E Ruru i te Tuatua Tika, ka Kokoti i te Aroa Takinga Meitaki o te Atua

“KO TEI riro ei tutaki i tetai ke ra, ka pekapeka ïa: ko tei kore ra e tau iaia te tutaki, kua ora ïa.” (Maseli 11:15) Mei teaa ra te ketaketa o teianei materi tika i te akamaroiroi anga i te apainga tau! Te tata kapiti anga i te ou anga na tetai kare e irinakiia e te pati ra i te taitaia. E kopae ke i te mourimaanga​—e ravenga tei akakite ra i te tata anga i tetai koreromotu i Iseraela i taito ra​—e kia vai tu rangatira ua i te ereere no te moni.

Te taka meitaki ra, te kaveinga te akonoia ra i konei: “Ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti.” (Galatia 6:7) “E ruru i ta kotou uaorai ma te tuatua tika,” ta te peroveta ko Hosea i tuatua, “ka kokoti ei ma te aroa takinga meitaki.” (Hosea 10:12, NW) Ae, e ruru i te tuatua tika na te raveanga i te au mea tau i te Atua, e ka kokoti ei i tona aroa takinga meitaki. Na te taikuanga putuputu i teianei kaveinga, kua akamaroiroi pu maira te Ariki o Iseraela ko Solomona i te angaanga tika, te tuatua tau tikai, e te manako ngakau tika oki. Na te akara matatioanga piri vaitata i tana au tuatua pakari ka akamaroiroi ia tatou kia ruru i te ua na tatou uaorai i te tuatua tika.​—Maseli 11:15-31.

E Ruru i te “Akono Meitaki,” e Kokoti i te “Kākā”

“E tāpu ra te vaine akono meitaki i te [“ngateitei,” NW],” ta te ariki pakari ra i tuatua, “te aronga ririnui, e tāpu ïa i te apinga ra.” (Maseli 11:16) Te akakite maira teianei irava i te tuke anga i rotopu i te kaka tamou o te vaine akono meitaki, “e vaine aroa ua” penei ka rauka iaia, e te au apinganui te ka rauka i te tangata ririnui no te tuatau poto ua.​—An American Translation.

Akapeea e raukai i tetai te akono meitaki te ka akatupu i te kaka? “E tāpu koe i te pakari meitaki e te akono,” ta Solomona i ako atu, “ko te ora ïa . . . ko te [“akono meitaki,” NW] ïa ki runga i toou ra kaki.” (Maseli 3:21, 22) E kua tuatua te tata taramo no ‘te riringi anga i te meitaki ki runga i te vaa o te ariki ra.’ (Salamo 45:1, 2) Ae, ko te pakari tau, te manakoanga karape, e te taangaanga tika i te arero ra ka tauturu atu i te puapinga e te akono meitaki o te tangata ra. Ko te tika te reira no te vaine pakari ra. Ko Abigaila, te vaine a Nabala neneva ra, ko tetai akatauanga ia. E vaine “kite meitaki i te tuatua, e te meitaki oki i te tu,” e kua akapaapaa te Ariki ko Davida iaia no tana “tuatua meitaki.”​—1 Samuela 25:3, 33.

Te vaine tei tau i te Atua e tu akono meitaki tona ka rauka tikai iaia te kaka. Ka tuatua meitakiia aia e etai ke ra. Me kua akaipoipoia, ka rauka iaia te kaka nona uaorai i nga mata o tana tane. Ko te tika, ka apai mai aia i te kaka ki te pamiri katoa oki. E kare tona i te kaka anga poto ua. “Engari ake te rongo meitaki i te apinga maata ra; e te kite meitakiia mai i te ario e te auro  ra.” (Maseli 22:1) Tona ingoa meitaki ma te Atua ra e puapinga tinamou to te reira.

E tuke rai te turanga ma te tangata ririnui, ‘tangata tangi kore e te aroa kore.’ (Maseli 11:16, New International Version) Ko te tangata ririnui ra te kapitiia atura ki te au tangata rave kino e te aronga e patoi ra i te aronga e akamori ra ia Iehova. (Iobu 6:23; 27:13) Taua tu tangata ra ‘kare i tuku i te Atua ki mua iaia.’ (Salamo 54:3) Na te taomianga e te raveanga tu noinoi ki rungao i te aronga kamakura ra, penei ka “akaputuputu ua rai aia i te ario mei te one-pueu ra.” (Iobu 27:16) Inara, a tetai atianga o te tuatau, penei ka takoto aia ki raro e kare e tu mai, e ko tetai ua atu ra e akapuerai aia i ona nga mata penei ko tona ra openga ia. (Iobu 27:19) Pouroa tana apinganui e te au angaanga i rave ka riro ei puapinga kore ua.​—Luka 12:16-21.

Mei teaa ra tetai apiianga puapinga maata ta Maseli 11:16 i apii mai! Na te akanooanga poto ua ki mua ia tatou eaa ta te tu meitaki e te tu ririnui ka kokoti taki tai, te raurau maira te ariki o Iseraela ia tatou kia ruru i te tuatua tika.

Ka Apai Mai “te Aroa Takinga Meitaki” i te Au Tutaki

Apiianga i tetai atu apii anga i te au pirianga tangata nei, kua tuatua a Solomona: “Te takinga-meitaki nei te tangata aroa i tona uaorai vaerua: kareka te ngakau kino ra, te takinga-kino ïa i tona uaorai kopapa.” (Maseli 11:17) “Te tumu o te materi nei,” ta tetai tei apiiia i tuatua, “e ko te tu akono a tetai kia etai ke ra, me e meitaki me kare e kino, e au tupuanga akakoro koreia me kare, kare i manakoia nona uaorai.” E akamanako ana ki tetai vaine ou ko Lisa te ingoa. * Noatu rai e meitaki te manako anga, te reiti ra aia no tana au papaanga. Kare i te mea matau koreia nona kia reiti e 30 miniti me kare tere atu no tana au akanoonoo anga kia aravei atu i etai atu aronga akakitekite Patireia no te angaanga tutu aere. Kare a Lisa i akono meitaki iaia uaorai. Ka rauka ainei iaia i te akaapa atu ia etai ke ra me ka roiroi ratou i te ngereanga i te taime puapinga e kare e akapapa taime akaou ma ia katoa ra?

Ko tetai tei akono meitaki ra​—tetai tei akanoo maira i te au turanga teitei no te angaanga​—te takinga kino katoa ra kiaia uaorai. Te rave tamou ra i te tauta anga kia rauka te au akakoroanga kare ra e itaeia, te akanoo ra aia uaorai no tetai turanga te ka akariro kia roiroi e kia reka kore oki. I tetai pae, ka akono puapinga tatou ia tatou uaorai me ka akanoo tatou i te au akakoro anga tika e te tau oki. Penei kare tatou e viviki ana mei etai ke atura i te mou anga i te au manako. Me kare penei no te maki me kare te ruaine kua apai mai i te teiaa ki runga ia tatou. Auraka tatou e riro kia roiroi i to tatou tereanga ki mua i te pae vaerua, mari ra kia aere ua atu ki mua i te akonoanga ma to tatou au tu kotinga anga. E ao to tatou me “akamaroiroi” tatou i te ka rauka ia tatou.​—2 Timoteo 2:15; Philipi 4:5.

I te aereanga ki roto i etai tu no tei tuatua tika te ka akapuapinga iaia uaorai inara ko te tangata takinga kino ka tamamae iaia uaorai, te tuatua ra te ariki pakari: “Te angaanga nei te tangata kino i te angaanga pikikaa: ko tei ruru ra i te tuatua-tika ra, e tutaki tika ïa tana. Mei te tuatua-tika e arataki i te tangata ki te ora: koia katoa te aruaru ki te kino ra, te rapurapu ra ïa ki te mate. Ko tei māro te ngakau ra, e mea viivii ïa na Iehova; ko tei apa kore ra te aerenga ra, e mea mataora ïa nana. Tuikau ua te rima tetai ki tetai, kare e kore te tangata kino i te akautungaia: ka ora ra te uanga o te aronga tuatua-tika.”​—Maseli 11:​18-21.

I roto i te au tu tuke tuke te akaketaketa nei teia au irava i teia tumu anga: Kia ruru i te tuatua tika e kia kokoti i tana tutaki anga. Penei ka rave tei rave kino ra i te akavare anga me kare i te peti moni kia raukai iaia tetai apinga kare i tutaki ia. I te mea ko taua tutaki ra e pikikaa, penei te aere atura aia ki roto i te mareka koreanga. Ko tei rave ra i te angaanga tiratiratu no te ra ka apai mai i te au tutaki mou i te mea e tu tinamou tona. I te mea tei iaia to te Atua ra mareka anga, ko tei apa kore ra te tau ra no te ora mutu kore. Inara ka akapeea oki te tangata kino ra? Noatu rai “e rima tetai ki tetai” i te manakoanga pikikaa, kare tei rave kino ra e kore e akautungaia. (Maseli 2:​21, 22) Mei teaa ra te akamaroiroi anga meitaki kia ruru i te tuatua tika!

 E Manea Tikai no Tei Akono Meitaki

“Mei te poe auro ki roto i te putaiu o te puaka ra, koia te vaine mata meitaki e kare e akono ra,” ta Solomona i tuatua. (Maseli 11:22) Te poe putaiu e mea matauia ia no te akamanea anga i te au tuatau Pipiria ra. Te poe auro tei koia ra na te pae o te putaiu me kare na roto i te veeanga i nga putaiu ra ka riro ei poe viviki te kiteaia ki runga i te vaine. Mei teaa ra te tau kore o taua poe ra ki roto i te iu o te puaka ra! Te aiteite ra ia mei tetai peretana manea ra a vao te ngere ra ia i te tu “akono meitaki.” Kare te akamanea anga e tau no te reira tangata, me e vaine me kare e tane. Te tau kore ra ia​—kare rava e manea ana.

E tika ra, te akamanako anga e akapeea to tatou akaraanga kia etai ke atu e mea natura ia. Inara eaa ka apiapi maatai me kare ka reka kore ei i to tatou mata me kare te tu kopapa? Kare e rauka ia tatou te akatere i to tatou au tu e manganui. E kare te akaraanga kopapa i te au mea ravarai. Kare ainei i te tika e ko te maataanga o te au tangata ta tatou e inangaro ra e te mareka ra oki e akara anga matau ua ia? Kare te akaraanga kopapa manea i te taviri ki te mataora. Ko te mea maata tikai ko te manea o roto ra o te au tu tamou tei tau i te Atua. Kia akono meitaki tatou i reira e kia tatanu i taua au tu ra.

“Te Tangata Oronga ra, e Matu Ïa”

“E meitaki anake tei inangaroia e te aronga tuatua-tika ra,” ta te Ariki ko Solomona i tuatua, “ko tei tapapaia ra e te aronga kino ra, ko te riri ïa.” I te akatutuanga i akapeea teia i tikai, kua tuatua mai aia: “E oronga rai tetai, e te maata ra tana i te tupu anga: e karapii kino rai tetai, e riro atura ei putaua.”​—Maseli 11:23, 24.

Ia tatou e akatotoa maata ra​—e oronga ra kia etai atu​—i te kite i te Tuatua a te Atua ra, ka akameitakiia mai tatou i to tatou uaorai kite i tona “tipoto, e te tiroa, e te oonu, e te teitei.” (Ephesia 3:18) I tetai tua ra, ko tei kore ra e taangaanga i tona kite, tei roto i te tu kino i te ngereanga i te reira. Ae, “ko te ruru ma te akaperepere ra, e kokoti ïa ma te mea ngiti; e ko te ruru ma te akaperepere kore ra, e kokoti ïa ma te maata.”​—2 Korinetia 9:6.

“Te tangata oronga ra, e matu ïa [e puapingaia],” ta te ariki i tuatua, “e tei tamauu ki te vai ra, ka tamauu katoaia mai aia.” (Maseli 11:25) Me oronga ua tatou i to tatou taime e te au apinga kia akatere i te akamori mou, ka mareka mai a Iehova ia tatou. (Ebera 13:15, 16) Ka ‘kiriti aia i te au māramārama o te rangi ra, ka riringi mai ei i te apinga maata ua atu ki runga ia tatou e kare e ngai e o ei.’ (Malaki 3:10) E akara ua atu i te puapinga i te pae vaerua o tona au tavini i teia tuatau!

I te orongaanga i tetai atu akatauanga no te inangaro tuke o te aronga tuatua tika e te aronga rave kino, kua tuatua a Solomona: “Ko tei tāpu i te sitona ra, e taumaaia ïa e te tangata: e iri maira te akameitaki ki runga i te upoko o te tangata e oko atu.” (Maseli 11:26) Te okoanga mai i te au apinga i te taime e iti ra te moni tutaki e te akaputu anga kia mea ngiti te apinga e kia kake te moni tutaki ka akariro kia puapingaia. Noatu rai e ka tupu mai te meitaki mei te kotingaanga i te reira, te mea matauia kare te au tangata e mareka ana i tetai tangata te rave i te reira no tona noinoi oki. I tetai pae, ko te tangata kare ra e akono ana kia maata te moni i te reira turanga ka rauka iaia te akaperepere anga a te au tangata ra.

 I te akamaroiroi anga ia tatou kia inangaro i tei meitaki ra, me kare tuatua tika, kua tuatua te ariki o Iseraela: “Ko tei kimi marie i te meitaki kia rave ra, e kiteia mai ïa: ko tei kimi ra i te kino ra, ka rokoia mai ïa aia e te reira. Ko tei irinaki ki tana apinga, ka inga ïa: kareka te tuatua-tika ra, ka ruperupe ïa mei te rara ra.”​—Maseli 11:27, 28.

Te Rauka ra i Tei Tuatua Tika te Au Meta

I te akatutuanga e akapeea te angaanga neneva ra i te akatupu anga i te au tupu anga kino, kua tuatua a Solomona: “Ko tei tamanamanata i tona uaorai ngutuare, ko te matangi tana e rauka.” (Maseli 11:29a) Na ta Akana raveanga tarevake ‘i apai mai i te kino ki runga iaia,’ e koia e te au mema o tona ngutuare tangata kua pepeiia ki te toka kia mate. (Iosua, pene 7) I teia tuatau, te upoko o te ngutuare Kerititiano e etai atu i roto i tona pamiri penei ka o atu ki te raveanga tarevake te ka akatupu i to ratou akaatea angaia mei te putuputuanga Kerititiano ra. No tona uaorai koreanga e akono i ta te Atua ra au akauenga e na te akatikaanga i te raveanga tarevake i roto i tona pamiri, ka apai mai tetai tangata i te manamanata ki runga i tona uaorai ngutuare. Koia e penei etai atu o tona pamiri ka akaateaia mei te taokotai anga Kerititiano ei aronga tataraara kore i te rave tarevake. (1 Korinetia 5:​11-13) E eaa tana ka rauka? E matangi anake ua​—e apinga te ngere ra i tetai apinga tikai me kare puapinga.

“E riro oki te neneva ei tavini no te ngakau pakari,” i karanga ei te irava ra. (Maseli 11:29e) I te mea te ngere ra te tangata neneva i te pakari tau, kare aia e irinakiia ma te apainga maata. Pera katoa oki, ko tana akono tau kore anga i tana uaorai apainga penei ka akariro iaia kia riro ki raro ake i tetai ke i tetai turanga. Penei ka riro taua tangata pakari kore ra ‘ei tavini ki tei pakari ra te ngakau.’ Te taka meitaki ra, i reira, e mea puapinga maata e kia taangaanga meitaki tatou i te iki anga e te pakari tau i ta tatou au akonoanga katoatoa ra.

“Te ua o te aronga tuatua-tika ra, e rakau ora ïa,” ta te ariki pakari e akapapu maira kia tatou, “e tei rauka iaia te vaerua ra, e pakari tona.” (Maseli 11:30) Akapeea teia i tupu ei? Inara, na tana tuatua e te tu akono, ka apai mai te tangata tuatua tika i te akamatutu anga pae vaerua ki etai ke atu. Te akamaroiroiia ra ratou kia tavini ia Iehova e penei i te openga ka rauka te ora mutu kore ta te Atua ra ka oronga mai.

‘Ka Maata Atu te Tutaki Anga i Tei Ara Ra’

Mei teaa ra te akakeu anga a te au materi i taikuia maira i te akamaroiroi anga ia tatou kia ruru i te tuatua tika! I te akonoanga i tetai atu tu i te kaveinga e “ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti,” kua tuatua a Solomona: “I na, e tutakiia mai te tangata tuatua-tika i te enua nei; ka tanga atu ei ki te tangata kino, e te rave ara.”​—Maseli 11:31.

Noatu rai te tauta ra te tangata tuatua tika kia rave i te tika, te apa ra aia i etai taime. (Koheleta 7:20) E no tana au tarevake ka “tutakiia” aia na te papa anga. Inara, akapeea te tangata rave kino tei iki akakoro ra i te aerenga tarevake e kare e tauta kia ariu mai ki te aerenga no te tu tau? Kare ainei aia e tau kia maata atu te ‘tutaki anga’​—te akautunga maata atu? “E i akaora ngataia te aronga tuatua-tika ra,” ta te apotetoro ko Petero i tata, “eiea te akono kore i te Atua, e te rave ara, e arōrō mai ei?” (1 Petero 4:18) No reira, kia tamanako marie tatou kia ruru i te ua na tatou uaorai i te tuatua tika.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 28]

Te “akono meitaki” kua apai mai i te “kākā” kia Abigaila

[Au Tutu i te kapi 30]

‘Te tangata kino ra te rave ra i te angaanga no te tutaki pikikaa, ko te tuatua tika ra i te tutakianga tika’

[Tutu i te kapi 31]

‘E ruru ma te akaperepere kore, e kokoti ma te maata’