Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E Akaari i te Aroa Takinga Meitaki ki te Aronga te Imuumu Ra

E Akaari i te Aroa Takinga Meitaki ki te Aronga te Imuumu Ra

E Akaari i te Aroa Takinga Meitaki ki te Aronga te Imuumu Ra

“E takinga-meitaki atu ma te aroa, te tangata katoa ki tona uaorai taeake.”​—ZEKARIA 7:9.

1, 2. (a) Eaa tatou i tau ei kia akakite i te aroa takinga meitaki? (e) Eaa te au uianga ta tatou ka akamanako?

TE AKAMAROIROI maira te Tuatua a te Atua ko Iehova ia tatou kia inangaro i te “aroa takinga meitaki.” (Mika 6:8, NW) Te oronga katoa maira te reira kia tatou i te au tumu i tau ei tatou kia rave i te reira. Ko tetai tumu, “te [“aroa takinga meitaki,” NW] nei te tangata aroa i tona uaorai vaerua.” (Maseli 11:17) Mei teaa ra te tika! Na te akaarianga i te aroa takinga meitaki me kare te aroa tiratiratu, ka akatere atuia te pumaana e te tinamou o te au pirianga ma etai ke ra. Ei tupuanga, ka rauka ia tatou te au oa tiratiratu​—e tutaki okomaata tikai!​—Maseli 18:24.

2 Pera katoa oki, te akakite maira te au Tuatua Tapu kia tatou: “Ko tei aruaru i te tuatua-tika e te [“aroa takinga meitaki,” NW], e rauka iaia te ora.” (Maseli 21:21) Ae, na ta tatou aruaruanga i te aroa takinga meitaki ka akavaitata atu ia tatou ki te Atua e ka akapapa ia tatou no te au akameitakianga i te tuatau ki mua, kapiti katoa i te oraanga mutu kore. Inara akapeea tatou i te akaari anga i te aroa takinga meitaki? Koai ta tatou ka tau kia akatotoa atu i te reira? E te tuke ra ainei te aroa takinga meitaki mei te takinga meitaki tei matauia o te tangata nei me kare mei te takinga meitaki ua nei?

Te Takinga Meitaki o te Tangata e te Aroa Takinga Meitaki

3. Eaa te tuke anga o te aroa takinga meitaki mei te takinga meitaki tangata?

3 Te takinga meitaki tangata e te aroa takinga meitaki te tuke ra i tetai au tu. Ei akatauanga, te aronga te akaari ra i te takinga meitaki tangata nei e putuputu te rave anga i te reira ma te kore e pirianga oonu ki tetai uaorai, me kare e pirianga, ma te aronga taki tai ta ratou e akono takinga meitaki ra. Inara me ka akaari tatou i te aroa takinga meitaki ki tetai ra, ka akapiri aroa atu tatou ia tatou uaorai ki taua peretana ra. I roto i te Pipiria, te au akakite anga i te aroa takinga meitaki i rotopu i te au tangata penei ka akatumuia ki runga i te au pirianga kua tupu ke ana. (Genese 20:13; 2 Samuela 3:8; 16:17) Me kare penei kua akanooia ki runga i te au pirianga tei tupu mai mei te au angaanga takinga meitaki i mua ana. (Iosua 2:​1, 12-14; 1 Samuela 15:6; 2 Samuela 10:​1, 2) Kia akatutu i teia tuke anga, e akaaite ana tatou i nga akatauanga Pipiria, tetai no te takinga meitaki e tetai no te aroa takinga meitaki tei akonoia i rotopu i te au tangata.

4, 5. Akapeea nga akatauanga e rua o te Pipiria tei akakiteia i konei i te akatutu anga i te tuke anga i rotopu i te takinga meitaki o te tangata e te aroa takinga meitaki?

4 Tetai akatauanga no te takinga meitaki tangata te akakiteia maira i etai pupu o te pai ngaa, kapiti katoaia te apotetoro ko Paulo ra. Kua panu atu ratou ki uta ki te tapa taatai i Melita. (Angaanga 27:​37–​28:1) Noatu rai e kare to Melita ra i rave i tetai tauturu anga i mua ana ki taua aronga i rokoia e te pai ngaa ra e kare katoa oki o ratou pirianga kia ratou, kua ariki atu taua aronga enua ra i te akamanuiri mai anga i taua au tangata ke ra, te akaarianga kia ratou i te “takinga-meitaki maira te au [“tangata tikai,” NW].” (Angaanga 28:​2, 7) E takinga meitaki to ratou tu akamanuiri anga, inara e mea manako ua e kua akaariia ki te au tangata ke. No reira, e takinga meitaki tangata te reira.

5 Ei tuke anga, e akamanako ana i te tu akamanuiri ta te Ariki ko Davida i akaari kia Mephiboseta, te tamaiti a tona oa ko Ionatana. Kua tuatua a Davida kia Mephiboseta: “Ka kaikai oki koe i taku nei kaingakai kare e tivata.” I te akatakaanga e eaa aia i akono ei i teia akanoonoo anga, kua tuatua a Davida kiaia: “E [“aroa takinga meitaki,” NW] ua atu rai au ia koe, no to metua na no Ionatana.” (2 Samuela 9:​6, 7, 13) Kua taiku tikaia mai to Davida ra tu akamanuiri anga tamou ei akono anga i te aroa takinga meitaki, kare e takinga meitaki ua, no te mea e akakite anga te reira i tona tiratiratu ki tetai pirianga akanooia ra. (1 Samuela 18:3; 20:​15, 42) Aiteite katoa i teia tuatau, te akaari ra te au tavini o te Atua i te takinga meitaki tangata ki te au tangata nei. Inara, te akakite ra ratou i te aroa takinga meitaki tamou, me kare te aroa tiratiratu, ki te aronga e pirianga marekaia to ratou ma te Atua.​—Mataio 5:45; Galatia 6:10.

6. Eaa te au tu o te aroa takinga meitaki tei akakiteia i rotopu i te au tangata te taka meitaki ra i roto i te Tuatua a te Atua?

6 Ei akataka i etai atu au tu no te aroa takinga meitaki, ka akamanako poto ua tatou e toru nga tata anga Pipiria te akakite maira i teianei tu. Mei teia ka kite tatou e ko te aroa takinga meitaki tei akatotoaia e te au tangata (1) kua akakiteia na roto i te au angaanga akatakaia, (2) kua akatotoa puareingaia, e (3) kua akaariia ki te aronga tikai e umuumu anga to ratou. Pera katoa oki, te akatutu mai nei teia nga tataanga e akapeea tatou me akono i te aroa takinga meitaki i teia tuatau.

Kua Akaari te Metua i te Aroa Takinga Meitaki

7. Eaa ta te tavini o Aberahama i tuatua kia Betuela raua ko Labana, e eaa te tumu ta te tavini ra i akatu mai?

7 Kua akakite mai a Genese 24:​28-67 i te toenga o te tua o te tavini o Aberahama, tei taikuia ra i te atikara i mua akenei. I muri ake i tona araveianga ia Rebeka, kua patiia atu aia ki roto i te are o tona metua, ko Betuela. (Au irava 28-32) I reira kua akakite akaou atu te tavini ra i tona kimi anga i tetai vaine na te tamaiti a Aberahama ra. (Au irava 33-47) Kua akaketaketa atu aia e kia manako aia i te manuia anga tei rauka iaia i reira ei akairo mei ko mai ia Iehova, “ko tei arataki mai iaku na te ara tika kia rauka te tamaine a te tuakana o toku pu ra, ei vaine na tana tamaiti.” (Irava 48) Kare e ekoko anga e kua manakonako te tavini ra e ko tana akakite akaouanga mei tona ngakau mai i taua atianga ra ka akapapu kia Betuela e tana tamaiti ko Labana e te akameitaki ra a Iehova i teianei angaanga. I te openga, kua tuatua te tavini ra: “Kia tika ia kotou i te akono i te [“aroa takinga meitaki,” NW], e te tuatua-mou i toku pu, ka akakite mai; e kare ra, ka akakite mai; kia ariu au ki te rima katau, e kare ra, ki te rima kaui.”​—Irava 49.

8. Eaa ta Betuela i rave ki te au tumu te kapiti maira ia Rebeka?

8 Kua akakite ke ana a Iehova i te aroa takinga meitaki kia Aberahama. (Genese 24:​12, 14, 27) Ka puareinga ainei a Betuela i te rave i te reira na te akatikaanga ia Rebeka kia aere ma te tavini o Aberahama? Ka turuia ainei te aroa takinga meitaki o te Atua ra ma te aroa takinga meitaki tangata nei? Me kare kua puapinga kore ainei te aerenga mamao o te tavini ra? E mea tika kua akapumaanaia te tavini o Aberahama ra i te akarongo anga atu ia Labana raua ko Betuela i te tuatua anga: “Na Iehova taua tuatua nei.” (Irava 50) Kua kite raua i te rima o Iehova i roto i taua au mea ra e kua ariki viviki ua i tana ikianga. I muri iora, kua akakite mai a Betuela i tona aroa takinga meitaki na te tuatuaanga: “Tera mai a Rebeka, tei mua i toou aroaro na, ka arataki, ka aere, ei vaine na te tamaiti a toou pu i ta Iehova i tuatua na.” (Irava 51) Kua aru puareinga atura Rebeka i te tavini o Aberahama ra, e kare i roaia kua riro aia ei vaine akaperepere na Isaaka.​—Au irava 49, 52-58, 67.

Kua Akaariia te Aroa Takinga Meitaki e te Tamaiti

9, 10. (a) Kua pati atura a Iakoba i tana tamaiti ia Iosepha kia rave i teaa nona? (e) Akapeea a Iosepha i te akakite anga i te aroa takinga meitaki ki tona metua?

9 Kua rauka katoa ia Iakoba mokopuna a Aberahama ra te aroa takinga meitaki. Mei ta Genese pene 47 i akakite maira, te noo ra a Iakoba i te reira taime i Aiphiti, e “vaitata akera te au rā e mate ei [aia].” (Au irava 27-29) Te manako taitaia ra aia no te mea ka mate aia ki vao i te enua ta te Atua i taputou ra kia Aberahama. (Genese 15:18; 35:​10, 12; 49:​29-32) Kare a Iakoba i anoano kia tanumia aia ki Aiphiti, no reira, kua akanoonoo aia no tona kopapa mate kia apainaia ki te enua o Kanaana. Koai tei roto i te turanga meitaki atu kia akapapu e ka akonoia tona anoano mari ra ko tana uaorai tamaiti mana, ko Iosepha?

10 Te akakite maira te tataanga: “Kua tiki atura [a Iakoba] i tana tamaiti ra ia Iosepha, karanga atura kiaia, Te kite aroaia maira au e koe i tenana, . . . e [“aroa takinga meitaki,” NW] mai koe, e ei tuatua-mou taau iaku nei. Teia taku tuatua kia koe, auraka koe e tanu iaku i Aiphiti nei: Kia okotai akerai oku vairanga e toku au metua katoa ra, e e apai ke koe iaku i Aiphiti nei, ka tanu ei iaku i to ratou tanumanga.” (Genese 47:​29, 30) Kua taputou a Iosepha kia akono i teianei patianga, e i muri poto akera kua mate a Iakoba. Kua apai atura Iosepha e etai atu tamaroa a Iakoba ra i tona kopapa “ki te enua ra ki Kanaana, e kua tanu oki iaia ki roto i te ana i te kainga i Makapela, i tei okoia e Aberahama.” (Genese 50:​5-8, 12-14) No reira kua akono a Iosepha i te aroa takinga meitaki ki tona metua.

Aroa Takinga Meitaki Mei te Unonga Ra

11, 12. (a) Akapeea a Ruta i te akaari anga i te aroa takinga meitaki kia Naomi? (e) I roto i teea tu i meitaki atu ei to Ruta aroa takinga meitaki i “te openga” ra i to “tei muatangana ra”?

11 Te akakite maira te puka a Ruta e akapeea i raukai i te vaine takaua ra ia Naomi te aroa takinga meitaki mei tana unonga Moabi ra ko Ruta, e vaine takaua katoa ra oki. I to Naomi iki anga kia oki atu ki Betelehema i Iuda, kua akakite a Ruta i te aroa takinga meitaki e te tamanako anga, i te na ko anga: “I te ngai taau e aere ra, e aere katoa ïa au; e te ngai taau e noo ra, e noo katoa ïa au ko toou iti-tangata, ko toku katoa ïa iti-tangata; e toou ra Atua, ko toku ïa Atua.” (Ruta 1:16) Kua akakite a Ruta i tona aroa takinga meitaki i muri akera i tana akakite anga i tona tu puareinga kia akaipoipo i te kopu tangata ruaine o Naomi ko Boaza. * (Deuteronomi 25:​5, 6; Ruta 3:​6-9) Kua tuatua aia kia Ruta: “Kua maata oki toou [“aroa takinga meitaki,” NW] i te openga nei, i tei muatangana ra, ko koe kare i kimi i te tane tamariki, i te aronga apinga e te aronga apinga kore.”​—Ruta 3:10.

12 Ko to Ruta aroa takinga meitaki i “tei muataangana ra” kua taiku mai i te tuatau i akaruke ei aia i tona au tangata e kua piri vaitata atu kia Naomi. (Ruta 1:14; 2:11) Noatu rai ko te reira angaanga kua maata atu “to te openga” i te aroa takinga meitaki​—koia to Ruta tu puareinga kia akaipoipo ia Boaza. Ka rauka ia Ruta i teianei te anau mai i tetai tuanga na Naomi, tei ruaine roa no te anau tamariki. Kua tupu te akaipoipo anga, e i te anau anga a Ruta i muri iora, kua kapiki te au vaine i Betelehema ra: “E utaro ta Naomi kua anau.” (Ruta 4:​14, 17) E “vaine akono meitaki” tikai a Ruta, tei tutakiia ra e Iehova ma te tika taka ke i te riroanga ei tupuna vaine no Iesu Karaiti.​—Ruta 2:12; 3:11; 4:​18-22; Mataio 1:​1, 5, 6.

Akakiteia na te Au Angaanga

13. Akapeea ta Betuela, ta Iosepha, e Ruta ra akono anga i to ratou aroa takinga meitaki?

13 Kua kite ainei koe i akapeea a Betuela, a Iosepha, e Ruta i te akakite anga i to ratou aroa takinga meitaki? Kua rave ratou i te reira kare na te au tuatua takinga meitaki anake mari ra ma te au angaanga taka meitaki. Kare a Betuela i tuatua anake e, “tera mai a Rebeka” mari ra ‘kua tuku maira aia ia Rebeka.’ (Genese 24:​51, 59) Kare a Iosepha i tuatua anake e: “Naku ïa e rave i taau i tuatua mai na” mari ra kua rave aia e tona au taeake no Iakoba kia tau tikai “i tana i ikuiku mai kia ratou ra.” (Genese 47:30; 50:​12, 13) Kare a Ruta i tuatua anake e, “i te ngai taau e aere ra, e aere katoa ïa au” mari ra kua akaruke atu aia i tona iti tangata e kua aere kapiti atu ma Naomi, e kua “aere ua maira oki raua e tae maira raua ki Betelehema.” (Ruta 1:​16, 19) I Iuda, kua rave pera akaou a Ruta “e kua pera oki aia i te au mea katoa ta tona metua ongoai i tuatua mai kiaia ra.” (Ruta 3:6) Ae, ko to Ruta aroa takinga meitaki, mei to etai katoa ra, kua akakiteia mai na te au angaanga.

14. (a) Akapeea te au tavini o te Atua i teia tuatau i te akaari anga i te aroa takinga meitaki na roto i te au angaanga? (e) Eaa te au angaanga aroa takinga meitaki taau e kite ra i roto i te au Kerititiano i toou ngai?

14 E pumaana ngakau tikai i te kite e akapeea te au tavini o te Atua i te rave tamou anga i te akakite i te aroa takinga meitaki i teia tuatau nei na roto i te au angaanga. Ei akatauanga, e tamanako i te aronga te oronga ra i te turu akakoromakianga manako ngakau i te au oa akarongo tei apikepike ra, tei taitaia, me kare te mamae ngakau ra. (Maseli 12:25) Me kare e akamanako ana i te Au Kite o Iehova te apai tiratiratu atura i te aronga ruaine ki te Are Uipaanga Patireia kia tae ki te au uipaanga epetoma a te putuputuanga. Ko Anna, e 82 mataiti tei makiia i te rumatiki, te tuatua ra no etai atu e manganui i tana tuatua anga: “Ko te apaina anga ki te au uipaanga katoatoa e akameitaki anga mei ko mai ia Iehova. Te akameitaki nei au iaia mei roto mai i toku ngakau no te orongaanga mai kiaku i taua au tungane e te au tuaine aroa ra.” Te kapiti ra ainei koe i taua au angaanga ra i roto i toou putuputuanga? (1 Ioane 3:​17, 18) Me te pera ra koe, kia papu e te ariki oonuia maira toou aroa takinga meitaki.

Akono Anga Puareinga

15. Eaa te tu o te aroa takinga meitaki te akakite maataia maira e nga tataanga Pipiria e toru ta tatou i akamanako akera?

15 Te au akakite anga Pipiria ta tatou i akamanako akenei te akaari katoa maira e ko te aroa takinga meitaki te akatotoa uaia maira e ma te puareinga oki, kare na te akaueue anga. Kua taokotai puareinga ua a Betuela ma te tavini o Aberahama, e kua pera katoa oki a Rebeka. (Genese 24:​51, 58) Kua akaari a Iosepha i tona aroa takinga meitaki ma te kore e akaueueanga mei vao mai. (Genese 50:​4, 5) “Kua māro marie maira [a Ruta] e aere katoa i [to Naomi] tere.” (Ruta 1:18) I to Naomi manako anga e kia aravei atu a Ruta ia Boaza, na te aroa takinga meitaki i akakeu i taua vaine Moabi ra kia tuatua: “Ko nga mea ravarai taau e tuatua mai na, naku ïa e rave.”​—Ruta 3:​1-5.

16, 17. Eaa te akariro ra i te aroa takinga meitaki o Betuela, Iosepha, e Ruta ei akono anga tau tikai, e na teaa i akakeu ia ratou kia akakite i taua tu ra?

16 Te aroa takinga meitaki tei akaariia e Betuela, Iosepha, e Ruta e puapinga maata tikai no te mea ko Aberahama, Iakoba, e Naomi kare i roto i te turanga kia apai mai i te taomi anga mei vao ki runga ia ratou. No te mea, kare a Betuela i raro ake i te apainga a te ture kia akataka ke atu i tana tamaine. E mea ngoie ua nona kia tuatua atu ki te tavini o Aberahama: ‘Kare, te anoano nei au kia vai mai taku tamaine puapinga maata i te pae iaku.’ (Genese 24:​18-20) Pera katoa, kua tika ua a Iosepha i te iki ua i te rave i ta tona metua i pati atu e me kare, no te mea kua mate a Iakoba e kare e rauka kia manono iaia kia mou i tana tuatua. Kua akakite a Naomi e tei ia Ruta te tika kia noo ki Moabi. (Ruta 1:8) Ka rauka katoa ia Ruta te akaipoipo atu i tetai o te “tane tamariki” auraka ia Boaza ruaine ra.

17 A Betuela, a Iosepha, e Ruta kua akaari puareinga ua i te aroa takinga meitaki; kua akakeuia ratou mei roto mai i to ratou ngakau. Kua kite ratou i te apainga manako ngakau kia akakite i teianei tu ki te aronga e pirianga to ratou, mei te Ariki ko Davida i muri akera i te manako ngakau anga kia akakite i te reira kia Mephiboseta.

18. (a) Ma teea tu akono ta te aronga pakari Kerititiano ra ‘tiaki anga i te anana’? (e) Akapeea tetai tangata pakari i te akakite anga i tona manako ngakau no te tauturu anga i tetai taeake irinaki?

18 Te vaira te aroa takinga meitaki ei akairo no te au tangata o te Atua, kapiti katoa mai te aronga te tiaki ra i te anana a te Atua. (Salamo 110:3; 1 Tesalonia 5:12) Ko taua aronga pakari ra, me kare au akaaere, te manako ngakau ra i te apainga kia akono i te tu irinaki anga tei orongaia ra ki runga ia ratou na to ratou akataoonga angaia. (Angaanga 20:28) Noatu rai, ko ta ratou angaanga tiakianga e etai atu au angaanga aroa takinga meitaki i te putuputuanga te raveia ra “auraka ra no te akaueue, no te anoano ra.” (1 Petero 5:2) Te tiaki ra te aronga pakari i te anana no te mea tei ia ratou te apainga e te anoano katoa oki kia rave i te reira. Te akakite ra ratou i te aroa takinga meitaki ki te au mamoe a Karaiti no te mea te tau ra e te anoano ra oki ratou kia rave i teia. (Ioane 21:​15-17) “E reka ana au i te tutaka aere i te au kainga o te au taeake me kare kia tuatua atu kia ratou na te terepaoni, kare e tumu ke atu mari ra kia akakite atu e te manako atura au ia ratou,” ta tetai tangata Kerititiano pakariia i tuatua. “Ko te tauturuanga i te au taeake tetai tumu maata no te rekareka e te merengo anga kiaku nei!” Te aronga pakari utuutu i te au ngai ravarai te akatika ra ma te ngakau katoa i te reira.

E Akaari Aroa i te Takinga Meitaki ki te Aronga e Umuumu Ra

19. Eaa te tika no te aroa takinga meitaki te akaketaketaia maira e te au tataanga Pipiria tei uriuriia ra i roto i teia atikara?

19 Te akaketaketa katoa ra te au tataanga Pipiria ta tatou i uriuri manako akenei i te tika e kia akaariia te aroa takinga meitaki ki te aronga e umuumu anga to ratou kare ra e rauka ia ratou uaorai i te akaki. E raukai te tamou marieia i tona papaanga ngutuare tangata, kua umuumuia e Aberahama te taokotai anga a Betuela. Kia apai atu i tona kopapa ki Kanaana, kua umuumu a Iakoba i ta Iosepha tauturu. E kia anau mai i tetai tei akatuangaia ra, kua umuumu a Naomi i ta Ruta tauturu anga. Kare e rauka ia Aberahama, ia Iakoba, e ia Naomi te akaki i taua au umuumu anga ra ma te kore e tauturu anga. Mei te reira katoa i teia tuatau, ka tau tikai te aroa takinga meitaki kia akaariia ki te aronga te umuumu ra. (Maseli 19:17) Ka tau tatou kia aru i te pateriareka ia Iobu, tei akamanako atura “i te ao kia kapiki mai, te matiroeroe oki, e tei kore rava ona e tauturu” pera katoa oki i “tei vaitata i te mate ra.” Kua ‘akarekareka katoa a Iobu i te ngakau o te vaine takaua’ e kua ‘riro aia ei mata no te matapo, e ei vaevae no te pirikoki.’​—Iobu 29:​12-15.

20, 21. Koai ma te umuumu maira i ta tatou au akakite anga i te aroa takinga meitaki, e eaa ta tatou tataki tai ka tau kia tamanako i te rave?

20 E tika oki, te vaira ‘te aronga te kapiki ra no te tauturu’ i roto i te au putuputuanga Kerititiano ravarai. Penei te tupu maira taua au tu ra mei te maromaroa, te maroiroi kore, te au manako ngakau tau kore ra, te reka kore ia etai ke, te maki kino, me kare te matenga o tetai tei akaperepereia ra. Noatu eaa te tumu o te mamae anga, pouroa taua aronga akaperepereia ra e au umuumu anga ta ratou te ka rauka e te tau ra kia akakiia na roto i to tatou tu puareinga e te au angaanga akakoromakianga i te aroa takinga meitaki.​—1 Tesalonia 5:14.

21 No reira, e rave tamou tatou i te aru anga i te Atua ia Iehova, tei “ki ra i te aroa takinga meitaki.” (Exodo 34:6, NW; Ephesia 5:1) Ka rauka ia tatou te rave i te reira na te rave puareinga anga i te angaanga takake no te aronga tikai te umuumu ra. E tika tikai ka akangateitei tatou ia Iehova, e ka kite oki i te rekareka maata ia tatou e ‘takinga-meitaki ra i te tangata katoa ki tona uaorai taeake.’​—Zekaria 7:9.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 11 No te au tumu rikiriki no te tu akaipoipo anga te o maira i konei, akara i te Voriumu 1, kapi 370, o te Insight on the Scriptures, neneiia e te Au Kite o Iehova.

Akapeea Koe me Pau?

• Eaa te tuke anga o te aroa takinga meitaki mei te takinga meitaki tangata nei?

• Na roto i teea au tu ta Betuela, ta Iosepha, e ta Ruta ra akono anga i te aroa takinga meitaki?

• Ma teea tu akono e tau ei tatou kia akakite i te aroa takinga meitaki?

• Koai ma te umuumu maira i ta tatou akakite anga i te aroa takinga meitaki?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 18]

Akapeea a Betuela i te akaari anga i te aroa takinga meitaki?

[Tutu i te kapi 21]

To Ruta aroa tiratiratu e akameitakianga kia Naomi

[Au Tutu i te kapi 23]

Te aroa takinga meitaki o te tangata kua akatotoa puareingaia, kua akakiteia na roto i te au angaanga akatakaia, e kua akaariia ki te aronga tikai e umuumu anga to ratou