E Akono i te Au Matiroeroe e te Au Takaua i to Ratou Tumatetenga

Kare i te mea ngata i te kite atu e te noo nei tatou i roto i tetai ao aroa kore. Te taikuanga no runga i te au tu o te tangata e vai nei i roto i te “tuatau openga,” kua tata te apotetoro ko Paulo: “Ka tupu te kino maata . . . e riro te tangata nei ei akaperepere ia ratou uaorai, . . . ei aroa kore.” (2 Timoteo 3:​1-3) Mei teaa te tika i taua au tuatua!

KUA akatupu te reva akono tau kore o to tatou tuatau i te ngere anga o te tangi aroa i roto i te au ngakau o te manganui. Te manako meangiti ua nei te au tangata i to tetai atu au turanga, i etai au tu i tetai o to ratou au mema pamiri.

Te akakino pakari ra teia i te manganui, no te au turanga tukeke, tei ngere i te au mea. Te tupu marie ra te numero o te au takaua e te au matiroeroe tei tupu mai no te tamaki, te au tumatetenga natura, e te aronga oro kimi ora e kimi ra i te ngai nooanga. (Koheleta 3:19) “E maata atu i te 1 mirioni [tamariki] kua riro ei au matiroeroe me kare kua akatakakeia mei to ratou au pamiri tei tupu mai no te tamaki,” i na tetai ripoti ei mei te United Nations Children’s Fund. Kua kite katoa koe i te numero maata o te au metua vaine kare i akaipoipo, kua akarukeia, me kare kua akatakakeia te aro atura i te angaanga ngata e orai e te utuutuanga mai i to ratou au pamiri e ko ratou ua. Kua akakinoia te turanga e te tika anga e te aro atura tetai au enua i te au tumatetenga pakari i te pae moni, tei akatupu i te maata anga o to ratou au tangata kia noo putaua ma te kino roa.

No teia, e manakonakoanga ainei tetai no te aronga te kite ra i te tumatetenga? Akapeea me akamaruia te mamaeanga o te au takaua e te au matiroeroe? Ka akaateaia ainei teia manamanata?

Akono Aroa Anga i te Au Tuatau Pipiria

Te akonoanga i te au umuumu anga i te pae kopapa e te vaerua no te au takaua e te au matiroeroe kua riro ana ei tuanga maata i roto i te akamorianga i te Atua. I te kokotianga i ta ratou ua kai me kare ua rakau, kare to Iseraela i akatikaia kia akaputu i tei topa ki raro, te akaputuanga na ratou uaorai. Kua vaoo uaia te akaputuanga “na te tangata ke tei toe ra, e na te matiroeroe, e na te vaine takaua ra.” (Deuteronomi 24:​19-21) Kua akataka meitaki te Ture a Mose: “Auraka kotou e takinga-kino i te vaine takaua e te matiroeroe.” (Exodo 22:​22, 23) Te au  takaua e te au matiroeroe tei tuatuaia i roto i te Pipiria te akatutu tau ra i te au tangata putaua, mei te mea me mate tetai tane e tetai metua tane me kare nga metua roai, penei ka akaruke uaia mai te au mema pamiri ma te kore e apinga. Kua akakite te pateriareka ko Iobu e: “No te mea kua akaora au i te ao kia kapiki mai, te matiroeroe oki, e tei kore rava ona e tauturu.”​—Iobu 29:12.

I te au tuatau mua o te putuputuanga Kerititiano, te akonoanga i te aronga tei mamae e te aronga anoano tikai tei tupu mai no te ngere anga i nga metua me kare tetai tane e tuanga maata ia i roto i te akamori anga mou. Ma te manako inangaro tikai i roto i te turanga oraanga o te reira aronga, kua tata te pipi ko Iakobo: “Ko te akono mou i te Atua e te kino kore i mua i te aroaro o te Atua, o to tatou Metua ra, ko teia ïa: Ko te takinga-meitaki i te matiroeroe e te au vaine takaua i to ratou mate anga e te tiaki iaia uaorai auraka ei viivii i teianei ao.”​—Iakobo 1:27.

I te pae mai i te taikuanga i te au matiroeroe e te au takaua, kua manako oonu katoa a Iakobo i te aronga i putaua e kua kore i te apinga. (Iakobo 2:​5, 6, 15, 16) Kua manako akapera rai te apotetoro ko Paulo. I te oronga angaia kia raua ko Banaba ta raua angaanga tutuanga, ‘i inangaro ra kia akono mua i te aronga ao ra’ ko tetai ia i roto i te au ikuiku anga tei rauka mai ia raua. “Ko taku katoa i rapurapu i te rave i taua mea ra,” i raukai ia Paulo i te tuatua ma te akava ngakau meitaki. (Galatia 2:​9, 10) Te tataanga o te au angaanga a te putuputuanga Kerititiano kare i roa i muri mai i te akanoo angaia kua akakite e: “Kare rava tetai o ratou i ngere . . . e tuaia iora na ratou ravarai, e tau marie akera.” (Angaanga 4:​34, 35) Ae, te akapapaanga tei akanooia i Iseraela taito no te akonoanga i te au matiroeroe, te au takaua, e tei ngere ra kua raveia ki roto i te putuputuanga Kerititiano.

 E tikai, e tau ua te tauturu anga tei raveia e kia rotai ma te au anoano o te au putuputuanga tataki tai. Kare i kaimoumouia te moni, e ko te aronga tei tauturuia kua anoanoia tikai. Kare tetai Kerititiano e kia rave tau kore i teia akapapaanga, e kare i tukunaia te au taitaia kare i anoanoia ki runga i te putuputuanga. Te taka meitaki ra teia i roto i ta Paulo ako anga i akanooia ia 1 Timoteo 5:​3-16. I reira ka kite tatou me ka rauka i te au kopu tangata o te tangata anoano ra i te tauturu ia ratou, ka tau ratou kia akono i taua apainga. Kua umuumuia te au takaua putaua kia rauka te au umuumu anga e raukai kia tauturuia mai. Te akaata pouroa ra teia i te akapapaanga pakari ta Iehova e taangaanga ra no te aronga te anoano ra i te apinga. Inara, te akaari katoa maira i te tu tau kia akonoia kia kore tetai e rave manako kore ua i te tu takinga meitaki tei akaariia atu.​—2 Tesalonia 3:​10-12.

Akonoanga i te Au Matiroeroe e te Au Takaua i Teia Tuatau

Te au kaveinga te aruia ra e te au tavini o te Atua i te tuatau i topa te tau nei rai i roto i te au putuputuanga o te Au Kite o Iehova no runga i te manako anga e te tauturu anga i te aronga te mamae ra i te tumatetenga. Ko te aroa taeake te tu maata, mei ta Iesu i taiku: “Ko te mea teia e kite ei te tangata katoa e e pipi kotou naku, kia aroa kotou ia kotou uaorai.” (Ioane 13:35) Me te mamae ra tetai i te apinga kore me kare kua riro mai ei au tangata kua tupu te tumatetenga me kare te au tupu anga o te tamaki me kare te ta ua a te tangata, te inangaro ra te katoa anga o te au taeake i te kimi ravenga no te tauturu atu i te pae vaerua e te kopapa. Ka akara ana tatou i tetai o te au kiteanga i teia tuatau te akaari maira e eaa te raveia ra no teia.

Kare i maara ia Pedro no runga i tona mama, tei mate i tona tai e te apa mataiti. Ia Pedro i te rima mataiti, kua mate katoa tona papa. No reira kua akarukeia mai a Pedro ma tona au tuakana. Kua aravei ke ana te Au Kite o Iehova i tona papa, no reira kua akamata a Pedro ratou ko tona au tuakana i te apii i te Pipiria i te kainga.

Te akakite maira a Pedro: “I tera mai epetoma, kua aere atu matou ki te au uipaanga. Ia matou e kapiti atura ki te au taeake, kua kite atu matou i te tu aroa ta ratou e akaari maira kia matou. Kua riro te putuputuanga ei punanga kiaku no te mea kua akaari mai te au tungane e te au tuaine i te aroa e te tangi aroa kiaku, mei te mea rai e ko ratou toku au metua.” Kua maara ia Pedro e ka pati atu tetai o te aronga pakari Kerititiano iaia ki tona kainga. I reira ka piri atu a Pedro ki roto i te pukapuka anga e te akaangaroi anga a te pamiri. “E au manako akamaaraia teia e au,” i na Pedro ei, tei akamata i te akakite no runga i tona akarongo i te 11 mataiti e kua papetito i te 15. Tei tauturuia e te aronga i roto i te putuputuanga, kua tere meitaki atu ki mua tona au tuakana i te pae vaerua.

Te vai katoa ra to David akaraanga. Kua akarukeia aia e tona tuaine maanga i te akatakake anga to raua nga metua. Kua utuutu mai to raua mama e te papa ruau e te aniti ia raua. “I te maata anga mai maua e kua kite mai i to maua turanga, kua autuia maua e te manako tinamou kore e te maromaroa. Kua anoano atu maua i te tauturu anga. Kua riro mai toku aniti e ko tetai o te Au Kite o Iehova, e no teia ra, kua apiiia mai kia maua te tuatua mou Pipiria. Kua aroa mai te au taeake ia maua e kua piri mai ei oa. E reka ana ratou ia maua e kua akamaroiroi mai ia maua kia akanoo i te au akakoroanga e kia angaanga ua atu no Iehova. I toku tai ngauru mataiti, ka aere mai tetai tavini orometua i te tiki mai iaku e kua rave kapiti atu i roto i te angaanga orometua. Kua akono atu tetai taeake i taku tutaki me aere au ki te au uruoaanga. Kua tauturu mai tetai e raukai iaku i te oronga tauturu i te Are Uipaanga Patireia.”

Kua papetitoia a David i te 17 mataiti, i muri mai kua tavini atu aia i te opati manga o te Au  Kite o Iehova i Mexico. Te akakite ra aia i teianei: “Te vaira tetai aronga pakari tei tauturu mai no taku apii e kua oronga mai i te ako anga tau ua kiaku. Na roto i teia mataara te autu nei au i te manako tinamou kore e te maromaroa.”

Te akakite maira a Abel, e tangata pakari i roto i tetai putuputuanga i Mexico i reira e maata te au takaua te anoano ra i te tauturu, e: “Te papu nei iaku e ko te anoano akakeu anga tei umuumuia e te au takaua koia oki ko te tauturu anga i te pae ngakau. I tetai taime ka tupu te au taitaia kia ratou; kua manako ua ratou e ko ratou ra. No reira, e mea puapinga i te tauturu ua, te akarongoanga kia ratou. E atoro putuputu ana matou te [aronga pakari o te putuputuanga] ia ratou. E meitaki no te akanoo i tetai tuatau i te akarongo i to ratou au manamanata. Te tauturu ra teia i to ratou akapumaana angaia i te pae vaerua.” Inara, te anoanoia ra te tauturu anga i te pae moni i tetai taime. “Te patu nei matou i tetai are no tetai tuaine e vaine takaua,” i akakite mai ei a Abel. “Te akapou ra matou i tetai Maanakai e te avatea i te epetoma te angaanga anga ki runga i tona kainga.”

No tona uaorai kiteanga i te oronga i te tauturu ki te au matiroeroe e te au takaua, kua akakite mai tetai tangata pakari o tetai putuputuanga e: “Te irinaki nei au e te anoano maata ia ra e te au matiroeroe te aroa e i te au takaua. Kua kite ana au e ka manako kopae uaia ratou e i tetai au tamariki e te au mapu e nga metua to ratou. Te anoano ra ratou i te au akaari anga aroa ua a te taeake. E meitaki i te akara atu ia ratou i muri mai i te au uipaanga te kite anga e peea ua ratou. Te vaira tetai taeake akaipoipo e matiroeroe i tona meangiti anga. E turou maana ana au iaia i te uipaanga, e takave ana aia iaku me kite mai aia iaku. Te akaketaketa nei teia i te pirianga taeake mou.”

Na Iehova e ‘Akaora i Tei Putaua Ra’

E mea puapinga te irinaki ia Iehova e autu ei i te turanga o te au takaua e te au matiroeroe. No runga iaia te karangaia ra: “Te tiaki nei a Iehova i te aronga tangata ke ke ra, te tauturu nei aia i te matiroeroe e te au vaine takaua ra.” (Salamo 146:9) Ka tupu mai te rapakau anga tikai ki te au manamanata mei teia te tu na roto ua i te Patireia o te Atua i roto i te nga rima o Iesu Karaiti. Te akataka totouanga i taua tutara anga a te Mesia, kua tata te tata taramo: “Ko tei putaua ra me kapiki maira, nana ïa e akaora; e tei akaaka ra, e kare ona e tauturu. Ka akaperepere aia i tei apikepike ra e tei putaua, e akaora oki aia i te au vaerua o te aronga ao ra.”​—Salamo 72:​12, 13.

I te openga o teia akatereanga e vaitata mai nei, papu e ka maata ua atu te au taomi anga te aro atu nei te au Kerititiano. (Mataio 24:​9-13) Te vaira te anoano anga i te au ra no te au Kerititiano kia manako i tetai e tetai kia “aroa rai, kia maata tikaia ïa ia kotou uaorai.” (1 Petero 4:​7-10) Ka anoanoia te au tangata Kerititiano, te aronga pakari tikai, kia manako atu e kia tangi aroa atu i te aronga matiroeroe. E ka rauka i te au vaine pakari i roto i te putuputuanga i te tauturu maata atu i te au takaua e kia riro ei tumu akapumaana anga. (Tito 2:​3-5) Te tika anga, ka rauka i te katoatoa te tauturu atu na te akaari maroiroi anga i te manako anga i tetai e tetai e na roto ra i te tumatetenga.

Kare te au Kerititiano mou e ‘karapii atura to ratou ngakau’ me kite atura ‘i to ratou taeake i te ngere anga.’ Te kite ra ratou no te akono i te ako anga a te apotetoro ko Ioane: “E aku au tamariki ra, auraka to tatou i te aroa vaa ua, e te aroa arero; ei aroa rave ra, ei mea mou.” (1 Ioane 3:​17, 18) No reira kia “takinga-meitaki i te matiroeroe e te au vaine takaua i to ratou mate anga.”​—Iakobo 1:27.

[Tataanga i te kapi 11]

“Auraka to tatou i te aroa vaa ua, e te aroa arero; ei aroa rave ra, ei mea mou.”​—1 Ioane 3:​18

[Au Tutu i te kapi 10]

Akono te au Kerititiano mou i te au matiroeroe e te au takaua i te pae apinga, pae vaerua, e te pae ngakau