me tei roto koe i te ngai tau i te taime tau e i te tu aruaru ra. Koai te ka akaapa atu ia ratou? Kua ki te akakitekite anga nuti i te au tataanga akakite aere ra te akakeu ra e kia opuia te tuatua akakite e vaitata rai e ko tetai apinga taau ka inangaro ka rauka ma te meangiti te tauta anga e te manga maata ake o te moni. Te nenei tamou ra te au nuti pepa i te au tua e manganui no runga i te tu manuia tei tupu ua e te au tamariki kite ra kua rauka te au mirioni i muri ua ake i te akaruke anga i te apii.

Kua aue te tangata tata nuti ko Leonard Pitts e: “I roto i te taiate inangaro i te manako, kua akara anga mama ua te reira. . . . I te akara anga e ka rauka i tetai i te rave naringa ra aia i marama i te tiriki, kua rauka te tu kite, me kare kua rauka iaia te tauturu tu-Atua.”

Eaa ra te Tu Aruaru?

Te aite anga o te tu aruaru koia oki kia ‘mou ngaueue kore e te marie i tetai akakoroanga, tu, me kare tetai angaanga noatu te au arai anga me kare te au manamanata.’ Te tuatua ra te reira e kia aere tamou ua atu ma te papu noatu te kino, kia maro ua atu, auraka e tuku ua. Kua tuatua maata te Pipiria i te puapinga o teia tu. Ei akatauanga, te raurau maira ta te Atua Tuatua e: “E na mua ra kotou i te kimi i te basileia,” “e topāpā atu, e kiritiia mai te pa ia kotou,” “tamou marie tikai i te pure,” e “te meitaki ra e tāpu marie.”​—Mataio 6:33; Luka 11:9; Roma 12:12; 1 Tesalonia 5:21.

 Ko tetai tuanga puapinga o te tu aruaru koia oki ko te akonoanga i te au manamanata kare e rauka i te kopaeia. Te na ko maira a Maseli 24:16 e: “Kua taki itu ua atu te inga anga o te tangata tuatua-tika, e tu akaou mai aia.” I te mea e ka ‘tuku i te au’ me aro atu i te tu ngata me kare te autu kore anga, ‘ka tu,’ ‘ka aere ua,’ e ka tamata akaou ua atu te tangata aruaru.

Inara, e manganui tei kore i papa no te au tu ngata e te autu kore penei ka aro atu ratou. Kare i rauka i te akatupu i te anoano kia aruaru, kua tuku ua ratou i te au. “E maata roa te tangata te akono ra i te autu kore na roto i te tu akakino i tetai uaorai,” i na tetai tangata tata ei ko Morley Callaghan. “Ka tuku ua ratou ki te tu tangi aroa i tetai uaorai, ka akaapa ratou i te katoatoa, ka riri ua ratou e . . . ka tuku ua.”

E mea manuia kore teia. “Kua ngaropoina ia tatou,” i na Pitts ei, “e e tumu tetai i aere ei tatou na roto i te timata anga, ka kiteia te puapinga no te aere anga na roto i te tumatetenga.” Eaa oki teia puapinga? Kua taopenga mai aia: “Ka apii [tetai] e kare te autu kore i te mea kino roa, kare katoa i autu mutu koreia. Ka rauka i tetai te manako oonu. Ka papa ua tetai.” Te akakite maira te Pipiria: “E puapinga anake rai tei te au angaanga katoa ra.”​—Maseli 14:23.

E tika, kia akapapa akaou i muri ake i te manamanata kare ia i te mea mama tikai. I etai taime ka aro atu tatou i te au akaaoanga penei kua akara anga e ka akaao i ta tatou tauta anga kia autu i te reira. I te mea e ka piri vaitata atu, kua akara anga e kua mamao ta tatou au akakoroanga e ka ngaro atu. Penei ka riri tatou, kare e rauka i te rave i tetai apinga, e penei ka akamaroiroi koreia, e ka taitaiaia. (Maseli 24:10) Inara, te akamaroiroi maira te Pipiria ia tatou: “Auraka tatou e roiroi i te takinga-meitaki, ei te tautau tikai oki tatou e kokoti ei, kia kore tatou e akaparuparu.”​—Galatia 6:9.

Eaa te ka Tauturu ia Tatou kia Aruaru?

Te takainga mua no te aruaruanga i roto i tetai aerenga ikiia koia oki kia akanoo i te au akakoroanga ka rauka ua e te puapinga. Kua marama tikai te apotetoro ko Paulo i teia. Kua akakite aia ki to Korinetia: “Te oro nei au, kare ra mei te mea kare i kitea; te moto nei au, kare ra mei te mea e, e moto ki te matangi.” Kua kite a Paulo e me ka inangaro aia e kia manuia tana tauta anga, ka anoano aia i te au akakoroanga taka meitaki, mei tetai tangata oro e akamanako ra i te tikoti i te raini akaoti anga i roto i te oro anga. “Kare ra kotou i kite e ko te aronga e oro i te taemoemo anga ra, e oro katoatoa ïa, okotai ua ra e rave i te korona: E akaarite i to kotou taemoemo anga, kia rauka te korona,” i raurau ei aia ia ratou. (1 Korinetia 9:24, 26) Akapeea e raukai ia tatou i te rave i teia?

“Te akara meitaki ra te tangata akono ra i tona takainga,” i na Maseli 14:15 ei. E mea pakari i te akara akaou i ta tatou au parani i te oraanga i te au taime, te ui anga kia tatou uaorai e te aere nei tatou kiea e me te anoanoia ra te au akatikatika anga. E mea puapinga kia taka meitaki i te manako e eaa ta tatou ka inangaro i te akatupu e no teaa ra. Kare i reira tatou e tuku i te au me akamanako tamou tatou i to tatou ngai e aere ra ki to tatou manako. “E akara tika atu to mata ki mua ia koe,” i raurau mai ei te materi akauruia, e “e akatinamouia toou katoa ra au aerenga.”​—Maseli 4:25, 26.

Te akataka anga i taau au akakoroanga, te takainga ka aru mai koia oki kia akara e akapeea me itae i te reira. Kua ui a Iesu: “Koai ïa tangata i o kotou na, kia akakoro i te are e akatu, kare e timata ana i te noo ki raro, ka tatau ei i te apinga ei ou e oti ei”? (Luka 14:28) Kia rotai ma teia kaveinga, kua akakite tetai tangata kite i te pae manako e: “Ko tetai apinga taku i kite no runga i te aronga manuia koia oki kua marama meitaki ratou i te piri anga i rotopu i te akatupu anga e te ka tupu i roto i to ratou oraanga. Kua marama te aronga manuia e me inangaro ratou i tetai apinga, ka tau ratou kia rave i te au apinga anoanoia e raukai te reira.” Te rauka anga te marama taka meitaki i te au takainga anoanoia ka tau tatou kia rave e raukai ta tatou i inangaro ka tauturu ia tatou kia akara tika atu. Ka akariro katoa te reira ei mea ngoie no tatou kia akapapa akaou me tupu te manamanata kia tatou. Ko te reira akara anga te taviri no Orville e Wilbur Wright i manuiai.

No reira, me tupu te manamanata, e rave i tei meitaki ia koe i te akara i te reira ma te manako papu e ei kite anga kia apii ia. E akara meitaki i te turanga, e akara i te ngai i aere tarevake ei koe, i reira e akatikatika i te tarevake me kare e rapakau i te ngai paruparu. Ka tauturu te tuatua anga ki  tetai ke, i te mea “kia rai te ui e takaʼi tei manakoia ra.” (Maseli 20:18) Ma te matauia, ma te tauta anga, ka akatupu koe i te kite e te tu karape, te openga ra te tauturu ra e kia manuiai koe.

Te toru o te tumu anoanoia o te tu aruaru koia oki ko te angaanga tamou. Kua raurau mai te apotetoro ko Paulo: “Ko ta tatou ngai i rauka maira, na reira tatou i te aere na taua akairo rai, kia akono oki tatou i te mea okotai.” (Philipi 3:16) Mei ta tetai tangata apii i tuatua, “ka akatupu te tu tau e te tamou i te au tupu anga puapinga.” Kua akatutu meitaki ia teia i roto i te tua Aesop kite meitakiia no runga i te onu e te toa rapiti. Kua re te onu i te taemoemo anga, noatu rai e marie ake aia i te rapiti. No teaa ra? No te mea e akara anga tamou e te apii to te onu. Kare aia i tuku ua mari ra kua iki i te ririnui tei tau kiaia, i reira kua rave i te reira e tikoti ua atu aia i te raini. I te mea ka tere tamou ki mua te tangata akapapa, papu, ka vai akakeuia aia kare i reira e tuku i te au me kare e akaateaia mei roto i te oro anga. Ae, “e akaarite i to kotou taemoemo anga” e raukai ia koe taau akakoroanga.

Ikianga i te Au Akakoroanga Puapinga

E tika, e puapinga ei te tu aruaru, ka anoanoia tatou kia rauka te au akakoroanga puapinga. E manganui te tangata kua tauta i te au apinga kare e apai mai ana i te mataora. Inara te tou maira te Pipiria: “Ko te akara ra ki roto i te ture tika rava o te rangatira ra, ma te tamou tikai, . . . e akameitakiia ïa aia i te rave anga.” (Iakobo 1:25) Ae, te apiianga e kia marama i ta te Atua ture tei akanooia i roto i te Pipiria e akakoroanga puapinga ia. No teaa ra? Te mea puapinga, no te mea kua akatumuia ta te Atua ture ki runga i tana au turanga tuatua tika e te apa kore. E ko Tei Anga, kua kite aia i te mea meitaki no tana au mea i anga ra. No reira me tamou tatou i te apii i te au ikuiku anga a te Atua e te taangaangaanga i te reira i to tatou au oraanga, papu rai ka apai mai taua tu aruaru i te mataora kia tatou. “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra . . . Auraka e akangaropoina iaia i toou katoa ra au aerenga; e nana e akakite kia koe i toou ra au arataa,” i taputou mai ei a Maseli 3:5, 6.

Pera katoa, te apiianga no runga i te Atua e Iesu “teia te ora mutu kore,” i na Iesu ei. (Ioane 17:3) Te akakite maira te au totou Pipiria e te noo nei tatou i roto i te “tuatau openga ra” o teia akatereanga. (2 Timoteo 3:1-5; Mataio 24:3-13) Kare e roa atu ka akamata to te Atua Patireia, tana kavamani tuatua tika, i ta te reira tutara anga ki runga i te enua. (Daniela 2:44; Mataio 6:10) Ka turou mai teia kavamani i tetai tuatau au tikai, e maata te apinga, e te meitaki te oraanga no te tangata akarongo ravarai. (Salamo 37:10, 11; Apokalupo 21:4) “Kare te Atua e akono i te tu o te tangata,” i na Angaanga 10:34 ei. Ae, te patiia nei te katoatoa kia rekareka i teia au puapinga!

E puka taito te Pipiria tei ki i te pakari e te aite anga. Ka anoanoia te tuatau e te tauta pakari e raukai te marama i te reira. Inara ma ta te Atua tauturu​—me maro ua atu tatou i te kimi i to te reira kite—​ka riro te reira ei puka akatueraia kia tatou. (Maseli 2:4, 5; Iakobo 1:5) E tika, ko te taangaanga i ta tatou ka apii penei e mea akaaoanga. Penei ka anoanoia tatou kia rave i te au akatikatika anga i ta tatou e manako ra me kare te au tu. Penei ka patoi te au oa me kare te au mema pamiri i ta tatou apii anga i te Pipiria. No reira ka anoanoia te tu aruaru. Kua akamaara mai te apotetoro ko Paulo ia tatou e ka oronga te Atua i te ora mutu kore ki te aronga tei “tamou marie anga i te tuatua meitaki.” (Roma 2:7) Ka mataora te Au Kite o Iehova i te tauturu ia koe kia rauka taua akakoroanga.

E manako papu e ka kitea e koe te tu manuia me aruaru koe i te apiianga i te Atua e tona anoano e te tamou marie ra i te taangaangaanga i taau e apii ra.​—Salamo 1:1-3.

[Tutu i te kapi 6]

Ka kitea e koe te tu manuia me aruaru koe i te apiianga i te Atua e tona anoano

[Akameitakianga no te Tataanga i te kapi 4]

Culver Pictures