Akangateitei i te Mana Akaaere​—Eaa ra i Kore Ei?

“Te patoi anga i te mana akaaere akanooia, i te pae akonoanga e te angaanga noa ua, te tu tangata e te poritiki, ei tupu anga i te ao katoa penei a tetai ra ka manakoia e ko tetai tupu anga umere roa o te rau ngauru mataiti i topa.”

KUA topa te au mataiti mei te 1960 mai, te rau ngauru mataiti tei tuatuaia i runga akenei e te vaine apii tuatua enua e te kite ko Hannah Arendt. I teia tuatau, te ngaru o te tu akangateitei kore i te mana akaaere te ketaketa nei i to mua ana.

Ei akaraanga, kua akakite tetai ripoti i ou akenei i roto i The Times e: “Te patoi ra etai au metua i te ariki i te mana akaaere o tetai puapii ki rungao i ta ratou tama e me raveia te au tauta anga no te ako i ta ratou tama kua kopekope ratou.” E putuputu te taime, me akoia ta ratou tamariki i te apii, kua aere atu te au metua ki reira kare i te tamataku ua i te au puapii pera katoa kia tamaki atu ia ratou.

Kua taikuia tetai vaa tuatua no te National Association of Head Teachers i Peritane i te tuatuaanga: “Te tuatua ra te au tangata ‘e au tika anga toku,’ kare e ‘e au apainga taku.’” I te pae mai i te autu koreanga i te apii ki ta ratou tamariki kia akangateitei meitaki i te mana akaaere, kare etai au metua e akatikatika ana i ta ratou au tamariki​—e kua patoi i etai kia pera katoa. Kua akatikaia te au tamariki te umuumu ra i ta ratou “au tika anga” kia akakino i te mana akaaere o te au metua e te au puapii, e te tupu anga e mea reka kore ia​—“e uki ou ma te kore te akangateitei i te mana akaaere e kare i kite i te tuke i rotopu te tika e te tarevake,” i na tetai vaine tata tianara ei ko Margarette Driscoll.

Kua tou tika atu te makatini Time i roto i ta te reira atikara “Te Uki Ngaro” no runga i te manako papu kore o te au mapu o Rutia e manganui na te taikuanga i tetai tangata akatangi imene rap maata tei tuatua e: “Akapeea e raukai i tetai tangata anauia mai i roto i teia ao, kare e roa ana tetai au apinga e kare e tau ana te au mea, i te irinaki papu i tetai taiate?” Kua akakite te tangata apiipii tu oaoa ko Mikhail Topalov no runga i teia tuatua: “Kare teia au tamariki i te neneva. Kua kite ana ratou i te pikikaa angaia to ratou nga metua e te au-enua, kua kite ana ratou ia ratou i te ngere anga i ta ratou au moni akaputu e ta ratou au angaanga. Ka tapapa ainei tatou ia ratou kia akangateitei i te mana akaaere?”

Inara, e tarevake kia taopenga e te akatakake ua ra te irinaki kore i te au mana akaaere i te uki mapu ou ua. I teia tuatau, te manako ra te au tangata tuke tuke te mataiti i etai tu mana akaaere ma te irinaki kore, e te akavaavaa. Ko te aite anga ainei o teia kare e rauka e kia irinakiia tetai mana akaaere? Me akono meitakiia, te akatakaia ra, te mana akaaere e ko “te mana me kare tika anga kia akaaere, kia akava, me kare kia arai i te au angaanga a tetai atu,” ka riro ei mana meitaki. Ka riro ei meitaki ki te au tangata tataki tai e te ngai tangata. Ka akara te atikara ka aru mai e akapeea teia i te pera anga.