Tetai Ao ma te Au Manako Tarevake no te Tu Tiratiratu
Tetai Ao ma te Au Manako Tarevake no te Tu Tiratiratu
I TETAI aiai Varaire maana i Tel Aviv, Iseraela, kua piri atu tetai tangata mapu ki roto i tetai pupu o te aronga mapu te tiaki ua ra i vao i tetai ngai karapu ura. I tetai atianga i muri mai kua aruru pakari mai tetai apinga na roto i te urupu tangata.
Ko tetai tangata pomu akamate ra kua tamate atu i tona oraanga e kua tamate takiriia atu e 19 oraanga o etai au mapu. “Te au potopotonga o te kopapa ra tei te au ngai katoa, e au mapu pouroa ratou, e te ou—ko te tu kino roa atu ia tei kitea e au,” ta tetai tangata rapakau maki i akakite ki te aronga ripoti i muri mai.
“Ko te reira te au tu te rekaia ra e te au tangata katoatoa, mei te tu tiratiratu rai . . . , penei ka rauka i te maani i te au tamaki ra kia akamataia e e mea ngata roa atu kia akaopeia,” i tata ei a Thurstan Brewin i roto i The Lancet. Ae, mei te au Kuruate o Kerititome ki te tamate anga tangata tei akaaereia e te Nazi Tiamani, kua tou te tuatua enua o te tangata nei i te toto no te ta ua tei raveia i roto i te ingoa o te tu tiratiratu.
Maataanga te Aronga i Mate no te Tu Tiratiratu Kore
Ma te ekoko kore, te tu tiratiratu neneva ra ka riro ei mea kino, inara te ngere anga i te tu tiratiratu ka riro katoa ei akatakake anga i te taiate. Kia tiratiratu, i karanga ei te Webster’s New Encyclopedic Dictionary, te aite anga kia ‘akarongo ki tetai tangata me kare ki te tumu’ e te “akataka maira i te akono ngaueue kore anga iaia uaorai i roto i tetai ua atu timata anga kia akaruke me kare ra kia pikikaa.” Koi karanga ei te maata anga o te au tangata e te reka ra ratou i teia tu o te tu tiratiratu, te kite pakari ra te taiate i te ngere maata anga o te tu tiratiratu i te ngai puapinga maata roa atu—i roto tikai i te ngutuare. Kua tupu viviki te kopae anga, kua akamaataia te manako no runga i te akatupu anga i tetai uaorai, te au taitaia e te au pekapeka o te oraanga i te au ra katoa, e te au tupu anga akatotoaia ra o te akono tau kore o te ainga. E mei te aronga rai tei mate i te pomuanga i Tel Aviv, e maata te taime e ko te au mapu te aronga apa kore tei tamateia.
“Te apii a tetai tamaiti e maata te taime e koia tetai tei akakinoia no te mako kore o te ngutuare te tupu ra no te kopae anga, te takake anga, e no te metua okotai ra,” i karanga ei tetai ripoti. Te tamariki tamaroa i roto i te au ngutuare ko te metua vaine oki te metua te akaraanga e te tuku ra ki te tu ngata o te apii, te tamate ra ia ratou uaorai, e te kino o te tamariki. I te mataiti tataki tai, e tai mirioni tamariki i Marike tei kite i te kopae anga o to ratou nga metua, e i tetai atu mataiti, te au tamariki tei anau katoaia ki nga metua akaipoipo i taua enua ra e apa te ka riro mai ei aronga no te kopae anga me tae taua au tamariki ra ki te 18 mataiti. Te akaari maira te au tare anga numero e ko te manakonako anga e mea ati ngakau ia no te au mapu e manganui i etai atu au ngai o te ao.
Tu Tiratiratu—E Turanga Ngateitei Ainei?
Te pueu anga te peu o te au tu tiratiratu o teia tuatau te akara anga te akariro ra i te au tuatua a te Ariki ko Davida ei mea tau roa atu: “E akaora iaku, E Iehova e, no te mea te ope nei te aronga tiratiratu; kua ngaro ke atu te au tangata akarongo ra mei te tamariki a te tangata nei.” (Salamo 12:1, NW) No teaa ra i totoai te ngere anga o te tu tiratiratu? Te tataanga a Roger Rosenblatt, i roto i te makatini Time, te tuatua ra e: “Noatu e e turanga ngateitei te tu tiratiratu, e maata tikai te mataku, te ekoko ra iaia uaorai, te noinoi ra i te au mea e te inangaro anga i to tatou tu i te tapapa anga atu i to tatou au tu tangata paruparu ra kia tamou ua atu i te reira.” I te akatakaanga i te tuatau e noo nei tatou, te akakite tika maira te Pipiria e: “E riro te au tangata ei inangaro ia ratou uaorai, . . . ei tiratiratu kore, kare e aroa natura.”—2 Timoteo 3:1-5, NW.
Te akamanakoanga i te mana ririnui ta te tu tiratiratu—me kare te ngere anga o te reira—i runga i te manakoanga e te au angaanga a tetai tangata ra, penei ka ui tatou e, ‘Koai te ka tau tikai i to tatou tu tiratiratu?’ E akamanako e eaa ta te atikara ka aru mai e karanga ra no runga i teia ui anga.
[Akameitakianga no te Tataanga i te kapi 3]
Photo above: © AFP/CORBIS