Te Tinamouanga e te Marekaanga i te Angaanga kua Akakinoia

“TE TIKAANGA kia angaanga” e puapinga maata ki te au tangata ravarai, kia tau ki te Universal Declaration of Human Rights, tei akakiteia mai e te United Nations. Inara, ko taua tikaanga ra, kare e akapapuanga. Te tinamouanga i te angaanga tei runga ua i te au apinga e manganui​—mei te turanga oraanga o te au moni o taua ngai ra ki te turanga o te moni i te ao katoa. Inara, me kare oki e angaanga me kore te akakinoia maira, ko te au akaariarianga patoi, te au orureau, e te au akamutuanga angaanga te ka aru putuputu mai. E tokoiti ua te au enua tei akataka keia. E no te tuatua “angaanga,” i karangai tetai tangata tata, “e, ka vai ua ana rai, ei tuatua te akakeu ra i te au manako ngakau.”

E puapinga te angaanga kia tatou no te au tumu e manganui. I te pae mai i te orongaanga mai kia tatou i te moni, te oronga maira te reira kia tatou i te oraanga meitaki i te pae manako e te manako ngakau. Te akamareka ra te angaanga i te anoano o te tangata kia riro ei mema angaanga maroiroi no te taiate e kia rauka tetai akakoroanga no te oraanga. Te akatupu katoa ra te reira i roto ia tatou i tetai tuanga no te akangateitei uaorai. No reira, ko etai papaki te rava ra te moni kia akono i to ratou au anoano me kore te tau ra kia akamutu i te angaanga te inangaro ra kia angaanga ua atu. Ae, e puapinga maata oki te angaanga e me kare e rava ana te reira te akatupu ua ra i te au manamanata kino no te tangata.

I tetai tua, te vaira te aronga e angaanga ta ratou inara te aro atura i te au taomianga e manganui i te angaanga e kua ngere ia ratou i to ratou marekaanga i te angaanga. Ei akatauanga, no te taemoemoanga teitei o te angaanga i teia tuatau, e maata te numero o te au kamupani te akameangiti maira i to ratou aronga angaanga kia rauka i te akatopa mai i te au kaiou. Penei ka tuku teia i te au maroanga maata ki runga i te toenga o te aronga angaanga, te ka rave i te apainga maata roa atu.

Te apinga kite o teia tuatau, te manakoia ra e ka akamama mai i te oraanga e kia angaanga meitaki atu, penei te kapiti maira i te au taomianga i roto i te ngai angaanga. Ei akaraanga, te au komopiuta, te au matini fax, e te Internet te akatika ra i te au tangata kia iki i te apai i ta ratou angaanga ki te kainga i te akaoti anga te ra angaanga, no reira te akatuke ra i te akatakaanga i rotopu i a te kainga e te opati. Kua manako tetai tangata angaanga i tana pager e te cell phone a te kamupani e mei te kiri tapeka kitea koreia rai, ma tona pu angaanga i tetai mai ope.

Ko tetai tu mataku maata o te au tangata ruaine e manganui no to tatou turanga i te pae puapinga e taui viviki nei e te ngai angaanga te  akaraia nei e kare e puapinga i mua ake i to ratou tuatau. No runga i teia turanga, kua akakite te Komitiona no te Au Tikaanga Tangata i mua ana ko Chris Sidoti e: “I te akaraanga te vaira te manako e me kare koe i raro ake i te 40, kare e rauka ia koe i te angaanga ma te au komupiuta e te apinga kite ou.” No reira, e manganui te aronga angaanga meitaki tei manakoia i mua ana e tei roto i te tuatau angaanga o te oraanga te manakoia ra e ruaine i teia tuatau e kare e meitaki ana. E tumatetenga tikai!

Te marama uaia ra, ko te irinaki anga no te kaveinga angaanga e te tu tiratiratu ki te kamupani kua akakino maataia i te au tuatau kare i roa akenei. “Me tuku te au taokotaianga i te au tangata kia aere no tetai manga tuke ua nei o te makete moni, kua riro mai ia te tu tiratiratu no te taokotai anga ei mea taito,” i karangai te makatini Libération o Varani. “Ae, ka rave koe i te angaanga, inara naau uaorai, kare ra na te kamupani.”

Noatu e te maata maira teia au manamanata, te tumu i anoanoiai e te tangata kia angaanga te aere ua atura. No reira i roto i to tatou au tuatau te taui viviki nei, akapeea e raukai i tetai i te tatanu i te manako tau no te angaanga e, i taua taime rai, kia akono tamou i tetai manako tinamouanga e te marekaanga i te angaanga?

[Tutu i te kapi 3]

Kua kapiti mai te apinga kite o teia tuatau i te taomianga i te ngai angaanga