“Kua Tae ra To Ratou Reo ki te Pa Enua Katoa”

‘E akariro i to te pa enua katoa ei pipi; ka bapetizo atu ei ia ratou i te ingoa o te Metua, e no te Tamaiti, e no te vaerua tapu.’​—MATAIO 28:19.

1, 2. (a) Eaa te akauenga ta Iesu i oronga ki tana au pipi? (e) Eaa ra i rauka ai i te au Kerititiano o te anere mataiti mua kia maata ua atu te tupu anga?

I MUA ua ake tona kake anga ki te rangi, kua oronga a Iesu ki tana au pipi i tetai akauenga. Kua akakite aia kia ratou e: ‘E akariro i to te pa enua katoa ei pipi; ka bapetizo atu ei ia ratou i te ingoa o te Metua, e no te Tamaiti, e no te vaerua tapu.’ (Mataio 28:19) E angaanga maata tikai te reira!

² E akamanako ana! Ia Penetekote 33 T.N., mei te 120 pipi tei riringiia mai te vaerua tapu e kua akamata i te akatupu i taua akauenga na te akakite anga ki tetai papaki e ko Iesu te Mesia tei manakonako roaia ana, i na roto iaia e rauka mai ei te ora. (Angaanga 2:1-36) Akapeea e rauka ai i taua pupu meangiti i te itae i “to te pa enua katoa”? Kare e tika ki ta te au tangata nei, inara “e tika ra te au mea katoa i te Atua.” (Mataio 19:26) Tei te au Kerititiano mua te turu anga vaerua tapu o Iehova, e tei ia ratou tetai manako anga rapurapu. (Zekaria 4:6; 2 Timoteo 4:2) No reira, i roto ua i te ngauru mataiti, kua rauka i te apotetoro ko Paulo i te karanga e kua akakiteia te tuatua meitaki “ki te tangata ravarai i raro ake i teianei rangi.”​—Kolosa 1:23.

3. Na teaa e arai ra i te “sitona” ko te Kerititiano ma mei te manako anga?

³ I roto i te maata anga o te anere mataiti mua, kua akatotoa aereia te akamori anga mou. Inara, kua totou mai a Iesu e ka tae mai te tuatau ka ruru a Satani i te “zizania” e ka akapoiriia te “sitona” te Kerititiano mou no te au anere mataiti e manganui e tae ua atu ki te tuatau kokoti anga. I muri ake te matenga o te au apotetoro, kua tika te reira.​—Mataio 13:24-39.

Kua Tupu Viviki i Teia Tuatau

4, 5. Akamata anga i te 1919, eaa te angaanga ta te au Kerititiano akatainuia i akamata i te rave, e eaa ra te reira i oronga mai ei i te akaaoanga maata?

⁴ I te 1919, kua tae te tuatau no te titona Kerititiano kia akatakakeia mai mei te au titania. Kua kite te au Kerititiano akatainuia e ko ta Iesu akauenga maata te akono aere ia ra rai. Kua irinaki ketaketa ratou e te noo nei ratou i te “tuatau openga” e kua kite i ta Iesu totou e: “E tutu aereia te evangelia o te basileia nei, e kako rava ake te ao katoa nei; ei kite no te pa enua ravarai; ko te openga iora ïa i reira ra.” (2 Timoteo 3:1; Mataio 24:14) Ae, kua kite ratou e e maata te angaanga te ka raveia.

⁵ Inara, mei te au pipi i te 33 T.N., kua aro atu te au Kerititiano akatainuia i tetai akaaoanga maata. E tokoiti ua i te tauatini ia ratou te vai ua nei i roto i te au enua tokoiti ua. Akapeea e rauka ai ia ratou i te tutu aere i te tuatua meitaki i “te ao katoa nei”? Kia maara e, kua tupu maata mai te tangata i te enua nei penei ua ake mei te 300 mirioni i te tuatau o te au Kaisara e kua vaitata atu ki te 2 pirioni i muri ake i te tamaki mua o te ao. E i roto i te 20 anere mataiti, ka tupu viviki ua atu te reira.

6. Mei teaa te atea te akatotoaia anga te tuatua meitaki tei raveia i te 1930?

 ⁶ Noatu rai, ko te au tavini akatainuia a Iehova, mei to ratou au taeake i te anere mataiti mua rai, kua rave i te angaanga tei akanooia ki mua ia ratou ma te akarongo ki katoa anga kia Iehova, e tei ia ratou tona vaerua. Tae anga ki rotopu i te 1930, kua akakite aere etai 56,000 o te aronga tutu evangeria i te tuatua mou Pipiria i roto i te 115 enua. Tei tupu takere, e maata ua atu te angaanga tei raveia, inara e maata ua atu te vaira.

7. (a) Eaa te akaaoanga ou ta te au Kerititiano akatainuia i aro atu? (e) Ma te turuanga a te “mamoe ke atu,” i akapeea te angaanga akaputu anga i tere ei ki mua?

⁷ No reira, te marama oonu anga i te akataka anga o te “aronga maata rava” tei taikuia mai i roto ia Apokalupo 7:9 kua oronga mai i tetai akaaoanga ou e kua taputou katoa mai te tauturu anga ki te au Kerititiano te angaanga maata ra. E ko tetai urupu kare i akakiteia mai te numero e aronga irinaki o te “mamoe ke atu,” ma tetai manakonako anga i te enua nei, ka akaputuia mai mei “te pa enua ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki.” (Ioane 10:16) Ko teia aronga ka ‘akamori ia Iehova i te po e te ao.’ (Apokalupo 7:15) Te aiteanga ka tauturu ratou i roto i te angaanga tutu anga e te apiianga. (Isaia 61:5) No reira, kua rekareka te au Kerititiano akatainuia i te kite anga e kua maata mai te pupu o te aronga tutu evangeria ki te ngauru tauatini e oti akera ki te mirioni. I te mataiti 2003, kua o atu tetai take ou e 6,429,351 ki roto i te angaanga tutu anga​—te maata anga ia ratou no roto i te aronga maata rava. * Kua rekareka te au Kerititiano akatainuia i teia tauturu, e kua rekareka te mamoe ke atu i te akameitaki anga no te turu anga i to ratou au taeake akatainuia.​—Mataio 25:34-40.

8. Akapeea te Au Kite o Iehova i te ariu anga ki te au taomi anga pakari tei apainaia mai i te tuatau no te tamaki mua o te ao?

⁸ Me kite akaouia mai te pupu titona, ka kino pakari atu ta Satani tamaki anga i te reira. (Apokalupo 12:17) Akapeea aia i te ariu atu anga te akamata anga te aronga maata rava i te mama mai anga? Mei teaa ra te kino pakari tikai! Ka ekoko ainei tatou e koia ra tei muri i te tamaki anga i te ao katoa no runga i te akamori mou tei tupu mai ana i te tuatau o te tamaki rua o te ao? I nga tua o te kaitamaki, tei raro te au Kerititiano i te taomi anga maata. E manganui te au taeake e te au tuaine akaperepereia tei mamae i te au timata anga kino, ko etai kua mate no to ratou akarongo. Noatu rai, kua tuatua ratou i te au tuatua a te tata taramo: “Ei roto au i te Atua ka akapaapaaʼi au i tana tuatua; ka irinaki au i te Atua, kare e mataku; eaa ta te kopapa ua nei puapinga kia rave mai iaku?” (Salamo 56:4; Mataio 10:28) Te au Kerititiano akatainuia e te mamoe ke, tei akaketaketaia e te vaerua o Iehova, kua tu kapipiti ma te ketaketa. (2 Korinetia 4:7) Tei tupu, kua “tupu atura te tuatua a te Atua.” (Angaanga 6:7) I te 1939, te akamata anga te tamaki, e 72,475 Kerititiano akarongo tei ripoti e tei piri mai ki roto i te angaanga tutu anga. Inara, te ripoti oti kore no te 1945, te mataiti i ope ei te tamaki ra kua akaari mai e e 156,299 Au Kite maroiroi tei akatotoa aere i te tuatua meitaki. Mei teaa ra tetai ruti anga no Satani!

9. Eaa te au apii ou tei akakiteia i te tuatau i te Tamaki II o te Ao?

⁹ Te taka meitaki ra e, kare te marikoanga kore o te tamaki rua o te ao i akariro ana i te au tavini o Iehova kia ekoko e ka oti te angaanga tutu anga. E tikai, i te 1943, i roto i te take tikai o te tamaki, e rua apii ou tei akakiteia mai. E tai, kua kapikiia i teianei te Apii Orometua Teokaratiki,  kia apiiia i roto i te au putuputuanga katoatoa kia tereni i te Au Kite tataki tai kia tutu aere e kia akariro i te tangata ei pipi. Ko tetai ake, te Apii Pipiria Punanga Tiaki o Gileada, no te tereni anga i te au mitinari te ka akatupu i te angaanga tutu anga i roto i te au enua ke. Ae, te ope anga te tamaki, kua papa te au Kerititiano mou no te angaanga maata.

10. Akapeea e kitea ai te maroiroi o te au tangata o Iehova i te mataiti 2003?

¹⁰ E mei teaa ra te umere no te angaanga ta ratou i rave! Kua tereniia i roto i te Apii Orometua Teokaratiki, pouroa​—te mapu e te ruaine, te au metua e te tamariki, pera rai te aronga makimaki​—kua piri ana e te rave nei i te akatupu anga i ta Iesu akauenga maata. (Salamo 148:12, 13; Ioela 2:28, 29) I roto i te mataiti 2003, i roto i avereti i te marama taki tai, e 825,185 tei akaari mai i to ratou manako anga rapurapu na te oronga anga, i te tuatau poto ua, me kare ra te rave ua atu anga, i te angaanga painia. I taua mataiti rai, kua akapou te Au Kite o Iehova e 1,234,796,477 ora i te tuatua anga ki tetai papaki no runga i te tuatua meitaki o te Patireia. E mea papu e te mareka ra a Iehova i te maroiroi o tona iti tangata!

I Roto i te Au Koro Ke

11, 12. Eaa te au akaraanga te akaari maira i te rekoti meitaki o te au mitinari?

¹¹ Tere atu i te au mataiti, te au karatuati o Gileada e, i te mataiti i topa ua akenei, te au karatuati no te Apii Terenianga Orometua kua akanoo i tetai rekoti meitaki tikai. I Paratiri, ei akaraanga, e tokoiti ua e 400 papuritia tei vai ana i to te au mitinari mua tae mai anga i te 1945. Teia au mitinari e te au mitinari tei aru mai ia ratou kua angaanga pakari i te pae i to ratou au taeake tangata Paratiri maroiroi, e kua akameitaki maata mai a Iehova i ta ratou au tauta anga. Mei teaa ra te rekareka no tetai ua atu i te maaraara anga i taua au tuatau akamata anga i te kite anga e kua ripoti mai a Paratiri i tetai take ou e 607,362 i te 2003!

¹² Akamanako ana ia Tiapani. I mua ake te tamaki rua o te ao, te vaira mei te anere aronga tutu i te Patireia i taua enua. I te tuatau tamaki, kua akameangitiia mai e te takinga kino pakari to ratou pupu, e te tae anga ki te ope anga o te tamaki, tokoiti ua te Au Kite te ora ua rai i te pae vaerua e i te pae kopapa. (Maseli 14:32) Papu e kua rekareka taua aronga tamou tiratiratu tokoiti ua i te 1949 i te turou mai anga e 13 mitinari mua tei tereniia i Gileada, e kua aroa viviki atura te au mitinari i to ratou au taeake Tiapani oaoa e te akamanuiri. Tere atu e 50 mataiti i muri mai, i te mataiti 2003, kua ripoti mai a Tiapani e 217,508 te take no te au papuritia! Kua akameitaki tikai a Iehova i tona iti tangata i taua enua. Te vaira te au ripoti aiteite mei te au enua ke e manganui. Ko te aronga tei rauka i te tutu aere i roto i te au ngai ke kua rave i tetai tuanga maata tikai i te akatotoa aere anga i te tuatua meitaki, no reira i te 2003 kua rongoia te reira i roto i te 235 enua, te au airani, te au ngai takapini i te ao. Ae, no roto mai te aronga maata rava i te “pa enua ravarai.”

“Te Au Kopu Ravarai e te Au Iti-Tangata Ravarai, e te Au Reo Katoa Oki”

13, 14. Na roto i teaa tu te akaari anga a Iehova i te puapinga no te tutu anga i te tuatua meitaki i roto i te “au reo katoa oki”?

¹³ Te temeio mua tei tataia mai i muri ake te akatainuia anga te au pipi ki te vaerua tapu i Penetekote 33 T.N. koia oki to ratou tuatua anga i roto i te reo ke ki te urupu tei akaputuputu mai. Pouroa te aronga tei akarongo ana ia ratou kua tuatua ana paa i te reo pa enua, penei ua ake i te reo Ereni. Ei ‘tangata akono i te Atua,’ penei kua marama katoa ia ratou te au angaanga Epera i roto i te iero. Inara kua opuia mai to ratou manako i te akarongo anga ratou i te tuatua meitaki  i roto i te reo ta ratou i kite mei te tamariki anga mai.​—Angaanga 2:5, 7-12.

¹⁴ I teia tuatau, katoa, e manganui te au reo tei taangaangaia ra i roto i te angaanga tutu anga. Kua totouia mai te aronga maata rava tei aere mai kare anake e no roto mai i te pa enua kareka katoa ra mei roto mai i te “au kopu ravarai, e te iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki.” Kia rotai ki teia, kua totou mai a Iehova na roto ia Zekaria: “E opu mai ei nga tangata tino ngauru, no roto i te au reo katoa o te pa enua ra, i te tapa kakau o tetai ngati Iuda ta ratou e opu, ka na ko atu ei, Ka aere katoa tatou: kite akenei oki matou e tei ia kotou te Atua.” (Zekaria 8:23) Noatu e kare tei te Au Kite o Iehova te apinga aroa no te reo, kua kite ratou i te puapinga no te apii anga i roto i te au reo o te au tangata.

15, 16. Akapeea te au mitinari e tetai papaki i te rave anga i te akaaoanga no te tutu anga i roto i te au reo o reira?

¹⁵ E tika tikai, te vaira i teia tuatau e tokoiti ua te au reo tikai te taangaanga ateaia ra, mei te reo Papaa, te Varani, e te Paniora. Inara, te aronga tei akaruke i to ratou enua ipukarea kia tavini i tetai atu au enua ke kua tauta i te apii i te au reo o reira kia akariro i te tuatua meitaki kia rauka i te aronga “i akonoia no te ora mutu kore ra.” (Angaanga 13:48) Ka riro te reira ei mea ngata. Te inangaro anga te au taeake i roto i te pa enua i te Patipika Tonga o Tuvaru i te au puka i roto i to ratou uaorai reo, okotai o te au mitinari tei ariki i te akaaoanga. I te mea e kare e tikitinari e vaira, kua akamata aia i te tata i tetai papa anga no te au tuatua i roto i te reo Tuvaru. Kare i roa ana, kua neneiia te puka Ka Rauka ia Koe te Ora Mutukore i te Paradaiso i te Enua Nei * i roto i te reo Tuvaru. Te tae mai anga te au mitinari ki Kuratao, kare e puka Pipiria e kare e tikitinari i roto i te reo o reira, e Papiameneto. Te vai katoa rai te taumaro anga maata e akapeea te reo me tataia. Noatu rai, i roto i te rua mataiti te tae atu anga te au mitinari mua, kua neneiia te aenga pepa Pipiria Kerititiano mua i roto i taua reo. I teia ra, ko te reo Papiameneto tetai o te 133 reo tei neneiia Te Punanga Tiaki te aiteite ra ki te reo Papaa.

¹⁶ I Namipia kare i kiteaia ana e te au mitinari mua tetai Kite o reira ra i te tauturu mai ia ratou i roto i te urianga. Tei runga ravao, ko tetai reo o te reira ngai, e Nama, te ngere ra i te au tuatua no te au manako te matauia ra i te taangaangaia, mei te “tiama.” Kua ripoti mai tetai mitinari e: “No te urianga kua taangaanga maata au i te au puapii te apii ra i te Pipiria. I te mea e iti ua to ratou kite i te tuatua mou, ka noo au i te angaanga ma ratou kia papu oki e te tano ra te tuatua tataki tai.” Noatu rai, i te openga ra kua uriia te aenga pepa Te Oraanga ki Roto i te Ao Ou ki roto i te au reo e a o Namipia. I teia ra, kua nenei putuputuia Te Punanga Tiaki i te reo Kwanyama e te Ndonga.

17, 18. Eaa te au akaaoanga te akonoia ra i Meiko e i tetai ua atu au enua?

¹⁷ I Meiko, te reo maata ko te reo Paniora.  Inara, i mua ake ka tae atu ei te au tangata Paniora, e manganui te au reo i tuatuaia ana i reira, e e manganui te taangaangaia nei rai. No reira, kua tataia te puka a te Au Kite o Iehova i teianei e itu reo Meiko e pera katoa i roto i te Reo Akairo Meiko. Te puka ou mua i roto i te reo Initia Marike ko te Angaanga Patireia Maya. E tika tikai, e tauatini ua atu te au tangata Maya, Aztec, e tetai papaki te kiteaia nei i rotopu i te 572,530 papuritia Patireia i Meiko.

¹⁸ I nga mataiti ua akenei, e mirioni ua atu tei oro ki te au enua ke ei aronga oro-kimiora, me kore kua aere atu ratou no te au tumu i te pae moni. Tei tupu, e manganui te au enua i teianei no te taime mua e maata te au koro no te reo ke. Kua rave te Au Kite o Iehova i te akaaoanga. I Itaria, ei akaraanga, te vaira te au putuputuanga e te au pupu i roto i te 22 reo i te pae atu i te reo Itaria. E tauturu ei i te au taeake kia tutu aere ki te au tangata tei kite i te tuatua i tetai reo ke, kua akanooia ua akenei te au pupuapii kia apiiia e 16 reo, kapitiia atu te Reo Akairo Itaria. I roto i tetai au enua e manganui, te rave ra te Au Kite o Iehova i te au tauta anga aiteite i te itae anga i te maata anga o te au tangata no tetai enua ke. Ae, ma ta Iehova tauturu, no roto mai tikai te aronga maata rava i te au pupu reo ke e manganui.

“Ki te Pa Enua Katoa”

19, 20. Eaa te au tuatua a Paulo tei akatupuia i teia tuatau na roto i tetai turanga maata? E akataka mai.

¹⁹ I te anere mataiti mua, kua tata te apotetoro ko Paulo e: “Kare rai ratou i kite? Kua kite ïa; ‘Kua tae ra to ratou reo ki te pa enua katoa, e ta ratou tuatua ki te kotinga o teianei ao.’” (Roma 10:18) Me i tika te reira i te anere mataiti mua, mei teaa te maata atu te tika anga o te reira i o tatou tuatau! E mirioni ua atu​—penei ua ake e maata atu i tetai ua atu tuatau i mua ana i roto i te tuatua enua​—te karanga ra e: “Ka akameitaki rai au ia Iehova, kare e tivata; kia vai tamou rai te akameitaki iaia i roto i toku nei vaa.”​—Salamo 34:1.

²⁰ Tei runga ravao, kare te angaanga e aere marie. Te tupu ua atura te numero o te au papuritia Patireia. E maata ua atu te ora te akapouia ra i roto i te angaanga tutu anga. E mirioni ua atu te au atoro akaou anga e e anere e tauatini ua atu te au apii Pipiria e apiiia ra. E te akaari maira te aronga ou i te inangaro. I te mataiti i topa akenei, e 16,097,622 te take ou tei tae mai ki te akonoanga no te Akamaara Anga i to Iesu matenga. Te taka meitaki ra e, e maata ua atu te vai nei kia raveia. Kia rave ua atu tatou i te aru ketaketa anga i te tiratiratu o to tatou au taeake tei akakoromaki pakari i te takinokino anga. E kia akaari tatou i te maroiroi no to tatou au taeake e mei te 1919 tei akapou i to ratou uaorai taime i roto i te angaanga a Iehova. Kia rave ua atu te katoatoa i te ariu atu anga ki te imene a te tata taramo e: “Ko tei uti i te aʼo ra, kia akapaapaa anake ïa ia Iehova. Alelu Ia.”​—Salamo 150:6.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

• Eaa te angaanga tei akamataia e te au taeake i te 1919, e eaa ra i riro ei te reira ei akaaoanga?

• Koai ma tei akaputuia mai kia turu i te angaanga tutu anga?

• Eaa te rekoti ta te au mitinari e tetai papaki te tavini ra i te au enua ke i akatupu?

• Eaa te akapapu anga ka rauka ia koe i te taiku mai i te akaari mai anga e te akameitaki ra a Iehova i te angaanga a tona iti tangata i teia tuatau?

[Au Uianga Apii]

[Au Tutu i te kapi 14, 15]

Kare te marikoanga kore o te tamaki rua o te ao i akatupu ana i te au Kerititiano kia ekoko e ka tutu aereia te tuatua meitaki

[Akameitakianga]

Explosion: U.S. Navy photo; others: U.S. Coast Guard photo

[Au Tutu i te kapi 16, 17]

No roto mai te aronga maata rava i te au kopu ravarai e te au reo katoa