Eaa ra Ratou i Kore ei i Anau Tamariki?

E NOO ana e e angaanga ana a Dele raua ko Fola, * e nga tokorua akaipoipo i ko i te opati manga o te Taiate Punanga Tiaki i Nigeria. Kare i roaia i muri ake i te akamata anga raua i te tavini i reira kua aere mai te metua vaine o Fola i te atoro. Kua teretere mamao mai aia no te uriuri i tetai tumu manako puapinga maata kiaia, tetai tei akariro iaia kia kore e moe meitaki i te po.

“E rave ana korua i te au mea meitaki noku,” i tuatuai aia kia raua. “E tuku mai ana korua i te au apinga aroa, e e aere mai ana korua i te atoro mai iaku. E mea akaperepere taua au tu inangaro kiaku. Inara te akamanamanata maira te reira iaku no te mea e umere ua ana au e naai e rave atu i te reira au mea kia korua me tae korua ki toku mataiti? Kua akaipoipo ke ana korua e rua mataiti i teianei, e kare a korua tamariki. Kare ainei korua e manako ana e kua tau te taime no korua i te akaruke i te Betela e kia akamata i tetai pamiri?”

Kua akamarama mai a Mama na teia tu: Kua rava meitaki ia Dele raua ko Fola te taime i Betela. I teianei kua tae te tuatau no raua kia manako i to raua tuatau ki mua. Papu tikai ka rauka i tetai au tangata i te rave i ta raua angaanga. Kare a Dele raua ko Fola e anoanoia kia akaruke i te angaanga tamou, inara ka rauka ia raua i te rave atu i tetai mataara o te angaanga, tetai te ka akatika ia raua kia tu i te tamariki e kia kite i te au tu rekareka ei nga metua.

Te Manakonako Anga o Mama

E mea marama uaia ta Mama e manakonako ra. Te anoano kia anau tamariki e mea puapinga ia e te matauia i roto i te au peu e te au tuatau. Te akakeu ra te anau tamariki i te au manako ngakau oonu o te rekareka e te manakonako anga. “Ta te kopu i anau ra, e tutaki ïa,” i na te Pipiria ei. Ae, te rauka anga i te anau tamariki e apinga aroa akaperepereia mei Tei Anga aroa mai ia tatou.​—Salamo 127:3.

I roto i te au taiate e manganui, te aro atura te au tokorua akaipoipo i te au taomi anga maata kia anau tamariki. Ei akaraanga, i Nigeria, te anau ra te au vaine i te avereti e ono tamariki, e mea matauia i te au akaipoipoanga kia rongo atu i te aronga akameitaki i te tuatua anga ki nga tokorua akaipoipo ou e: “E iva marama mei teianei, te tapapa nei matou i te rongo atu i tetai pepe i te aueanga i roto i to korua are.” Ei apinga aroa no te akaipoipoanga, penei ka orongaia ki te vaine akaipoipo e te tane tetai roi no te pepe. Ka akara meitaki te au metua vaine ongai i te karena. Me kare te vaine akaipoipo i nui i roto rai i te mataiti me kare tetai atu, ka kimikimi ratou me e manamanata tetai te ka rauka ia ratou i te akatikatika.

Ki te au metua vaine e manganui te tumu i akaipoipo ei nga tokorua koia oki kia anau tamariki e kia akono ua atu i te papa anga pamiri. Kua tuatua te metua vaine o Fola kiaia: “Eaa oki koe i akaipoipo ei me kare koe e anau tamariki? Kua anau tetai ia koe; ka tau koe kia anau i taau uaorai tamariki.”

I te pae mai i te reira, te vaira etai atu au tumu tau kia manakoia. I roto i te au enua Aperika e manganui, e iti ua te au tauturu anga a te kavamani no te akono i te aronga ruaine. Tei matauia, na te tamariki e akono i to ratou nga metua ruaine, mei to ratou metua i te akono ia ratou i te meangiti anga. No reira kua akamarama te metua vaine o Fola me kare tana au tamariki e anau i ta ratou uaorai tamariki, ka tuku ratou ia ratou uaorai, ki roto i te tumatetenga, i te au mataiti ka aru mai, ka maromaroa, kare e inangaroia, e ka putaua, kare e tangata ei tanu ia ratou me mate ratou.

 I Aperika ua, kua manakoia e e taumaa te kore anga e anau tamariki. I etai au ngai, kua tapapaia te au vaine kia akapapu me ka rauka rai ia ratou i te anau tamariki i mua ake ka akaipoipo ei. E manganui te au vaine kare e toia ka kimi taitaia ua i te au vairakau e te au rapakau anga te tauta anga i te akakore i to ratou turanga pa anga.

I te manako anga i teia au tu, ko te aronga akaipoipo tei rave akakoro i te kore e anau tamariki kua manakoia e te akakore ra mei ia ratou uaorai i tetai apinga meitaki. Kua manako putuputuia ratou e e tuke ua ake, kua kore i te kite mamao, e te tangiia ra.

Te Rekareka Anga e te Apainga

Te kite ra te iti tangata o Iehova koi vai ei te rekareka anga no te utuutu anga mai i te tamariki, te vai katoa ra te apainga. Te akakite ra te Pipiria ia 1 Timoteo 5:8 e: “Ko te tangata oki kare i takinga-meitaki i tona uaorai, e maata ua atu rai i tona uaorai ngutuare, kua akaruke ïa aia i te akarongo, e e maata atu ïa tona kino i to te tangata akarongo kore ra.”

Kia oronga te nga metua no to raua au pamiri i te pae kopapa e te pae vaerua, e te anoano maata ra teia i te taime e te tauta anga. Kare tei ia raua te tu mei te mea te oronga maira te Atua i te tamariki, kua akarukeia ki te Atua kia akono ia ratou. Te kite ra raua e ko te utuutuanga i te tamariki kia tau ki te au kaveinga Pipiria e apainga tamou ia tei orongaia mai e te Atua ki nga metua; kare ia e ko tetai kia orongaia ki tetai ua atu.​—Deuteronomi 6:​6, 7.

E ngata tikai te angaanga i te utuutuanga i te tamariki i roto i te “tuatau openga ra” kua “tupu te kino maata.” (2 Timoteo 3:​1-5) I te pae mai i te kino anga o te au turanga pae moni, te maata o te tu akono kore i te Atua i roto i te taiate te kapiti ra ki te au akaaoanga no te utuutuanga i te tamariki i teia tuatau. I roto tikai i te ao katoa, e manganui te au tokorua Kerititiano tei akono i teia akaaoanga e te manuia ra no te utuutuanga i te au tamariki akono i te Atua te “apii ra ia ratou kia pakari ma te ako a te Atu ra.” (Ephesia 6:4) Te inangaro ra a Iehova e te akameitaki ra i teia au metua no ta ratou angaanga pakari.

Eaa ra Etai i Kore ei i Anau Tamariki

I tetai tua, e manganui te au tokorua Kerititiano kare a ratou tamariki. Kare etai e rauka i te anau inara kare i angai i tetai tamariki. Kua iki etai au tokorua te ka rauka i te uanga kia kore e pera. Kare te reira au tokorua i ngere i te tamariki no te mea kua kopae raua i te apainga me kare kua mataku i te akonoanga i te au akaaoanga ei nga metua. Mari ra, kua tauta pakari ratou no te manako maata i te au mataara tukeke o te angaanga orometua tamou kare te utuutuanga i te tamariki e akatika. Te tavini ra etai ei au mitinari. Te tavini ra etai ia Iehova i roto i te angaanga tutaka me kore i Betela.

Mei tetai atu au Kerititiano, te kite ra ratou e te vaira tetai angaanga rapurapu kia raveia. Kua tuatua a Iesu: “E tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa nei; ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora ïa i reira ra.” Te raveia nei teia angaanga i teia tuatau. E angaanga puapinga ia, i te mea e ko “te openga” e akapouanga ia no te aronga tei kore i akarongo atu i te tuatua meitaki.​—Mataio 24:14; 2 Tesalonia 1:​7, 8.

Te aiteite ra to tatou tuatau ki te tuatau i te patu anga a Noa e tona pamiri i tetai araka maatamaata tei akaora ia ratou i roto i te Vaipuke maata ra. (Genese 6:​13-16; Mataio 24:37) Noatu e kua akaipoipo ke ana nga tamaroa e toru a Noa, kare tetai i anau tamariki ana e tae roa i muri ake i te Tiruvi. Tetai tumu no te reira penei kua inangaro teia au tokorua i te oronga maata i to ratou tuatau e te maroiroi ki te angaanga tei orongaia mai. Tetai penei kua emiemi i te utuutu mai i te tamariki i roto i tetai ao tau kore e te ta ua i reira e “kino maata to te tangata . . . e kua kino anake te au manako katoa, e te akakoroanga katoa o to ratou ngakau i te au rā katoa ra.”​—Genese 6:5.

Koi kore ei teia i tuatua e e kino te anau anga i te tamariki i teia tuatau, e manganui te au tokorua Kerititiano kare i anau tamariki e raukai i te rave maata atu i roto i te angaanga rapurapu ta Iehova i oronga ki tona iti tangata kia rave. Kua tatari etai au tokorua no tetai tuatau i mua ake ka anau tamariki ei; kua iki etai kia kore e anau tamariki e te manakonako ra no te anau tamariki i roto i ta Iehova ao ou e te tuatua tika. E kite pakari kore ainei teia? Te ngere ra ainei ratou i te oraanga? Kia tangiia ainei ratou?

Te Au Oraanga Tinamou e te Rekareka Anga

Ko Dele raua ko Fola tei taikuia i mua akenei, kua pou i te ngauru mataiti to raua akaipoipo anga  e te tamou nei raua kia kore e anau tamariki. “Te maro nei rai to maua nga kopu tangata e kia anau tamariki maua,” i na Dele ei. “Ko ta ratou e manako maata ra ko to maua tuatau tinamou ki mua. E akakite ua ana maua i te ariki anga no ta ratou e manako ra, inara kua akamarama tau ua maua e te mataora nei maua i roto i ta maua e rave nei. No te tinamou, kua tuatua atu maua e te tuku nei maua i to maua irinaki ki roto ia Iehova, tei manako maira i te au tangata ravarai tei vai tiratiratu e te akarongo ua ra kiaia. Kua akamarama katoa maua e kare te anau anga tamariki e akapapu mai e ka rekareka etai au metua i ta ratou akonoanga me ruaine ra. Te manako kore ra etai au tangata no to ratou nga metua, kare e rauka i etai i te tauturu atu, e ka mate tetai i mua ake ka mate ei to ratou metua. I tetai tua, te papu ra to maua tuatau ki mua ma Iehova.”

Te irinaki papu ra a Dele e tetai atu mei iaia rai i roto i ta Iehova taputou ki tona au tavini tiratiratu: “Kare rava au e akaruke atu ia koe, kare oki au e taka ke ia koe, kare, kare rava atu.” (Ebera 13:5) Kua irinaki katoa ratou e “kare te rima o Iehova i poto i kore ei e tika iaia kia akaora; kare oki tona taringa i turi, i kore ei e tika kia akarongo.”​—Isaia 59:1.

Tetai atu tumu no te irinaki papu te aere maira mei te akaraanga e akapeea a Iehova i te akonoanga i tona au tavini tiratiratu. Kua tata te Ariki ko Davida: “I vai ou ana au, e teianei kua ruaine; kare ra au i kite i te tangata tuatua-tika i te akaruke angaia.” E akamanako ana i te reira. Kua kite ainei koe i tetai tavini tiratiratu o Iehova “i te akaruke angaia”?​—Salamo 37:25.

Koi kore ei i akara ma te tataraara, ko te aronga tei akapou i to ratou au oraanga i te tavinianga ia Iehova e to ratou au taeake Kerititiano te manako ra i te reira ma te merengo anga. Kua tavini ana te Taeake ko Iro Umah i roto i te angaanga tamou e 45 mataiti e te tavini nei ei akaaere tutaka i Nigeria. Te na ko ra aia: “Noatu e kare a maua tamariki ko taku vaine, e manako ana maua e kua akono ua a Iehova ia maua i te pae vaerua e te kopapa. Kare a maua apinga i kore. Kare aia e akaruke ia maua me ruaine atu maua. Kua riro teia au mataiti i roto i te angaanga tamou e ko te mea mataora roa i roto i to maua oraanga. Te mareka nei maua e kua rauka ia maua i te tavini i to maua taeake, e te ariki meitaki maira to maua au taeake i ta maua angaanga, e te tauturu maira ratou ia maua.”

Koi kore ei etai atu au tokorua i anau tamariki, kua utuutu ra ratou i te au tamariki i roto i tetai tu tuke ra: Te au pipi Kerititiano te akamori ra ia Iehova. Kua vaitata te apotetoro ko Ioane ki te 100 mataiti i te tataanga aia: “Kia kite au e, te aere ra taku au tamariki na te tuatua-mou, kare oku e rekareka anga maata atu.” (3 Ioane 4) Te tu tiratiratu o te “au tamariki” a Ioane​—tana i akaaravei mai ki “te tuatua-mou”​—kua apai mai i te rekareka maata kiaia.

Te maata ra taua tu rekareka i teia tuatau. Ko Bernice, e vaine Nigeria, kua akaipoipo ana e 19 mataiti e te vai nei ma te kore e tamariki na roto i te iki anga. No te 14 mataiti i topa, kua tavini ana aia ei painia. Iaia e vaitata ra ki te tuatau o te oraanga kare e rauka akaou iaia i te anau tamariki nana, kare aia i tataraara ana no runga i te akonoanga i tona oraanga ki te akariro anga i te tangata ei pipi. Te na ko ra aia: “Te mataora nei au i te kite atu i taku tamariki i te pae vaerua i te tupu anga. Noatu me e tamariki rai taku, te ekoko nei au me ka vaitata mai ratou kiaku mei taku i tauturu kia kite i te tuatua mou. Te akono maira ratou iaku mei te mea ra e ko au to ratou metua vaine tikai, te uriurianga mai kiaku i to ratou tu rekareka e te au manamanata e te uianga mai kiaku i toku manako. Te tata maira ratou i te au reta, e te atoro ra matou tetai e tetai.

“Kua manako etai e e taumaa anga no te kore e anau tamariki. Te tuatua ra ratou ka mamae koe i roto i toou tuatau ruaine anga. Inara kare au e akara ana na te reira tu. Kua kite au iaku e tavini nei ia Iehova ma te meta katoa, ka tutaki mai aia iaku e ka akono mai iaku. Kare roa aia e akaruke mai iaku me ruaine au.”

Inangaroia e te Akaperepereia ra e te Atua

Ko te aronga tei anau tamariki e tei utuutu mai i te tamariki ‘te aere ra na te tuatua-mou’ ka tau kia akameitakiia. No reira rai te Pipiria i akakite ei: “E rekareka maata ïa te metua o te tangata tuatua-tika ra; e tei anau i te tamaiti pakari, e rekareka katoa ïa iaia. E rekareka to metua tane e to metua vaine, e tei anau ia koe ra, ka rekareka ïa”!​—Maseli 23:​24, 25.

Ko te au Kerititiano tei kore i rauka ana te rekareka no te utuutuanga mai i te tamariki ki roto i  te ao te akameitakiia ra i tetai atu au mataara ke. E manganui i teia au tokorua kua rave i tetai tuanga puapinga i roto i te akamamaoanga i te au anoano o te Patireia na tetai tu maatamaata atu. I te au mataiti i topa, kua rauka ia ratou te kite anga, te pakari, e te au tu kite karape tei akariro ia ratou kia oronga i tetai apinga puapinga ki te angaanga o te Patireia. E manganui te rave maata ra i te angaanga.

Noatu kare ratou i anau tamariki no te au anoano o te Patireia, kua akameitaki a Iehova ia ratou ma tetai pamiri inangaro ua i te pae vaerua te ariki oonu ra i te au atinga ta ratou i rave. Mei ta Iesu ra i tuatua: “Kare e tangata i akaruke [tu tikai, “i tuku ua atu”] i te are, e te au taeake, e te au tuaine, e te metua tane, e te metua vaine, e te vaine, e te tamariki, e te kainga, noku, e no te evangelia nei, E kore ei e rauka iaia e anere ua atu, i teianei ao, te are, te taeake, e te tuaine, te metua vaine, e te tamariki, e te kainga oki . . . e i te ao a muri nei, ko te ora mutu kore ïa.”​—Mareko 10:​29, 30.

Mei teaa ra te akaperepere anga kia Iehova te aronga tei vai tiratiratu! Pouroa te aronga tiratiratu, te aronga anau tamariki e tei kore i anau tamariki, te akapapuia ra e te apotetoro ko Paulo: “Kare te Atua i te Atua tuatua-tika kore, ka akangaro atu ei aia i ta kotou angaanga i rave, e to kotou anoano, i tona ingoa i akakite puia e kotou na, ko kotou i matuapuru i te aronga tapu, e te matuapuru ua ra oki kotou.”​—Ebera 6:10.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 23]

Kua akameitakiia te au tokorua kare i anau tamariki ma tetai pamiri inangaro ua i te pae vaerua