Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Tangata Tupu Meitaki e Mea Puapinga

Au Tangata Tupu Meitaki e Mea Puapinga

Au Tangata Tupu Meitaki e Mea Puapinga

“E ngari ake oki to te tangata tupu kia vaitata mai, i te tuakana i te atea ke ra.”​—Maseli 27:10.

KUA ui tetai tangata apii i te anere mataiti mua T.N. kia Iesu: “Koai oki toku tangata tupu?” Kua pau atura a Iesu na te akakite anga kiaia e, kare e koai tona tangata tupu, mari ra eaa te ka akariro i tetai ra ei tangata tupu. Penei kua matau koe i te akatutu anga a Iesu. Kua kitea te reira e te manganui e ko te parapore no te tangata tupu Samaria ra e kua rekotiia i roto i te Evangeria a Luka. Kua akapera a Iesu i te akakite anga i te tua:

“Kua aere atura tetai tangata no Ierusalema ki Ieriko, rokoia iora aia e te anana keia; i aunaia e ratou tona kakau, e kua paruparu oki aia, aere atura ratou akaruke iora iaia, kua vaitata i te mate. Kua aere ua maira tetai taunga na taua ara ra; e kia akara atura iaia, tapae atura aia, na tetai pae ara atura i te aere. E tetai ngati Levi oki i na vaitata maira i taua ngai ra, kua aere mai ïa kua akara, anga ke atura na tetai pae ara. Tetai tangata Samaria ra, te aere ua ra i tona aerenga, e tae atura ki taua ngai ra, e kite atura aia iaia, aroa atura; Aere atura kiaia, kua riringi iora i te inu e te wina ki roto i tona au puta ra, vaî atura, e kua akanoo atura iaia ki runga i tana uaorai puaka, arataki atura aia ki te ngai tapae anga, e tiaki marie atura iaia. E popongi akera, kia aere ke aia ra, kua kiriti iora aia i e rua denari no roto i tona pute, e kua o ake ki te tangata are ra, kua karanga atura kiaia, E utuutu koe iaia nei, e kia riro taau moni, naku ïa e tutaki ia koe, kia oki mai au ra. I taua nga tangata toko toru ra, koai te tangata tupu iaia, i toou manako anga, i rokoia e te anana keia ra?”​—Luka 10:29-36.

Kua marama tikai te tangata apii. Ma te tapupu kore kua akataka meitaki atura aia i tei riro maira ko tetai tangata tupu ki te tangata tei takinoia: “Ko tei aroa atu iaia ra.” Kua karanga atura a Iesu kiaia: “Ka aere koe, e akapera katoa.” (Luka 10:37) Mei teaa te tu ririnui o te akatutu anga e mei teaa te aite anga o te reira kia riro mai ei tangata tupu tika tikai ra! Penei ka akakeu rai ta Iesu parapore ia tatou kia ui kia tatou uaorai e: ‘Mei teaa rai toku tu tangata tupu ra? Te akakeu ra ainei toku tu pakiri tangata e te enua ke ra iaku kia manako pakari atu e koai ma oki toku au tangata tupu ra? Te kotinga ra ainei taua au tumu ra i taku apainga i te tauturuanga i tetai ua atu tangata taku e kite atura e tei roto i te manamanata ra? Te tauta maata ra ainei au kia riro mai ei tangata tupu meitaki ra?’

Ka Akamata Kiea?

Me te manako ra tatou i te anoano kia akameitakiia i roto i teia tumu nei, ka tau tatou kia akamata ki to tatou tu manako. Ka tau to tatou au manako kia akanooia i te riro anga ei tangata tupu meitaki ra. Ka rauka katoa teia kia orongaia e raukai ia tatou te au tangata tupu meitaki ra. Vaitata rai e rua tauatini mataiti i topa, kua akakite pakari atura a Iesu i te kaveinga puapinga maata no te au piri anga tangata i roto i tana Ako rongonui i te Maunga ra. Kua karanga aia: “E te au mea katoa ta kotou i anoano ia etai ke ra, na reira katoa kotou ia ratou.” (Mataio 7:12) Te akonoanga i etai ra ma te kauraro, te tu ngateitei, e te takinga meitaki te akamaroiroi ra ia ratou kia akono rai ia koe ma taua tu rai.

I roto i te atikara “Aroaanga i Toou Tangata Tupu,” tei mama mai i roto i te makatini The Nation Since 1865, kua taiku te vaine tata tianara e te tata tuatua ko Lise Funderburg i etai au mea te ka rauka ngoie ua i te raveia kia akamaroiroi i te oaoa tangata tupu ra. Kua tata aia: “Inangaro au . . . kia akaariia te au tumu no te tikoti anga i roto i te au angaanga meitaki e manganui ta te au tangata tupu ka rave ki tetai e tetai​—na te apai atu anga i te au nutipepa, te tiakianga i te tamariki, te tikianga i tetai apinga i te are toa ra. Te inangaro nei au i teia pirianga i roto i te ao te takake maata ra, te ngai te akaparuparuia nei te au ngai noo anga e te mataku e te ravenga kino ra.” Kua tuatua katoa aia: “Ka akamata koe ki tetai ngai. E e mea meitaki te reira i te ngai i te pae maira.”

Kua oronga katoa te makatini Canadian Geographic i tetai tumu anga tauturu te ka rauka i te tauturu atu i te au tangata tupu ra i te akatupuanga i tetai tu oraora i te pae kopapa ki tetai e tetai. Kua akarakara te vaine tata ko Marni Jackson: “Te au tangata tupu, mei te ngutuare rai, e au tangata i roto ua rai i toou oraanga e kare naau ua e iki ana. Te anoanoia ra te karape, tetai tu mako e te akakoromaki anga no te au piri anga.”

Te Au Tangata Tupu Meitaki​—E Aronga Oronga Meitaki Ua

E tika, penei e manganui ia tatou te manako ra e mea ngata i te aravei atu i te au tangata tupu. Penei i te akara anga e mea ngoie ua te reira i te kopae atu i te aravei anga e te akataka ke anga ia tatou uaorai. Inara, te karanga ra te Pipiria e e “mea meitaki i te oronga atu i te rave mai.” (Angaanga 20:35) No reira, ko tetai tangata tupu meitaki te rave ra i tetai tauta anga kia akamatau iaia uaorai ki te au tangata te pae mai iaia. Kare oki e inangaro tikai i te akatupu i te au piri anga oa vaitata ra, ka tauta aia i te tuatua i tetai manga tuatua i tetai tuatau ki tetai tuatau, penei na te akamataanga ki te kata oaoa me kare te tareva anga.

Mei tei akakiteia i runga akenei, te “au pati anga meangiti e manganui” ta te au tangata tupu e rave ra no tetai e tetai e mea puapinga tikai te reira i te akatumuanga e te tamouanga i te au piri anga tangata tupu ra. No reira e mea meitaki i te akara i te au akakite anga meangiti o te takinga meitaki te rauka ra ia koe i te akaari ki tetai tangata tupu ra, no te mea ka akatupu putuputu teia i tetai vaerua taokotai anga e te akangateitei anga. Pera katoa, na te raveanga i te reira, ka aru tatou i te ako anga a te Pipiria: “Auraka koe e tāpu i te meitaki i te tangata e tau iaia ra, e tei to rima rai taua meitaki ra kia o atu.”​—Maseli 3:27; Iakobo 2:14-17.

Au Tangata Tupu Meitaki​—Ei Aronga Rave Aroa

E mea tau te reira me ka rauka ia tatou i te tuatua e te rauka ra i te katoatoa te tauturu e te au apinga oronga aroa ra. Ma te manuia kore, kare e akapera ana te reira. E manganui te tauturu e te au apinga oronga meitakiia kare i ariki aroaia mai ana penei ka akamanako te tangata ngakau tae tei oronga ra e, ‘Ko te openga rai ia taku ka rave no te reira!’ I tetai atianga, taau au tauta anga ma te au tuatua kia orana oaoa ra e te au tarevareva anga ki toou au tangata tupu penei ka akatupu i tetai manga tungou puareinga kore ra.

Inara, i roto i te au tu e manganui te au tangata tei rave ra kare i ariki aroa kore mai ana, penei ra e akara anga aia no vao ua. Penei na tona tu peu e tapupu ana me kare e taakama ana iaia e te akatupu anga kia rave aia i tetai, tu akara anga oaoa kore ra. I tetai tua, i roto i teia ao ariki kore ra, penei ka akara mai etai au tangata i toou tu oaoa ra ei mea tuke rai, me kare penei ka tarotokaka i toou au akakoro anga. Penei te anoano ra ratou i etai akapapu anga. No reira, te akatumuanga i te au piri anga oaoa penei ka roa te tuatau e te akakoromaki anga. Inara, te au tangata tupu tei kite i te ravenga kia riro ei aronga oronga meitaki e te aronga i rave meitaki maira ka tauturu atu i tetai vaerua tangata tupu i te tu ponuiaau e te mataora.

Me Tupu te Tu Kino

E puapinga maata tikai tetai tangata tupu me tupu te tumatetenga. I te au tuatau o te tu kino ra, ka kitenaia te vaerua tika tikai o te tu tangata tupu ra. E manganui te au akapapa anga no te au angaanga karapii kore a te au tangata tupu i taua au tuatau ra. Te tumatetenga noa ra i te akara anga kua akariro i te au tangata tupu kia viviki te taokotai anga e te akatotoa anga ia ratou uaorai no tetai e tetai. Pera katoa te aronga ma te au manako patoianga ka kapiti putuputu i te angaanga.

Ei akatauanga, kua ripoti The New York Times e i te tupu anga tetai ngaruerue enua kino i Turkey i te 1999, kua akaari te au enemi taito ra i te taokotai anga tika tikai. “Kua apiiia matou kia makitakita i te aronga Turkey i te au mataiti,” ta te vaine tata nuti Ereni ko Anna Stergiou i tata i roto i tetai nutipepa Atene. “Inara kare to ratou mamae maata i oronga mai ana i te rekareka kia matou. Kua akakeuia matou, kua aue matou mei te mea rai e kua ngaro ke te makitakita i te kite anga i te au pepe mate ra.” Te akamutu angaia te au angaanga akaora ra, kare te au pupu Ereni akaora i inangaro ana i te akamutu i te kimi i te aronga te ora ra.

Te pirianga i roto i te angaanga akaora anga i muri ake i te tupu anga te au tumatetenga e tu ngateitei tikai e e angaanga tangata tupu rongonuiia. Noatu rai, te akaora anga i te oraanga o tetai tangata tupu na te akamatakiteanga iaia i mua ake ka tupu ei tetai tu kino ka rauka kia akamanakoia ei angaanga tangata tupu puapinga maata tikai. Ma te manuia kore ra, kua akaari mai te tuatua enua e ko te aronga tei akamatakite i te au tumatetenga te aere maira ki te au tangata tupu ra kare e ariki putuputuia ana, i te mea e i te tuatau o te akamatakiteanga, te tumatetenga te aere maira kare e kite meitakiia ana. Te aronga tei akakite ra i te akamatakiteanga e maata te taime kare e irinakiia ana. Te anoano maataia ra te aruaru anga e te atinga uaorai i te tuanga o tetai ua atu tei tauta ra i te tauturu i te aronga tataki tai kare i kite i to ratou turanga kino.

Te Angaanga Tangata Tupu Maata Roa Atu

I teia tuatau, e apinga maata roa atu te aere maira i tetai tumatetenga natura ra ki runga i te au tangata. Ko te angaanga te reira ta te Atua Mana Katoatoa i totou maira e ka takoreia atu mei te enua nei ra te ta, te kino, e te au manamanata e kapitiia maira. (Apokalupo 16:16; 21:3, 4) Ko teia tupu anga maata roa atu kare i te mea papu kore inara e mea papu tikai! Te maroiroi nei te Au Kite o Iehova i te tua i te kite te anoanoia ra kia ora i teia tupu anga ngaueue o te ao e aere mai nei te ka rauka i te au tangata e manganui ra. No reira rai ratou i piri putuputu atu ei ki roto i ta ratou angaanga tutuanga tei kiteaia i te ao katoa nei. (Mataio 24:14) Kua rave puareinga ua ratou i teia, no te aroa i te Atua e te tangata tupu ra.

No reira, auraka e tuku i te akaparau me kare te riririri kia arai ia koe i te akarongoanga me aere atu te Au Kite ki toou ngutupa me kare te aravei anga ia koe i tetai ngai ke. Te tauta ra ratou kia riro ei au tangata tupu meitaki. No reira e ariki atu me oronga mai ratou i te apii i te Pipiria kia koe. E apii e akapeea te Tuatua a te Atua i te akapapu mai anga kia tatou e te vaitata maira tetai tuatau ki mua te noo taokotai rekareka anga i rotopu i te au tangata tupu ra. I taua tuatau, kare te akavaavaa akaou anga i te iti tangata, te akonoanga, me kare te pupu tangata e akakino i te pirianga tau ta te maata anga ia tatou e anoano tikai ra.

[Au Tutu i te kapi 6, 7]

E mea meitaki i te rave i te au angaanga takinga meitaki i toou ngai noo anga

[Akameitakianga]

Globe: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.