Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

‘Te Vaa o te Tuatua-mou ka Vai Rai e Tuatau Ua Atu’

‘Te Vaa o te Tuatua-mou ka Vai Rai e Tuatau Ua Atu’

‘Te Vaa o te Tuatua-mou ka Vai Rai e Tuatau Ua Atu’

MEI tetai ai meangiti te ka akaka e te takore katoa anga i tetai vaorakau, ka rauka i te reira i te taviivii i te oraanga katoa o tetai tangata. Te ki ra te reira i te poitini, inara ka rauka katoa rai i te reira kia riro mai ei “rakau ora.” (Maseli 15:4) Tei roto te mate e te ora i tona mana. (Maseli 18:21) Koia tikai te ririnui o teia mema meangiti ua nei, ko to tatou arero, te ka taviivii i te kopapa katoa. (Iakobo 3:5-9) E mea pakari no tatou kia akono i te arero.

I roto i te tuanga rua o te pene 12 o te puka Pipiria o Maseli, kua oronga te Ariki ko Solomona no Iseraela i taito ra i te akoanga puapinga te ka tauturu ia tatou kia tiaki marie i ta tatou tuatua. Na roto i te au materi poto ua inara e te puapinga, kua akaari mai te ariki pakari e te akatupu ra te au tuatua i tuatuaia i te au tupuanga e pera katoa e maata ta te reira ka akakite mai no runga i te au tu o tetai te tuatua ra i te reira. Te akauenga akauruia a Solomona e mea tau ki tetai ua atu te inangaro ra kia ‘tiaki i te ngutupa o tona ngutu.’​—Salamo 141:3.

‘Te Ii Nei i te Ara’

“Te ii nei te tangata kino i te ara a tona vaa: e ora maira te tangata tuatua-tika i te tumatetenga,” i na Solomona ei. (Maseli 12:13) Te pikikaa anga e ara ia no te au vaa te riro ra ei ereere no te mate no tetai te rave ra i te reira. (Apokalupo 21:8) Penei i te akaraanga ko te tuatua tika kore e mataara ngoie ua te reira no te ora mei te utungaanga me kare no te kopae anga i tetai turanga reka kore ra. Inara kare ainei te pikikaa anga okotai e putuputu ana i te taki atu ki tetai atu au pikikaa anga ra? Mei tetai tangata te akamata ra i te pere moni ma te manga moni ua e kua maroia kia maani i te au peti maata i tona tauta anga kia rauka akaou mai tei ruti ana, kare e roa ia ka kite tei pikikaa ra iaia uaorai i te piritiaia anga ki roto i tetai turanga kino.

Ka akataii ua atu te ara o te au vaa e ko tei pikikaa ra i tetai ra ka pikikaa iaia uaorai i te openga ra. Ei akatauanga, e ngoie ua na te pikikaa i te akapapu kiaia uaorai e e kite tikai aia e te karape, ko te tika ra e iti ua tana i kite. No reira kua akamata aia i te aru i te pikikaa. E tikai, “te koperepere ua ra aia iaia uaorai i tona uaorai mata; kare aia i kimi i tona uaorai kino ka rikarika atu ei.” (Salamo 36:2) Mei teaa ra te ereere pikikaa e akapapu maira! Ko te aronga tuatua tika, i tetai tua, kare e tuku ua atu iaia uaorai ki roto i taua turanga ngata ra. Noatu i raro ake i te manamanata, kare roa aia e anga atu ki tetai tuatua pikikaa.

‘E Meitaki te Ua’

“Auraka e vavare; kare ua te Atua e vare,” ta te apotetoro ko Paulo i akamatakite mai. “Ko ta te tangata e ruru ra, ko tana ra ïa e kokoti.” (Galatia 6:7) Te tau tikai ra teia kaveinga ki ta tatou tuatua e pera katoa ki ta tatou au angaanga. Te akakite ra a Solomona e: “E rauka to te tangata nei meitaki i te ua o tona vaa: e tutakiia mai te angaanga a te rima tangata nei kiaia.”​Maseli 12:14.

Ko tetai vaa te “tuatua karape” ra te akatupu ra i te ua te akamerengo ra. (Salamo 37:30) Te umuumu ra te pakari i te kite, e kare e ko te au tangata te tumu no te tu kite katoa. Te anoanoia ra te katoatoa kia akarongo ki te ako anga meitaki e kia akono i te reira. “E mea tika te aerenga o te neneva i tona uaorai mata,” i na te ariki ei o Iseraela, “ko tei akarongo ra i te ako ra, e pakari tona.”​Maseli 12:15.

Kua oronga mai a Iehova i te ako anga tau kia tatou na roto i tana Tuatua e na roto i tana akaaerenga, i te taangaanga anga i te au puka tei orongaia mai e “te tavini akono meitaki e te pakari.” (Mataio 24:45; 2 Timoteo 3:16) E neneva rai te kopae i te ako anga meitaki e te rave anga i te au mea ta tatou uaorai e manako ra! ‘Kia rapurapu tatou i te akarongo’ me ako mai a Iehova ia tatou, “ko tei akakite i te tangata nei i te karape,” na roto i tana mataara no te komunikeiti.​—Iakobo 1:19; Salamo 94:10.

E akapeea ana te pakari e te neneva me ariu atu ki te au akakino anga me kore ki te au akavaavaa anga tau kore ra? Te pau maira a Solomona e: “E akakite ua mai te neneva i tona riri i reira ra: ko te tangata akono ra, e tapoki ïa i te akama.”​Maseli 12:16.

Me manako koreia mai aia, ka oronga viviki te tangata neneva ra i te pau anga riri​—“i reira ra.” Inara ko te tangata pakari ka pure no te vaerua o te Atua kia rauka i te akono i te akatere-iaia uaorai. Ka akono aia i te tuatau kia maaraara i te ako anga no te Tuatua a te Atua e ka akamanako ariki i te au tuatua a Iesu e: “Ko te moto mai i toou paparinga katau nei, e ariu katoa atu i tetai.” (Mataio 5:39) I te inangaro anga e “auraka te kino e tutakiia atu ki te kino i te tangata ravarai nei,” te tapu ra te tangata karape i tona vaa mei te tuatua manako kore ua anga. (Roma 12:17) Me tapoki katoa rai tatou i tetai ua atu akama anga ta tatou ka aro atu, te kopae ra tatou i tetai ua atu maro anga.

‘Te Arero Mei te Vairakau’

Ka akatupu te ara o te au vaa ra i te akakino anga maata i roto i tetai akanoonoo anga akavaanga. Te na ko maira te ariki o Iseraela e: “Ko tei tuatua i te tuatua-mou ra, e akakite mai ïa i te tuatua-tika; kareka te kite pikikaa ra, ko te pikikaa tana e tuatua.” (Maseli 12:17) Te akakite maira tei kite mou i te tuatua mou no te mea e e tika tana akakite anga e te irinakiia ra. Te oronga ra tana au tuatua kia raveia te tu tau. Ko te kite pikikaa ra, i tetai tua, te ki ra i te pikikaa e te akamaata ra i te tarevake no te tu tau.

“Te tangata vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra,” i na Solomona ei, “ko te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ïa.” (Maseli 12:18) Te koputaputa ra te au tuatua mei te koke rai, i te takore anga i te au pirianga oa e te akatupu anga i te pekapeka. Me kore ka riro te reira ei tu mataora e te reka, i te akaora anga i te au pirianga oa. E kare ainei e ko te kapiki anga i te ingoa viivii, te aoaoa, te akaapa putuputuanga, e te au akakino anga viivii e ko te au koputaputaia te akatupu ra i te au puta oonu o te ngakau ra? E mea meitaki kia akatikatikaia tetai ua atu au tarevake ta tatou ka rave i roto i teia ngai nei ma te au tuatua i tavairakauia no te tataraara anga tikai!

I te au tuatau ngata e noo nei tatou, kare i te mea poitirere e e manganui te “ngakau paruparu” e te “ngakau taitaia.” (Salamo 34:18) Me tuatua tatou i te “akapumaana atu i te ngakau taitaia” e te “tauturu atu i tei apikepike,” kare ainei e te taangaanga ra tatou i te mana tavairakau no te au tuatua e tuatuaia ra? (1 Tesalonia 5:14) Ae, ka rauka i te au tuatua aroa kia akamaroiroi i te au mapu e tamaki atura i te taomianga akakino a te au oa ra. Ka rauka i te arero manako tau kia akapapu atu ki te au taeake e te au tuaine ruaine e te anoanoia ra ratou e te inangaroia ra. Ka rauka i te au tuatua takinga meitaki kia akamanea mai i te ra o te aronga tei maki ra. E pera katoa te akoanga e mea ngoie ua i te arikiia me orongaia na roto i “te ngakau maru.” (Galatia 6:1) E vairakau tikai te arero no tetai te taangaanga ra i te reira i te akakite anga i te tuatua meitaki no te Patireia o te Atua ki te aronga te akarongo maira!

‘Te Vaa ka Vai Ua Rai’

Te taangaanga anga i te tuatua “vaa” ei akaaite anga ki te “arero,” te akakite ra a Solomona e: “Te vaa tuatua-mou ra, ka akatinamouia ïa e tuatau ua atu; kareka te arero pikikaa ra, mei te kamoanga mata ua ïa.” (Maseli 12:19) Te tuatua no “te vaa tuatua-mou ra” okotai ua i roto i te reo Epera e e oonu atu te aite anga i te tuatua mou ra. “Te taiku maira te reira i taua au tu mei te tu tamou, te tinamou e te tu irinaki anga,” i na tetai tataanga ei. “Te tuatua no teia tu nei ka vai ua rai . . . e tuatau ua atu no te mea ka kiteaia te reira ei mea tau, ei tuke anga mei te arero pikikaa ra . . . penei ka akavare no tetai tuatau poto ua inara kare e autu me tukuia ki te timata anga.”

“E pikikaa tei te ngakau o te aronga e kimi i te kino,” te akakite maira te ariki pakari e, “te aronga ra i akatau i te tuatua au ra, e rekareka ïa.” Kua akakite katoa mai aia e: “Kare e rokoia e te tumatetenga te tangata tuatua-tika ra; ka ki ra te tangata kino i te kino.”​Maseli 12:20, 21.

Ko te aronga te akatupu ra i te kino ka akatupu ua rai i te mamae e te tamamae anga. I tetai tua, tei ako maira i te au ka kokoti i te tu merengo no te rave anga i te tika. Kua rauka katoa ia ratou te rekareka i te kite anga i te au tupuanga meitaki. Ko te mea puapinga maata roa atu, kua rekareka ratou i ta te Atua akaperepereanga, no te mea “e mea viivii na Iehova te vaa pikikaa; ko tei rave ra i te tuatua-mou ra, e mea mataora ïa ratou nana.”​Maseli 12:22.

‘Te Au Tuatua te Vaio Marie ra i te Kite’

Inara i te akataka anga i tetai ua atu tukeanga i rotopu i tetai te matakite ra i te au tuatua e tetai kare e matakite ana, te karanga ra te ariki o Iseraela e: “Ko te tangata karape ra, e vaio marie aia i tona kite: ko te ngakau ra o te neneva ra, e akakite ua mai ïa i te neneva.”​Maseli 12:23.

Ko tetai tangata karape, me kare te tangata pakari ra, te kite ra e aea e tuatua ei e aea e kore ei e tuatua. Te vaio marie ra aia i te kite na te tapu marie anga iaia uaorai mei te akameamea anga atu i tana e kite ra. Kare te aite anga no teia e ka uuna ua rai aia i tona kite. Mari ra, te akono meitaki ra aia i te akaari anga i te reira. Ei tukeanga, te viviki ra te neneva i te tuatua e te akakite i tona tu neneva. No reira, kia iti ua ta tatou au tuatua, e kia tapu tatou i to tatou arero mei te akaparau anga.

I te rave ua atu anga i te akaari i te au tukeanga, kua akakite a Solomona i tetai tumu umere no runga i te maroiroi e te tu kope. Te karanga ra aia e: “Te rima o te maroiroi ra, e mana ïa: ko te akatau ra, ka tautaūnga ïa.” (Maseli 12:24) Ka taki atu te angaanga maroiroi ki te tupu anga takake ki mua e ki te pae o te moni, ko te kope ra ki te angaanga taomiia e te tavini. “Me ka akaravaia te tuatau,” i karanga ei tetai tangata apiipii, “ka riro mai te tangata kope ra ei tavini ki te tangata maroiroi ra.”

‘Te Tuatua te Akatupu ra i te Rekareka’

Kua oki akaou te Ariki ko Solomona ra ki te tumu manako no te tuatua ma te akarakara tau anga no runga i te tu o te tangata. “E aue tei te ngakau o te tangata ra, e piko ïa ki raro,” i nana ei e, “okotai rava ra tuatua meitaki ra, rekareka akera ïa.”​Maseli 12:25.

E manganui te aueanga e te au apiapi te ka akatupu i te akateiaaanga ki te ngakau kia piko ki raro ma te mii. Eaa te anoanoia ra kia akamama mai i te apainga e kia akarekareka i te ngakau koia oki ko te tuatua akamaroiroi meitaki no ko mai i tetai tangata te tangi maira. Inara ka akapeea e raukai i tetai i te kite i te pakari anga o te aue i roto i to tatou ngakau me kare tatou e akakite e te tuatua atu no runga i te reira? Ae, me kiteaia te tumatetenga e te taitaia, te inangaroia ra tatou kia tuatua atu ki tetai tangata te tangi maira e ka rauka i te tauturu mai. Pera katoa, te tuku anga i te au manako na roto i te au tuatua te akamaru maira i te aue anga o te ngakau. No reira, e mea meitaki kia tuatua atu ki tetai tokorua akaipoipo, tetai metua, me kare ki tetai oa e tu tangi e te tau tona i te pae vaerua.

Eaa atu ei te au tuatua meitaki no te akamaroiroianga e vai nei i to tei kiteia i roto i te Pipiria? Ka tau tatou i reira i te akapiri vaitata atu ki te Atua na te akamaaraara anga ma te ariki i tana Tuatua akauruia. Ka apai mai taua akamaaraara anga i te rekareka ki roto i tetai ngakau taitaia e te marama ki te au mata e mii ra. Te akapapu maira te tata taramo i teia, i te na ko anga e: “Ko te ture a Iehova kare e apa, i te akaariu anga i te vaerua; te tuatua-akakite a Iehova, e mea mou ïa, e pakari ei te kamakura. Te akonoanga a Iehova, e mea tika ïa, e rekarekaʼi te ngakau; te akauenga a Iehova, e mea viivii kore ïa, e māramaʼi te mata nei.”​—Salamo 19:7, 8.

Te Arataa Puapinga

I te akaaite anga i te tuke o te arataa o te aronga tuatua tika ki te tangata kino ra, te karanga ra te ariki o Iseraela e: “E meitaki maata to te tangata tuatua-tika i to tona ra tangata tupu: te vare nei ra te aronga kino i to ratou aerenga.” (Maseli 12:26) Te matakite ra te tangata tuatua tika no runga i tona uaorai tangata tupu​—te oa e te au taeake tana i iki. Te iki ra aia ia ratou ma te karape, i te tauta anga kia kopae i te au aravei anga kino tikai. Kare ra ki te tangata kino ra, tei patoi i te ako anga e te maro anga i ta ratou uaorai e manako ra. Kua pikikaaia, te vare ua nei i to ratou aerenga.

Aru mai kua akaari mai te Ariki ko Solomona i te tuke i rotopu i te akatau e te karape na tetai manako anga ke atu. “Kare te tangata akatau e tao i tei rauka iaia i tana arumaki anga,” i na ko maira aia, “ko te apinga ra o te tangata maroiroi ra, e mea meitaki ïa.” (Maseli 12:27) Ko tetai tangata akatau ra​—“te tangata kope”​—kare e “rauka,” me kore “e tao,” i tana i arumaki ana. No taua tumu ra, kare e oti iaia tana i rauka ana. Te karape ra, i tetai tua, te aite ra ma te au apinganui.

E mea kino tikai te tu kope e no reira i tau ei i te apotetoro ko Paulo kia tata atu ki te au taeake Kerititiano i Tesalonia e te akatikatika atu i tetai au tangata i reira tei ‘aere tika kore ra’​—kare takiri i rave ana i te angaanga mari ra te koka aere ua ra. Te tuku maira taua au tangata ra i te apinga maata ki runga i te toenga. No reira a Paulo i akaue atu ei ia ratou, i te ako anga ia ratou kia ‘rave marie i te angaanga ka kai ei i ta ratou uaorai kai.’ E me kare ratou e ariu mai ki teia akauenga mou, kua ako atura a Paulo i tetai atu i roto i te putuputuanga e “akataka ke mai” mei ia ratou ra​—kia kopae ia ratou, e mea papu e i roto tikai i te au tu akaoaoa anga.​—2 Tesalonia 3:6-12.

Ka tau tatou kia tamou ki te ngakau kare anake ua i te ako anga a Solomona kia maroiroi i te angaanga mari katoa ra tana akauenga no runga i te taangaanga anga i to tatou arero. Kia tauta tatou i te taangaanga i taua mero meangiti ra kia akatupu i te tavairakau anga e te rekareka ia tatou e kopae ra i te ara o te au vaa e te aruaru anga i tetai aerenga tika. “Tei te arataa tuatua-tika ra te ora,” te akapapu maira a Solomona kia tatou e, “kare oki e mate i te reira arataa.”​Maseli 12:28.

[Au Tutu i te kapi 27]

“Tei akarongo ra i te ako ra, e pakari tona”

[Au Tutu i te kapi 28]

“Te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ïa”

[Tutu i te kapi 29]

Te tuatua anga ki tetai oa irinakiia ka apai mai ia i te pumaana

[Tutu i te kapi 30]

Na te akamaaraara anga ma te ariki no runga i te Tuatua a te Atua ka akarekareka i te ngakau