Aruaru Anga i te Takinga Meitaki i Roto i Tetai Ao Makitakita
Aruaru Anga i te Takinga Meitaki i Roto i Tetai Ao Makitakita
“Ko te manea o te tangata ra, ko tona ia takinga-meitaki.”—MASELI 19:22.
1. Eaa ka ngata ei i te akaari i te takinga meitaki?
TE MANAKO ra ainei koe ia koe uaorai e e tangata takinga meitaki? Me koia ia, ka riro te noo i roto i te ao o teia tuatau ei mea ngata tikai. E tika e, kua akatakaia te takinga meitaki i roto i te Pipiria ei tuanga no “te ua o te vaerua,” inara eaa i reira i ngata ai te akaari i te takinga meitaki i roto tikai i tei karangaia e e au enua Kerititiano? (Galatia 5:22) Mei ta tatou i kite i roto i te atikara mua, ka kiteaia tetai tuanga o te pauanga ki roto i ta te apotetoro ko Ioane i tata e—te vai ua nei rai te ao katoa nei i roto i te akatereanga a tetai peretana vaerua takinga kino, ko Satani te Tiaporo. (1 Ioane 5:19) Kua akataka a Iesu Karaiti ia Satani e ko “te tutara o teianei ao.” (Ioane 14:30) No reira rai, teia ao i aite ei ki to te reira tutara patoitoi, ko tei akatutuia tona tu manako e te tu ae.—Ephesia 2:2.
2. Eaa te au akaaoanga te ka riro i te tamanamanata i ta tatou akaari anga i te takinga meitaki?
2 Ka takinoia to tatou au oraanga me akono mai etai ke ia tatou na roto i te tu takinga kino. Penei ka akaariia mai te tu takinga kino na roto i te au tangata tupu ekaikai, te aronga ke ua kare e mareka mai ana, e tae katoa atu ki te au taeake e te au mema o te kopu tangata penei, te rave manako kore ua ra, i tetai au taime. Te taomianga o te piri anga ki te au tangata tu tau kore e ko te aoaoa ana e te tuatua viivii atu i tetai e tetai e putuputu ana i te akatupu i te taitaia. Ka riro taua tu ngere o etai ke i te takinga meitaki i te akamaitu ia tatou kia manako makitakita atu tatou uaorai, e penei ka manako rai tatou i te akaoki atu i te tu takinga kino ki te tu takinga kino. Penei ko te taki katoa atu te reira ki te au manamanata o te oraanga pae vaerua me kore te pae kopapa.—Roma 12:17.
3. Eaa te au manamanata pakari e aro atura te tangata te ka timata i to ratou inangaro kia takinga meitaki?
3 Penei ka riro katoa te au turanga taitaia maata o teianei ao i te akangata no tatou i te akaari i te takinga meitaki. Ei akaraanga, te kite ra te tangata ravarai nei i te taitaia no te au tamatakuanga e te au angaanga tamataku, pera katoa penei ka rauka i te pupu pa enua tuke ke i te taangaanga i te au taonga tamaki vairakau me kore nukiria. Kapiti atu, te noo veve ua ra te au mirioni ua atu o te tangata, te ora ua ra i te manga kai meangiti ua, te ngai akaruruanga, te kakau, e te rapakauanga i te pae vairakau. Ka riro te aruaru anga i te takinga meitaki ei akaaoanga me te akara anga puapinga kore ua ra te turanga.—Koheleta 7:7.
4. Eaa te manako tarevake penei ta tetai papaki ka taopenga mai i te akamanako anga no runga i te akaari atu anga i te takinga meitaki ki etai ke?
4 Ka ngoie ua paa i tetai tangata i te taopenga e kare tikai te akaari anga i te takinga meitaki i te mea puapinga roa e penei katoa e e akairo no te tu paruparu. Ko te manako oki e te akaneneva uaia ra aia, me kare tikai etai atu e akono mai ana i tona manako. (Salamo 73:2-9) Inara, te oronga maira te Pipiria i te aratakianga tau tikai no tatou i te karanga anga e: “Ko te tuatua maru ra tei akaanga ke i te riri, kareka te tuatua akakoko ra, ko te riri ïa te tupu.” (Maseli 15:1) Ko te tu maru e te takinga meitaki nga tuanga e rua o te ua o te vaerua tei piri vaitata tikai e te puapingaia me aro atu tikai i te au turanga ngata e te akaaoanga.
5. Eaa tetai au tuanga o te oraanga te ka anoanoia te takinga meitaki?
5 No te mea e e puapinga tikai kia tatou ei au Kerititiano te akakite anga i te ua o te vaerua tapu o te Atua, e mea meitaki kia akamanako tatou e ka akapeea tatou me akaari i tetai o taua au tu ra—te takinga meitaki. Ka rauka ainei i te aruaru i te takinga meitaki i roto i tetai ao makitakita? Me koia ia, eaa tetai au ngai te ka rauka ia tatou i te oronga i tetai akapapuanga e kare tatou e akatika i te mana akakeu o Satani kia arai i to tatou takinga meitaki, i roto tikai ra i te au turanga taitaia? Ka akamanako ana tatou i te aruaru anga i te takinga meitaki i roto i te ngutuare tangata, i te ngai angaanga, i te apii, ki to tatou au tangata tupu, i roto i ta tatou angaanga orometua, e i rotopu i te au oa akarongo.
Takinga Meitaki i Roto i te Ngutuare Tangata
6. Eaa ra i puapinga maata roa ai te takinga meitaki i roto i te ngutuare tangata, e ka akapeea i te akaari anga i te reira?
6 E rauka mai ei ta Iehova akameitakianga e te aratakianga, e mea puapinga te ua o te vaerua e ka anoanoia kia tatanu meitakiia. (Ephesia 4:32) Ka tuatua ana tatou no runga i tetai anoano tikai no te au mema o te ngutuare tangata kia akaari i te takinga meitaki ki tetai e tetai. I te au angaanga o tera ra ki tera ra, e mea tau te tane e te vaine kia akaari mai i te tu vaerua takinga meitaki e te akono i rotopu ia raua uaorai e ki ta raua tamariki. (Ephesia 5:28-33; 6:1, 2) Ka anoanoia kia kiteaia taua tu takinga meitaki ra na roto i te mataara e tuatua ra te au mema o te ngutuare tangata ki tetai e tetai, te tamariki i te akangateitei anga e te kauraro anga ki to ratou nga metua e te nga metua i te akono anga i ta raua tamariki ma te tau tikai. Kia viviki i te akameitaki, kia maria ra i te akaapa atu.
7, 8. (a) Eaa te tu ta tatou ka kopae atu me ka inangaro tatou i te akaari i te takinga meitaki tikai i roto i te ngutuare tangata? (e) Akapeea te komunikeitianga meitaki i te akatupu anga i tetai tatua matutu no te ngutuare tangata? (nga) Akapeea e rauka ai ia koe te akaari i te takinga meitaki i roto i toou ngutuare tangata?
7 Te takinga meitaki ki te aronga i roto i to tatou ngutuare tangata ka o mai te akoanga a te apotetoro ko Paulo: “E kopae atu kotou i taua au mea katoa nei, te riri, te makitakita, te vareae, te akakino, te tuatua viivii ra, i to kotou vaa.” I te au ra ravarai, e mea tau no te au ngutuare tangata Kerititiano kia komunikeiti atu tetai ki tetai na roto i te tu kauraro. No teaa ra? No te mea ko te komunikeitianga meitaki e mea puapinga tikai ki te oraanga o te au ngutuare tangata matutu, e te maroiroi. Me tupu te au tauetonoanga, ei akamaru mai i te manamanata, e tauta i te rapakau i te manamanata kare ra e kia re i te taumaroanga. E tauta pakari te au mema mataora o te ngutuare tangata i te akatupu i te takinga meitaki e te akamanakoanga tau no tetai e tetai.—Kolosa 3:8, 12-14.
8 E tu papu to te takinga meitaki e ka akakeu ia tatou kia inangaro i te rave i te meitaki ki etai ke. No reira, ka kimi tatou kia rauka i te rave i tetai mea puapinga, kia akamanako tau atu, e te oronga i te tauturu na roto i te tu tau ki etai au mema ke atu o te ngutuare tangata. Ka anoanoia te tautaanga tataki tai e te kapiti i te akaari i te tu takinga meitaki e akaata meitaki maira i te ngutuare tangata. Te ka tupu, kare ko ta te Atua akameitakianga anake te ka rauka ia ratou mari ra, i roto i te putuputuanga e i roto i te ngai kapuaanga o te katoatoa, ka akangateitei ratou i te Atua o te takinga meitaki, ko Iehova.—1 Petero 2:12.
Takinga Meitaki i te Ngai Angaanga
9, 10. E akataka mai i tetai o te au manamanata te ka tupu mai i te ngai angaanga, e e akakite mai e ka akapeea te akono atu anga i te reira ki te takinga meitaki.
9 No tetai Kerititiano, penei ka riro te tu matauia o te ngai angaanga i te au ra i te oronga mai i te akaaoanga o te akaari anga i te takinga meitaki ki te au oa angaanga. Te tarere i rotopu i te aronga angaanga penei ka arataki atu ki te takino angaia taau ngai angaanga e tetai oa angaanga ko tei rave na roto i te tu akavare me kore i roto i te tu kikite, i te takino anga atu i toou ingoa meitaki ki te pu angaanga. (Koheleta 4:4) Kare i te mea ngoie i te akaari i te takinga meitaki i taua au tu taime ra. Noatu ra, e akamaara e ko te apinga takinga meitaki ua rai te apinga tika i te rave, kia tauta pakari tikai to Iehova tavini kia rauka mai te aronga kare tikai e reka mai ana. Penei na te akaari anga i te tu akono atu e tauturu i roto i teia. Penei paa ka rauka ia koe i te akaari atu i te manako oonu me e maki to te oa angaanga me kore ra me e mema tetai o te ngutuare tangata tei makiia. Penei na te ui ua atu anga ka rauka katoa te akakeuanga meitaki ki runga i tetai ao mai tangata. Ae, e mea tau kia umuumu te au Kerititiano i te akatupu i te tu rotai e te au ta to ratou maroiroi ka rauka. I tetai au taime ka riro na te tuatua takinga meitaki tei akaari mai i te manako akono e te manako oonu e tauturu i te turanga.
10 I tetai atu au atianga, penei ka maro te pu angaanga i tona manako ki runga i tana aronga angaanga e penei ka inangaro i te katoatoa kia piri ki roto i tetai au angaanga akaepaepa enua me kore ki tetai tu akamaaraanga kare i tau i te tuatua tapu. Me kare te akava ngakau o te Kerititiano e akatika iaia kia piri atu, penei ka riro teia i te taki atu ki tetai taumaroanga ma tona pu. I tera atianga kare paa i te mea meitaki kia akakite tatakitai atu e eaa ra ka tarevake ei te rave i to te pu au inangaro. No te mea, ki te aronga kare e ariki ana i te au irinakianga Kerititiano, penei ko te mea e raveia ra i te akara anga ko te apinga tika tikai ia i te rave. (1 Petero 2:21-23) Penei paa ka rauka ia koe i te akamarama na te tu takinga meitaki i taau au tumu no te kore e piri atu. Auraka ra e tutaki atu i te au tuatua akakino ki te au tuatua akakino. E mea meitaki no tetai Kerititiano kia aru i te ako meitaki a Roma 12:18: “Peneiake ko te tika, ko ta kotou ïa e aruaru e, kia noo au ua kotou i roto i te tangata katoa nei.”
Takinga Meitaki i te Apii
11. Eaa te au akaaoanga a te aronga ou e aro atura i te akaari anga i te takinga meitaki ki te au oa apii?
11 Ka riro te akaari anga i te takinga meitaki ki te au oa apii ei akaaoanga tikai no te aronga ou. E mea putuputu na te aronga mapu i te mii e kia arikiia mai e te au oa apii i roto i te pupu. E peu ana tetai au tamariki tamaroa na roto i te tu akatangata kia rekaia mai e te au tamariki apii ke atu, e tae ua atu ki te tamatakutaku anga i etai ke atu i te apii. (Mataio 20:25) E mea inangaro na etai atu aronga mapu i te akaariari i to ratou kite, i roto i te au tarekareka, me kore i roto i tetai atu au angaanga. I te akaariari aere anga i to ratou kite, e putuputu ana ratou i te takinga kino atu i te au oa apii i roto i te pupu e te au tamariki apii ke atu, te tarevake i te manako anga e penei na teia uaorai e akariro ia ratou kia teitei atu. Ka anoanoia te Kerititiano ou kia matakite e kare aia e aru ra i taua au tu aronga ra. (Mataio 20:26, 27) Kua akakite te apotetoro ko Paulo “e akakoromaki anga roa to te aroa, e te takinga-meitaki” e ko te aroa “kare e akamaata, kare oki e akatietie.” No reira, e apainga na te Kerititiano, auraka kia aru i te akaraanga kino a te aronga tei takinga kino, mari ra kia akarongo ki te akoanga Tuatua Tapu i roto i tana au raveanga ki te au oa apii.—1 Korinethia 13:4.
12. (a) Eaa ka riro ei penei ei akaaoanga no te aronga ou kia takinga meitaki atu i to ratou au puapii? (e) Koai ta te aronga ou ka akara atu no te tauturu me taomiia kia takinga kino atu?
12 E mea tau katoa no te aronga ou kia akono i to ratou au puapii ma te takinga meitaki. E manganui te au tamariki apii e reka ana i te akariri atu i to ratou au puapii. Te manako ra oki ratou e e apinga tikai ratou i te kite me takino ratou i te tu kauraro no to ratou au puapii na te piri atu anga ki roto i te au angaanga tei aati i te au ture a te apii. Na roto i te tamatakutakuanga, penei ka rauka ia ratou i te maani i etai ke atu kia piri mai kia ratou. Me patoi ake tetai Kerititiano mapu ou i te piri atu, penei ka riro aia te [tamaiti] me kore aia te [tamaine] ei takete no te aviri me kore no te akakino. Ka riro te aro atu anga i taua au tu ra no te mataiti katoa i te apii ei timata pakari i to tetai Kerititiano akakoroanga kia akaari i te takinga meitaki. Auraka ra, e akangaropoina e, e mea puapinga maata tikai te riro ei tavini tiratiratu no Iehova. Kia papu tikai e ka turuturu aia ia koe na roto i tona vaerua i roto i teia au atianga ngata nei o te oraanga.—Salamo 37:28.
Takinga Meitaki ki te Au Tangata Tupu
13-15. Eaa te ka riro ei tamanamanata i te akaari anga i te takinga meitaki ki te au tangata tupu o tetai, e ka akapeea ra te aro atu anga i teia au akaaoanga?
13 Noatu te noo ra koe ki roto i tetai are, tetai apatimani, tetai ngai paka terera, me kore i tetai ngai ke atu, ka rauka ia koe i te akamanako i tetai au mataara i te akaari i te takinga meitaki e te akakite i te manako oonu no te turanga o te au tangata tupu. Akaou, kare teia i te mea mama ua.
14 Peea me e tu papaki tai to toou au tangata tupu i te pae mai ia koe no toou iti tangata, te enua, me kore te akonoanga? Peea me te akariri maira i tetai au taime me kore ra i te mata piko ia koe? Ei tavini no Iehova, ka riro te akaari anga maata atu i te takinga meitaki te ka rauka ei puapinga maata. Ka kitea pu uaia e e tuke taurekareka ua atu ei koe, e akapaapaaanga tikai kia Iehova—te akaraanga no te takinga meitaki. Kare rava koe e kite e aea te tu o te tangata tupu e taui ei no taau takinga meitaki. Penei ko te riro mai aia ei tangata akapaapaa ia Iehova.—1 Petero 2:12.
15 Ka akapeea i reira me akaari i te takinga meitaki. Tetai, na te tu akaraanga i roto i te ngutuare tangata i te katoatoa rava e akaari ra i te ua o te vaerua. Penei te akara maira te au tangata tupu i teia. Tetai au taime, penei ka rauka ia koe i te rave i tetai angaanga meitaki na toou tangata tupu. E akamaara e ko te aiteanga o te takinga meitaki koia oki ko te akaari anga i te inangaro maroiroi i roto i te turanga o etai ke.—1 Petero 3:8-12.
Takinga Meitaki i Roto i ta Tatou Angaanga Orometua
16, 17. (a) Eaa ra te takinga meitaki i puapinga ai i roto i ta tatou angaanga orometua i te ngai tangata? (e) Akapeea e rauka ai te akaari i te takinga meitaki i roto i te au tu tuke ke o te angaanga orometua?
16 E tau e e akatutuanga te takinga meitaki no ta tatou angaanga orometua Kerititiano ia tatou e tauta pakari ra kia taena te au tangata i roto i to ratou au kainga, i ko i ta ratou au pitiniti, e i te au ngai tangata. E akamaara rai tatou e e komono tatou no Iehova, ko tei takinga meitaki ua rai.—Exodo 34:6.
17 Eaa te ka o mai ki roto i taau au tautaanga i te akaari i te takinga meitaki i roto i taau angaanga orometua? Ei akaraanga, i te piri anga atu ki te akakitekiteanga i runga i te mataara, ka rauka ia koe te akaari i te takinga meitaki na te akapoto ua anga e na te akamanako atu anga me aravei atu koe i te tangata. E ki ua ana rai te au pae mataara i te tangata, no reira kia matakite auraka koe e arai i te au pae mataara. Tetai katoa, me akakitekite koe i te au ngai pitiniti, e akaari i toou takinga meitaki na te tapoto ua anga, i te akamaara anga e ka inangaro te au tiaki toa i te akono atu i te aronga oko.
18. Eaa te tuanga a te kite i te manako tau i roto i te akaari anga i te takinga meitaki i roto i ta tatou angaanga orometua?
18 I roto i te angaanga orometua mei tera are ki tera are, e taangaanga i te pakari. Auraka e noo roa, me kare tikai te reva e meitaki roa ana. Ka rauka ainei ia koe te kite oonu atu e me te pou atura te akakoromaki o tetai tangata me kore te riri ra noou i reira? Penei paa i toou tuanga o teianei ao, e atoro putuputu atu ana te Au Kite o Iehova. Me koia ia, e akaari i te manakoanga tau takake, kia takinga meitaki ua atu rai e kia mareka atu. (Maseli 17:14) Tauta i te ariki i ta te pu ngutuare tumu no te kore e akarongo mai i taua ra ra. Akamaara e, ka tapae mai tetai o toou au taeake me kore au tuaine Kerititiano ki ko i taua kainga ra a tetai taime ua e vaitata maira ki mua. Me aravei koe i tetai tangata e akariri maira, e tuku i te tautaanga takake i te akaari i te takinga meitaki. Auraka e akateitei i toou reo me kore e akatuma, e tuatua atu ra na roto i te tu maru. Kare tetai Kerititiano takinga meitaki e inangaro i te akaae atu i te pu ngutuare ki roto i tetai taumaroanga tuatua. (Mataio 10:11-14) Penei a tetai ra ka akarongo mai taua tangata ra ki te tuatua meitaki.
Takinga Meitaki i ko i te Au Uipaanga Putuputuanga
19, 20. Eaa te takinga meitaki i anoanoia ai i roto i te putuputuanga, e ka akapeea e rauka ai te reira i te akaari?
19 Kare te akaari anga i te takinga meitaki ki te au oa akarongo i iti mai. (Ebera 13:1) I te mea e e tuanga tatou no tetai taokotaianga i te ao katoa nei, e mea puapinga tikai te takinga meitaki i roto i ta tatou au akonoanga ki tetai e tetai.
20 Me te taangaanga ra tetai putuputuanga i tetai Are Uipaanga Patireia ma te okotai, e rua, me kore ra ma te au putuputuanga maata atu, e mea puapinga kia akono takinga meitaki atu i te aronga i roto i tetai au putuputuanga, i te akaari anga i te tu ngateitei kia ratou i roto i ta kotou au akonoanga ia ratou. Kare te tarere e akatupu i te taokotaianga i te taime akanoonoo anga no te au taime uipaanga e te au angaanga tei anoanoia mei te tamaanga e te akaouanga. E takinga meitaki atu e te akamanako atu noatu oki e penei e tukeke te au manako. Na roto i teia mataara ka autu i reira te takinga meitaki, e ka akameitaki mai tikai a Iehova i te inangaro taau e akaari ra i roto i te turanga o etai ke.
E Rave Atu Rai i te Akaari i te Takinga Meitaki
21, 22. Kia tau ki ta Kolosa 3:12, eaa tikai e tau ei to tatou akakoroanga?
21 E atea mamao tikai ta te tu takinga meitaki takavekaveanga e te akatukia atura te reira i te au tuanga ravarai o to tatou au oraanga. E mea tau roa i reira no tatou kia akariro i te reira ei tuanga puapinga no to tatou tu Kerititiano. Te akaari anga i te takinga meitaki ki etai ke e mea tau roa e kia riro ei tu matauia.
22 Kia takinga meitaki ia tatou katoatoa i etai ke atu i te au ra ravarai e oti i reira ka taangaanga tataki tai ei i te au tuatua a te apotetoro ko Paulo: “E tenana, ka akangakau aroa ua e te takinga-meitaki, te akaaka, te maru, te akakoromaki maata, mei te aronga tapu e te akaperepereia, e te ikiia e te Atua ra.”—Kolosa 3:12.
Maara Ainei ia Koe?
• Eaa te riro ra ei akangata anga no tetai Kerititiano kia akaari i te takinga meitaki?
• Eaa ra i puapinga ai te akaari i te takinga meitaki i roto i to tetai ngutuare tangata?
• Eaa ua ai tetai au akaaoanga ki te akakite anga o te takinga meitaki i te apii, i te ngai angaanga, e ki te au tangata tupu?
• E akamarama e ka akapeea e rauka ai i te au Kerititiano i te akaari i te takinga meitaki i roto i ta ratou angaanga orometua i te ngai tangata.
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 18]
Ka akatupu te takinga meitaki tei akaariia e te katoatoa i roto i te ngutuare tangata i te rotaianga e te taokotaianga
[Tutu i te kapi 19]
Ka rauka ia koe i te akaari i te takinga meitaki me rokoia tetai oa angaanga me kore tona ngutuare tangata e te maki
[Tutu i te kapi 20]
Te turu ra a Iehova i te aronga e tiratiratu ra i te akakite i te takinga meitaki noatu te aviri
[Tutu i te kapi 21]
Te oronga anga i te rima tauturu ki tetai tangata tupu tei ngere e raveanga takinga meitaki tikai te reira