“Kia Maata Taau Tapapa Anga i to Ngakau”

KUA akakite a Iehova ki te peroveta ko Samuela: “Kare oki ta Iehova akara anga e tau ki ta te tangata; e akara oki te tangata ki te tu i vao ake, karekā Iehova e akara ïa i te ngakau.” (1 Samuela 16:7) I te akara atu anga i te ngakau akatutu, kua imene te tata taramo ko Davida e: “Kua timata koe [e Iehova] i toku ngakau; kua atoro mai koe iaku i te po; kua timata koe iaku, e kare ua i kitea e koe ra; kua akakoro au.”​—Salamo 17:3.

Ae, te akara ra a Iehova ki roto i te ngakau kia akataka tikai ia tatou. (Maseli 17:3) No te au tumu meitaki, i reira, kua ako te Ariki ko Solomona o Iseraela taito ra e: “I te au mea katoa taau ka tapapa ra, kia maata taau tapapa anga i to ngakau; ko te tumu oki te reira o te ora.” (Maseli 4:23) Akapeea tatou me paruru i to tatou ngakau akatutu? Te oronga maira te pene 4 o Maseli i te pau anga kia tatou no teia ui anga.

E Akarongo i te Ako Anga a Tetai Metua Tane

Te akamata ra te pene 4 o Maseli ma te au tuatua: “E akarongo mai, e te au tamariki ra, i te ako a te metua tane; e akono marie mai kia rauka ia kotou te kite. Ko te tuatua meitaki oki taku e akakite atu kia kotou; auraka kotou e akaruke i taku nei ture.”​—Maseli 4:​1, 2.

Te ako anga ki te au mapu koia oki kia akarongo ratou i te ikuiku anga ngaueue kore a to ratou nga metua akono tu Atua, koia tikai i te metua tane. Tei iaia te apainga Tuatua Tapu kia oronga no te au umuumu anga i te pae vaerua e te kopapa o tona pamiri. (Deuteronomi 6:​6, 7; 1 Timoteo 5:8) Me kare taua arataki anga, mei teaa atu te ngata anga no tetai mapu ou kia itae i te turanga pakari! No reira, kare ainei i te mea tau no tetai tamaiti kia ariki ngateitei i te ako anga a tona metua tane?

Inara, akapeea tetai mapu kare ona metua tane ei ikuiku iaia? Ei akaraanga, kua riro mai a Jason e tai ngauru ma tai mataiti, ei tamaiti metua tane kore i te a mataiti. * I te ui anga tetai tangata pakari Kerititiano kiaia e eaa oki tetai turanga manamanata roa i tona oraanga, kua pau viviki atu a Jason e: “E mii ana no te kore e metua tane. Tetai taime ka taitaia au no te reira.” Inara, te vaira te au ako anga akapumaana no te au mapu kare e rauka te arataki anga a te nga metua. Ka rauka ia Jason e tetai atu mei iaia rai i te kimi e kia rauka te ako anga a tetai metua tane mei te aronga pakari e tetai atu aronga mamaata kite i roto i te putuputuanga Kerititiano.​—Iakobo 1:27.

Te akamaaraara anga no runga i tona uaorai kite apii anga, kua tuatua a Solomona: “E tamaiti moekau oki au na toku ra metua tane; te akaperepere e te anau tai, i mua i te aroaro o toku ra metua vaine.” (Maseli 4:3) Papu tikai kua maaraara te ariki i tona tupu anga mai ma te akaperepere anga. I te riro anga ei “tamaiti moekau” tei tamou ngakau i te ako anga a te metua tane, penei e piri anga pumaana e te vaitata to Solomona ou ma tona metua tane, ko Davida. Pera katoa, ko Solomona “te anau tai,” me kare tei akaperepereia. Mei teaa te puapinga no tetai tamaiti kia tupu mai i roto i tetai kainga te ngai te maana ra e te akatueraia ra te raini komunikeiti anga ki te nga metua!

E Aruaru i te Pakari e te Maramaanga

Te maaraaraanga i te ako anga aroa a tona metua tane, kua akakite mai a Solomona: “Kua apii mai aia iaku, e kua na ko maira, E tāpu marie to ngakau i taku nei tuatua; e akono i taku au akauenga, e ora oki koe i reira. E aruaru i te pakari, e aruaru i te kite: auraka e ngaropoina;  auraka e ariu ke i te tuatua a toku vaa nei. Auraka e akaruke iaia, e nana e tapapa ia koe: kia inangaro marie koe iaia, e nana koe e tiaki. Ko te pakari rai te mea meitaki; e aruaru i te pakari: e te au mea katoa e rauka ia koe ra, e aruaru rai i te kite.”​—Maseli 4:​4-7.

Eaa ra e ko te “pakari rai te mea meitaki”? Ko te aiteanga i te pakari koia oki ko te taangaangaanga i te kite e te maramaanga na roto i tetai tu te ka apai mai i te au tupu anga meitaki. Te kite​—te marama anga me kare kite anga i te au tuatua tei rauka mai na roto i te akara anga e te kite anga me kare te tatauanga e te apii anga​—e mea puapinga ia ki te pakari. Inara me kare e rauka ia tatou te tu karape no te taangaanga meitaki te reira, ka puapinga kore ia to tatou kite. Kare anake tatou e tatau putuputu i te Pipiria e te au puka akanooia ki runga i te Pipiria tei orongaia mai e te “tavini akono meitaki e te pakari” pera katoa kia tauta i te taangaanga i ta tatou e apii ra mei te reira.​—Mataio 24:45.

Te aruaru anga i te maramaanga e mea puapinga katoa. Ma te kore te reira, ka rauka ainei ia tatou i te kite e akapeea te au tuatua i te piri anga ki tetai e raukai te manako tikai o tetai mea me akamanakoia? Me kare tatou e marama, akapeea e raukai ia tatou i te kite e eaa ra te au tumu no te au mea e raukai te kite oonu e te kite karape? Ae, e raukai i te akamarama mei te au manako kiteia ki tetai e raukai te taopenga tau, ka anoano tatou i te maramaanga.​—Daniela 9:​22, 23.

Kua akakite mai a Solomona i te au tuatua a tona metua tane, te na ko anga: “E akateitei koe iaia [i te pakari], e nana e akateitei ia koe; e takave koe iaia, e nana e akangateitei atu ia koe. Nana e oronga mai i te pare manea no to upoko na: e korona kakā tana e tuku mai ki runga ia koe ra.” (Maseli 4:​8, 9) Te paruru ra te pakari tu Atua i tei takave ra i te reira. Pera katoa, te apai maira te reira i te akangateitei anga e te akamanea ra iaia. E no reira e aruaru tatou i te pakari.

“E Mou Piri Tikai i te Ako”

Te akakite anga i te ako anga a tona metua tane, kua tuatua te ariki o Iseraela e: “E akarongo mai, e taku tamaiti e āriki mai i taku nei tuatua e e riro toou ra au mataiti i te maata i te ora anga nei. Ko te mataara o te pakari taku e apii atu ia koe nei; te arataki nei au ia koe na te au ara tika ra. Kare e kopiri toou vaevae me aere; e kia oro ua koe, kare koe e turori. E mou piri tikai i te ako; auraka roa e tukua: e tāpu marie i te reira; ko toou ïa ora.”​—Maseli 4:​10-13.

Ei tamaiti tikai na tona metua tane, penei kua ariki tikai a Solomona i te puapinga o te ako anga aroa te ikuiku ra e te akatikatika ra. Ma te kore te ako anga tau, akapeea tatou e tere ei ki  mua e kia pakari i te pae vaerua me kare kia manakonako i te akameitaki mai i te tu o to tatou oraanga? Me kare tatou e apii mai mei to tatou au tarevake me kare me kua poka tatou no te akatikatika i te au manako tarevake, ae ka riro ei mea puapinga kore to tatou tere anga ki mua i te pae vaerua. Te taki ra te ako anga tau ki te tu akono Atua e i reira te tauturu ra ia tatou kia ‘arataki na te au ara tika ra.’

Ko tetai tu ako anga te tupu katoa maira i te akariro anga i “toou ra au mataiti i te maata i te ora anga.” Akapeea ra? Kua tuatua a Iesu e: “Ko te akono meitaki i te mea ngiti ra, kua akono meitaki katoa i te mea maata; e ko te pikikaa i te mea ngiti ra, kare katoa ïa i akono i te mea maata.” (Luka 16:10) Kare ainei e ka akangoie te ako anga ia tatou uaorai i roto i te au mea meangiti ua ia tatou kia rave akapera rai i te au mea mamaata, no te reira te vaira to tatou oraanga ki runga? Ei akaraanga, te terenianga i te mata auraka kia “akara ua atu i te vaine ei akatupu i te inangaro” kare te reira e akatupu i tetai kia rave i te akaturi. (Mataio 5:28) Tei matauia, te tau ra teia kaveinga ki te au tane e te au vaine. Me ako tatou i to tatou au manako kia ‘akatuikaa atu i te au manako ravarai,’ ka meangiti te kino e ka ara maata tatou i te tuatua e te rave angaanga.​—2 Korinetia 10:5.

E tika, e ngata te ako anga i te ariki uaia e kua akaraanga arairaiia ra. (Ebera 12:11) Inara, te akapapu maira te ariki pakari ia tatou e me mou piri tatou i te ako anga, ka tauturu mai to tatou aerenga ia tatou e kia tere atu kia mua. Mei tetai terenianga meitaki i te akatika anga i tetai tangata oro kia aere kia mua ma te tau te viviki ma te kore e inga me kare te takinga kino anga iaia uaorai, te mou piri anga i te ako anga te akatika ra ia tatou kia aere ua atu na runga i te mataara ki te ora i te aere anga tau ma te kore e inga ra. Ae, kia matakite tatou no runga i te ara ta tatou ka iki.

E Kopae i “te Arataa o te Aronga Kino Ra”

Ma te tu rapurapu, kua akamatakite a Solomona e: “Auraka e ē ua atu i te arataa o te aronga kino ra, auraka oki e aere na te arataa o te au tangata kino ra. Kia ataata i te reira; eiaa e tikoti ua atu na rungao; e ariu ke atu; e aere ke. Kia kore oki ratou e rave i te mea kino ra, kare ratou e varea e te moe; kua ngere ïa ratou i te moe, kia kore e inga tetai tangata ia ratou ra. Ko te kai a te tangata kino ra ta ratou e kai, e te wina a te takingakino ra ta ratou e inu.”​—Maseli 4:​14-17.

Te aronga kino, to ratou au arataa te inangaro ra a Solomona ia tatou kia kopae, te akono ra ia ratou uaorai ki runga i te au apinga kino ra. Te rave anga i te kino mei te kai rai e te vai inu kia ratou ra. Kare e rauka ia ratou te moe kia rave roa ratou i tetai apinga takinga kino. Kua akakinoia to ratou tu tangata tikai! Ka rauka ainei ia tatou i te paruru i to tatou ngakau koi kapiti atu ei kia ratou? Mei teaa ra te neneva i te “aere na te arataa o te au tangata kino ra” na te tuku anga ia tatou uaorai kia akara atu i te tutu ta ua i roto i te tarekareka anga o teia ao i teia tuatau! Kare e aiteite ana te tauta anga e kia tangi aroa i te ariki anga i tetai tuanga kare e kino roa o te au tutu kino tikai i runga i te tivi me kare i te are teata.

E Noo ki Roto i te Marama

Te taangaanga ra rai i te akaaite anga ki tetai arataa, kua akakite a Solomona: “Ko te arataa  oki o te aronga tuatua-tika ra, e tau ïa ki te mārama kakā ra, ko tei tupu ua kakā anga e tae ua atu ki te avatea tikai ra.” (Maseli 4:18) Te raveanga i te apii i te Pipiria e te tautaanga i te taangaanga i ta te reira e tuatua ra i te oraanga ka rauka i te akaaiteia atu ki te akamata anga i tetai teretere anga i te popongi roa. I te poiri o te rangi e marama maira ki te auika tou, kare e rauka ia tatou te kite i tetai apinga. Inara i te maiata e iti marie maira, ka rauka ia tatou i te akataka marie i te au mea takapini ia tatou. I te openga ra, kua iti kaka mai te ra, e ka kite taka meitaki atu tatou i te reira. Ae, ma te marie ka marama mai te tuatua mou kia tatou ia tatou e aruaru ra i te apii i te au Tuatua Tapu ma te tamou marie e te maroiroi. Te oronga anga ki te ngakau i te au kai vaerua e mea puapinga ia me ka inangaro tatou i te paruru i te reira mei te akamarama anga pikikaa.

Te aite anga me kare te puapinga o te au totou Pipiria te akakite marie ia maira. Ka taka meitaki te au totou kia tatou i te vaerua tapu o Iehova e akamarama maira i te reira e i te reira e akatupuia ra e te au tupu anga i te ao me kare tei kiteia e te iti tangata o te Atua. I te mea e ka tuku ua ki te tamanako ua anga no runga i to ratou tupu anga, ka anoanoia tatou kia tatari i ‘te mārama kakā ra, ko tei tupu ua kakā anga.’

Akapeea te aronga tei patoi i te arataki anga a te Atua na te patoi anga i te aaere i roto i te marama? “Ko te arataa ra o te aronga kino ra, e tau ïa ki te poiri,” i na Solomona ei. “Kare ratou i kite i ta ratou e turori ra.” (Maseli 4:19) Mei tetai tangata tei inga i roto i te poiri tetai tangata kino ma te kore i kite e eaa tei akaturori iaia. Noatu i te akaraanga e te puapinga ua atura te aronga kare e akono ana i te Atua no to ratou tu tuatua tika kore, e tuatau poto ua to ratou manuia anga. No runga i taua aronga, te imene ra te tata taramo: “Kua tuku tikaia ratou e koe ki te ngai pateka; kua titiri takiriia ratou e koe [e Iehova] kia mate rava atu.”​—Salamo 73:18.

Tamou Marie i te Tu Matakite

Kua tuatua te ariki o Iseraela e: “E taku tamaiti, e akono meitaki mai i taku nei au tuatua; e ariu mai i to taringa ki taku e tuatua nei. Auraka te reira e ngaro ke i to mata na: e tāpu marie ra i te reira ki roto rava i to ngakau na. Ko te ora oki te reira ki te aronga i kite atu ia ratou ra, e ora oki to ratou au kopapa katoa i te reira. I te au mea katoa taau ka tapapa ra, kia maata taau tapapa anga i to ngakau; ko te tumu oki te reira o te ora.”​—Maseli 4:​20-23.

Te akapapu maira to Solomona akaraanga i te puapinga o te ako anga e kia paruru i te ngakau. E tika, e “tamaiti moekau oki” aia ki tona metua  tane i te mapu anga e kua vai tiratiratu kia Iehova e tae ua atu i tona pakari anga mai. Inara, te akakite maira te Pipiria: “Tangata metua akera oki a Solomona, kua akaanga keia iora tona ngakau e te au vaine ke nana ki te au atua ke: kare akenei tona ngakau i tau ki tona Atua kia Iehova, mei te ngakau o tona metua ra ko Davida.” (1 Ariki 11:4) Ma te kore te tu aruaru tamou, noatu te au ngakau meitaki ka rauka rai i te akakeuia kia rave i te kino. (Ieremia 17:9) Kia akono vaitata tatou i te au akamaaraara anga i roto i te Tuatua a te Atua ki to tatou ngakau​—‘ki roto rava i te reira.’ Te kapiti maira teia i te arataki anga tei orongaia mai i roto i te pene 4 o Maseli.

Akara Meitaki i te Turanga o Toou Ngakau

Te manuia ra ainei tatou i te paruru anga i to tatou ngakau akatutu? Akapeea e kiteai e tatou te turanga o te peretana i roto roa? “No te ki oki o te ngakau ra e tuatuaʼi te vaa,” i na Iesu Karaiti ei. (Mataio 12:34) Kua tuatua katoa aia: “No roto mai oki i te ngakau te manako kikino, te ta tangata, te moeaana, te akaturi, te keia, te tapepe pikikaa, e te akakino Atua.” (Mataio 15:​19, 20) Ae, te akakite maata ra ta tatou au tuatua e te angaanga no runga ia tatou uaorai i te ngakau ra.

Tei tau ra, kua raurau mai a Solomona ia tatou: “Te māro o te vaa ra, e tuku ke atu ïa ia koe ra; e te vaa ketaketa, e akaatea ke atu ïa ia koe ra. E akara tika atu to mata ki mua ia koe, e anga i to topiri-mata ki mua atu ia koe. E akamaara meitaki i te arataa o te vaevae, e e akatinamouia toou katoa ra au aerenga. Auraka e tapaepae ki te pae katau e te pae kaui: e tāpu ra i to vaevae, auraka ei kino.”​—Maseli 4:​24-27.

I te akamanako anga i ta Solomona raurau anga, ka anoanoia tatou kia akara meitaki i ta tatou e tuatua ra e ta tatou au angaanga. Me ka paruru tatou i te ngakau e kia akamareka i te Atua, kia kopaeia te au tuatua akakino e te pikikaa. (Maseli 3:32) No reira, kia akaata tatou na roto i te pure no runga i ta tatou au tuatua e te au angaanga e akaari maira no runga ia tatou. No reira kia kimi tatou i ta Iehova tauturu e raukai i te akatikatika i etai tu paruparu ka kite tatou.​—Salamo 139:​23, 24.

Tei maata atu, kia ‘akara tika atu to tatou mata ki mua.’ Kia tamou ua atu tatou i te reira ki runga i te akakoroanga no te orongaanga i te angaanga meta katoa ki to tatou Metua i te rangi ra. (Kolosa 3:23) Ia koe e aruaru ra i taua aerenga tuatua tika, kia oronga mai a Iehova kia koe i te tu manuia “i te arataa o to vaevae,” e kia akameitaki maata mai aia ia koe no te akarongoanga i te ako anga akauruia “kia maata taau tapapa anga i to ngakau.”

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tataanga i te kapi 22]

Te kopae ra ainei koe i te tarekareka anga te akaari maira i te ta ua?

[Tutu i te kapi 21]

Kia akapuapingaia mei te ako anga a te aronga kite

[Tutu i te kapi 23]

Kare te ako anga e akamarie ia koe

[Tutu i te kapi 24]

Kia tamou marie i roto i taau apii anga i te Pipiria