Au Tutu Itoro Akonoanga—To Ratou Au Aka Taito
Au Tutu Itoro Akonoanga—To Ratou Au Aka Taito
“Kua riro te au tutu itoro ei akapiri anga ia tatou ki te au tu meitaki e te tu tapu o te Atua e Tana au Tainiti.”—GREEK ORTHODOX ARCHDIOCESE O AUTIRERIA
I TEIA ra vera tikai ia Aukute, te iti pakari maira te vera o te ra ki runga i te au kakenga timeni te taki atura ki te are mongoka o te “Metua Vaine Tapu Maata o te Atua,” i runga i te airani o Tínos, i te Tai Aegean. Kare te vera pakari i takino i te tauta anga a te au tangata akono i te Akonoanga Otototi Ereni tere atu i te 25,000 tei aere marie ra na te tautaanga kia taeria te tutu itoro tei akamanea meitakiia o te metua vaine o Iesu.
Ko tetai manga tamaine, e pirikoki, e mamae ra e ma te tu anoano tikai i tona nga mata, te totoro aere ra na runga i tona nga turi te tae ua ra te toto. Kare i mamao mei iaia ra, ko tetai vaine ruaine ma te roiroi, tei aere mai mei tetai tua i te enua te tautaanga i te maro ua atu i tona nga vaevae roiroi i te aaere. Te pata ou pakari ra tetai tangata maroiroi iaia e tauta ra i te aaere oparapara atura na roto i te urupu tangata. To ratou akakoro anga kia ongi i tetai tutu itoro o Maria e te tuturi anga ia ratou uaorai ki mua i te reira.
Kare e ekoko anga e ngakau tae to teia au tangata akonoanga tikai no to ratou inangaro kia akamori i te Atua. Inara, eia i kite, e ko taua tu akono ra i te au tutu itoro akonoanga te taki atura tona akamata anga ki te au ravenga i mua ake i te akamata anga te akonoanga Kerititiano i te au anere mataiti ra?
Te Maata o te Au Tutu Itoro
I roto i te ao Otototi, tei te au ngai katoatoa te au tutu itoro. I roto i te au are pure, tei te ngai rotopu te au tutu itoro o Iesu, Maria, e te “au tainiti” e manganui. Kua akangateitei putuputu te au tangata irinaki i teia au tutu itoro ma te au ongi anga, te atinga kakara, e te tutungianga i te au kanara. Kapitiia atu, vaitata rai e ko te au kainga Otototi katoatoa te vaira ta ratou uaorai tutu itoro i tetai ngai, e raveiai te au pure anga. Kare i te mea matau koreia no te au Kerititiano Otototi kia karanga e me akamori ratou i tetai tutu itoro, te vaitata atura ratou ki te Atua. E manganui te irinaki ra e te oronga maira te au tutu itoro i te akameitaki anga tu-Atua e te au mana temeio.
Ka poitirere taua au tangata irinaki ra i te kite e kare te au Kerititiano o te anere mataiti mua i akatika ana i te taangaanga i te au tutu itoro i roto i te akamori anga. Te karanga ra te puka Byzantium: “Te au Kerititiano mua, kua akatuangaia mai mei te akonoanga Iuda i te rikarika anga i te akamori itoro, kua akara mareka kore atu i tetai akangateitei anga i te au tutu o tetai tangata tapu ra.” Te karanga ra taua puka ra: “Mei te Rima Anere Mataiti mai, te au tutu itoro e te au itoro akatikitikiia . . . kua tupu maata mai te akamori anga i te ngai tangata e te ngai pirivati.” Me kare i akamataia mai mei te akonoanga Kerititiano o te anere mataiti
mua ra, i akamataia mai i reira te taangaanga akonoanga o te au tutu itoro kiea?Taki Atu Anga ki to Ratou Au Aka
Kua tata te tangata kimikimi ko Vitalij Ivanovich Petrenko: “Te taangaanga anga i te au itoro akatikitikiia e tana peu no mua ake i te tuatau o te Kerititiano e ‘apii anga ui tupuna peikani ia.’” E manganui te au tangata tuatua enua tei akatika, i te karangaanga e kua kitea te au aka o te akamori anga tutu itoro i roto i te au akonoanga o Babulonia taito, Aiphiti, e Ereni. I Ereni taito ra, ei akatauanga, te au itoro akatikitiki akonoanga ra kua maaniia i roto i te tu o te au tiki. Kua irinakiia teia e kua akamanaia ma te au mana tu-Atua. Kua manako te au tangata e ko tetai o teia au itoro akatikitikiia kare na te au rima i maani inara kua topa mai mei te rangi mai. I te au tuatau o te au oroa takake, kua apai aereia taua au itoro akatikitiki akonoanga ra takapini i te oire, e kua orongaia te au atinga kia ratou. Kua manakoia te au itoro akatikitikiia e te pupu akonoanga ei atua uaorai, noatu te au tauta anga tei raveia . . . i te akataka anga i rotopu i te atua e tona itoro akatikitikiia ra,” i karanga ei a Petrenko.
Akapeea ra taua au manako e te au ravenga i o mai ei ki roto i te akonoanga Kerititiano? Kua akara katoa taua tangata kimikimi ra, i roto i te anere mataiti i muri ake i te matenga o te au apotetoro a Karaiti, ki Aiphiti tikai, “kua taumaroia te au manako o te Kerititiano e te ‘au irinaki anga peikani’—tei maaniia mei roto mai i te au ravenga Aiphiti, Ereni, Iuda, Orieni e te au irinaki anga Roma tei raveia i te pae i te aaki anga ara Kerititiano ra.” Tei tupu, “kua akono te au tangata karape Kerititiano [i tetai kairo anga akarongo] i te raveanga e te taangaanga anga i te au akatutu anga peikani, i te tukuanga ia ratou na roto i tetai akara anga ou, noatu e kare i tama tikai ana ia ratou mei te akakeu anga peikani.”
Kare i roa ana kua riro mai te au tutu itoro ei akara anga i roto i te oraanga akonoanga pirivati e i te ngai tangata ra. I roto i te puka The Age of Faith, kua akataka mai te tangata tuatua enua ko Will Durant e akapeea teia i te tupu mai anga, i te na ko anga: “Te maata anga te numero o te aronga akamori i te au tainiti, kua tupu rai tetai anoano anga no te akatakaanga e te maaraanga ia ratou; kua maani maataia te au tutu no ratou e no Maria; e i roto i te turanga o Karaiti ra kare anake e ko Tona tu tei maaniia mari ra kua riro mai Tona koroti ei au apinga no te akangateitei anga—e pera, no te au manako akavareia, kua riro ei au ei manamana. Ko tetai rangatira natura no
te tu manako ua i rotopu i te au tangata kua maaniia te au akatutu anga tapu, te au tutu, e te au tiki ki roto i te au apinga no te akamori anga; kua tupou te au tangata ia ratou uaorai ki mua ia ratou, kua ongi ia ratou, kua tutungi i te au kanara e te atinga kakara ra ki mua ia ratou, kua akaei ia ratou ma te au tiare, e kua kimi i te au temeio mei ko mai i ta ratou akakeu anga angaanga muna. . . . Te au metua e te au konitara o te Ekaretia kua akataka putuputu mai e kare te au itoro akatikitikiia i te au atua, inara e akamaara anga anake ia ratou; kare te au tangata e inangaro ana i te maani i taua au akataka anga.”I teia tuatau, te manganui tei taangaanga i te au tutu itoro akonoanga ka taumaro mai e e au apinga no te akangateitei anga te au itoro akatikitikiia—kare no te akamori anga. Penei te manako ra ratou e ko taua au tutu akonoanga e tika anga to te reira—e te umuumuia ra—ei tauturu no te akamorianga i te Atua. Penei te manako ra koe mei taua tu rai. Inara ko te ui anga, Eaa ra to te Atua manako no runga i teia? Kare ainei e ko te akangateitei anga i tetai tutu itoro te aite ra ki te akamorianga i te reira? Ka akatupu tikai ainei taua au ravenga ra i te au kino uunaia?
[Pia/Tutu i te kapi 4]
Eaa ra te Au Tutu Itoro?
Kare e mei te au tiki te taangaanga maataia ra i roto i te akamori anga Katorika Roma, te au tutu itoro te vaito anga e rua tua te au tutu no Karaiti, Maria, “te au tainiti,” te au angera, te aronga akatutu e te au tupu anga o te Pipiria, me kare te au tupu anga i roto i te tuatua enua o te Akonoanga Otototi. Tei matauia, kua peniia ratou ki runga i te au papa rakau apai aereia.
Kia tau ki te Akonoanga Otototi, “i roto i te au Tutu Itoro o te au Tainiti, e tuke te au tutu itoro akonoanga mei te au tutu noa nei o te au tangata ra.” Kua irinaki katoaia e ko te rakau e te peni o tetai tutu itoro kua “akakiia ma to te Atua ra tu.”
[Tutu i te kapi 4]
Te taangaanga anga i te au itoro akatikitikiia ka rauka i te taki atu ki te au ravenga peikani
[Akameitakianga no te Tataanga i te kapi 3]
© AFP/CORBIS