Tua Oraanga

Rekareka e te Akameitaki ua Noatu te Takake Mamae Ua

AKAKITEIA E NANCY E. PORTER

Ko Tiunu 5, te reira o te 1947, e aiai maanaana i te Bahamas, e airani i te pae tai i te tua tonga itinga o Marike. Kua atoro tapapa kore mai tetai opita teretere ia maua ko taku tane, ko George. Kua oronga mai aia i tetai reta kia maua e te karanga ra e kare to maua vai anga i te airani e rekaia ana e kia “akaruke maua i te reira enua i teianei!”

KO MAUA ko George te nga mitinari mua o te Au Kite o Iehova tei aere atu ki Nassau, te oire maatamaata roa atu i te Bahamas. I te karatuati anga mai mei te pupu varu o Gileada, e apii mitinari i te tua tokerau o New York, kua tukunaia maua ki konei. Eaa ta maua i rave i tupu mai ei taua manako patoi anga pakari i muri ua i te toru marama i reira? E akapeea oki i riro ei e kua tere atu i te 50 mataiti i topa, tei konei rai au?

Terenianga no te Angaanga Orometua

E tangata akakeu pakari toku papa, ko Harry Kilner, no runga i tei tupu mai ki toku oraanga. Kua akanoo aia i tetai akaraanga meitaki noku, te raveanga i te au atinga e manganui kia riro e ko tetai o te Au Kite o Iehova. Noatu kare e meitaki roa ana tona oraanga kopapa, kua aere aia i te tutu evangeria vaitata rai i te au openga epetoma, te tuku maroiroi anga i te au anoano o te Patireia na mua. (Mataio 6:33) Kare e maata  roa ana ta matou i te pae moni, inara kua riro tona are toa tamaka ei ngai maata no te angaanga pae vaerua i Lethbridge, Alberta, Kanata, i te 1930 ra. Ko tei maaraia e au koia oki ko te au orometua tamou o te Au Kite o Iehova, tei tapaia ko te au painia, te atoroanga mai i to matou kainga e te akakiteanga mai i te au kite anga.

I te 1943, kua akamata au i taku angaanga painia i te pae ia Fort Macleod e Claresholm, i Alberta. Tae mai ki taua taime kua araiia ta matou angaanga tutuanga i Kanata tei tupu mai no te akakite anga tarevake a te aronga patoi i te tuatau o te Tamaki II o te Ao. Kua atea maata ta matou ngai angaanga e 50 kiro mita te roa i nga tua, inara no te mapu oki e te maroiroi, kua ariki ua matou i te akaoro patikara me kare te aaerenga e tae atu ei ki te au ngai meangiti e te au pama i taua ngai ra. I teia taime nei, kua rauka iaku te tuatau no te tuatua atu ki etai o te aronga karatuati o Gileada, e kua akakeu to ratou au kite anga i roto iaku te anoano kia riro katoa ei mitinari.

I te 1945, kua akaipoipo au ia George Porter, no Saskatchewan mai, i Kanata. Kua riro ana tona nga metua ei Au Kite maroiroi mei te 1916 mai, e kua iki katoa aia i te angaanga orometua tamou e ko tana angaanga ia. Ko ta maua ngai angaanga mua ko te O Lynn manea i North Vancouver, Kanata. Kare i roa i muri mai kua patiia atu maua ki Gileada.

Kua tuatua ana au ki te au karatuati o te au apii akonoanga tukeke i te au mataiti i topa e kua kite ana au e akapeea to ratou terenianga akonoanga i te akaparuparu anga i to ratou akarongo i te Atua e i roto i tana Tuatua, te Pipiria. Ei tukeanga, ko ta maua i apii i Gileada kua akakoi i to maua manako e tei puapinga maata atu kua akaketaketa i to maua akarongo i te Atua ko Iehova e tana Tuatua. Kua tukunaia tetai o to maua pupu ki Tinito, Singapore, Initia, te au enua i Aperika, Marike Apatonga, e tetai atu ngai. Te maara nei rai iaku te rekareka anga i te akarongo anga maua e ko ta maua ngai angaanga koia oki ko te au airani toropika o te Bahamas.

Akapeea i Raukai ia Maua te Noo Atu

Te akaaite anga ki te au terepu tei akonoia e to maua au taeake apii, kua poto ua to maua teretere anga ki te Bahamas. Kare i roaia te rekareka ra maua i te reva maana, te au rangi auika, te au vai auika matie, te au are tukeke te kara, e te au patikara e manganui. Inara, ko taku akaraanga oonu koia oki ko tetai pupu meangiti o te Au Kite e rima e tapapa maira ia maua i te tae anga to maua pai. Kua kite viviki mai maua e e tuke tikai te peu i konei mei tei matauia e maua. Ei akaraanga, kua patiia taku tane kia akamutu i te kapiki mai iaku e ko taku taringi i te ngai tangata, i te mea te matauia ra taua tuatua no te aronga i roto i tetai pirianga kare i akaipoipo ake.

 Kare i roaia kua akaapa pikikaa te au orometua, te mataku anga ia maua e atoro ua ra i te tangata, e e nga Komuniti maua. Tei tupu mai, kua akaue ia maua kia akaruke i te enua. Inara kua koi viviki te Au Kite​—e iti atu i te 20 te au airani i taua tuatau​—i te au taina anga e tauatini ua atu te pati anga e kia akatikaia mai maua kia noo mai. No reira, kua akakoreia te akaatea anga.

Ki Tetai Ngai Ou

Kua tupu viviki te tuatua mou Pipiria i roto i te au ngakau te inangaro ra i te Atua, no reira kua tukunaia mai te au mitinari Gileada ma te maata ki te Bahamas. I reira, i te 1950, kua akanooia tetai opati manga i reira. E tai ngauru mataiti i muri mai, kua atoro mai a Milton Henschel, e mema o te aronga i te opati maata i Brooklyn, New York, i te Bahamas e kua pati i te au mitinari me e tangata tetai te puareinga ra no te aere atu i te akamata i te angaanga tutuanga ki runga i tetai airani i te Bahamas. Kua anoano maua ko George i te aere atu, i reira kua akamataia tei riro mai ei noo anga e 11 mataiti ki runga ia Long Island.

Ko teia airani, ko tetai o te manganui i te Bahamas, e 140 kiro mita te roa e e 6 kiro mita te atea, i taua taime ra, kare o reira au taoni. Te oire maata, ko Clarence Town, e 50 are i reira. E kino roa te tu oraanga​—kare te uira, te vai tae, me kare te ngai tunu kai me kare te paipa vai. No reira kua akatikatika atu maua ki taua tu oraanga i te airani. I konei e rekaia ana te uriuri anga i te oraanga kopapa o te tangata. Kua kite mai maua e auraka kia kapiti ki roto i ta maua tuatua akamata anga te ui anga, “Peea ua koe i teia ra?” i te mea ka roa te pau anga ma te tuatua enua o te oraanga kopapa o tetai tangata.

Kua raveia te maata anga o ta maua akakiteanga mei tetai ngai tunu kai ki tetai no te mea ka kitea uaia te tangata i reira i to ratou ngai tunu anga kai i vao ma to reira are puakapa e te umu vaie. Te au tu tangata i taua ngai e aronga putaua inara e aronga pama takinga meitaki me kare e aronga tautai. Te maata anga ia ratou kare i te aronga akonoanga ua pera katoa e aronga purepure oki. Kua uriia te au tupu anga tuke ua ake rai ei au akairo.

Kare te au orometua i manako kino ana no te tomo atu ki roto i te au kainga o te tangata kare i patiia e kua vetevete i te au puka akanooia ki runga i te Pipiria ta maua i akaruke atu. Ka tamataku i reira ratou i te au tangata matakutaku, inara kare te katoatoa i mataku ana ia ratou. Ei akaraanga, kua patoi tetai vaine oraora e 70 mataiti kia tamatakuia. Kua inangaro aia e kia marama i te Pipiria nona uaorai, i te openga ra kua riro mai aia ei Kite e pera katoa tetai atu au tangata. Ia maua e aravei atura i te au tangata inangaro, kua akaoro atu a George no etai 300 kiro mita i etai Tapati, te tauturuanga i taua aronga kia tae ki ta matou au uipaanga.

I te au marama mua kare e Au Kite, kua akono maua ko George i to maua pae vaerua na te akono putuputu anga i te au uipaanga Kerititiano. Kapiti mai, kua aru maroiroi maua i tetai porokaramu i te po Monite no te apiianga i te makatini Punanga Tiaki e te rave anga i ta maua tatauanga Pipiria. Kua tatau katoa maua i te au itiu pouroa o Te Punanga Tiaki e te Awake! me rauka mai ia maua.

 Kua mate toku papa ia maua i Long Island. I taua tuatau maana i aru mai, i te 1963, kua akapapa maua e kia aere mai a Mama i te noo mai i te pae ia maua. Noatu te pakari atura aia, kua akatanotano tau ua aia e kua noo ki runga ia Long Island e tae ua atu ki tona matenga i te 1971. I teia tuatau, e putuputuanga tei runga ia Long Island ma tetai Are Uipaanga Patireia ou.

Tetai Akaaoanga Mamae Ngakau

I te 1980, kua kite atu a George e kua akamata tona oraanga kopapa i te paruparu. No reira kua akamata te au kite anga mamae o toku oraanga​—te akaraanga atu i taku tane akaperepere, e oa angaanga, e e tokorua i te tuku au anga ki te maki Alzheimer. Kua taui tona tu tangata. Kua vai te tuanga openga e te kino roa no etai a mataiti i mua ake ka mate ei aia i te 1987. Kua aru mai aia iaku i roto i te angaanga orometua e ki te au uipaanga i tei rauka iaia, noatu rai e manganui te au ra i tona tauta anga kua mii au. Kua riro te aroa maata o te au taeake Kerititiano ei akapumaana anga tikai, inara te mii nei rai au iaia.

Ko tetai o te au tuanga akaperepereia o toku akaipoipo anga kia George koia oki ko ta maua tuatua putuputu e te meitaki tikai. I teianei kua takake a George, te ariki meitaki maata nei au e te pati nei a Iehova i tona au tavini “auraka e tukutuku i te pure,” kia “tamou marie tikai i te pure,” e kia “pure tukumoe kore, i te au pure ravarai.” (1 Tesalonia 5:17; Roma 12:12; Ephesia 6:18) E mea pumaana i te kite e te manako maira a Iehova i to tatou tu oraanga. Mei te tata taramo rai toku manako tei imene ra: “Kia akameitakiia te Atu i tera rā i tera rā, ko tei akateiaa ia matou i te meitaki.” (Salamo 68:19) Te akono takitai anga i te ra i te taime okotai, te arikianga i toku au kotinga, e te ariki ua anga i te au akameitakianga i ta te au ra e apai maira, mei ta Iesu i ako ra, ko tetai tu oraanga meitaki roa atu i te akono.​—Mataio 6:34.

Au Tutaki Anga Rekareka o te Angaanga Orometua

Te rave maroiroi anga i te angaanga orometua Kerititiano kua tauturu mai iaku auraka kia manako maata no runga i tei topa. I reira kua rauka iaku te autu i te au tu manako ngakau te ka taki atu ki te taitaia. Te apiianga ki tetai atu i te tuatua mou Pipiria kua riro ei tumu rekareka anga. Te oronga maira i tetai aerenga tau i te pae vaerua tei oronga mai i tetai apainga akapapaia e te tau ua ki toku ora anga.​—Philipi 3:16.

Okotai taime, kua ringi mai tetai vaine iaku taku i akakite atu i te tuatua o te Patireia no etai 47 mataiti i mua ana. E tamaine aia na tetai o te aronga apiipii Pipiria mua tei rauka ia maua i te tae anga maua i te Bahamas i te 1947. Kua riro mai tona mama, papa, e tona au tungane e te au teina tuakana ei Au Kite o Iehova e te maata anga o ta ratou tamariki e te utaro. Te tika, e  maata atu i te 60 mema pamiri o teia vaine e Au Kite. Inara kare rava aia i ariki ana i te tuatua mou Pipiria. I teianei ra kua papa aia kia riro mai ei tavini o te Atua ko Iehova. Mei teaa atura te rekareka i te kite atu i te Au Kite i te Bahamas i te tae anga maua ko George i te tere anga i te 1,400!

Tetai taime kua ui mai te tangata kiaku me kua mii au no te kore i anau tamariki. Ae, te anau anga tamariki e akameitakianga ia. Inara, ko te aroa tei akaari putuputuia mai kiaku e taku tamariki pae vaerua, te au utaro, e te au ina ko tetai apinga penei kare i kiteia e tetai nga metua. E tikai, ko te aronga “takinga-meitaki ratou,” e “kia apingaia ra” ko te au tangata mataora roa atu. (1 Timoteo 6:18) No reira oki au i akono maroiroi ei i roto i te angaanga mitinari mei tei akatikaia e toku oraanga kopapa.

I tetai ra i te opati o te taote nio, kua aravei mai tetai vaine mapu iaku e kua tuatua mai, “Kare koe i kite iaku, inara kua kite au ia koe, e te inangaro nei au i te akakite atu kia koe e te inangaro nei au ia koe.” Kua akakite mai aia i reira e akapeea aia i te kite anga i te tuatua mou mei te Pipiria e kua mareka tikai aia e kua aere atu matou te au mitinari ki te Bahamas.

I tetai atianga i te oki anga au mei te orote mai, kua kitea e au tetai roti okotai i te ngutupa te ngai te noo nei au i teianei i te opati manga o te Au Kite o Iehova i Nassau. Te tataanga, “Kua mataora matou e kua tae mai koe.” Kua ki maringiringi toku ngakau i te akameitaki anga, e te akariro maira iaku kia inangaro maata atu ia Iehova me kite atu au i te tu tangata tei rauka i tana Tuatua, te akaaerenga, e te vaerua i te akatupu mai! E tikai, te akaariia maira to Iehova rima akamaru anga na roto i te aronga takapini ia tatou.

Ki Maringiringi te Akameitaki Ua

Kare i ngoie ua ana toku oraanga, kare katoa tetai o taua turanga e ngoie ana i teianei. Inara e maata taku kia akameitaki​—te au rekareka anga o te angaanga orometua, te aroa e te inangaro o te au taeake tungane e te tuaine Kerititiano e manganui, te akonoanga aroa o te akaaerenga a Iehova, te au tuatua mou mei te Pipiria, te manakonakoanga e kia kapiti atu ma te aronga inangaroia me akatuia mai ratou, e te au akamaaraara anga e 42 mataiti o te akaipoipo anga ki tetai tavini tiratiratu o Iehova. I mua ake ka akaipoipo ei maua, kua pure au e kia tauturu ua au i taku tane kia vai ki roto i te angaanga orometua tamou, tana i inangaro maata. Kua pau ariki ua mai a Iehova i taua pure. No reira te inangaro nei au i te akaari i toku tu akameitaki ua kia Iehova na te vai tiratiratu anga kiaia.

E ngai rongonui te Bahamas no te aronga turoto, te akapou ra e tauatini au tara kia aere atu e kia rekareka i te au ngai toropika. I te iki anga kia tavini ia Iehova i te ngai te akaaere maira tana akaaerenga, kua rauka iaku te kiteanga rekareka no te teretereanga mei tetai ope o teia au airani ki tetai, te akakiteanga i te tuatua meitaki o te Patireia o te Atua. Tei maata atu, kua kite mai au e kua akaperepere i te aroa meitaki roa o te tu oaoa o te aronga Bahamas.

Te akameitaki nei au i te au tangata tei apai mai i te tuatua mou ki toku nga metua, tei tatanu mai ki roto i toku manako e te ngakau i tetai anoano anga kia kimi na mua i te Patireia o te Atua. Ka rauka katoa i te au tavini mapu o Iehova i teia tuatau te au akameitakianga e manganui me tomo atu ratou ki roto i te “ngutupa maata” te taki ra ki te au tuatau mekameka o te au angaanga orometua akamaataia. (1 Korinetia 16:9) Ka tupu rai te akameitakianga ki maringiringi kia koe me taangaanga koe i toou oraanga kia akangateitei i “te Atu oki o te au atu,” ko Iehova.​—Deuteronomi 10:17; Daniela 2:47.

[Tutu i te kapi 24]

Angaanga i runga i te mataara i Victoria, B.C., i te 1944

[Tutu i te kapi 24]

Kua aere atu maua ko George ki te Apii Gileada i te 1946

[Tutu i te kapi 25]

Maua ko George i mua i te kainga mitinari i Nassau, Bahamas, i te 1955

[Tutu i te kapi 26]

Te kainga mitinari i Deadman Cay, i reira kua tavini maua mei te 1961 ki te 1972