Tua Oraanga

“Kare Rava Au e Taui i Tetai Apinga!”

AKAKITEIA E GLADYS ALLEN

Kua uiia mai ana kiaku i etai taime e, “Me ka akamata akaou mai koe i toou oraanga, eaa taau ka taui?” Ka rauka iaku i te pau tika atu e, “kare rava au e taui i tetai apinga!” E akatika mai ana iaku kia akataka atu e eaa au i manako ei na teia mataara.

I TE tuatau maana o te 1929, e rua rai oku mataiti, kua tupu tetai mea umere ki toku metua tane, ko Matthew Allen. Kua rauka iaia te puka Millions Now Living Will Never Die!, tei neneiia e te Aronga Apiipii Pipiria i te Pa Enua, tei kiteaia e e Au Kite o Iehova i taua taime ra. I muri ake i te tatauanga e tokoiti ua o te au kapi ra, kua akakite mai a Papa e, “Ko teia te apinga maata roa atu taku i tatau ana!”

I muri poto ua ake i te reira, kua rauka ia Papa tetai au puka ke a te Aronga Apiipii Pipiria. Kare aia i kaimoumou taime ana i te tua i tana i kite ma te au tangata tupu katoatoa ra. Inara, kare oki e putuputuanga a te Au Kite o Iehova i to matou ngai noo anga i uta. Te kiteanga i te anoano no te taokotai anga Kerititiano i te au taime ravarai, kua neke atu a Papa i te ngutuare ki Orangeville, i Ontario, Kanata, i te 1935 no te mea te vaira tetai putuputuanga i reira.

I taua au tuatau, kare te au tamariki e akamaroiroiia ana kia aere ki te au uipaanga a te putuputuanga; ka noo ua ratou i vao ake i te ngai uipaanga e ka kangakanga e oti ua atu te uipaanga. Kare teia i tau ana kia Papa. Kua manako aia, “Me te meitaki ra te au uipaanga noku, e meitaki rai ratou no taku tamariki.” Noatu kua piri atu ei tangata ou, na Papa i apii ia matou ko toku tungane ko Bob, toku nga tuakana ko Ella raua ko Ruby, kia piri atu ki te aronga mamaata i te au uipaanga, e kua akapera rai matou. Kare i roa ana kua piri mai te au tamariki a etai Au Kite ki roto. Kua riro te aere anga ki te uipaanga ei tuanga puapinga tikai i roto i to matou oraanga.

 E mea inangaro na Papa te Pipiria, e e tu reka tikai tona no te akatutuanga i te au tua o te Pipiria. Na roto i teia, kua akakeu aia ki rungao i to matou au ngakau ou i te au apii anga puapinga taku e maara ua nei rai ma te akaperepere anga maata. E tai te mou nei rai ki te manako koia oki te akameitaki ra a Iehova i te aronga te akarongo ra kiaia.

Kua apii katoa mai a Papa ia matou kia taangaanga i te Pipiria ei paruru i to matou akarongo. Kua taangaanga matou i te reira mei tetai tarekareka rai. Penei ka karanga mai a Papa, “Kua irinaki au e me mate au ka aere au ki te rangi. I teianei e akapapu mai kotou kiaku nei e kare au e pera.” Kua kimi maua ko Ruby i roto i te papaanga kia kiteaia mai te au irava te ka rauka ia maua i te taangaanga i te patoi atu i taua apiianga ra. I muri ake i ta maua tatau anga i te au irava tei kitea mai e maua ra, kua karanga mai a Papa, “E reka tikai tena, inara kare rai au e irinaki ana.” No reira kua oki akaou maua ki te papaanga. Kua rave putuputuia teia no tetai au ora e tae ua atu i te tuatau ka marekai a Papa i te au pau anga ta maua i oronga atu kiaia. Tei tupu, kua papa meitaki maua ko Ruby i te akataka anga i to maua au irinaki e te paruru anga i to maua akarongo.

Autuanga i te Mataku i te Tangata

Noatu te terenianga memeitaki te rauka ra iaku i te kainga e i te au uipaanga a te putuputuanga ra, ka tau iaku i te akatika atu e te vaira tetai au mea i te riro mai anga ei Kerititiano ra kua riro ei mea akaaoanga kiaku. Mei te au tangata mapu e manganui, kare au e reka ana kia tuke mei tetai, mei toku au pupu apii tikai ra. Kua piri mai tetai timata anga mua no toku akarongo ra ko ta matou i kapiki e ko te mati akakitekite anga.

Ko te manako oki kia aere marie ua atu tetai pupu o te au taeake e te au tuaine i runga i te au mataara maata o te taoni te apaianga i te au akairo ma te au tataanga i runga ia ratou. Kua kite pouroa te katoatoa i tetai e tetai i roto i to matou taoni e 3,000 tangata. I te tuatau o tetai mati akakitekite anga, te aere ra au i te ope o te raini i te apaianga i tetai akairo te karanga ra e “E Puereere te Akonoanga e te Pikikaa.” Kua kite mai tetai o toku au oa apii iaku e kare ratou i taroaroa ana i te aru mai i roto i te raini na muri ake iaku, i te imeneanga e “Tauturu ra te Atua i te Ariki.” Akapeea au i te autu anga? Kua pure akatenga au no te maroiroi kia aere ua atu. Te oti mai anga te mati, kua aere viviki atu au ki te Are Uipaanga Patireia i te akaoki i taku akairo e kia oki atu ki te kainga. Inara, kua akakite mai te tangata koia te akaaere kiaku e te vaitata ra tetai mati i te akamata akaou e te inangaro ra ratou e tai ua tangata toe i te apai i te akairo. No reira kua aere akaou atu au, ma te pure pakari akaou anga. Inara, te tae anga ki taua taime ra, kua roiroi toku au pupu apii e kua oki atu ki te kainga. Kua riro mai taku au pure no te maroiroi ei au pure no te akameitakinga!​—Maseli 3:5.

E turou uaia ana te au tavini tamou i to matou kainga. E pupu mataora e te rekareka ratou no te akamanuiri anga. Te ka rauka iaku i te maara, e oronga ua mai ana rai to matou nga metua i te angaanga orometua tamou ei angaanga meitaki roa atu kia matou tamariki nei.

I te akarongoanga ki ta raua akamaroiroianga, i te 1945, kua akamata au i taku angaanga i roto i te angaanga orometua tamou. I muri mai kua piri atu au ki toku tuakana ko Ella, te painia ra i London, i Ontario. I reira, kua akaaraveiia atu au ki tetai tu o te angaanga taku i manako ana e kare roa e rauka iaku i te rave. E aere ua ana te au taeake ki tetai kaingakai e tetai kaingakai i roto i te ngai inuinui anga te orongaanga ki te au tangata o reira i Te Punanga Tiaki e te Consolation (i teianei  ko te Awake!). Ma te manuia, kua raveia te angaanga i te avatea i te Maanakai, no reira tei iaku te au epetoma katoa kia pure no te mataku kore i te aere atu! Kare, kare te angaanga i te mea ngoie kiaku, inara e mea puapinga te reira.

I tetai tua, kua kite katoa au e akapeea i te akaruke anga i te au itiu takake o te Consolation no runga i te takinga kino anga o to tatou au taeake i roto i te au puakapa tapeka anga a te Nazi, te aravei tikai anga i te au tane pitiniti puapinga maata ra o Kanata, te kapiti mai anga i te au peretiteni o te au angaanga taokotai mamaata ra. Tere atu te au mataiti, kua kitea e au e e turu ua ana a Iehova ia tatou me te irinaki ra tatou ki runga iaia no te maroiroi. Mei ta Papa i tuatua ana, te akameitaki ua ra a Iehova i te aronga te akarongo ra Kiaia.

Te Pauanga i te Kapikianga kia Tavini i Quebec

Ia Tiurai 4, i te 1940, kua araiia te angaanga a te Au Kite o Iehova i Kanata. I muri mai, kua akaateaia te arai anga, inara te takinga kino ia ra rai matou i te ngai Katorika Roma o Quebec. Kua raveia tetai oroanga takake te taangaanga ra i te aenga pepa ma te tuatua pakari Quebec’s Burning Hate for God and Christ and Freedom Is the Shame of All Canada kia akakite i te takinga kino anga o to tatou au taeake i reira. Ko Nathan H. Knorr, tetai mema o te Pupu Akaaere o te Au Kite o Iehova, kua aravei atu i te au painia e anere ua atu i roto i te oire o Montreal kia akataka i te au manako e eaa te ka raveia e matou. Kua akakite mai te Taeake ko Knorr kia matou e me akatika matou e kia piri atu ki roto i te oroanga, kua papu ia matou e ka opuia e ka tukunaia ki roto i te are auri. Mei teaa te tika o te reira! I taua taime ra, kua opuia au e 15 taime. To matou aere anga ki te angaanga koro, kua papa ia matou i te apai i to matou uru nio e te peru i roto i te kiri peneiake ka akapou atu matou i te po i roto i te are auri.

I te akamata anga kua rave matou i te maata anga o te angaanga i te po kia kore oki matou e akarakara putuputu ia mai. E apai ua ana au i tetai atu putunga aenga pepa i roto i tetai kete taku e ri ra ki toku kaki i raro ake i toku pereue. E petetue te kete tei ki i te au aenga pepa, i te akara anga kua nui au. E mea tau te reira kiaku me aere au ki runga i tetai rerue kua ki i te tangata te aere anga ki te au ngai. E maata te taime ka tu tetai tangata ki runga e kua oronga i tona nooanga ki te vaine “nui.”

I te au tuatau e topa atura, kua akamata matou i te piri atu ki roto i te angaanga tua anga i te ao. Kua akaruke matou i te au aenga pepa ki te toru me kare ki te a o te au ngutupa, e i reira ka aere atu matou ki tetai ngai ke. Tei matauia, e meitaki te reira. Inara, me kite mai tetai orometua e tei reira matou, kua kite matou e e manamanata tetai. I tetai atianga, kua akakeu tetai orometua i tetai pupu e 50 me kare e 60 aronga mamaata e te tamariki atu kia pepei mai i te au tomati e te au ua moa ki runga ia matou. Kua oro atu matou ki roto i tetai are o tetai tuaine Kerititiano, i to matou noo anga i te po ra e te moeanga ki runga i te taua.

Te vaira te anoano maata no te au painia kia tutu atu ki te au tangata te tuatua ra i te reo Varani i Quebec, no reira ia Titema 1958, kua akamata maua ko toku tuakana ko Ruby i tetai apiianga i te reo Varani. I muri mai kua tukunaia atu maua ki tetai au ngai e reo Varani to reira. Te tuku anga angaanga tataki tai te oronga maira i tetai kite anga takake. I tetai ngai, kua aere atu maua mei tetai ngutupa ki tetai ngutupa e varu ora i te ra e rua mataiti kare tetai tangata i pau mai ana! Ka aere ua mai te au tangata ki te ngutupa e ka uuti i te tapoki ngutupa ki raro. Inara kare maua i akamutu ana. I teia tuatau, e rua nga putuputuanga i taua taoni ra.

Na Iehova i Akamaroiroi i te Au Mataara Katoa

Kua akatueraia mai te angaanga painia takake kia maua i te 1965. E tai tuku anga angaanga painia takake, kua marama mai maua i te puapinga tikai o ta Paulo au tuatua tei rekotiia ia 1 Timoteo 6:8: “E kai ta tatou, e te kakau, kia mareka tatou i te reira.” Kua rave maua i tetai akono anga pakari i te moni kia rauka i te tutaki i ta maua au kaiou. No reira ka akapae maua i te moni no te tamaanaana, te tarau, te uira, e te kai. Te papa anga te reira, e 25 a maua tene i toe mai no te toenga o te marama kia akapou atu i ta maua e inangaro ra.

Ma te au moni takotingaia, kua rauka ia maua te tamaanaana anga i roto i to maua kainga e iti ua te au ora i te po. No reira kare to maua pia moe e  aere ana ki runga ake i te 15 tikiri Celsius e te maata anga o te taime e anu tikai. I na, i tetai ra kua atoro mai tetai tamaiti a tetai vaine apii Pipiria a Ruby ia maua. Kua oki atu aia ki te kainga e kua akakite atu ki tona metua vaine e te anu tikai ra maua, no reira i muri mai i te reira kua oake mai aia kia maua e tai ngauru tara i te au marama katoatoa kia oko i te inu kia rauka ia maua i te akaruke i te apinga tamaanaana i te au taime katoatoa. Kare roa maua i ngere ana i roto i tetai atu ravenga. Kare a maua apinga nui, inara tei ia maua te au mea anoanoia ra. To maua manako oki e ko tetai apinga te ka toe mai e akameitakianga ia. Mei teaa ra te au tuatua ia Salamo 37:25 e: “Kare ra au i kite i te tangata tuatua-tika i te akaruke angaia, e tona uanga i te pati aere anga i te kai”!

Noatu te patoi anga ta maua ka aro atu, tei iaku te mareka anga i te kiteanga i te maata anga o te au tangata taku i akono ana i te au apii Pipiria kua kite i te tuatua mou. Kua rave etai i te angaanga orometua tamou ei angaanga, tei oronga mai i te rekareka kiaku ra.

Autuanga i te Aroanga i te Au Akaaoanga Ou

Kua riro mai a Cornwall, i Ontario, ko ta maua tuku anga angaanga ou i te 1970. E tai mataiti i muri ake i to maua tae atu anga ki Cornwall, kua makiia a Mama. Kua mate takere a Papa i te 1957, e na matou ko toku nga tuakana i akono ia Mama e mate ua atu aia i te 1972. Kua riro to maua nga patana painia takake, ko Ella Lisitza raua ko Ann Kowalenko ei akakeu anga ketaketa e ei turu aroaanga i teia au tuatau nei. Na raua i akono i ta maua au apii Pipiria e tetai atu au apainga ke i te tuatau kare maua i reira. Mei teaa ra te tika o taua au tuatua o Maseli 18:24: “Te vai nei ra te oa e piri meitaki tona i to te taeake”!

Te ki tikai ra te oraanga i te au akaaoanga. Ma to Iehova tauturu anga rima aroa, kua rauka iaku i te aro atu ia ratou. Te aruaru rekareka ua nei rai au i tetai oraanga no te angaanga tamou. Ko Bob, tei mate i te 1993, kua akapou e tere atu i te 20 mataiti i roto i te angaanga painia, tei kapiti mai e 10 mataiti akaperepere anga i te painiaanga ma tana vaine ra, ko Doll. Toku tuakana ko Ella, tei moe atu i roto i te matenga i roto ia Okotopa 1998, kua painia ana e tere atu i te 30 mataiti e kua tamou ua atu rai i te vaerua painia. I te 1991 ko tetai ake o toku tuakana, ko Ruby, kua kiteia mai ma te cancer. Inara, kua taangaanga aia i tona maroiroi kotingaia i te tutu anga i te tuatua meitaki. E tu katakata katoa tona e tae ua atu i te popongi i mate ei aia, ia Tepetema 26, 1999. Kare oku nga tuakana  akaou, e pamiri ra toku i te pae vaerua ko te au taeake e te au tuaine te tauturu ra iaku kia tamou ua atu au i te tu katakata anga.

I toku akara anga ki muri i toku oraanga, eaa taku ka taui? Kare au i akaipoipo ana, inara kua akameitakiia au ma te nga metua aroa, te tungane, e te nga tuakana tei tuku i te tuatua mou ra ki mua i roto i to ratou au oraanga. Te akara nei au ki mua i te kiteanga ia ratou pouroa i te akatuakaou angaia kare e roa atu ana. Te rauka nei iaku i te kite i te takave mai anga toku papa iaku e te kite anga i te roi mata o toku mama ia matou e oronga ra ki tetai e tetai i te takave anga maata. Ka rekareka a Ella, a Ruby, e Bob atu.

I taua taime rai, ko toku akakoro anga ia i te rave ua atu kia taangaanga i te oraanga pae kopapa ra e te maroiroi te vai ua ra kiaku i te akapaapaa anga e te akangateitei anga ia Iehova. Te angaanga painia tamou e oraanga umere, e te puapinga. Mei ta te tata taramo rai e tuatua ra no te aronga te aaere ra ma to Iehova ra arataa e: “E ao toou, e ka meitaki taau.”​—Salamo 128:1, 2.

[Au Tutu i te kapi 26]

E mea inangaro na Papa te Pipiria. Kua apii aia ia matou kia taangaanga i te reira kia paruru i to matou akarongo

[Tutu i te kapi 28]

Kaui ki te katau: Ko Ruby, ko au, ko Bob, ko Ella, ko Mama, e Papa i te 1947

[Tutu i te kapi 28]

Pa i mua, kaui ki te katau: Ko au, ko Ruby, e Ella i tetai Uruoaanga Tapere, i te 1998