Tuku Ua Anga te Atua i te Mamaeanga te Vaitata Ra ki Tona Openga

TE AU ngai ravarai e akara ra koe, te vaira te mamaeanga. Na tetai au tangata i apai mai i te reira ki runga ia ratou uaorai. Kua tu ia ratou e te au maki piri no te ainga me kore te kite ra i te au tupu anga o te apinga akakona me kare te takinga kino o te kava me kare ra te kai avaava. Me kare penei e te aravei ra ratou i te au manamanata i te pae kopapa no te kaikai mako kore. Inara, kua tupu mai te mamaeanga maata no te au tumu me kare te au tupu anga kare i rauka i te tangata nei i te akatere: te tamaki, ta anga eteniki, ravenga kino, putaua, onge, te maki. Ko tetai apinga ke roa atu kare e rauka i te au tangata i te akatere ko te mamaeanga te piri atura ki te ruaine anga e te matenga.

Te akapapu maira te Pipiria kia tatou e “ko te Atua oki te aroa.” (1 Ioane 4:8) No reira, eaa ra te Atua aroa i tuku katoatoa uai i teia mamaeanga kia tupu ua atu no te au anere mataiti e manganui ra? Aea ra aia e rapakau ei i te turanga? Kia pau i taua au uianga ra, te anoanoia ra tatou kia akara matatio i to te Atua akakoro anga no runga i te au tangata. Ka tauturu teia ia tatou kia kite e eaa te Atua i tuku uai i te mamaeanga e eaa tana ka rave no te reira.

Te Apinga Aroa o te Anoano Rangatira

Te anga anga te Atua i nga tangata mua ra, kua anga aia kare e ko te kopapa ua ma tetai roro ra. Pera katoa, kare te Atua i anga ia Adamu raua ko Eva mei te au ropoti  manako kore ra. Kua tuku aia ki roto ia raua i te manako o te anoano rangatira ra. E apinga aroa memeitaki te reira, no te mea “akara akera te Atua i te au mea katoa tana i anga, e i na, te meitaki roa ra.” (Genese 1:31) Ae, e “tiama tana angaanga ra.” (Deuteronomi 32:4, NW) Ka ariki katoatoa tatou i teia apinga aroa o te anoano rangatira no te mea kare tatou e inangaro i to tatou au manako katoatoa e te au angaanga kia akakite ia mai kia tatou ma te kore anga e raveia tetai iki anga no tetai atu apinga ra.

Inara, ka taangaangaia ainei te apinga aroa memeitaki o te anoano rangatira ra ma te au kotinga kore ra? Ki te au aratakianga tei orongaia ki te au Kerititiano mua ra, kua pau mai te Tuatua a te Atua e: “Ei aronga rangatira kotou, auraka ra taua rangatira ra e akariroia ei tapoki tuatua kino, ei tavini ra kotou no te Atua.” (1 Petero 2:16) No te meitaki noa ua nei, e au kotinga anga tetai. No reira, na te tika anga o te ture e akatikatika i te anoano rangatira. Me kare ia, ka tupu mai te orureau anga.

Naai ia Ture?

Naai ia ture kia akataka i te au kotinga tau no te tu rangatira ra? Te pau anga i teia uianga tei runga ia i te tumu anga maata e eaa te Atua i tuku uai i te mamaeanga. I te mea e na te Atua i anga i te tangata, kua kite meitaki aia e eaa te au ture ta ratou e anoano ra i te akarongo ei meitaki no ratou uaorai e ei meitaki no etai ke. Te karanga ra te Pipiria na teia mataara: “Ko au toou Atua ra ko Iehova, ko tei akakite ia koe i te mea e puapingaʼi koe na; ko tei arataki ia koe na te arataa e tau ei kia aere koe ra.”​—Isaia 48:17.

Te taka marama ra e, ko tetai tumu maata roa atu ko teia: Kare te au tangata i angaia kia takakeia mei te Atua ra. Kua anga aia ia raua i roto i tetai mataara tei runga to raua puapinga e te mataora i te akarongo anga ki tana au ture tuatua tika ra. Te karanga ra te peroveta a te Atua ko Ieremia e: “Kua kite oki au, e Iehova e, e kare tei te tangata uaorai tona aerenga: kare tei te tangata e aere nei, i te akono i tona uaorai takainga tapuae.”​—Ieremia 10:23.

Kua anga te Atua i te au tangata kia kauraro ki tana au ture i te pae kopapa, mei te ture o te gravity ra. Mei te reira rai, kua anga katoa aia i te au tangata kia kauraro ki tana au ture no te tu tau, tei angaia kia akatupuia tetai taiate rotai ra. No tetai tumu meitaki i reira, te raurau maira te Tuatua a te Atua e: “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra; auraka ra e irinaki ki toou uaorai kite.”​—Maseli 3:5.

No reira, kare rava te ngutuare o te tangata e puapingaia i te akatikatika anga ia ratou uaorai ma te kore oki te tutara anga a te Atua. Te tauta anga kia takake mei iaia ra, ka maani te au tangata i te au akatereanga tu tangata, te pae moni, te poritiki, e te au akonoanga ei patoi atu i tetai ki tetai, e ka ‘tutara tetai tangata ki rungao i tetai, ei mate nona uaorai.’—Koheleta 8:9.

Eaa Tei Tarevake?

Kua oronga te Atua ki to tatou nga metua mua ra, ia Adamu raua ko Eva, i tetai akamata anga apa kore. E kopapa e te manako apa kore to raua e tetai aua parataito ei kainga. Naringa raua i kauraro ki ta te Atua ra tutara anga, ka vai ua  rai raua ma te apa kore e te mataora. I muri mai, ka riro mai raua ei metua no tetai ngutuare tangata mataora apa kore katoa ra, te nooanga i runga i tetai enua parataito. To te Atua ia akakoro anga no te tangata katoatoa ra.​—Genese 1:27-29; 2:15.

Inara, kua taangaanga tau kore to tatou nga tupuna mua i to raua anoano rangatira. Kua manako tarevake raua e ka rauka ia raua te puapinga me takake mai mei te Atua ra. No to raua uaorai anoano rangatira, kua takai atu raua ki vao i te au kotinga o tana au ture. (Genese, pene 3) No te mea e kua kopae raua i tana tutara anga, kare i runga iaia i reira te apainga kia akaora ia raua i roto i te tu apa kore. ‘Kua rave raua i te kino, kare i vai ana ei tamariki nana, e no raua uaorai te kino.’​—Deuteronomi 32:5, NW.

Mei te taime mai i akarongo kore ei raua i te Atua, kua akamata a Adamu raua ko Eva i te kino i te pae kopapa e te manako. Ma Iehova ra te tumu o te ora. (Salamo 36:9) No te mea oki kua tipu keia raua uaorai mei ia Iehova ra, kua apa nga tokorua tangata mua ra e i te openga iora kua mate. (Genese 3:19) Te tano ra ki te au ture o te tuanga akapapaanga, ka rauka anake i ta raua uanga tei rauka i to ratou uaorai nga metua. E eaa ra te reira? Ko te tu apa e te mate. No reira te apotetoro ko Paulo i tatai: “No te tangata okotai [ko Adamu] ra i o mai ei te kino i te ao nei, e no te kino oki te mate; e kua taea katoaia oki te tangata ravarai e te mate, no te mea kua ara katoatoa.”—Roma 5:12.

Te Maro Anga Maata​—Tu Ngateitei

Te meameaau anga a Adamu raua ko Eva i te Atua, kua akaaoanga raua i tona tu ngateitei, koia oki, tona tika anga kia tutara. Ka rauka ia Iehova i te takore atu ia raua e ka akamata akaou ma tetai nga tokorua ke, inara kare te reira e akaoti i te maro anga e naai te tutara anga tika e te meitaki no te au tangata. Kua oronga ia te tuatau kia akatupu ratou i te au taiate tei tau ki to ratou uaorai au manako, ka akaari te au tangata ma te ekoko kore anga e me ko te takake mei te tutara anga a te Atua ka puapingaia.

Eaa ta te tuatua enua o te tangata e tauatini ua atu mataiti e akakite maira kia tatou? No taua au anere mataiti ra, kua tamata te au tangata i te au tu e manganui o te tu tangata ra, i te pae moni, te tu poritiki, e te au akatere anga akonoanga. Inara, te aere ua atura te tu kino e te mamaeanga. Ko te tika, ‘te au tangata kikino te tupu ua atura te kino,’ e maata oki i to tatou tuatau nei.​—2 Timoteo 3:13.

Kua kite te 20 anere mataiti i te take o te au angaanga a te taineti e te ngai angaanga. Inara kua kite katoaia te mamaeanga kino i roto i te tuatua enua katoa o te au tangata ravarai ra. E noatu e eaa te au tere anga vairakau tei maaniia, te tika katoa ra te ture a te Atua: Te au tangata tei takake mai mei te Atua​—te tumu o te ora—te maki ra, te ruaine ra, e te mate ra. Mei teaa ra te taka meitaki i te akapapu anga mai e kare e rauka i te tangata te ‘akono i to ratou uaorai takainga tapuae’!

Kua Akaariia mai to te Atua ra Tu Ngateitei

Na te rave anga okotai ra, te akaari mai nei teia tupu anga tumatetenga takake anga mei te Atua ra e kare rava te tutara anga a te tangata tei tuke mei iaia ra e puapinga. Na te tutara anga anake a te Atua e apai mai i te mataora, te taokotai anga, te oraanga kopapa, e te ora. Pera katoa, te akaari maira te Tuatua apa kore a te Atua ko Iehova ra, te Pipiria Tapu, e te noo nei tatou i roto i te “tuatau openga” o te tutara anga takake a te tangata mei te Atua ra. (2 Timoteo 3:1-5) Te vaitata maira ta Iehova tuku ua anga i teia e i te tu kino e te au mamaeanga ki tona openga.

Kare e roa atu ka tomo mai te Atua ki roto i te au ravenga a te tangata nei. Te akakite maira te au Tuatua Tapu kia tatou e: “E i te au rā o taua au ariki ra [te au tutara anga tangata te vai nei], e akatupu ei te Atua no te rangi i te tetai basileia [i te rangi ra], te ka kore rava e akakoreia e tuatau ua atu: kare oki taua basileia ra e riro i etai ke [kare rava te au tangata e tutara akaou i te enua nei], e riro na te reira e akapueurikiriki e e akapou i taua au basileia katoa ra [te au tutara i teia tuatau], e ka vai rai te reira e tuatau ua atu.”​—Daniela 2:44.

Ko te akatapuanga i to Iehova tu ngateitei na roto i te Patireia o te rangi ra ko te tumu tuatua ia o te Pipiria. Kua rave maata a Iesu i teia  i roto i tana apii anga. Te na ko ra aia: “E tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa nei; ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora ïa i reira ra.”​—Mataio 24:14.

Me mono mai ta te Atua ra tutara anga i te tutara anga a te tangata, koai ma te ka ora e koai ma te ka kore e ora mai? Kua akapapuia mai kia tatou i roto ia Maseli 2:21, 22, e: “Te aronga tiratiratu oki [tei mou i te tutara a te Atua] e noo i te enua, e te aronga apa kore te ka akatinamouia ki reira; Ka tipu keia ra te aronga kino [tei mou kore ra i te tutara a te Atua] i te enua nei.” Te imene ra te tata taramo akauru tu-Atua e: “E roa poto ake, e kare ua te tangata kino ra . . . Kareka te aronga maru ra, ka noo ïa i te enua, e ka rekareka ratou i te maata o te au ra. Ka riro te enua no te aronga tuatua-tika, ka noo tamou rai ratou i reira.”​—Salamo 37:10, 11, 29.

Tetai Ao Ou Umere Roa

I raro ake i te tutara anga o te Patireia o te Atua, ko te aronga tei ora mai i te openga o te akatere anga o te au mea nei ka turouia ki roto i tetai enua tei tamaia i te kino e te mamaeanga. Te ikuikuanga a te Atua i orongaia mai ka orongaia ki te tangata, e kare e roa atu “ka ki te enua i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra.” (Isaia 11:9) Ka tupu teia apiianga akamaroiroi anga, tu papu anga, ki roto i tetai taiate tangata ponuiaau tikai e te rotai. No reira, kare e tamaki akaou, te ta anga, te kino, te kukumi, te keia, e kare atu tetai tu kino.

Ka tae ua te au puapinga umere roa i te pae kopapa ki te au tangata akarongo te noo ra i roto i te ao ou o te Atua. Ka takoreia te au tupu anga kino katoatoa o te meameaau te patoi ra i ta te Atua tutara anga. Te apa, te maki, te ruaine, e te mate e au mea taito ia. Kua akapapu mai te Pipiria kia tatou e: “Kare oki to reira e karanga e, Kua maki au.” Pera katoa, te taputou maira te au Tuatua Tapu e: “Ei reira e akapueraiaʼi te mata o te matapo ra, e e akapu tataiaʼi te taringa o te turi ra. Ei reira te pirikoki e rererere aere ei mei te aili, e imene mai oki te vaa o te murare.” (Isaia 33:24; 35:5, 6) Mei teaa ra te mataora te reka anga i te oraanga kopapa oraora i te au ra ravarai​—e tuatau ua atu!

I raro ake i te arataki anga aroa a te Atua, ka taangaanga te au tangata o taua ao ou i to ratou maroiroi e te au karape i te patuanga i tetai parataito i te ao katoa. Ka ngaro ke te putaua, te onge, e te kainga kore, te akakite maira te totou a Isaia: “E patu ratou i te au are, e na ratou uaorai e noo; e na ratou e tanu i te au kainga vine, ka kai ei i te kai i reira. Kare ratou e patu, e na tetai ke e noo; kare ratou e tanu, e na tetai ke e kai.” (Isaia 65:21, 22) E tikai, e “noo ra ratou ravarai ki raro ake i tana uaorai vine, e ki raro ake i tana uaorai suke, e kare tetai e akamataku mai.”​—Mika 4:4.

Ka akono te enua i te utuutu anga aroa a te Atua e te au tangata akarongo ra. Tei ia tatou teia au akapapu anga Tuatua Tapu: “Te medebara, e te ngai vaiavare ua, e rekareka ïa no ratou ra; e rekareka rai te enua ngangaere, e e pua oki mei te tiare. . . . E pupu oki te vai na te medebara, e te au mata vai i te ngai tuamarō ra.” (Isaia 35:1, 6) “E manga sitona okotai rima i ki i  te enua nei, i runga i te take o te au maunga ra.”​—Salamo 72:16.

Akapeea ra te au pirioni ua atu tangata tei mate? Ko te aronga tei roto i te manako o te Atua ka akaora akaouia mai ki te ora, no te mea “e tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.” (Angaanga 24:15) Ae, ka akaoki akaouia mai ki te ora tei mate ra. Ka apii ia ratou i te au tuatua mou umere no runga i ta te Atua tutara anga e ka orongaia te tuatau kia noo i roto i te Parataito e tuatau ua atu.​—Ioane 5:28, 29.

Na roto i teianei au ravenga, ka taui takiri te Atua ko Iehova i te turanga kino o te mamaeanga, te maki, e te mate te mou piri ra i te au tangata no te au tauatini ua atu mataiti. Kare e maki akaou! Kare te au turanga akangoru akaou! Kare e mate akaou! Na te Atua “e orei i te roi-mata katoatoa; e e kore rava te mate, e te aue, e te mii; e te mamae oki, e kore katoa ïa; no te mea [ka] kore te au mea taito.”​—Apokalupo 21:3, 4.

Na reira te Atua i te akaope anga i te mamaeanga. Ka takore aia i teia ao viivii e ka turou mai i tetai akatere anga ou tikai o te au mea e te “vai tika anga o te tuatua-tika ra.” (2 Petero 3:13) E tuatua meitaki tikai teia! Te anoano tikai nei tatou i taua ao ou ra. E kare tatou e tatari roa atu i te akara i te reira. Mei te au totou tei akatupuia i roto i te Pipiria, kua kite tatou e tei te ngutupa ua te ao ou, e te vaitata maira ta te Atua ra tuku ua anga i te mamaeanga ki tona openga.​—Mataio 24:3-14.

[Pia i te kapi 8]

Te Manuia Kore Anga te Tutara a te Tangata

No runga i te tutara anga a te tangata, te karanga ra te tekeretere mua o Tiamani ko Helmut Schmidt e: “Ko tatou te au tangata nei . . . te akatere anake ua ra i tetai tuanga ua o te ao, e te maata anga o te taime e kino tikai. . . . Kare tatou e akatere ana i te reira i roto i te au tikai.” Kua akakite mai te Human Development Report 1999 e: “Kua ripoti mai te au enua katoatoa i te akakore anga o to ratou akapapa anga o te tangata, ma te manamanata o te au tangata, te maata anga o te kino, te maata anga o te ta ua i roto i te kainga. . . . Te tupu ua atura te au akakoko anga, e maata ua atu i te ka rauka i te au kite pa enua i te akaaere ia ratou, e e maata ua atu i te au pau anga pa enua ra.”

[Au Tutu i te kapi 8]

“E ka rekareka ratou i te maata o te au ra.”​—Salamo 37:11

[Akameitakianga no te Tataangas i te kapi 5]

Third from top, mother and child: FAO photo/B. Imevbore; bottom, explosion: U.S. National Archives photo