Akapeea te Kite Akono Meitaki i te Paruru ia Koe?

TE AU ngaru teitei e au akara anga manea, mari ra no te au matoro pai te akakite maira i te tu kino. Taua au vai teitei ra ka rauka kia akakore atu i to ratou au oraanga.

I roto i te tu aiteite, penei ka aro atu te au tavini o te Atua i te au taomianga teitei te ka akakoko kia akakino i to ratou manako ngakau. Penei kua kite ana koe i te ngaru i muri ake i te au ngaru timataanga tei topa maira ki runga i te au Kerititiano. Ka tau tikai koe kia anoano i te takore tika atu ia ratou, ma te tamanako anga kia kopae atu i te akangaa pai i te pae vaerua. (1 Timoteo 1:19) Ko te kite akono meitaki tetai tuanga puapinga maata i toou paruru anga. Eaa te reira, e akapeea e rauka mai ei?

Ko te tuatua Epera tei uriia ko te ‘kite akono meitaki,’ mezim·mahʹ, no ko mai i tetai tumu tuatua te aiteanga “kia parani me kare kia akanoo.” (Maseli 1:4) No reira, ko etai urianga Pipiria kua uri i te mezim·mahʹ ei “pakari” me kare e “kite ki mua.” Nga tangata apiiia i te Pipiria ko Jamieson, Fausset, e Brown kua akataka mai i te mezim·mahʹ e ko tetai “tu matakite e raukai te kopae ke i te kino e kite ei te meitaki.” Te akakite ra teia i te akamanakoanga i te au tupuanga i te tuatau roa e te tuatau poto ua ki mua o ta tatou au angaanga. Te raukaanga te kite akono meitaki, ka akamanako meitaki tatou i ta tatou au ikianga i mua ake ka rave ei tatou, koia tikai me e au ikianga puapinga maata ka tika kia raveia.

Mei tetai tangata ma te kite akono meitaki ka tuku i te au ikianga no te tuatau ki mua me kare no te au turanga tana e kite nei iaia uaorai i teianei, ka na mua aia i te akamanako anga i te tu kino me kare te au topa anga. Me oti anake te akataka anga i te au tu kino, ka akamanako aia i reira e akapeea e raukai iaia i te kopae ke atu ia ratou, ma te tamanakoanga i te tupu anga no tona reva e te au taokotai anga. Ka rauka iaia te parani i reira i tetai aerenga te ka apai mai i te tupu anga meitaki, penei te au akameitakianga tu-Atua. Ka akamanako ana tatou i etai au akaraanga tau te akatutu maira i teianei ravenga.

E Kopae Ke i te Ereere no te Ainga Tau Kore

Me opara te matangi i te au ngaru ririnui ki mua i tetai pai, te akatakaia ra taua turanga e no te tua o te moana. Te tuku ra te aronga matoro pai i to ratou pai kia tauri me kare ratou e akaanga tika atu ki te au ngaru na mua atura.

Te aro atura tatou i tetai turanga aiteite, i te noo anga mei ia tatou nei i roto i te ao te ki ra i te manako anga no te ainga. I te au ra ravarai, te au ngaru no te au manako tau kore e te au tiki te na mua maira ia tatou. Kare e rauka ia tatou kia manako kore atu i te tupu anga ta ratou te ka akatupu mai ki runga i to tatou au inangaro matauia no te ainga. Ka tika tatou kia taangaanga i te kite akono meitaki kia aro papu atu i te timataanga ra auraka kia panu ua atu ki roto i taua au turanga kikino ra.

Ei akatauanga, ko te au tane Kerititiano, e putuputu i te angaanga i te pae atu i te aronga e meangiti ua te akangateitei anga i te au vaine, i te manakoanga ia ratou ei au mea ainga ua. Penei ka akareka atu te au oa angaanga i ta ratou au tuatuaanga kapiti ma te au tuatua takatakata viivii  no te ainga. Ka rauka ua i teianei reva kia tatanu atu i te openga i etai manako tau kore ki roto i te manako o tetai Kerititiano ra.

Penei ka angaanga katoa tetai vaine Kerititiano e penei ka kite atu i te au tu ngata. Penei ka angaanga atu aia i te pae i te au tane e te au vaine kare ra e akono ana i tona au turanga akono tau. Penei te akaari atura tetai o tona au oa tane te angaanga kapiti ra i te inangaro iaia. I te akamataanga, penei ka akono akameitaki aia iaia, te akangateitei anga iaia no tona au manako akonoanga. Na tona akamanako anga tamou marie e te kapitianga vaitata ka akakeu iaia kia anoano i te taokotaianga vaitata.

Ei au Kerititiano, akapeea te kite akono meitaki i te tauturu anga ia tatou i roto i taua au turanga ra? Te mea mua, ka rauka i te reira te akamatakite ia tatou kia kite i te au tu kino pae vaerua, e te rua, ka rauka i te reira i te akakeu ia tatou kia parani i tetai aerenga tau. (Maseli 3:21-23) I te au turanga mei teianei, penei ka tau tetai tuatua taka meitaki kia tukuia atu ki te au oa angaanga ra e e tuke to tatou au turanga no to tatou au irinaki anga Tuatua Tapu ra. (1 Korinetia 6:18) Ka rauka i ta tatou tuatua e te tu akono i te akaketaketa i taua tuatua ra. Pera katoa, te au akonoanga ma etai atu au oa ka tau kia kotingaia.

Inara, te au taomianga no te au tu tau kore, kare e kotingaia ki te ngai angaanga anake ua. Penei ka tu mai me tuku nga tokorua akaipoipo i te au manamanata kia akakore atu i to raua taokotai anga. Kua akakite tetai orometua tutaka aere e: “Ko te ngaa anga o te akaipoipo anga kare i tupu viviki ua mai. Penei ka akatakake marie aere te nga tokorua, kare e putuputu te tuatuaanga tetai ki tetai me kare te akapou taime i te kapiti anga raua. Penei ka aruaru raua i te au apinga materia kia akaki i te apinga kore o to raua akaipoipo anga. I te mea kare raua e putuputu ana i te turu tetai i tetai, penei kua manako ngakau akavaitata atu raua ki etai au mema tane e te vaine ke.”

Kua tuatua katoa mai teia orometua karape: “E putuputu, ka tau nga tokorua akaipoipo kia noo ki raro e kia tuatua me e apinga etai te akakino ra i to raua pirianga. Ka tau raua kia parani e akapeea raua i te apiianga, te pureanga, e te tutu kapitianga. Ka puapinga maataia raua na te tuatuaanga tetai ki tetai ‘i te are, i runga i te arataa, e kia akāvai, e kia tu raua ki runga,’ mei ta te au metua e ta ratou tamariki ka rave.”​—Deuteronomi 6:7-9.

Akakoromakianga ma te Tu Tau Kore Kerititiano

I te pae mai i te tauturuanga ia tatou kia aro autu atu i te au timataanga tau kore, ka rauka katoa i te kite akono meitaki kia tauturu ia tatou kia akono i te au manamanata ma te au oa Kerititiano ra. Me ka opara atu te matangi i te au ngaru ki te tuanga muri o te pai, ka akatupu mai i tei matauia e te aru maira te tai. Ka rauka i te au ngaru i te apai i te tuanga muri o te pai e ka apai tapaepae atu ei i te reira. Ka akaruke teia i te tuanga roa o te pai ki te aerenga mai o te au ngaru e ka rauka kia akatupu i te kino o te reira.

Ka rauka katoa kia tupu mai te kino mei tetai aratakianga kare i manakoia atu. Te tavini ra tatou ia Iehova e “ma te manako okotai” i te pae i to tatou au taeake e te au tuaine Kerititiano tiratiratu. (Zephania 3:9) Me ka rave tetai o ratou i tetai tu tau kore i te Kerititiano, penei ka aite ki tetai akakore anga i te irinaki anga e penei ka akatupu i tetai pekapeka oonu kia tatou. Akapeea te kite i te akono meitaki i te araianga ia tatou kia kore e titiriia ki roto i te tuanga tau kore e te mamae anga?

Kia maara e “kare atu oki e tangata e kore ei te ara.” (1 Ariki 8:46) Kare e tau te reira kia akapoitirere mai ia tatou, no reira, i etai atianga penei ka akariri mai tetai taeake Kerititiano ia tatou. Na te kiteanga i teia, ka rauka kia teateamamao tatou no taua tupu anga ra e ka tamanako e eaa ta tatou ka tau kia rave. Akapeea ta te apotetoro ko Paulo i rave i te tuatua anga tetai papaki o tona au taeake Kerititiano iaia na roto i te tu tamamae e te akakino? Kare e kia ngere i tona tu tau i te pae vaerua, kua akamanako aia e e puapinga maata atu te raukaanga to Iehova marekaanga i to te au tangata. (2 Korinetia 10:10-18) Na taua tu manako ra ka tauturu ia tatou kia kopae ke i tetai riri vave anga.

Te aite ra ki te tuki anga i to tatou mangamanga vaevae ki tetai apinga. Me rokoia e teia, penei kare tatou e manako meitaki no tetai miniti me kare e rua. Inara i muri akera kia kore atu te mamae, ka rauka ia tatou i te akamarama e te akono tau. Ma te aiteite, ka tau tatou kia kore e akono viviki atu i tetai tuatua takinga kino me kare angaanga. Kareka ra, e tapu marie e ka akamanako ei i te au tupuanga o te tutaki anga manako kore.

 Ko Malcom, e mitinari no etai mataiti e manganui, kua akataka mai eaa tana e rave ana me ka riri aia. “Taku takainga mua e akara i tetai papaanga no te au uianga: Te riri ainei au i teia taeake no to maua tu tangata tuke roa? E puapinga maata tikai ainei tana i tuatua? Te akatupu ra ainei te maki o toku manako ngakau i te akaketaketaanga i toku manako? Ka kite tuke ainei au i te au apinga i etai ora tokoiti ua i muri akera?” E putuputu, mei ta Malcolm i kite, e puapinga kore ua te tuke anga o te manako e ka rauka ua kia akakoreia atu. *

Kua kapiti katoa a Malcolm: “I etai atianga, noatu taku au tautaanga katoa kia takore atu i te turanga, ka vai mai rai te tu akono akaoa kore o te taeake ke ra. Te tauta ra au kia kore teia e tamanata mai iaku. Me oti anake iaku te rave i te ka rauka iaku, kua kite au i te tumu i roto i tetai tu tuke ra. Ka tuku ua au i taua tumu ra ki roto i te ‘turanga i te pae mai’ kare i te tumu maata i toku manako anga. Kare au e tuku i te reira kia kika iaku ki raro i te pae vaerua me kare kia akakino i toku pirianga ma Iehova e ma toku au taeake oki.”

Aiteite rai kia Malcolm, ka tau tatou kia kore e tuku i te tu akono tau kore o tetai ke ra kia tamanata mai ia tatou. I roto i te au putuputuanga ravarai e manganui te au taeake e te au tuaine mareka e te tiratiratu oki. E marekaanga tikai kia aaere i te aerenga Kerititiano i ‘te pae i tetai e tetai.’ (Philipi 1:27) I te maara anga i te turuanga aroa a to tatou Metua i te rangi ra ka tauturu katoa ia tatou kia tuku i te au tumu ki roto i te ngai tau no ratou.​—Salamo 23:1-3; Maseli 5:1, 2; 8:12.

Auraka e Inangaro i te Au Mea o te Ao Nei

Ka rauka i te kite akono meitaki i te tauturu ia tatou kia aro atu i tetai atu taomianga kikite. Me opara atu te matangi i te au ngaru ki te pai, me kare ki te pae, o te pai, te matauia ra te reira ei tai i te pae. I roto i te au turanga matauia, penei ka opara marie atu te tai i te pai kia tapae ke i tona aerenga. Inara, i te tuatau uriia ka rauka i te tai i te pae ra kia akauri i te pai.

 Aiteite katoa oki, me ka tuku ua tatou ki te taomianga kia rekareka i ta teianei ao kino e oronga maira, ka rauka i teia tu oraanga kimi apinga kia opara ke ia tatou i te pae vaerua. (2 Timoteo 4:10) Me kare e araiia atu, ka akariro te inangaro no teianei ao kia opara ia tatou kia akaruke takiri i to tatou aerenga Kerititiano. (1 Ioane 2:15) Akapeea e raukai i te kite akono meitaki i te tauturu mai ia tatou?

Te mea mua, ka rauka i te reira i te tauturu ia tatou kia akarakara eaa tikai te au tu kikino ta tatou ka aro atu. Te taangaanga ra teianei ao i te au tu kikite kia akavare mai ia tatou. Te oronga tamou maira i te au tu oraanga te manakoia ra e ka tau te au tangata ravarai kia aru atu​—te tu oraanga akaariari i te apinganui, te manea, e tei akara “puapinga ra.” (1 Ioane 2:16) Te taputouia maira kia tatou te akameitaki anga e te marekaanga o te au tangata katoa, e maata to tatou au oa e te au tangata tupu. Ka tauturu te kite akono meitaki kia kopae ke atu i teia pikikaa, i te akamaaraaraanga ia tatou i te puapinga maata no te ‘noo anga noinoi kore i te moni,’ i te mea kua taputou mai a Iehova e ‘kare rava aia e akaruke atu ia tatou.’​—Ebera 13:5.

Te rua, ka arai te kite akono meitaki ia tatou mei te aruanga i te aronga “tei ariu ke akenei i te tuatua-mou.” (2 Timoteo 2:18) E mea ngata kia patoi atu i te aronga ta tatou i inangaro ra e i irinaki ra oki. (1 Korinetia 15:12, 32-34) Noatu e me kua akakeuia tatou i tetai tuanga ua e te aronga tei akaruke ra i te aerenga Kerititiano, ka rauka te reira kia arai i to tatou tere anga ki mua i te pae vaerua e i te openga ka tuku ia tatou ki roto i te tu kino. Ka aite atu tatou ki tetai pai tei meangiti ua ra te tapae keanga mei tona tereanga tika. I te tereanga roa ra, ka rauka kia tere ke atu ia i tona ngai i akakoroia ra kia itae atu na tetai tu mamao ke atu.​—Ebera 3:12.

Ka rauka i te kite akono meitaki kia tauturu ia tatou kia tamanako e tei ea tatou i te tu pae vaerua e te aere nei tatou kiea. Penei te kite ra tatou i te umuumu anga kia maata atu te raveanga angaanga Kerititiano. (Ebera 6:11, 12) E akara i akapeea tetai Kite ou i te taangaanga anga i te kite akono meitaki ei tauturu iaia kia aruaru i te au akakoro anga pae vaerua: “Kua va mai iaku tetai tuatau kia aruaru i tetai angaanga tata tianara. E maata tikai toku manako no te reira, inara kua maara au i tetai irava i roto i te Pipiria te tuatua ra e ‘te ngaro ke nei teianei ao,’ tera ra ‘ko tei akono ra i to te Atua ra anoano, e tika ïa i te ora anga e tuatau ua atu.’ (1 Ioane 2:17) Kua akamanako au e ko taku e rave ma toku ora anga ka tau kia akaata mai i toku au irinaki anga. Kua akaruke toku nga metua i te akarongo Kerititiano, e kare au i anoano kia aru i to raua akatauanga. No reira kua iki au kia akono i te oraanga no te akakoro anga e kua tata au i te pepa no te raveanga ei painia angaanga orometua i te au tuatau ravarai. I muri ake i nga mataiti akamerengo anga e a, kua kite au e kua rave au i te iki anga tika.”

Te Aro Autu Anga i te Au Uriia i te Pae Vaerua

Eaa ra i rapurapu ei e kia akono tatou i te kite akono meitaki i teia tuatau? Ka tau te au matoro kia matakite i te au akairo kino, e maata me te tupu maira te au uriia. Me ka anu viviki mai te reva, e ka maata mai te matangi, ka tamou mai ratou i te au tapoki ki raro e ka teateamamao no te reva kino. Aiteite katoa oki, ka tika tatou kia teateamamao i te aro atu i te au taomianga a te uriia i te vaitata anga teia akatereanga kino ki tona openga. Te tu akono tau o te taiate te vee ke nei, e ‘ko te au tangata kikino e tupu atu rai to ratou kino.’ (2 Timoteo 3:13) Mei te au matoro ra te akarongo putuputu atura ki te ripoti no te reva, ka tika katoa tatou kia akarongo atu ki te au totou akamatakiteanga a te Tuatua akauruia a te Atua ra.​—Salamo 19:7-11.

Me taangaanga tatou i te kite akono meitaki, ka akono tatou i te kite te ka taki atu ki te ora mutu kore. (Ioane 17:3) Ka rauka ia tatou i te manako atu i te au manamanata e ka iki ei e akapeea te akakore anga ia ratou. No reira ka akapapa tatou kia kore e akaanga keia mei te aerenga Kerititiano, e ka rauka ia tatou kia akanoo ‘i te meitaki tumu no tatou uaorai a muri atu’ na te akanooanga e te aruaruanga i te au akakoro anga pae vaerua.​—1 Timoteo 6:19.

Me paruru tatou i te pakari tau e te kite akono meitaki, kare tatou e tau “me viviki mai te akamataku, auraka e mataku.” (Maseli 3:21, 25, 26) Kareka ra, ka akapumaana ua tatou i roto i ta te Atua ra taputou: “Kia o mai te pakari ki roto i to ngakau na, e kia riro te kite ei mea mataora i to vaerua ra; na te akono meitaki e tapapa ia koe i reira; e na te kite e tiaki ia koe.”​—Maseli 2:10, 11.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 23]

Na te komunikeiti anga putuputu e patu i te akaipoipo anga