Akono Tamou i te Tu Viivii Kore na te Paruru Anga i Toou Ngakau
Akono Tamou i te Tu Viivii Kore na te Paruru Anga i Toou Ngakau
“Maata roa atu i te au mea katoa kia tiakiia, ko te paruruanga i toou ngakau, no roto mai oki i reira te au tumu o te ora.”—MASELI 4:23, NW.
1-3. (a) Akapeea te tangata i te akaari putuputu anga e kare ratou e akaperepere ana i te puapinga o to ratou tu viivii kore? Akatutu mai. (e) Eaa i puapinga ai i te makitoro marie i te puapinga o te tu viivii kore?
KO TE tutu penei e e akaraanga taito. Penei kare e tano ana ki te akamaneaanga o te are. Noatu ra eaa te tu, te papu ua ra e kare o te reira puapinga ki te ona. Kua taopenga atu te tutu ki ko i tetai ngai okookoanga mama ua, e 29 tara (US) tei tataia ki runga. Inara, i nga mea mataiti ua i muri mai, kua kiteia mai e vaitata rai i te mirioni tara te maata o tona moni! Ae, kua kiteaia mai e e apinga puapinga maata tikai te reira. E akamanako ua ana i te manako ngakau o te ona o muao, tei manako e e meangiti ua te puapinga o teia apinga oko maata nei!
2 E tupu putuputu katoa ana tetai apinga mei teia te tu ki te tu viivii kore, te tu akono tau o tetai tangata, me kore te tu ma. E manganui ua atu rai te tangata i teia tuatau e tuku ra i te puapinga meangiti ua ki runga i to ratou uaorai tu viivii kore. Tetai papaki te karanga ra e e manako taito te reira, kare e tano ana ki te tu oraanga o teia tuatau. No reira, kua akaruke ratou i te reira no tetai tutaki meangiti ua. Tetai papaki kua akaoko i to ratou tu viivii kore no nga mea atianga navenave ua o te ainga. Ko etai kua akaatinga i te reira i te manakoanga kia rauka mai tetai turanga maata atu i roto i te mata o to ratou au taeake me kore o tetai mema tane me o te vaine.—Maseli 13:20.
3 E manganui tei tureti i te kite anga mai e mei teaa tikai te puapinga o teia apinga ko to ratou tu viivii kore. E putuputu to ratou ruti i te riro ei tumatetenga. Mei ta te Pipiria i tuatua e, ko te au tupuanga a muri ake no te tu akonoanga tau kore mei te poitini rai, ‘e kavakava mei te au.’ (Maseli 5:3, 4) No runga i te kino o te tu akono i teia tuatau nei, ka akapeea ra e rauka ai ia koe te akaperepre e te akono tamou i toou tu viivii kore? Ka akara mou atu tatou ki runga i te au takainga aiteite ua e toru ta tatou ka apai.
Paruru i Toou Ngakau
4. Eaa te ngakau akatutu, e no teaa ra tatou ka paruru ei i te reira?
4 Ko te taviri ki te akono tamou anga i te tu viivii kore koia oki ko te paruru i te ngakau. Te karanga ra te Pipiria e: “Maata roa atu i te au mea katoa kia tiakiia, ko te paruruanga i toou ngakau, no roto mai oki i reira te au tumu o te ora.” (Maseli 4:23, NW) Eaa ra oki “toou ngakau,” e tuatuaia ra i konei? Kare ko te ngakau tikai. E ngakau akatutu teia. Te tuatua ra te reira i toou tu tangata i roto, tei kapiti mai i toou au manako, te au manako ngakau, e te au akakeuanga. Te karanga ra te Pipiria e: “E inangaro atu koe i to Atua ia Iehova ma to ngakau katoa, e ma to vaerua katoa, e ma to maroiroi katoa.” (Deuteronomi 6:5) Kua tuatua a Iesu e ko teia tei maata roa atu i te au akauenga katoa. (Mareko 12:29, 30) Taka meitaki ua, e ko teia ngakau o tatou e mea puapinga maata tikai. Kua tau tikai te reira kia paruruia.
5. Akapeea te ngakau i puapinga ai e i tumatetenga ai i taua taime rai?
5 Inara, te karanga katoa ra te Pipiria e “e pikikaa maata to te ngakau i te au mea katoa nei, e kua kino takiri.” (Ieremia 17:9) Akapeea ake te ngakau i pikikaa ai—ei kino kia tatou? Kia tau, ei akaraanga, ki tetai apinga akaoro, e apinga angaanga puapinga tikai, e ka akaora katoa i te oraanga i roto i tetai tumatetenga viviki. Inara me kare te tangata akaoro e akaoro meitaki i te motoka, i te akatano putuputu ua rai kia tika te akaueue anga i te uira akaoro, penei ka riro taua motoka rai ei apinga kino. Mei koia katoa rai, me kare koe e paruru i toou ngakau, ka riro koe ki raro ake i te akatereanga a toou au anoano e te akakeuanga i roto, e te arataa i reira o toou oraanga ka tapae ke ua ki roto i te tumatetenga. Te karanga ra ta te Atua Tuatua e: “Ko tei irinaki ki tona uaorai ngakau, e neneva ïa: ko tei akapakari marie ra i tona aerenga, e ora ïa.” (Maseli 28:26) Ae, ka rauka ia koe i te aere ma te pakari e te ora atu i te tumatetenga me taangaanga koe i ta te Atua Tuatua ei arataki ia koe, mei ia koe rai e akara ra i tetai mapu no te mataara i mua ake ka akamata ai i tetai tere.—Salamo 119:105.
6, 7. (a) Eaa te tu tapu, e no teaa te reira i puapinga ai ki te au tavini o Iehova? (e) Akapeea tatou i kite ei e ka rauka i te au tangata apa i te akaata i to Iehova tu tapu?
6 Kare to tatou ngakau e tapae natura ua ki te tu viivii kore. Ka anoanoia tatou kia akatika i te reira na taua mataara ra. Tetai mataara i te rave koia oki kia akamanako meitaki i te puapinga tika tikai o te tu viivii kore. Te piri vaitata atura teia tu nei ki te tu tapu, tei aite ki te tu tiama, tu ma, te takakeanga mei te tu ara. E tu akaperepereia te tu tapu e e tuanga te reira no te tu tikai o te Atua ko Iehova. E anere ua atu te au irava Pipiria e akapiri atura i taua tu ra kia Iehova. E tika e, te karanga ra te Pipiria e “e Tu Tapu oki to Iehova.” (Exodo 28:36, NW) Eaa, ra, i reira te pirianga o taua tu teitei ra kia tatou te au tangata apa nei?
7 I roto i tana Tuatua, te akakite maira a Iehova kia tatou e: “Kia tapu kotou; te tapu nei oki au.” (1 Petero 1:16) Ae, ka rauka ia tatou i te aru i to Iehova tu tapu; ka rauka ia tatou kia tiama ki mua iaia, i te akono tamou anga i to tatou tu viivii kore. No reira me patoi tatou i te au angaanga viivii, ma kore, te itae ra tatou i tetai tikaanga umere, teitei—o te akaataanga i tetai tu manea roa o te Atua Teitei Rava! (Ephesia 5:1) Auraka tatou e manako e kare e rauka ia tatou i te rave, no te mea e Pu pakari e te tau a Iehova kare rava e titau mai mei ia tatou kia maata atu i ta tatou ka rauka i te rave. (Salamo 103:13, 14; Iakobo 3:17) E tika e, ko te akono tamou i te tu viivii kore i te pae vaerua e te pae akono tau ka anoanoia te tauta pakari. Kua akakite ra, te apotetoro ko Paulo e ko te “tu ngakau tae e te . . . viivii kore . . . tei tau ia i te Karaiti.” (2 Korinetia 11:3, NW) Kare aina tatou i kaiou kia Karaiti e tona Metua kia tauta pakari atu i te akono tau i te tu viivii kore? E oti akera, e maata atu te aroa ta raua i akaari mai no tatou i ta tatou ka rauka i te akaoki atu. (Ioane 3:16; 15:13) E tikaanga meitaki ia no tatou kia akakite i ta tatou akameitakianga na te noo anga i tetai oraanga ma, ma te akono tau. Na te manako anga atu i to tatou tu viivii kore na roto i teia mataara nei, ka akaperepere tatou i te reira, i te paruru anga i to tatou ngakau.
8. (a) Ka akapeea tatou i te utuutu anga i te ngakau akatutu? (e) Penei eaa ta tatou pukapukaanga ka akaari mai no runga ia tatou?
8 Kia paruru katoa tatou i to tatou ngakau na te mataara e angai ra tatou ia tatou uaorai. Ka anoanoia tatou kia utuutu putuputu i to tatou manako e te ngakau ki te kai meitaki i te pae vaerua, i te tamou anga i to tatou akakoroanga ki runga i te tuatua meitaki o to te Atua Patireia. (Kolosa 3:2) Kia akaata katoa mai ta tatou pukapukaanga i taua akakoroanga ra. Me te kite matauia ra tatou i te tuatua no runga i te au tumu manako o te pae kopapa, ma te pae akonoanga tau kore, te akaari ra ia tatou i tetai apinga no runga i te turanga o to tatou ngakau. (Luka 6:45) Kia kiteaia ra, tatou, no te tuatua anga no runga i te au mea pae vaerua e te pae akamaroiroianga. (Ephesia 5:3) Kia paruru i to tatou ngakau, te vai nei te au kino pakari ka anoanoia tatou kia kopae. Ka uriuri tatou i nga mea e rua.
E Rere Ke Atu i te Akaturi
9-11. (a) Eaa te aronga tei kopae i te akoanga o 1 Korinetia 6:18 i maata atu ei to ratou tikaanga kia o atu ki roto i te tu akonoanga tau kore pakari? Akatutu mai. (e) Me te rere ke atu ra tatou mei te akaturi, eaa ta tatou ka kopae atu? (nga) Eaa te akaraanga papu ta te tangata tiratiratu ko Iobu i akanoo no tatou?
9 Kua akauru a Iehova i te apotetoro ko Paulo kia tata i tetai au akoanga te ka tauturu i te manganui kia paruru i to ratou ngakau e te akono tamou i te tu viivii kore. Kua tuatua a Paulo e: “E rere ke atu i te akaturi.” (1 Korinetia 6:18) E akara e kua aere mamao atu aia i to te karanga ua anga e, e “Kopae atu i te akaturi.” Kia maata atu ta te au Kerititiano ka rave. E oro ke atu ratou mei taua au peu akonoanga tau kore ra, mei ia ratou katoa rai e oro ke atura mei tetai kino e tamataku maira i te oraanga. Me ka kopae tatou i taua akoanga ra, ka akamaata atu i reira tatou i te tikaanga kia o atu ki roto i te tu akonoanga tau kore pakari e te ngere i ta te Atua akaperepereanga.
10 Ei akatutu: Kua oti i tetai mama i te akapai e te akamanea i tana manga tamaiti i te akapapaanga no tetai akakoroanga puapinga. Kua pati aia me ka akatikaia aia kia kangakanga ki vao i mua ake ka akaruke ei te ngutuare tangata, e kua akatika atu aia—e okotai ra turanga. Kua karanga aia: “Auraka e aere ki tetai ua atu ngai vaitata atu ki te pae i taua vai vari i vao. Me varivari koe, ka akautungaia koe.” I roto ua ra, i nga mea miniti, kua kite atu aia i te tamaiti e tutokotoko ua ra i te ope rava o te puna vai vari. Kare aia i varivari—ake. Noatu ra, te kopae ra aia i tana akamatakiteanga auraka e aere vaitata atu ki te puna vai vari, e mea papu e te vaitata ua maira te manamanata i te aru mai. (Maseli 22:15) E manganui te au mapu e te aronga mamaata tei kite e te rave ra rai i taua tarevake ra. Akapeea ra?
11 I teia au tuatau nei e manganui ua atu tei tuku ua “ki te anoano viivii ra,” kua tupu mai tetai pitiniti katoa tei akanooia ki runga i te akamaataanga atu i te tupu o te au pirianga ainga tei kore e tikaia e te ture. (Roma 1:26, 27) Te maki mate o te peu ainga viivii kua totoa na roto i te au makatini, au puka, au vitio, e i runga i te Internet. Te aronga tei iki i te angai i to ratou manako ki taua au tutu ra kare takiri e rere ke atu ana mei te akaturi. Te kangakanga ua ra ratou ki te reira, te tutokotoko ua ra i te nia rava, i te kopae anga i te akamatakiteanga a te Pipiria. I to te paruru atu i te ngakau, te poitini ra ra ratou i te reira ki te au tutu taka meitaki ua penei te ka pou eia au mataiti e ngaro ei mei te manako. (Maseli 6:27) E apii tatou mei te tangata tiratiratu rai ko Iobu, tei maani i tetai koreromotu—e taputou mou—ki tona uaorai nga mata, auraka kia akaariari ia raua ki te ka timata mai iaia kia rave i te kino. (Iobu 31:1) I na, ko te akaraanga tikai tera no te aru!
12. Akapeea ra te au tokorua Kerititiano me “rere ke atu i te akaturi” i te tuatau akainangaroanga?
12 E mea puapinga tikai kia “rere ke atu i te akaturi” i te tuatau akainangaroanga. Tika anga tikai ko tera tuatau e taime mataora tikai tei ki i te manakonakoanga e te tapapaanga, inara te takino ra tetai papaki tokorua mapu ou i te reira na te kangakanga anga ki te tu akonoanga tau kore. I te raveanga, kua akangere ratou i tetai e tetai ki te tango meitaki roa atu no tetai akaipoipoanga meitaki tikai—i tetai pirianga tei akatumuia ki runga i te aroa karapii kore, te akakoromaki, e te akarongo ki te Atua ko Iehova. Tetai nga tokorua Kerititiano kua piri ki roto i te tu akonoanga tau kore i to raua tuatau akainangaroanga. I muri ake i to raua akaipoipoanga, kua akakite te vaine e te tamamae ra tona akava ngakau iaia, e te takino katoa i te mataora o tona ra akaipoipo. Kua aaki aia e: “E maata te taime i pati ei au no ta Iehova akakoreanga ara, inara noatu rai e e itu mataiti tei topa mei reira mai, te akaapa nei rai toku akava ngakau iaku.” E mea puapinga rava no te aronga e rave ra i taua au ara ra kia kimi i te tauturu mei ko i te aronga pakari. (Iakobo 5:14, 15) Inara, manganui te au tokorua Kerititiano e akamako ra ma te pakari e te kopae ra i teia au kino nei i te tuatau akainangaroanga. (Maseli 22:3) Te takotinga ra ratou i te akaarianga i to ratou inangaro. Te taangaanga ra ratou i te aronga tiaki e te kopae marie i te noo kapiti ki tetai ngai kare e tangata.
13. Eaa te au Kerititiano ka kore ei e tau kia akainangaro i tetai kare e tavini ra ia Iehova?
13 Ko te au Kerititiano e piri ra ki roto i te akainangaroanga ki te aronga kare e tavini ra ia Iehova ka aro atu i te au akaaoanga kino tikai. Ei akaraanga, akapeea ra koe i te kapiti anga atu ia koe uaorai ki tetai kare e inangaro ana i te Atua ko Iehova? E mea puapinga tikai e kia kapiti te au Kerititiano ia ratou uaorai ki te aronga anake ua tei inangaro ia Iehova e te akangateitei ra i tona au turanga no te tu viivii kore. Te akakite maira ta te Atua Tuatua kia tatou e: “Auraka kotou e kapitiia ma te tau kore i te aronga akarongo kore ra: eaa to te tuatua-tika tau anga i te tuatua-tika kore? e eaa to te mārama tau anga i te poiri?”—2 Korinetia 6:14.
14, 15. (a) Eaa te manako tarevake ta tetai papaki e ariki ra no runga i te aiteanga o te “akaturi”? (e) Te kapiti maira te “akaturi” i teea au tu peu, e ka akapeea te au Kerititiano me “rere ke atu i te akaturi”?
14 E mea puapinga katoa te kite. Kare e rauka meitaki ia tatou kia rere ke atu mei te akaturi me kare tatou i kite tikai e eaa te reira. Tetai papaki i roto i teianei ao i teia tuatau kua apai i te manako tarevake no te aiteanga o te “akaturi.” Te tamanako ra ratou e ka rauka ua ia ratou i te akamerengo i to ratou au anoano no te ainga i vao ake i te akaipoipoanga, kia tapu ra ia ratou mei te rave anga tikai i te ainga. Pera katoa tetai au ngai akangateiteiia o te rapakauanga e kimi ra i te akaiti mai i te numero o te au nuianga inangaro koreia o te mapu ou te akamaroiroi ra i te au mapu kia piri ki roto i te au tu taruri keia o te ainga te kare e akatupu mai te nui. Te mea tangi ra kua tarevake taua au apiianga ra. Kare te kopae i te nui anga i vao ake i te akipoipoanga i aiteite ki te akono tamou anga i te tu viivii kore, e ko te akatakaanga tikai o te akaturi kare i takotingaia me kore i akaitiia.
15 Te tuatua Ereni por·neiʹa, tei uriia ei “akaturi,” e atea mamao te aiteanga. Te piri atura te reira ki te au pirianga ainga e kapiti maira i te au tangata kare i akaipoipoia ki tetai e tetai e te akara mou ra ki runga i te taangaanga tarevake anga i te au mero o te ainga. Ko te por·neiʹa kapiti maira i te au peu mei te ainga ki te vaa, te ainga na roto i te ara repo anga, e te amirimiri i te mero ainga o tetai tangata ke atu—e peu tei akapiri matauia ki te au are o te akaturianga. Ko te au tangata e manako ra e kare taua au peu ra i te “akaturi” te akaneneva ra ia ratou uaorai e kua riro ei aronga tei pakatiia ki roto i te au puereere a Satani. (2 Timoteo 2:26) Tetai, ko te akono tamou anga i te tu viivii kore e aiteanga maata atu to te reira i te tapu ua anga mai mei tetai ua atu peu tei karangaia e e akaturi. Ko te “rere ke i te akaturi,” ka anoanoia tatou kia kopae i te au tu viivii anake o te ainga e te au peu kanga te ka arataki ki te ara kino maata atu o te por·neiʹa. (Ephesia 4:19) Na roto i taua mataara ra e akono tamou ei tatou i te tu viivii kore.
E Kopae i te Au Kino o te Akameamea
16. Te tau ua ra te tu akainangaroanga i roto i teea turanga, mei tei akatutuia mai e teea akaraanga Tuatua Tapu?
16 No tatou kia akono tamou i to tatou tu viivii kore, ko tetai kino te ka anoanoia tatou kia kite koia oki ko te akameamea. Penei ka maro tetai papaki e te meitaki ua ra te akameamea, e mataora kino kore ua i rotopu i te au mema tane e te vaine. E tika ua ra e, e taime e te ngai to te au tu akainangaroanga. Kua kiteia ana a Isaaka raua ko Rebeka i te “aani anga” kapiti, e kua taka ua ki te aronga e akara atura e kare raua i te tungane tuaine ua. (Genese 26:7-9) Tera ra, e tane e te vaine akaipoipo raua. Kua tau rai te akaarianga o te inangaro i rotopu ia raua. Ko te akameamea ra e apinga ke ia.
17. Eaa te akameamea, e ka akapeea te manamanata e rauka ai te akaaere?
17 Penei ka rauka kia akatakaia te akameamea na roto i teia mataara: ko te akakite i te inangaro noatu e kare tikai e akakoroanga kia akaipoipo. Ko te tangata nei e au mea ora tuke ake rai, no reira kare e ekoko anga e te vai ra te au mataara kare e rauka kia tareia no te akameamea, tetai papaki o ratou e ngata i te kiteia atu. (Maseli 30:18, 19) Ko te au ture pakari, i reira, kare tikai e rapakau i taua mea ra. Mari ua ra, ka anoanoia tetai apinga maata roa atu no te—makitoro marie anga tika tikai i tetai uaorai e te taangaanga anga ma te akava ngakau i te au kaveinga Pipiria.
18. Eaa te akakeu ra i tetai papaki kia akameamea, e eaa ra te akameameaanga i riro ei ei mea kino?
18 Me e tu tika to tatou kia tatou uaorai, ka akatika paa te maataanga ia tatou e me kite tatou e te akainangaro maira tetai mema tane me e vaine ia tatou, e mea reka ua atu na tatou. E tu natura ua oki tera. Inara te akameamea ra ainei tatou i te titau anga atu i taua tu inangaro ra—ei akamaata atu i to tatou manako akaparau me kore ra i te akakeu atu i taua tu ra i roto i tetai ke? Me koia ia, te akamanako ra ainei tatou i te mamae penei ta tatou e akatupu atura? Ei akaraanga, te karanga ra te Maseli 13:12 e: “Kia tavareia te apinga tapapaia ra, e aati te manava.” Me akakoro tikai tatou i te akameamea ma tetai, kare paa tatou e kite e mei teaa tikai te tu o tei tupu ki tera tangata. Penei ka akatupu aia te tane me kore te vaine ite au tapapaanga no runga i te tuatau akainangaroanga e penei i te akaipoipoanga katoa i te openga. Ko te mareka kore te ka aru mai ka riro ei akaapikepikeanga maata. (Maseli 18:14) E kino tikai te kanga akakoro i te manako ngakau o etai ke.
19. Ka akapeea ra te akameameaanga i te takino anga i te au akaipoipoanga Kerititiano?
19 E mea puapinga tikai kia paruru atu i te akameamea ki te aronga akaipoipo. Te akaari atu i te manako akainangaro no tetai tangata akaipoipo—me kore no tetai tangata akaipoipo kia akaari i taua tu inangaro ra ki tetai i vao ake i te tatuaanga o te akaipoipoanga—e tarevake ia. Te mea taitaia ra, te ariki ra tetai papaki Kerititiano i te irinakianga tarevake e te tau ua ra i te akatupu i te au manako ngakau akainangaro no te au mema ke atu o te tane e te vaine kare i te tokorua no ratou. Te akakite ra tetai papaki i to ratou au manakonakoanga oonu ki taua tu “oa” ra, i te irinaki anga i te akakite i te au manako ngaro anake kare ratou e akakite ana ki to ratou tokorua. Te openga, kua tupu atu te au manako akainangaro ki roto i tetai irinakianga ki runga i te manako ngakau te ka akaparuparu e te ka takino i te akaipoipoanga. E mea meitaki roa kia akamaara te au Kerititiano akaipoipo i ta Iesu akamatakiteanga pakari no runga i te akaturi—ka akamata mai te reira mei roto i te ngakau. (Mataio 5:28) Ko tatou, i reira, e paruru i te ngakau e te kopae i te au turanga te ka arataki atu ki taua au tupuanga kino ra.
20. Akapeea ta tatou akara papu anga i to tatou tu viivii kore?
20 E tika, kare i te mea ngoie ua i te akono tamou i te tu viivii kore i roto i te ao akonoanga tau kore o teia tuatau nei. E akamaara, ra e, e ngoie rava atu i te akono tamou i toou tu viivii kore i to te rauka akaou anga mai te reira me ngaro ake ana te reira. E tika ua ra oki e, ka rauka ia Iehova i te “akakore i te ara na roto i tetai mataara maata roa atu” e ka rauka i te tama i te aronga tei tataraara tika tikai no ta ratou au ara. (Isaia 55:7, NW) Tera ra, kare a Iehova e paruru i te aronga e rave ra i te tu akonoanga tau kore mei te au tupuanga kino o ta ratou au peu. Penei ka vai rai te au tupuanga a muri ake no tetai au mataiti, penei no te oraanga katoa. (2 Samuela 12:9-12) Na te au mataara katoa i reira, e akono tamou i toou tu viivii kore na te paruru anga i toou ngakau. E akara i toou turanga ma, tu viivii kore i mua i te aroaro o te Atua ko Iehova ei apinga akaperepere maataia—e auraka rava e tuku ua atu i te reira kia ngaro!
Akapeea Koe me Pau?
• Eaa te tu viivii kore, e eaa te reira i puapinga ai?
• Ka akapeea e rauka ai ia tatou i te paruru anga i to tatou ngakau?
• Eaa te ka kapitiia mai ki te rere ke atu anga mei te akaturi?
• Eaa tatou ka kopae atu ei i te akamaeamea?
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 11]
Ka riro te motoka ei mea kino me kare e akatika meitakiia
[Au Tutu i te kapi 12]
Eaa te ka tupu me kopae tatou i te au akamatakiteanga?
[Tutu i te kapi 13]
Te akainangaroanga tu viivii kore e mea mataora e ka akangateitei i te Atua