Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Akakore Anga i te Tamaki

Akakore Anga i te Tamaki

Akakore Anga i te Tamaki

‘E 12 ua rai o matou mataiti. Kare e rauka ia matou i te akakeu i te au poritiki e te tamaki, inara te inangaro nei matou i te ora! Te tatari nei matou i te au. Ka kite ainei matou i te reira?’​—Na tetai tamariki apii no te pupu rima

‘Te inangaro nei matou i te aere ki te apii e kia atoro i to matou au oa e te ngutuare tangata kare e mataku e ka opuia. Toku manako oki kia akarongo mai te kavamani. Te inangaro nei matou i tetai oraanga meitaki roa atu. Te inangaro nei matou i te au.’​—Alhaji, e 14 mataiti

TE AKAKITE maira teia au tuatua akatukia i te manako ngakau tae o te aronga mapu tei mamae i te au mataiti tei tupu ra no te pekapeka anga tangata. To ratou anoano koia oki kia noo i roto i tetai oraanga meitaki. Inara i te taui anga i te manakonako anga ei mea tika tikai kare i te angaanga ngoie ua. Ka ora atu ainei tatou i te kite anga i tetai ao kare e tamaki?

I te au mataiti i topa, kua raveia te au tauta anga pa enua kia akatikaia etai au tamaki a te tangata na te maro anga i nga tua patoi kia taina i tetai koreromotu au. Kua oronga atu etai au enua i te au vaeau tamou no te au kia akatupu i taua au koreromotu. Inara e tokoiti ua te au enua e moni tetai me kare te anoano ra kia akono i te au enua mamao te vaira te makitakita oonu tikai e te tarotokaka i te maani anga i tetai ua atu koreromotu i rotopu i nga pupu tamaki ra ei mea paruparu. Kare teia e tupu putuputu ana, kua tupu akaou mai te akamura anga o te kaitamaki i te au epetoma ua akenei me kare i te au marama i muri ake i te taina angaia tetai akakore anga tamaki. Mei ta te Stockholm International Peace Research Institute e tou maira, “e mea ngata kia akatupuia te au me e anoano e te rauka ra i te aronga tamaki i te rave ua atu i te ta.”

I taua taime rai, ko teia au kaitamaki manamanata te akakino ra i te au tuanga e manganui o te enua te akamaaraara ra i te au Kerititiano no tetai totou Pipiria. Te karanga ra te puka o Apokalupo no tetai tuatau ngata i roto i te tuatua enua i te tuatau ka rave ei tetai tangata i runga i te oroenua akatutuia maira i te “apai ke i te au i te ao nei.” (Apokalupo 6:4) Ko teia tutu no te tamaki anga tei totouia mai e tuangaia no tetai akairo taokotaiia te akakite maira e te noo nei tatou i roto i tetai tuatau tei akatakaia mai i roto i te Pipiria e ko te “tuatau openga.” * (2 Timoteo 3:1) Inara, kua akapapu mai a te Atua Tuatua kia tatou, e ko teia au tuatau openga nei e akamataanga ia i te au.

Te akataka maira te Pipiria ia Salamo 46:9 e te anoanoia ra te au tika tikai e kia akakoreia te tamaki, kare e okotai ua ngai i te koropu, mari ra i roto i te enua katoa. Pera katoa, te taiku taka meitaki maira teia tata taramo i te takoreia anga te au apinga tamaki i te au tuatau Pipiria​—te ana e te korare. Te au apinga tamaki te maata ua atura i teia tuatau nei e mea tau kia takore katoaia atu me ka noo au ua te au tangata.

Inara, i te openga ra, na te makitakita e te noinoi kare na te au katiriti e te au pupui i akamata i te akamura anga i te tamaki. Te morimori apinga, me kare te tu noinoi, koia tei akatupu maata i te tamaki, e ko te makitakita te taki putuputu atura ki te ta ua. Kia uritumuia teia au manako akapou anga, te umuumuia ra te au tangata kia tauiia te tu ta ratou e manako ra. Te umuumuia ra ratou kia apiiia i roto i te au tu no te au. No reira, te akakite tika maira te peroveta ko Isaia e ka ope ua te tamaki me ‘kare te tangata e apii akaou i te tamaki.’​—Isaia 2:4.

Inara, i teianei te noo nei tatou i roto i tetai ao te apiiia ra te aronga mamaata e te tamariki, kare i te puapinga o te au, mari ra i te kaka o te tamaki. Ma te mii, kua tereniia rai te au tamariki kia ta.

Kua Apiiia Ratou kia Ta

I te mataiti 14, kua riro mai a Alhaji ei tamaiti vaeau kare e taangaanga akaouia. E tai ngauru ua rai ona mataiti i te opuia anga aia e te pupu meameaau e kua tereniia aia kia ta ma tetai pupui AK-47. Ei tamaiti ou tei maroia, kua keia aia i te kai e kua tutungiia te au are. Kua ta katoa aia e kua tipupuia te au tangata. I teia ra, e mea ngata na Alhaji i te akangaropoina i te tamaki e kia akatano atu ki te oraanga tangata noa ua. Ko Abraham, tetai tamaiti vaeau, kua apii katoaia kia ta e kare e inangaro ana i te akaoki atu i tana apinga tamaki. Kua karanga aia e: “Me akakite mai ratou kiaku e kia aere ke atu au e kare aku pupui, kare au e kite e eaa taku ka rave, akapeea e rauka ai taku kai.”

Kua tere atu i te 300,000 te au vaeau tamariki​—te tamariki tamaroa e te tamaine​—te tamaki ua nei rai e te mate ra i roto i te au kaitamaki tangata ope kore te akakino ra i to tatou paraneta. Kua akataka mai e tai arataki meameaau e: “Ka akarongo ratou i te au akauenga; kare o ratou manako i te oki atu ki ta ratou vaine me kare ki te ngutuare; e kare ratou e mataku.” Inara, te inangaro ra e te tau ra teia au tamariki nei i tetai oraanga meitaki roa atu.

I roto i te au enua tutupu ra, penei e mea ngata i te tamanako anga i te turanga o te vaeau tamariki. Noatu rai, te apiiia nei te au tamariki i te tua Itinga e manganui kia rave i te tamaki i roto rai i to ratou au kainga. Na roto i teea mataara?

E akamanako ana ei akaraanga ia José no te apatonga itinga ia Paniora. E tamaiti mapu aia tei rekareka i te apiipii anga i te ravenga tamaki. Ko tana apinga akaperepere ra ko tetai koke samurai ta tona metua tane i oko mai nana ra no te Kiritimiti. E e mea reka nana te au vitio tarekareka, e au mea kino tikai. I roto ia Aperira 1, 2000, kua aru akatutu aia i roto i te oraanga tika tikai i te tu riririri o tana aronga toa i roto i te teata. I roto i tetai ta anga navenave, kua taia ia e ia tona metua tane, tona metua vaine, e tona tuaine ki taua koke tikai ta tona metua tane i oake mai kiaia. “Inangaro au e ko au ua i roto i te ao; kare au e inangaro i toku nga metua kia kimi iaku,” tana ia i akamarama mai ki te akava.

I te tuatua anga no runga i te au tupuanga no te tarekareka anga kino, kua tata te tangata tata opita vaeau ko Dave Grossman e: “Te itaeia nei e tatou taua turanga akangaro anga i te manako e kua riro mai te akatupu anga i te mamae e te tamamae anga ei tumu anga no te tamataoraanga: te navenave o tetai ki tetai kare ei mea rikarika. Te apiiia nei tatou kia ta, e te apiiia nei tatou kia reka i te reira.”

Ko Alhaji raua ko José kua apiiia kia ta. Kare ei nga tangata akakoroia no te ta, inara te tereniia anga e tai ua tu me kare ki tetai ua atu ra kua akakinoia to raua manako. Ko taua tereni anga​—noatu me na te tamariki me kore na te aronga mamaata​—te ruru ra i te au ua no te ta ua e te tamaki.

Apii Anga i te Au Kare i te Tamaki

Kare rava te au mutu kore e akatumuia me te apiiia ra rai te au tangata i te ta. I te au anere mataiti e manganui i topa akenei, kua tata te peroveta ko Isaia e: “Angairi koe i akarongo mai ki te au akauenga [a te Atua]! kua riro ïa toou au mei te vai taʼe ra.” (Isaia 48:17, 18) Me rauka i te au tangata te kite tika tikai no runga i te Tuatua a te Atua e kua apiiia kia inangaro i te ture a te Atua, ka riro mai te ta ua e te tamaki ei mea rikarika kia ratou. I teia tuatau nei, ka rauka i te au metua i te akapapu e ko te au tarekareka ta anga te kangakanga ra ta ratou au tamariki auraka oki e akamaroiroi atu i te ta ua. Ka rauka katoa i te aronga mamaata i te apiiia kia autu i te makitakita e te noinoi. Kua kiteaia e te Au Kite o Iehova i te au taime ravarai e e mana to te Tuatua a te Atua i te taui i te au tu.​—Ebera 4:12.

E akamanako ana i te akaraanga o Hortêncio. E tamaiti mapu aia i te maroia anga aia kia riro mai ei vaeau. Kua akapapaia te tereni anga vaeau kia “apii tamou ki roto ia matou i te anoano kia ta i tetai ua atu au tangata e eiaa e mataku ua atu i te ta anga,” tana ia i akataka mai. Kua tamaki aia i roto i tetai tamaki anga a te tangata kua roa te tuatau i Aperika. “Kua taui te tamaki i toku tu tangata,” tana ia i akatika mai. “I teia tuatau te maaraara ua nei rai iaku te au mea pouroa taku i rave ana. E manako ngakau kino tikai toku no tei maroia au kia rave i te reira.”

Te tuatua anga tetai oa vaeau kia Hortêncio no runga i te Pipiria, kua akakeuia tona ngakau. Te taputou a te Atua i roto ia Salamo 46:9 e ka ope te au tu katoatoa o te tamaki ko tana ia i umere. Te maata atu i tana apii anga i te Pipiria, kua meangiti mai tona inangaro i te ta. Kare i roa ana, kua akaateaia mai ratou ko tona nga oa e rua mei te vaeau, e kua akatapu ratou i to ratou oraanga ki te Atua ko Iehova. “Kua tauturu te tuatua mou Pipiria kia aroa au i toku enemi,” ta Hortêncio ia i akataka mai. “Kua kite au e te ta anga i roto i te tamaki, kua ara tikai au ia Iehova, no te mea te karanga ra te Atua e auraka tatou e ta i to tatou tangata tupu. Kia akaari i teia aroa nei, kua taui au i toku tu manako e auraka e akara i te au tangata ei enemi noku.”

Te akatutu maira taua au tupuanga oraanga tika tikai e te akamaata ra te apiianga Pipiria i te au. Kare teia i te mea poitirere. Kua akakite mai te peroveta ko Isaia e te vaira te pirianga tika i rotopu i te apiianga tu-Atua e te au. Kua totou mai aia e: “E te au tamariki katoa naau ra e apiiia e Iehova; e ei au nuingangare to te au tamariki naau ra.” (Isaia 54:13) Kua kite mamao taua peroveta ra i tetai tuatau me aere mai te au tangata o te au enua katoatoa ki te akamori anga ma te Atua ra ko Iehova kia apiiia i tona au aerenga. Eaa te tupu anga? “E tupaki oki ratou i ta ratou au koke ei auri arote, e ta ratou au korare ra, ei tipi tope ïa: kare tetai enua e tamaki mai ki tetai enua i te koke, kare oki ratou e apii akaou i te tamaki.”​—Isaia 2:2-4.

Kia rotai ma taua totou, te piri nei te Au Kite o Iehova ki roto i tetai angaanga apiianga i te ao katoa tei tauturu takere ana i te au mirioni ua atu kia autu i te makitakita ko te tumuia no te au tamaki a te tangata.

Tetai Akapapu Anga no te Au i te Ao

I te pae i te oronga anga i te apiianga, kua akanoo te Atua i tetai kavamani, me kore e “basileia,” te rauka ra i te oronga mai i te au i te ao katoa nei. Ma te puapinga, te akataka maira te Pipiria i te Tutara ikiia a te Atua, ko Iesu Karaiti, ei “Ariki no te au.” Te akapapu katoa maira te reira kia tatou e “kare e mutu te tupu anga o tona ra basileia, e tona au.”​—Isaia 9:5, 6.

Eaa te akapapu anga tei ia tatou e ka autu i te tutara a Karaiti i te takore katoa atu i te au tu o te tamaki ra? Te kapiti maira te peroveta ko Isaia e: “Na te maroiroi o Iehova Sabaota e rave i te reira.” (Isaia 9:6) Tei te Atua te anoano e te ravenga kia akatupu i te au mutu kore. Kua papu katoa ia Iesu teia taputou. No reira aia i apii ei i tana au pipi kia pure no te Patireia o te Atua kia tae mai e kia raveia te anoano o te Atua ra i runga i te enua nei. (Mataio 6:9, 10) Me paunaia mai taua pati anga ngakau tae i te openga, kare rava te tamaki e akakino akaou i runga i te enua nei.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 6 No tetai akara makitoro anga no te akapapu anga e te noo nei tatou i roto i te au tuatau openga, e akara i te pene 11 o te puka Te Kite te ka Arataki ki te Ora Mutu Kore, tei neneiia e te Au Kite o Iehova.

[Tutu i te kapi 7]

Te akamaata nei te apiianga Pipiria i te au tikai