Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Koai Oki te Atua?

Koai Oki te Atua?

Koai Oki te Atua?

“KO TE Atua oki te ingoa tei oronga matauia ki te tumu maata tikai e te mana i te ao katoa e pini ua ake e te tumu tuatua no te akamori anga akono anga,” i karanga ei The Encyclopedia Americana. Te akataka ra tetai tikitinari i te tuatua “Atua” e ko “tei teitei rava me kare tei maata tikai.” Eaa taua tu ririnui tikai?

E mana peretana ke ainei te Atua me kare e peretana tika tikai? E ingoa ainei tona? E Toru Tai ainei aia, mei ta te manganui e irinaki ra? Akapeea e raukai ia tatou te kite i te Atua? Te oronga maira te Pipiria i te tuatua mou e te au pau anga merengo anga ki teia au uianga. Tei tika, te akamaroiroi maira te reira ia tatou kia kimi i te Atua, te na ko anga: “Kare ra aia i atea ke atu ia tatou katoa nei.”​—Angaanga 17:27.

Ko Tetai Mana Peretana me ko Tetai Peretana Tika Tikai?

Te manganui tei irinaki i te Atua te manako ra iaia ei mana, kare ra ei peretana. Ei akatauanga, i tetai au peu, kua taokotaiia atu te au atua ki te au mana natura. Ko etai tei akara matatio i te tupu anga tei akaputuia na roto i te kimikimi anga taineti no runga i te tu o te ao katoa e pini ua ake e te tu o te oraanga i runga i te enua nei te manako ra e te vaira tetai Tumu Mua. Noatu rai, kua tapupu ratou i te tapiri atu i tetai tu peretana ki teia Tumu nei.

Inara, kare ainei te tu ngata o te anga anga ra i akakite mai e e kite maata atu to te Tumu Mua ra? Te umuumu ra te kite i tetai manako. Ko te manako maata tei rave i te au mea katoatoa tei angaia ra na te peretana o te Atua. Ae, e kopapa to te Atua, kare ei kopapa tangata mei to tatou rai, inara e kopapa vaerua. “Te vai ra te kopapa tangata,” te na ko ra te Pipiria, “te vai ra te kopapa vaerua.” (1 Korinetia 15:44) Te akatakaanga i te tu o te Atua, te akakite marama maira te Pipiria: “E Vaerua te Atua.” (Ioane 4:24) E tu oraanga to tetai vaerua te tuke maata ra mei to tatou, e kare te reira e kitea e te au mata tangata. (Ioane 1:18) Te vai katoa ra rai te au mea ora vaerua kitea koreia. E au angera ratou​—“te au tamariki a te Atua.”​—Iobu 1:6; 2:1.

I te mea e kare te Atua i te peretana angaia ra ma tetai kopapa vaerua ra, ka tau i reira e e ngai nooanga tona. Te taikuanga ki te ngai vaerua ra, te akakite maira te Pipiria kia tatou e ko te au rangi ‘te ngai e noo ra’ te Atua. (1 Ariki 8:43) Pera katoa, te karanga ra te tangata tata Pipiria ko Paulo: ‘Kua tomo a Karaiti ki te rangi ra ki mua i te aroaro o te Atua no tatou nei.’​—Ebera 9:24.

Te tuatua “vaerua” te taangaanga katoaia ra i roto i te Pipiria i roto i tetai atu manako. Te tuatuaanga ki te Atua na roto i te pure, te karanga ra te tata taramo: ‘Kua tono maira koe i to vaerua, kua angaia ratou.’ (Salamo 104:30) Ko teia vaerua nei kare ko te Atua uaorai mari ra ko tetai mana tei tonoia maira e te Atua, me kare tei taangaangaia, kia akaoti i tana ra e anoano atura. Na roto i te reira, kua anga te Atua i te au rangi tikai, te enua, e te au mea katoatoa e ora ra. (Genese 1:2; Salamo 33:6) Te kapikiia ra tona vaerua ko te vaerua tapu. Kua taangaanga te Atua i tona vaerua tapu kia akauru i te au tangata kia tata i te Pipiria. (2 Petero 1:​20, 21) No reira, ko te vaerua tapu e mana rave angaanga kitea koreia ta te Atua ra i taangaanga kia akatupu i tana au akakoro anga.

E Ingoa Takake to te Atua

Kua ui te tangata tata Pipiria ko Agura: “Koai tei akaputuputu i te matangi ki roto i tona rima? koai tei kou i te moana ki roto i te kakau ra? koai tei akatinamou i te au openga katoa o te enua nei? koai tona ingoa, e te ingoa katoa o tana tamaiti?” (Maseli 30:4) I taua tu, te ui ra a Agura, ‘Kua kite ainei koe i te ingoa me kare te papa anga ngutuare o tetai ua atu tangata tei rave ana i teia au mea nei?’ Tei te Atua anake te mana kia akatere i te au ririnui natura ra. Koi oronga mai ei te mea angaia ra i te akapapu anga ririnui e te vaira te Atua, te muteki ra te reira no runga i te ingoa o te Atua. E tikai, kare roa tatou e kite i te ingoa o te Atua me kare na te Atua uaorai i akakite mai i te reira kia tatou. E kua akakite mai oki aia i te reira. “Ko au ko Iehova,” ta Tei Anga ra i tuatua, “ko toku ia ingoa.”​—Isaia 42:8.

To te Atua ra ingoa takake, ko Iehova, te mama maira e vaitata i te 7,000 taime i roto i te au Tuatua Tapu Epera anake ua. Na Iesu Karaiti i akakite mai i taua ingoa ki tetai atu e kua akapaapaa i te reira i mua ia ratou. (Ioane 17:​6, 26) Ka kitea taua ingoa i roto i te puka openga o te Pipiria ei tuanga no te tuatua “Aleluia,” te aiteanga ‘akapaapaaia a Ia.’ E ko “Ia” ko te tapoto anga te reira i te ingoa “Iehova.” (Apokalupo 19:​1-6, tataanga i raro) Inara, e manganui te au Pipiria i teia tuatau kare e taangaanga ana i taua ingoa. Te taiku putuputu ra ratou i te tuatua “ATU” me kare te “ATUA,” kua tataia teia i roto i te au reta mamaata ei akatakake i te reira mei nga tuatua “Atu” e te “Atua” tei matauia. Kua manako etai aronga apiiia ra e penei kua taikuia te ingoa tu-Atua ko Yahweh.

Eaa ra i tukeke ei taua au manako no runga i te ingoa o te Peretana maata roa atu i te ao katoa e pini ua ake? Kua akamata te manamanata i te anere mataiti i topa i te akamutu anga te ngati Iuda i te taiku i te ingoa tu-Atua no te mataku kite kore ua e kua akamata i te mono i te tuatua Epera no te “Atu Ngateitei” me tae ratou ki te ingoa tu-Atua ia ratou e tatau ra i te au Tuatua Tapu. I te mea kua tataia te Pipiria Epera ma te kore e au reta maro, kare rava e mataara e kite tikaiai e i akapeea a Mose, Davida, e etai ua atu o te au tuatau taito ra i te taiku anga i te au reta tei akataka maira i te ingoa tu-Atua. Inara, ko te taiku anga i te reo Kuki Airani, ko Iehova, kua taikuia e anere ua atu mataiti, e tona aiteite i roto i te au reo e manganui te ariki ateaia nei i teia tuatau.​—Exodo 6:3; Isaia 26:4.

Noatu e te vaira te tu papu kore no te taiku anga i te ingoa o te Atua i Epera taito ra, kare tona aite anga i te mea muna tikai. Te aite anga o tona ingoa “Ka Akariro Aia kia Tupu.” No reira te akataka ra te Atua ko Iehova iaia uaorai e ko Tei Akakoro Maata. Te akariro tamou ra aia i tana au akakoro anga kia tupu ei mea tika tikai. Ko te Atua mou anake, tei iaia te ririnui i te rave i teia, te ka tika kia apai i taua ingoa ra.​—Isaia 55:11.

Kare e ekoko anga, e te rave ra te ingoa Iehova i te akataka i te Atua Mana Katoatoa mei etai atu au atua ke katoa ra. Ko te tumu ia i mama putuputu mai ei taua ingoa i te au taime ravarai i roto i te Pipiria. E manganui te aronga uri reo kare e taiku ana i te ingoa tu-Atua, te tuatua taka meitaki maira Salamo 83:18: “Ko Iehova toou ingoa, e ko koe anake Tei Teitei i te enua katoa nei.” I tona tuatau angaanga orometua, kua apii a Iesu Karaiti i tana au pipi: “Na ko kotou kia pure: ‘E to matou Metua i te au rangi ra, kia akatapuia toou ingoa.’” (Mataio 6:9, NW) No reira, ka tau tatou kia taiku i te ingoa o te Atua me pure tatou, te tuatua anga kiaia, e te akapaapaa anga iaia i mua i tetai atu.

Ko te Atua Ainei a Iesu?

Te akataka meitaki maira te Atua ko Iehova e koai tana Tamaiti. Te akakite maira te papa anga Evangeria a Mataio e i muri ake i to Iesu papetito anga, “ko te reo maira no te rangi, i te na ko anga mai e, Taku Tamaiti akaperepere teia, kua mareka rava au iaia.” (Mataio 3:​16, 17) Ko Iesu Karaiti te Tamaiti a te Atua.

Inara, te karanga ra etai au tangata akonoanga e ko Iesu te Atua. Te karanga ra etai e ko te Atua te Toru Tai. Kia tau ki teia apiianga, “te Metua ko te Atua, te Tamaiti ko te Atua, e te Vaerua Tapu ko te Atua, inara kare e toru Atua mari ra okotai Atua.” Te irinakiia ra e ko taua toko toru ra “e aiteite te mutu kore e aiteite ma te taokotai.” (The Catholic Encyclopedia) Te tano ra ainei taua au manako?

No runga ia Iehova, te karanga ra te au Tuatua Tapu akauruia: “Ko koe rai koe, e te Atua, mei tupua roa mai e tuatau ua atu.” (Salamo 90:2) Koia te “Ariki au mutu kore”​—kare e akamataanga e kare e ope anga. (1 Timoteo 1:17) I tetai tua, ko Iesu oki ‘te Tama mua o te au mea ravarai i angaia ra,’ “te tumu o te au mea ravarai a te Atua i angaia ra.” (Kolosa 1:​13-15; Apokalupo 3:14) Te taikuanga i te Atua ei Metua nona ra, te karanga ra a Iesu: “E maata oki toku Metua iaku.” (Ioane 14:28) Kua akataka katoa mai a Iesu e te vaira tetai au mea kare aia e kare katoa te au angera i kite ko te Atua anake ua tei kite. (Mareko 13:32) Pera katoa, kua pure a Iesu ki tona Metua, te na ko anga: “Kia tupu ra toou anoano, auraka toku.” (Luka 22:42) Te pure ra aia kiaai me kare ainei ki tetai Peretana ngateitei atu iaia ra? E na te Atua i akatuakaou mai ia Iesu mei te mate, kare na Iesu uaorai.​—Angaanga 2:32.

Te tau ra ki te Tuatua Tapu, ko Iehova te Atua Mana Katoatoa, e ko Iesu tana Tamaiti. Kare raua i aiteite i mua ake ka aere mai ei a Iesu ki te enua nei me kare i te tuatau o tona oraanga i te enua nei; kare rai a Iesu i aiteite atu ki tona Metua i muri ake i tona akatuakaouia anga ki te rangi. (1 Korinetia 11:3; 15:28) Mei ta tatou i kite, ko te peretana tua toru o te Toru Tai, te vaerua tapu, kare i te peretana. Mari ra, e mana te reira ta te Atua e taangaanga ra kia akaoti i tana uaorai e anoano ra. Te Toru Tai, i reira, kare i te apiianga Tuatua Tapu. * “Ko Iehova to tatou Atua, okotai Iehova,” te karanga ra te Pipiria.​—Deuteronomi 6:4.

Kia Kite Meitaki i te Atua

E raukai i te inangaro i te Atua e te oronga anga kiaia i te akamori anga tika tei tau kiaia ra, te anoanoia ra tatou kia kite i tona tu tika tikai. Akapeea e raukai ia tatou i te kite meitaki i te Atua? “Te au mea oki nona tei kore e tau kia akara ra, tei kitea puia nei ïa, i te au mea katoa i angaia nei, mei te maani anga mai i teianei ao,” na ko ei te Pipiria, “koia oki, tona ra mana mutu kore anga, e te Atua anga; kare ua atura o ratou kotoe anga.” (Roma 1:20) Okotai mataara e raukai i te kite meitaki i te Atua na te akaraanga e te akamanako ariki anga i tana i anga.

Inara, kare te mea anga i akakite mai kia tatou i te au mea ravarai te anoanoia ra tatou kia kite no runga i te Atua. Ei akatauanga, kia marama tikai e Peretana vaerua tikai aia ma te ingoa takake, te anoanoia ra tatou kia akara i roto i te Pipiria. Te tika anga, na te apiianga i te Pipiria, ko te mataara meitaki roa atuia i te kite meitaki i te Atua. I roto i te au Tuatua Tapu, e maata atu ta Iehova e akakite maira kia tatou no runga i tona tu ei Atua. Kua akaari katoa mai aia i tana au akakoro anga kia tatou e te apii maira aia i tona au arataa kia tatou. (Amosa 3:7; 2 Timoteo 3:​16, 17) Mei teaa to tatou rekareka anga e te inangaro maira te Atua ia tatou kia “rauka te kite i te tuatua-mou” e raukai ia tatou kia puapinga mei tana au apinga aroa ra! (1 Timoteo 2:4) Ka tau, i reira, kia tauta maata tatou kia apii katoatoa i te ka rauka ia tatou no runga ia Iehova.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 19 No tetai uriuri anga no teia tumu tuatua, e akara i te poroutia Should You Believe in the Trinity?, tei neneiia e te Au Kite o Iehova.

[Au Tutu i te kapi 5]

Kua taangaanga te Atua i tona vaerua tapu kia anga i te enua e kia akauru i te au tangata kia tata i te Pipiria

[Tutu i te kapi 5]

Te tuatua maira tetai reo mei te rangi ra: ‘Taku Tamaiti teia’

[Tutu i te kapi 7]

Kua pure a Iesu ki te Atua​—te Peretana tei teitei atu iaia

[Tutu i te kapi 7]

Kua akakite a Iesu i te ingoa o te Atua ki tetai ke

[Tutu i te kapi 7]

Ka rauka ia tatou i te kite meitaki i te Atua