Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Na te Merengo Anga Tu Atua i Akapumaana Iaku

Na te Merengo Anga Tu Atua i Akapumaana Iaku

Tua Oraanga

Na te Merengo Anga Tu Atua i Akapumaana Iaku

AKAKITEIA E BENJAMIN IKECHUKWU OSUEKE

I muri poto ua ake i akamata ai au i te angaanga orometua Kerititiano, kua atoro atu au i te kainga o toku nga metua. I te kiteanga mai iaku, kua uti mai toku papa i toku pona e kua akamata i te ava, “E Keia!” Kua mou mai aia i tana matipi e i te tua paraa kua rutu mai iaku. I te rongo anga i te turituri, kua akaputu mai etai o te oire tangata ki to matou kainga. Eaa taku i keia? E akatika mai kia akataka atu au.

KUA anauia au i te 1930 i te oire o Umuariam i te tua tokerau opunga ra i Naiteria, ko au te tama mua o te tamariki e itu. E 13 mataiti i mate ei te mataiapo tamaine o toku au tuaine. E nga Anglican toku nga metua. E tangata pama toku papa, e ko Mama e vaine okooko i te au apinga iti ua. E aere ua ana aia ki te au makete i reira mei tetai 30 kiro mita mei to matou oire i te oko mai i tetai tini inu pama e kua oki poiri mai i taua ra rai. I reira, i tera mai popongi, kua aere atu aia ki te taoni e ngai rerue mei tetai 40 kiro mita te mamao i te oko atu i te inu. Me ka moni mai aia, kare e maata atu i te 15 tene (U.S.), kua oko mai aia i te kai na te pamiri e kua oki mai i taua ra rai. Ko tana rave anga te reira mei te 15 mataiti e mate ua atu aia i te 1950.

Kua akamata au i taku apiianga i tetai apii i toku oire tei akaaereia e te Akonoanga Anglican, inara kia akaoti atu i te apii akamataanga, ka noo atu au ki tetai ngai nooanga mei tetai 35 kiro mita te mamao. I te mea e kare a toku nga metua moni e rauka ai i te akamaata atu i taku apii, kua akamata au i te kimi angaanga. I te akamataanga kua angaanga au ei tavini i te are o tetai kati rerue i Lagos, i te tua opunga o Naiteria, e i reira na tetai tavini kavamani i Kaduna, i te tua apatokerau o Naiteria. I te Oire Maata o Penini, i te rotopu i te opunga o Naiteria, kua rauka mai iaku i tetai angaanga ei karaka no tetai roia, e i muri mai kua angaanga au ei tangata angaanga i roto i tetai ngai keke anga rakau. Mei reira kua aere atu au ki Kameruno i te 1953 e kua noo au ma toku katini, ko tei tauturu mai iaku i te kimi angaanga i te ngai tanu anga rapa. Mei te iva tara (U.S.) [e toru paunu e a tiringi] taku moni tutaki i te marama. Kua rauka iaku te au tu angaanga reka kore ia, tera ua kia rava ua taku kai kua rauka iaku te merengo anga.

Kua Oronga Mai Tetai Putaua i te Apinganui

Ko Silvanus Okemiri, tetai tangata i te angaanga, ko tetai o te Au Kite o Iehova. Ia maua i te tipu matie anga e te tapoki anga i te tumu rapa ki te tita pakoti, kua taangaanga a Silvanus i te tuatau tau i te akakite mai kiaku i tana i kite no te Pipiria. Noatu kua akarongo atu au kiaia, kare au i rave maata atu ana no runga i taku i kite mai i taua taime ra. Noatu rai, i te kiteanga toku katini i toku pirianga ma te Au Kite, kua tauta pakari aia i te akamaroiroi kore iaku. Kua akamatakite mai aia iaku: “E Benji, auraka e atoro atu ia Mr Okemiri. E tangata Iehova aia e e putaua. Ko tetai ua atu te ka piri atu kiaia ka riro mai mei iaia rai.”

I te akamataanga o te 1954, kare e rauka akaou i te akakoromaki i te turanga angaanga kino tikai a teia kamupani, kua oki atu au ki te kainga. I taua tuatau ra e pakari tikai te Akonoanga Anglican no runga i te tu akono tau. Kua tupu mai au ma te rikarikaanga i te akonoanga tau kore. Inara, i muri poto ua ake, kua reka kore mai au i te tu pikikaa i rotopu i te aronga te aere pure ra. Noatu kua akatutu pakari ratou i te akono i te au turanga Pipiria, kua akapikikaa to ratou tu oraanga i ta ratou au tuatua. (Mataio 15:8) Kua putuputu te au tauetono anga ma toku papa, tei akateimaa pakariia to maua pirianga. I tetai po kua akaruke ua au i te kainga.

Kua neke atu au ki Omoba, e taoni e iti ua te rerue. I reira kua aravei akaou atu au i te Au Kite o Iehova. Kua oronga mai a Priscilla Isiocha, i te au puka rikiriki “This Good News of the Kingdom” e te After Armageddon​—God’s New World, * kua kite au iaia mei toku oire. Kua tatau rekareka au i te reira, papu tikai e kua rauka iaku te tuatua mou. I taku akonoanga kare matou e apii ana i te Pipiria; kua akara matou ki te au peu a te tangata. Inara, kua taiku putuputu te au puka a te Au Kite mei roto mai te Pipiria.

I muri mai kare i tae ana ki te marama, kua ui atu au ki te Taeake e te Tuaine Isiocha e eaa to raua ra e aere ana ki te pure. Iaku i te aere mua anga ki te uipaanga a te Au Kite o Iehova, kare aku apinga i marama mai ana. Te atikara o te Punanga Tiaki no runga i te tamakianga a ‘Goga o Magoga’ tei taikuia i roto i te puka totouia a Ezekiela. (Ezekiela 38:1, 2) E manganui te au tuatua e kare au i marama ana, inara kua umere tikai au i te turou angaia mai e kua iki au i te oki akaou atu i tera mai Tapati. I te rua o te uipaanga, kua akarongo au no runga i te tutu aere anga. I reira kua ui atu au kia Priscilla e eaa to raua ra e aere ana i te tutu aere anga. I te toru o te Tapati, kua aru atu au ia raua, ma te apai anga i tetai Pipiria meangiti ua. Kare aku kete tutu anga e kare katoa te au puka Pipiria. Noatu rai, kua riro mai au ei papuritia no te Patireia e kua ripoti atu no te angaanga koro i te openga o taua marama ra!

Kare e tangata i apii ana i te Pipiria kiaku, inara i te au atianga iaku i te atoro atu anga i te Isiochas, kua tamou mai au i te au tuatua no te akarongo e te akamaroiroianga mei te au Tuatua Tapu e kua rauka mai etai au puka Pipiria. Ia Titema 11, 1954, i te uruoaanga tapere i Aba, kua akatapu au i toku oraanga kiaia na te papetitoanga ki te vai. Ko tetai o toku katini ke mai i noo ei au e i tavini atu ei tangata raverave kua akamutu i te oake mai i te kai e te terenianga e kare aia i tutaki mai ana i tetai ua atu moni kiaku no taku angaanga i rave nana ra. Noatu rai, kare roa au i akamoupuku iaia; e akameitaki anga tikai kiaku e e pirianga uaorai toku ma te Atua. Kua oronga mai teia kiaku i te akapumaana anga e te au i te pae manako. Kua tauturu mai te Au Kite i reira iaku. Kua oake kai mai te Isiochas naku, e kua rounu mai etai ke te moni kiaku kia akamata i te okooko anga iti ua. I rotopu i te 1955, kua oko mai au i tetai patikara oko mama, e ia Mati 1956, kua akamata au i te angaanga painia tamou. I muri poto ua ake, kua peke taku kaiou. E meangiti ua taku moni e rauka mai ana mei te okookoanga, inara kua rauka iaku i te akono iaku uaorai. Kua rava ua au i te au apinga ta Iehova i oronga mai naku ra.

“Keikeia Anga” i Toku Ai Taeake

I te rauka anga mai i toku are, ko toku manako anga mua e kia tauturu i toku ai taeake i te pae vaerua. Toku papa, no tona tu papakitai e te tarotokaka tikai, kua patoi pakari i te riro anga mai au ei Kite. E akapeea, i reira, e rauka ai iaku i te tauturu i toku ai taeake kia apii i te tuatua mou Pipiria? Kua pati au kia akono i toku teina ko Ernest, e kua akatika mai a Papa kia noo mai aia ki konei iaku. Kua opu viviki a Ernest i te tuatua mou e kua papetitoia i te 1956. Kua ketaketa mai te patoianga a toku Papa i tona tauianga. Noatu rai, kua aere katoa mai toku tuaine tei akaipoipo takere ma tana tane ki roto i te tuatua mou. I toku akanooanga kia noo mai te rua o toku tuaine kiaku i te orote anga te apii, kua akatika mai toku Papa ma te inangaro kore. I muri poto ake, kua papetito katoa ia a Felicia, ei Au Kite o Iehova.

I te 1959, kua oki atu au ki te kainga i te akaoki ia Bernice, te toru o toku tuaine, kia noo kia Ernest. I reira a Papa i takinokino mai ei iaku, i te akaapaanga iaku no te keia anga i tana tamariki. Kua ngere iaia i te akamanako anga e na ratou rai i rave i ta ratou uaorai ikianga kia tavini ia Iehova. Kua taputou toku papa e kare roa aia e akatika ia Bernice i te aru mai iaku. Inara kare roa te rima o Iehova i poto ana, i tera mataiti i muri mai, kua aere mai a Bernice kia Ernest i te orote anga te apii. Mei tona au tuakana aere, kua ariki aia i te tuatua mou e kua papetitoia.

‘Apiianga i te Apinga Muna’

Ia Tepetema 1957, kua akamata au i te tavini ei painia takake, akapouanga mei tetai 150 ora ki te angaanga tutu aere anga i te au marama. Kua tavini au e toku patana, ko Sunday Irogbelachi, i te ngai maatamaata i Akpu-na-abuo, Etche. I te akaputuputuanga kotinga mua ta maua i aere atu i reira ra, e 13 tangata o to matou pupu i papetitoia. Mei teaa tikai te mataora kia maua i te kiteanga i teianei e e 20 putuputuanga i taua ngai ra!

I te 1958 kua kite mai au ia Christiana Azuike, e painia takake tei piri atu ki te Putuputuanga o Aba i te Itinga. Kua mareka maata au i tona tu maroiroi, e i roto ia Titema o taua mataiti ra, kua akaipoipo maua. I te akamataanga i te 1959, kua ikiia au ei akaaere tutaka, atoro atu anga e te akaketaketa anga i te au putuputuanga o to tatou au taeake i te pae vaerua. Mei reira e tae mai ki te 1972, kua atoro atu maua ko taku vaine e vaitata rai te katoaanga o te au putuputuanga o to Iehova ra iti tangata i te itinga ra e i rotopu i te opunga ra o Naiteria.

E mamao te putuputuanga mei tetai, e ko te patikara takatakai to maua mataara maata i te apinga akaoro. Me tavini maua i te au putuputuanga i te au taoni maatamaata, kua tutaki te au taeake i te taxi kia apai ia maua ki te putuputuanga tei aru mai. I tetai au atianga te pia moe ta maua i noo ana e taua vari ua e kare e tauu are. Kua moe maua ki runga i te roi tei maaniia mei te au poupou o te raffia. Tetai au roi e roi tita ua tei tapokiia ki te moenga; ko tetai ke atu kare takiri e roi. Te maata me kare te tu o te kai kare ia e mea manamanata anga kia maua. I te kiteanga i te tuatau i topa e kia mareka ua i te au apinga meangiti ua, kua rekareka maua i te kai tei oronga uaia mai, e kua ariki rekareka to maua au aronga tiaki no te reira. I taua tuatau ra kare e uira i tetai au oire, e no reira e apai ua ana maua i te mori karatini. Inara, noatu te au tu ngata, e manganui to maua au tuatau mataora ma te au putuputuanga.

I roto i taua mataiti ra, kua kite mai maua i te puapinga o te ako a te apotetoro ko Paulo: “E teianei, e kai ta tatou, e te kakau, kia mareka tatou i te reira.” (1 Timoteo 6:8) Na roto i te tu kinokino, kua kite mai a Paulo i te apinga muna tei tauturu iaia kia vai mareka ua. Eaa oki te reira? Kua akataka mai aia: “E tika iaku te akaaka, e e tika oki iaku te apinga maata: i te au ngai katoa e te au mea katoa, kua piki ïa au i te merengo e te pongi, te taonga nui e te ngere.” Kua kite rai maua i taua ra apinga muna. Kua karanga katoa a Paulo: “E tika iaku te au mea ravarai nei i te [Atua], ko tei akamaroiroi mai iaku nei.” (Philipi 4:12, 13) Mei teaa tikai i te akapapuanga i te tikaanga o te reira ki to maua ra turanga! Kua akameitakiia maua ma te merengo anga, e te au angaanga Kerititiano akamaroiroi ma te ki katoa, e te au o te manako.

Tavinianga i te Putuputuanga ei Pamiri

I te openga o te 1959, kua anau mai, ta maua tamaiti mua, ko Ioela, e i te 1962, tei aru mai, ko te rua o te tamaiti, ko Samuela. I te 1967, kua tupu poitirere mai te tamaki anga tangata i Naiteria. Kua tapiriia te au apii no te putuputu o te pomuanga mareva. I puapii ana taku vaine i mua ake ka piri mai aia kiaku i roto i te angaanga tutaka, e no reira i te tuatau o te tamaki, kua apii aia i te tamariki i te kainga. I te ono mataiti, kua akamata a Samuela i te tatau e te tata. I tona akamataanga i te apii i muri ake i te tamaki, e rua ona pupu i mua ake i te tamariki o tona uki.

I taua taime ra, kare maua i kite meitaki roa ana i te tu ngata i te utuutuanga i te tamariki ia maua e rave ra i ta maua angaanga tutaka. Inara, i te tukunaia atu anga kia tavini ei nga painia takake i te 1972 kua riro ei puapinga maata no maua. Kua rauka te reira ia maua i te noo anga e tai ua ngai e rauka ai ia maua i te oronga i te akonoanga meitaki ki te turanga pae vaerua o to maua pamiri. I te akamataanga, kua apii maua i ta maua nga tamariki tamaroa i te puapinga no te merengo anga tu atua. I te 1973, kua papetitoia a Samuela, e kua rave a Ioela i te painia tamou i taua mataiti rai. Kua akaipoipo ta maua nga tamariki tamaroa e nga vaine Kerititiano meitaki e te utuutu nei i ta raua uaorai pamiri i roto i te tuatua mou.

Te Taitaia o te Manamanata Tangata

I te akamataanga mai i te tamaki tangata, te tavini ra au ei akaaere tutaka i tetai putuputuanga i Onitsha, ma toku pamiri. Kua akaketaketa maata mai taua tamaki ra kia matou i te puapinga kore i te akaputuanga i te au apinga materia me kare i te irinaki ki runga i te reira. Kua kite atu au i te tangata te oro ra kia ora ratou​—i te akaruke ua mai anga i ta ratou au apinga okomaata i runga i te mataara.

I te maata mai anga te totoaanga o te tamaki, kua retita pouroaia te au tangata maroiroi ki te tamaki. E manganui te au taeake tei patoi i te taina atu kua tamamaeia. Kare e rauka ia matou kia ori aere ua. Kua akatupu mai te onge i te kino i te enua nei. Kua kake te oko o te paunu maniota mei te 7 tene ki te 14 tara (U.S.) e te kapu miti mei te 8 tara ki te 42 tara (U.S.). Kare e u, pata e te tuka. Kia ora ua, kua papa matou i te nita pi e kua kairo atu ki tetai manga pia maniota. Kua kai katoa matou i te kereteki, te pakiri o te maniota, te rau kaute, e te matie erepani​—e tetai ua atu au rau e kiteaia e matou. E oko maataia te kiko manu, e no reira kua opu au i te au moko ei kai anga na te tamariki. Noatu rai, e eaa te pakari o te kino, kua tauturu ua mai ana a Iehova ia matou.

Inara, ko te mea kino maata rava atu ko te ngereanga i te pae vaerua tei akatupuia e te tamaki. Kua oro te au taeake mei te ngai tamaki anga ki te vaorakau me kare ki tetai atu oire ke, e i te oroanga, kua ngaro te maata anga me kare te katoaanga o ta ratou au puka Pipiria. E pera katoa, i te araianga a te vaeau kavamani kua araiia te au puka Pipiria i te tukunaia mai anga ki roto i te ngai i Biafran. Noatu e kua tauta te maataanga o te putuputuanga i te rave i te uipaanga, kua takinoia te turanga pae vaerua o te au taeake no te mea kare oki te aratakianga a te manga opati i taeria ana kia ratou.

Tamakianga i te Onge Pae Vaerua

Kua rave te au akaaere tutaka i ta ratou tikai ka rauka i te rave tamou ua atu i te akanooanga i te atoroanga i te putuputuanga tataki tai. I te mea e kua oro te au taeake e manganui i te au taoni, kua kimi au ia ratou i te au ngai ka kiteaia ratou. I tetai atianga, kua akaruke au i taku vaine e te tamariki i tetai ngai meitaki e ko au anake ua kua teretere atu e ono marama, i te atoro atu anga i te au oire tukeke e tetai tuanga o te vaorakau i te kimianga i te au taeake.

I te tavinianga i te putuputuanga i Ogbunka, kua rongo mai au e e aka pupu tetai o te Au Kite i te ngai i Isuochi i te tapere o Okigwe. E no reira kua pati atu au i tetai tangata kia tuku atu i te tuatua ki te au taeake i taua ngai ra kia akaputu mai ki te ngai tanutanuanga i te katiu tei kiteaia i te oire o Umuaku. Kua akaoro maua ko tetai taeake pakari i to maua patikara takatakai mei tetai 15 kiro mita ki te ngai tanutanuanga, i reira mei te 200 Au Kite tei akaputuputu mai, kapiti mai te au vaine e te au tamariki. Ma te tauturu a tetai tuaine painia, kua kite akaou mai au i tetai pupu ke mei te anere Au Kite, tei kimi i te paruruanga i roto i te ngangaere i Lomara.

Ko Lawrence Ugwuegbu tetai o te pupu o te au taeake mataku kore tei noo ki te taoni o Owerri tei ki i te tamaki. Kua akakite mai aia e e manganui te Au Kite i te ngai o Ohaji. Kare e rauka ia ratou i te aaere ua, no te mea kua ki te ngai i te vaeau. I te maru o te po kua aaere atu maua e kua aravei atu mei te 120 Au Kite i roto i tetai aua o tetai taeake. Kua taangaanga katoa maua i taua tuatau ra i te atoro atu i tetai Au Kite i roto i to ratou au ngai pipini anga.

Kua tuku atu te Taeake ko Isaac Nwagwu i tona oraanga ki roto i te kino kia tauturu iaku i te kimianga i tetai au taeake tei tukunaia atu ki tetai ngai ke. Kua apai aia iaku na runga i te vaka i te Kauvai o Otamiri e kua aravei atu e tere atu i te 150 Au Kite tei akaputu mai i Egbu-Etche. Kua akakite mai tetai taeake i reira: “Ko teia te ra meitaki roa atu i toku oraanga! Kare roa au i manako ana e ka kite akaou au i tetai akaaere tutaka. Me ka mate ake au i teia taime nei i te vera o teia tamaki, kua merengoia au.”

Tei roto au i te tumatetenga no te retita anga, inara kua kite putuputu mai au i to Iehova ra paruruanga. I tetai avatea, iaku e oki atura ki toku ngai nooanga i muri ake i te uipaanga ma te 250 taeake kua tapu mai tetai pupu vaeau iaku i tetai araianga. “Eaa ra koe e kare i piri ake ki te pupu vaeau?” kua ui mai ratou. Kua akataka atu au e e mitinari au i te tutu anga i te Patireia o te Atua. Kua kite mai au e te inangaro ra ratou i te opu iaku. I muri ake i tetai pureanga viviki rongo koreia, kua tuatua atu au ki to ratou kapitana, “E tuku iaku ine.” Ma te poitirere, kua pau mai aia, “Te karanga maira koe e kia tuku matou ia koe?” “Ae,” kua pau atu au, “e tuku iaku.” Kua karanga mai aia, “Aere ra ka rauka ia koe i te aere.” Kare tetai o te vaeau i komakoma akaou mai ana i tetai tuatua.​—Salamo 65:1, 2.

Kua Apai Mai te Merengo Anga i Tetai Atu Akameitaki Anga

I muri ake i te ope anga o te tamaki i te 1970, kua tavini tamou ua atu au i roto i te angaanga kotinga. E akangateitei anga tikai ia i te tauturu e te akapapa akaou i te au putuputuanga. I reira, kua tavini maua ko Christiana ei nga painia takake e tae ua atu ki te 1976 e kua iki akaouia atu au ei akaaere kotinga. I te tae anga ki rotopu o taua mataiti ra, kua tukunaia atu au ki te angaanga tapere. E itu mataiti i muri mai, kua patiia mai maua ko taku vaine kia tavini atu ki te opati manga o te Au Kite o Iehova i Naiteria, to maua kainga i teianei. I konei i te manga, e tumuanga no te rekareka maata kia maua i te kite akaou atu anga i te au taeake e te au tuaine ta maua i aravei ana i te tuatau o te tamaki tangata e i tetai atu au taime ke e te tavini tiratiratu ra rai ia Iehova.

I te au mataiti e tere atu, e tauturu meitaki e e tokorua tiratiratu tikai a Christiana kiaku. Na tona tu vaerua maroiroi e te ketaketa i tauturu mai iaku kia rave ua atu, noatu te putuputu i te manamanata i te pae kopapa tana i akakoromaki mei te 1978 mai. Kua kite tikai maua i te tikaanga o te au tuatua a te tata taramo: “Na Iehova e akamaroiroi mai iaia i tona roi maki ra.”​—Salamo 41:3.

I te okianga i te akamanako i te au mataiti i te angaanga teokaratiki, kare e rauka iaku mari ra kia akameitaki ia Iehova na tana au akameitakianga meitaki tikai. I te merengo anga i tana i oronga mai, ka rauka iaku i te karanga e kua kite au i te mataora maata tikai. Te rekareka i te kiteanga i toku ai taeake, taku tamariki, e to ratou au pamiri pouroa i te tavini anga ia Iehova kapiti mai kiaku e taku vaine e akameitakianga tikai e kare e rauka i te akaaiteia. Kua akamerengo a Iehova iaku ma tetai oraanga puapinga e te maata katoa. Kare roa tetai o taku au anoano i ngere i te akatupuia.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 10 Neneiia e te Au Kite o Iehova. Kare i neneiia i teianei.

[Pia i te kapi 27]

Kua Tauturu Tetai Akanoonooanga i te Akapumaana i te Taokotaianga Taeake

I rotopu i te 1960, kua taki atu te riri i rotopu i te pupu eteniki o apatokerau e te itinga o Naiteria ki tetai manamanata, te meameaau anga, te rave kino, e te taanga eteniki. Kua riro teia au tupuanga ei tuanga teiaa roa ki te Au Kite, tei akakoro ra kia vai neutara tikai i teia tamakianga. Mei te 20 ia ratou tei tamateia. Te maataanga kua ngaro ta ratou au apinga.

Ia Me 30, 1967, kua akaatea mai te au-enua i te itinga mei te akaaerenga kavamani. I te akamataanga ki te Repapuriki o Biafra. Kua taangaangaia te vaeau kavamani, e kua tukuia tetai araianga katoa i te Itinga. Kua aru mai tetai tamaki kino e te maringi toto.

No te tu neutara o te Au Kite o Iehova i te ngai i Biafran kua riro mai ratou ei takete no te takinga kino anga. Kua tata te au nuti pepa i te au tuatua kikino, te akakeu ra i te manako o te au tangata i te patoianga ia ratou. Inara, kua akara rai a Iehova e kia aere ua mai te kaikai pae vaerua ki tana au tavini. I akapeea ra?

I te akamataanga o te 1968, kua tonokia atu tetai tavini kavamani ki te opati i Europa e tetai atu kua tonokia ki te ngai to anga pairere i Biafran. E nga Kite raua roa ai. Kua akanoo ta raua tukuanga angaanga ia raua ki nga ope ke o te kapitianga anake ua i rotopu ia Biafran e te ao i vao ake. Kua oronga ua teia nga Kite e rua i to raua taime ki teia angaanga tumatetenga i te apai anga mai te kai pae vaerua ki Biafran nei. Kua tauturu katoa raua i te oronga anga i tetai akaangaroi anga materia ki to tatou au taeake tei taitaia ia. Kua rauka teia nga taeake e rua i te rave ua atu i teia akanoonooanga i te tuatau o te tamaki, tei akamutu i te 1970. Kua karanga tetai ia raua i muri ake, “Kua riro teia akanoonooanga e apinga maata atu e tei paraniia e te tangata nei.”

[Tutu i te kapi 23]

I te 1956

[Tutu i te kapi 25]

I te1965, ma ta maua nga tamaroa e rua, ko Ioela e Samuela

[Tutu i te kapi 26]

Mei teaa tikai te akameitakianga i te tavini ia Iehova ei pamiri ra!

[Tutu i te kapi 27]

I teia tuatau, te tavini ra maua ko Christiana ki te manga i Naiteria