Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Auraka e Riro ei Aronga Akarongo Akangaropoina Ua

Auraka e Riro ei Aronga Akarongo Akangaropoina Ua

Auraka e Riro ei Aronga Akarongo Akangaropoina Ua

“Ei aronga rave oki kotou i te tuatua nei, auraka ei aronga akarongo ua, i te pikikaa ua anga ia kotou uaorai.”​—IAKOBO 1:22.

1. Eaa te au temeio tei akameitakiia te au tangata o Iseraela ra kia kite?

“KARE e ngaropoinaia” ko tetai tuatua meitaki ia no te akataka i te au temeio tei raveia e Iehova i Aiphiti i taito ra. Kare e ekoko anga ko taua au Mate e Tai Ngauru taki tai ra e au mea mataku maata katoa. Aruia mai aua mate ra e te akaora anga umere no te au tangata o Iseraela ra na roto i te au vai tei akataka keia o te Tai Muramura ra. (Deuteronomi 34:​10-12) Me ko koe tetai tei akara mata i taua au tupuanga ra, e mea manakonakoia e kare rava e ngaropoina ia koe Tei Rave i aua mea ra. Inara, kua imene te tata taramo: “Kua ngaropoina ia ratou [i to Iseraela] te Atua i akaora ia ratou ra; ko tei rave i te au mea nunui i Aiphiti; Te au angaanga taka ke i te enua o Hama ra; te au mea matakutaku i te Tai Muramura ra.”​—Salamo 106:​21, 22.

2. Eaa te akaari maira e kare i roa to Iseraela arikianga i te au angaanga mana a te Atua?

2 I muri ake i te aerenga na roto i te Tai Muramura ra, kua “mataku iora te au tangata [o Iseraela] ia Iehova, e kua akarongo ia Iehova.” (Exodo 14:31) Kua kapiti atura te au tangata o Iseraela kia Mose i tetai imene anga autu kia Iehova, e ko Miriama e te vaine tini kua aru atura ma te akatangi anga tope e te uraanga oki. (Exodo 15:​1, 20) Ae, kua akatukiia te au ngakau o te au tangata o te Atua ra i ta Iehova au angaanga mana. Inara kua poto ua to ratou ariki anga no Tei rave ra i taua au angaanga ra. Kare i roa i muri iora e manganui o ratou kua akono mei te mea rai e kua rokoia ratou e tetai maki ngaroanga maata te manako. Kua riro ratou ei aronga urutoe e kia akaapa atu ia Iehova. Kua rave tetai papaki i te akamori itoro e te ainga tau kore oki.​—Numero 14:27; 25:​1-9.

Na Teaa e Akariro ia Tatou kia Akangaropoina?

3. No to tatou tu apa ua, eaa ta tatou ka ngaropoina ua?

3 Te ngere anga o to Iseraela i te arikianga kua akakononinoni tikai i te manako. Inara, ka rauka katoa taua tu ra kia tupu kia tatou. E tika, kare tatou i kite ana i taua au temeio tu-Atua ra. Inara, i to tatou pirianga ma te Atua, e mea papu e kua tupu etai atianga kare e ngaropoinaia. Penei ka maara tatou i to tatou ariki anga i te tuatua mou mei te Pipiria maira. Etai atu tuatau rekareka penei ka kapiti i ta tatou pure no te akatapu anga kia Iehova e to tatou papetito angaia i te vai ei au Kerititiano mou. E manganui o tatou kua kite i to Iehova rima tauturu i etai atu turanga i to tatou oraanga. (Salamo 118:15) I runga ravao, na roto i te mate atinga o ta te Atua uaorai Tamaiti, ko Iesu Karaiti, kua rauka ia tatou te manakonako anga no te ora. (Ioane 3:16) Noatu rai, no to tatou tu apa ua nei, me aro atu ma te au anoano tarevake e te au apiapi o te oraanga, penei ake ka ngoie ua ia tatou te ngaropoina i te au mea memeitaki ta Iehova i rave ana no tatou.

4, 5. (a) Akapeea ta Iakobo akamatakite anga no te kino o te riroanga ei akarongo akangaropoina ua? (e) Akapeea tatou i te akataka anga i ta Iakobo akatutu anga no te tangata e te io ra?

4 I roto i tana reta ki tona au oa Kerititiano, kua akamatakite mai a Iakobo koia te apa taeake o Iesu ra, i te kino no te riroanga ei akarongo ngaropoina ua. Kua tata aia: “Ei aronga rave oki kotou i te tuatua nei, auraka ei akarongo ua, i te pikikaa ua anga ia kotou uaorai. Ko te tangata oki e akarongo ua i te tuatua, e kare aia i rave, e tau aia i te tangata e akara ua i tona uaorai mata ki roto i te io ra: Te akara ra aia iaia uaorai, e aere atura, ngaropoina ua iora tona tu iaia uaorai i reira ra.” (Iakobo 1:​22-24) Eaa ta Iakobo aiteanga no taua au tuatua ra?

5 Me tu mai tatou i te popongi, ko tetai mea matauia ka akara atu tatou ki roto i te io kia kite eaa te au akatikatika anga te umuumuia ra no to tatou akaraanga. Ia tatou e rave ra i etai angaanga tuke tuke e ka anga atu te manako ki etai atu apinga ke, ka akamutu tatou i te manakoanga no runga i ta tatou i akara i roto i te io ra. Ka tupu teia i roto i tetai tu pae vaerua. Me akara atu tatou ki roto i te Tuatua a te Atua, ka rauka ia tatou kia akaaite atu ia tatou ma ta Iehova i manako maira no tatou. No reira, ka aro atu tatou e mata ki te mata ma to tatou au tu paruparu. Ka tau teianei kite kia akakeu ia tatou kia rave i te au akatikatika anga i to tatou tu tangata. Inara ia tatou e rave ra i ta tatou au angaanga i te au ra takitai e te tauta ra ma to tatou au manamanata, ka ngoie ua ia tatou i te tapu i te manako anga no te au apinga pae vaerua. (Mataio 5:3; Luka 21:34) Ka riro teia mei te mea rai e kua ngaropoina ia tatou ta te Atua ra au angaanga aroa no tatou. Me ka tupu teianei, ka riro tatou kia ngoie ua te topa ki te au manako anga rave ara.

6. Eaa te akamanako anga Tuatua Tapu ka tauturu ia tatou kia kore e akangaropoina i te tuatua a Iehova?

6 I roto i tana reta mua akauruia ki to Korinetia ra, kua taiku te apotetoro ko Paulo ki to Iseraela ngaropoina ua ra i te metepara ra. Mei te au Kerititiano tei puapingaia ra i te anere mataiti mua ra mei ta Paulo au tuatua, na te akara akaouanga i tana i tata ka tauturu ia tatou kia kore e ngaropoina i te tuatua a Iehova ra. No reira e akamanako tatou ia 1 Korinetia 10:​1-12.

E Kopae Ke i te Au Inangaro o te Ao Nei

7. Eaa te akakite anga aroa a Iehova i tupu ra ki to Iseraela kare e rauka kia akakoreia?

7 Ta Paulo i tuatua no to Iseraela te rave ra i tetai akamatakiteanga no te au Kerititiano. I tetai tuanga, kua tata a Paulo: “Kare oki au i inangaro, e te au taeake e, kia kore kotou e kite e, i raro ake to tatou ui metua ravarai i te tumurangi, e kua aere katoatoa na raro i te tai; E i bapetizo anakeia ia Mose ki roto i te tumurangi, e roto oki i te tai.” (1 Korinetia 10:​1-4) Kua kite te au tangata o Iseraela i to Mose tuatau ra i te au akakiteanga maata i to te Atua mana, kapiti katoa i te tumurangi temeio tei arataki ra ia ratou i te ao e tei tauturu ra ia ratou kia ora na roto i te Tai Muramura. (Exodo 13:21; 14:​21, 22) Ae, kua rauka i taua aronga Iseraela ra te akakite anga papu i to Iehova ra aroa no ratou.

8. Eaa te au tupu anga no to Iseraela akangaropoina ua anga i te pae vaerua?

8 “Kare ra,” kua tata a Paulo, “te Atua i mareka i te rai o ratou: mate iora ratou i te medebara.” (1 Korinetia 10:5) Mei teaa ra te mii! Kua akakore te maata anga o to Iseraela tei akaruke ra i Aiphiti i te tika no ratou uaorai kia tomo atu ki te Enua Taputouia ra. Kua akamareka kore i te Atua no to ratou ngere i te akarongo, kua mate ratou i roto i te metepara. (Ebera 3:​16-19) Eaa ta tatou ka kite mei teianei? Kua tuatua Paulo: “Kua riro oki taua au mea ra ei akaraanga na tatou, kia kore tatou e noinoi i te au mea kikino ra, mei ia ratou i noinoi ra.”​—1 Korinetia 10:6.

9. Akapeea ta Iehova oronga anga no tona au tangata, e i akapeea to Iseraela i te akono anga i te reira?

9 E maata ta to Iseraela ei tamou marie i to ratou akara anga i te pae vaerua ra ia ratou i te metepara. Kua tomo atu ratou ki roto i tetai koreromotu ma Iehova e kua riro ei iti tangata akatapuia kiaia. Pera katoa, kua orongaia tetai kau taunga no ratou, tetai tapenakara ei ngai no te akamori anga, e tetai akanoonoo anga no te orongaanga atinga kia Iehova. Kare ratou i rekareka i teianei au apinga, inara, kua tuku ratou ia ratou uaorai kia merengo kore i te au apinga pae kopapa ta te Atua ra i oronga atu.​—Numero 11:​4-6.

10. Eaa tatou i tau ei kia tamou marie i te Atua i to tatou manako?

10 Kare mei to Iseraela i te metepara ra, te rekareka nei te au tangata o Iehova i teia tuatau i to te Atua tu mareka anga. Inara, ei aronga taki tai, e mea puapinga kia tamou marie tatou i te Atua ki roto i to tatou au manako. Na te raveanga i te reira ka tauturu ia tatou kia kopae ke i te au inangaro noinoi te ka pokia mai i to tatou akara anga pae vaerua. Ka tika tatou kia tamanako “e kopae tatou i te akono kore i te Atua, e te anoano o teianei ao, kia noo tatou ma te tau meitaki, te tuatua-tika, e te akono i te Atua, i teianei ao.” (Tito 2:12) Ko tetai ia tatou tei taokotai atu mei te varevare anga ki te putuputuanga Kerititiano ka tau kia kore e manako e te ngere ra tatou i tetai apinga meitaki. Me ka tomo mai taua au manako ra ki roto i to tatou au manako, ka meitaki tatou kia maaraara ia Iehova e te au akameitakianga puapinga tana e akapapa maira no tatou.​—Ebera 12:​2, 3.

E Akarongo Takiri ia Iehova

11, 12. Akapeea tetai peretana e riro ei kia apa i te akamori itoro noatu e kare i tupou ana ki te tiki?

11 Kua oronga katoa mai Paulo i tetai tuatua akamatakiteanga i tana tata anga: “Auraka katoa kotou ei araara idolo, mei tetai papaki o ratou ra; koia oki tei tataia ra e, ‘Kua noo te au tangata ki raro e kai e e inu oki, e kua tu akera ki runga e ura.’ ” (1 Korinetia 10:7) Te taiku ra Paulo i te atianga i autu ei to Iseraela ki rungao ia Aarona kia maani i tetai punua puakatoro auro. (Exodo 32:​1-4) Noatu rai e kare e manakoia e ka ariu atu tatou ki te akamori anga itoro tikai, ka riro tatou kia akamori itoro na te tukuanga i to tatou uaorai inangaro noinoi kia akaanga ke ia tatou mei te akamorianga ia Iehova ma te ngakau katoa ra.​—Kolosa 3:5.

12 I tetai atu atianga, kua tata Paulo no etai tei manako maata ra i te au mea kopapa kare no te au mea pae vaerua. No taua aronga “e enemi ratou no te satauro a te Mesia,” kua tata aia: “Ko te mate oki to ratou openga; te kopu oki to ratou atua.” (Philipi 3:​18, 19) Kare te apinga o ta ratou akamori anga itoro i tetai tiki taraiia. Ko to ratou inangaro ra no te au apinga pae kopapa. Inara, kare te au inangaro katoatoa i te tarevake. Kua anga mai a Iehova ia tatou ma te au umuumuanga no te tangata e te kite oki kia rekareka i te au marekaanga tuke tuke. Inara ko te aronga te tuku ra i te au mea e navenave ei ra ki runga ake i to ratou pirianga ma te Atua ra, e tika, kua riro ia ei akamori anga itoro.​—2 Timoteo 3:​1-5.

13. Eaa ta tatou ka kite mei te tataanga no te punua puakatoro auro ra?

13 I muri ake i to ratou akaruke anga ia Aiphiti, kua maani to Iseraela i tetai punua puakatoro auro no te akamori. Kapiti atu ki taua akamatakiteanga i te akamori itoro, te vaira tetai atu apiianga puapinga maata i roto i teia tataanga. Kua akarongo kore to Iseraela i tetai aratakianga taka meitaki no ko mai ia Iehova ra. (Exodo 20:​4-6) Inara, kare ratou i akakoro kia kopae ke ia Iehova ei Atua no ratou. Kua tuku ratou i te au atinga ki te punua puakatoro e kua tapa i taua atianga ra ei ‘oroa no Iehova.’ I tetai tu kua akavare ratou ia ratou uaorai i te manakoanga e ka akakore ua a Iehova i to ratou akarongo kore. Ko tetai akono akaviivii anga teianei kia Iehova, e kua akariri maata te reira iaia.​—Exodo 32:​5, 7-10; Salamo 106:​19, 20.

14, 15. (a) Eaa ra i kore ei e kotoeanga na to Iseraela no te riroanga ei aronga akarongo akangaropoina ua? (e) Me ka tamanako tatou kia kore e riro ei aronga akarongo akangaropoina ua, eaa ta tatou ka rave no runga i ta Iehova ra au akauenga?

14 Ka riro ia ei mea tuke roa no tetai o te au Kite o Iehova kia kapiti atu ki tetai akonoanga pikikaa. Inara i te vai anga ki roto i te putuputuanga, penei ka kopae ke tetai papaki i ta Iehova ra aratakianga i roto i etai atu tu. Kare e kotoe anga no te au tangata o Iseraela no te riroanga ei aronga akarongo ngaropoina ua. Kua akarongo atu ratou i te au Ture Ngauru e i reira ratou i to Mose oronga anga i te akauenga a te Atua kia ratou: “Auraka roa kotou e anga i te atua ario iaku nei, e te atua auro auraka rai e anga no kotou.” (Exodo 20:​18, 19, 22, 23) Noatu rai, kua akamori to Iseraela i te punua puakatoro auro ra.

15 Kare katoa oki a tatou kotoeanga tika me ka riro tatou ei aronga akarongo akangaropoina ua. I roto i te au Tuatua Tapu, te vaira te arataki anga no tatou mei ko mai i te Atua ra no etai ngai e manganui o te oraanga. Ei akatauanga, te akaapa taka meitaki maira te Tuatua a Iehova i te ravenga no te patianga e kare e akaoki mai. (Salamo 37:21) Kua akaueia te tamariki kia akarongo ki to ratou au metua e ko te aronga metua te manakoia ra kia apii i ta ratou tamariki “ma te ako a te Atu ra.” (Ephesia 6:​1-4) Te au Kerititiano takaua kua apiiia kia akaipoipo anake i tei “tau ra i te Atu,” e ko te au tavini akaipoipoia o te Atua kua akoia: “Kia akameitakiia te akaipoipo i te tangata ravarai, e te viivii kore oki te roi: e akava oki te Atua i te akaturi e te moeana ra.” (1 Korinetia 7:39; Ebera 13:4) Me kua tamanako tatou kia kore e riro ei aronga akarongo akangaropoina ua, ka akono tatou i teianei e etai atu au arataki anga mei te Atua maira ma te ngakau tae e ka rave oki ia ratou.

16. Eaa te au tupu anga no te akamorianga i te punua puakatoro auro ra?

16 Kare a Iehova i ariki i te tauta anga a to Iseraela kia akamori iaia na runga i ta ratou uaorai au turanga. Kareka ra, e 3,000 tei akapouia, penei no te tuanga maata ta ratou i rave i te angaanga meameaau no te akamorianga i te punua puakatoro auro ra. Kua mamae katoa etai atu aronga rave tarevake i tetai mate mei ko mai ia Iehova ra. (Exodo 32:​28, 35) Mei teaa ra tetai apiianga no tetai ua atu tei tatau ra i te Tuatua a te Atua mari ra kua iki ratou uaorai i ta ratou i anoano kia rave!

“E Rere Ke atu i te Akaturi”

17. Eaa te tupu anga ta 1 Korinetia 10:8 i taiku maira?

17 Tetai ngai te akariro ra i te au inangaro pae kopapa kia akangaropoina i te au mea vaerua te akakiteia maira e Paulo i tana tuatua anga: “Auraka katoa tatou e akaturi, mei tetai papaki o ratou i akaturi ra, e mate iora e rua ngauru e toru ara i te tausani i te rā okotai ra.” (1 Korinetia 10:8) I konei kua taiku maira Paulo i tetai tupu anga i te ngai Mataataa i Moabi ra i te openga o te 40 mataiti te aaere anga to Iseraela i te metepara ra. Koi rauka ua akera i to Iseraela te tauturu anga a Iehova kia riro ia ratou te au enua i te pae itinga o Ioridana, inara e manganui tei riro ra kia ngaropoina ua e kia ariki kore oki. I te kotinga o te Enua Taputouia ra, kua akavareia ratou kia rave i te ainga tau kore e te akamori anga viivii oki kia Baala Peora. Ko etai 24,000 tei akapouia, e 1,000 o ratou e aronga arataki.​—Numero 25:9.

18. Eaa te tu akono ka taki atu ki te ainga tau kore ra?

18 Te matauia ra te au tangata o Iehova i teia tuatau no to ratou au turanga teitei te akono tau. Inara me timataia ma te ainga tau kore, kua akamutu tetai papaki Kerititiano i te manakoanga i te Atua e tana au kaveinga. Kua riro ratou ei aronga akarongo akangaropoina ua. I te akamata anga, penei kare te timataanga i tetai raveanga akaturi. Penei ko tetai manako ua anga kia akara atu ki te raveanga tau kore i te ainga, kia rave kanga tika kore me kare akameamea atu ki tetai ke ra, me kare kia aruaru i te pirianga vaitata ma te aronga paruparu te tu akono tau. Pouroa teianei au mea kua taki atu i te au Kerititiano ki roto i te tu akono rave ara.​—1 Korinetia 15:33; Iakobo 4:4.

19. Eaa te akoanga Tuatua Tapu ka tauturu ia tatou kia “rere ke atu i te akaturi”?

19 Me timataia kia rave i te tu akono tau kore, kare tatou e tika kia akamutu i te manakoanga ia Iehova ra. Kareka ra, ka tika tatou kia aru i te au akamaaraara anga i roto i tana Tuatua. (Salamo 119:​1, 2) Ei au Kerititiano, ka rave te maataanga o tatou i te meitaki kia vai ma i te akono tau, inara ko te raveanga i te tika i nga mata o te Atua ra te anoanoia ra te tauta anga tamou marie. (1 Korinetia 9:27) Kua tata a Paulo ki te au Kerititiano i Roma: “Kua tutuki te rongo o to kotou akarongo i te tangata ravarai: i rekaʼi oki au ia kotou: te anoano nei ra au, kia pakari kotou i te meitaki, e kia kamakura kotou i te kino.” (Roma 16:19) Mei te 24,000 o to Iseraela i akapouia ra no ta ratou au ara, te aronga akaturi e etai aronga rave tarevake kare e roaia ka kite i te akavaanga akaperepere kore a Iehova. (Ephesia 5:​3-6) I reira, auraka kia riro ei aronga akarongo akangaropoina ua, ka tika ra tatou kia rave ua atu i te “rere ke atu i te akaturi.”​—1 Korinetia 6:18.

Kia Ariki Tamou i ta Iehova i Oronga Mai

20. Akapeea ta to Iseraela timata anga ia Iehova ra, e eaa te tupu anga o te reira?

20 Kare te maataanga o te au Kerititiano i riro ua ki te ainga tau kore. Inara, ka tau tatou kia matakite auraka e tuku ia tatou uaorai kia aru i tetai aerenga te ka taki atu ki tetai tu urutoeanga te ka akatupu i te mareka kore tu-Atua ra. Kua akamaroiroi maira Paulo ia tatou: “Auraka katoa tatou e timata atu i te Mesia, mei tetai papaki o ratou [to Iseraela] i timata ra, e mate iora i te ovi. Auraka katoa kotou e urutoe, mei tetai papaki o ratou i urutoe ra, e pou iora ratou i te akapou ra.” (1 Korinetia 10:​9, 10) Kua urutoe to Iseraela ia Mose raua ko Aarona​—ae, i te Atua uaorai oki​—i te akaapaanga no te kai mana temeio ua. (Numero 16:41; 21:5) Kua meangiti mai ainei to Iehova riri i ta ratou urutoeanga mei ta ratou akaturianga? Te akaari maira te tataanga Pipiria e e manganui te aronga urutoe ra tei tamateia e te au ovi. (Numero 21:6) I tetai atianga i mua akera, e tere atu i te 14,700 aronga urutoe meameaau ra tei akapouia. (Numero 16:49) No reira auraka tatou e timata i to Iehova ra akakoromaki anga na te akono anga akangateitei kore i tana au mea i oronga maira.

21. (a) Eaa te akamaroiroi anga i akauruia ra Paulo kia tata? (e) Kia tau ki ta Iakobo 1:25, akapeea tatou e riro ei kia akameitaki tikai?

21 I te tataanga ki tona au oa Kerititiano ra, kua akaope atura Paulo i tana papaanga akamatakite anga ma te akamaroiroi anga: “Rokoia iora ratou e taua au mea katoa ra, ei akaraanga: e ei ako mai oki ia tatou, i te aronga i rokoia mai i te openga o te au tuatau nei, i tataiaʼi. E teianei, ko te manako ra e te tu ra aia, kia matakite aia ko te inga aea.” (1 Korinetia 10:​11, 12) Mei to Iseraela rai, kua rauka ia tatou te au akameitakianga e manganui mei ko mai ia Iehova. Inara, kare mei ia ratou ra, auraka e ngaropoina ia tatou e kia kore e ariki i te au mea memeitaki ta te Atua e rave nei no tatou. Me akateiaa mai te au apiapi anga o te oraanga ia tatou, e akaata tatou ki rungao i te au taputou meitaki te kitea ra i roto i tana Tuatua. Kia maaraara tatou i to tatou pirianga okomaata ma Iehova ra e kia rave ua atu i te angaanga tutuanga Patireia tei orongaia maira kia tatou. (Mataio 24:14; 28:​19, 20) Ka papu i taua aerenga ra kia apai mai i te mataora mou, no te mea te taputou maira te au Tuatua Tapu: “Ko te akara ra ki roto i te ture tika rava o te rangatira ra, ma te tamou tikai, no te mea kare aia i te tangata akangaropoina ua i te tuatua kia akarongo, e tangata rave ra aia i taua angaanga ra, e akameitakiia ïa aia i te rave anga.”​—Iakobo 1:25.

Akapeea Koe me Pau?

• Eaa te ka akariro ia tatou ei aronga akarongo akangaropoina ua?

• Eaa ra i umuumuiai te akarongo takiri atu ki te Atua?

• Akapeea e raukai ia tatou te “rere ke atu i te akaturi”?

• Eaa te tu akono tau no tatou i ta Iehova au apinga i oronga maira?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 15]

Kua ngaropoina i to Iseraela ta Iehova au rave anga mana no ratou

[Tutu i te kapi 16]

Te tauta ra to Iehova au tangata no te tamou marie i te au turanga akono tau teitei