Rebeka​—E Vaine Tu-atua no te Angaanga Maroiroi

E TAMANAKO ana e ka rauka ia koe uaorai i te iki i tetai vaine na taau tamaiti. Eaa te tu tangata taau ka iki? Eaa te au tu tana ka umuumu? Ka akara ainei koe i tetai e akaraanga manea, te kite, te takinga meitaki, e te maroiroi i te angaanga? Me ka na mua ainei koe i te akara ki tetai apinga ke atu?

Kua aro atu a Aberahama i teia manamanata. Kua taputou a Iehova e ka aere mai te akameitakianga ki tana uanga na roto i tana tamaiti ko Isaaka. I te ngai ka akamata ei tatou i te akara i te tataanga, kua pakari a Aberahama i teianei taime, inara kare rai tana tamaiti i akaipoipo ake. (Genese 12:1-3, 7; 17:19; 22:17, 18; 24:1) I te mea ra e ka piri a Isaaka ki te vaine te ka kiteaia mai e tetai uatu uanga ta raua ka anau mai ki roto i teia akameitakianga, kua akanoo a Aberahama kia kimi i tetai vaine tau na Isaaka. Ei runga roa ake, ka tau aia ei tavini no Iehova. Mei te mea ra e kare taua vaine ra e kiteaia i Kanaana, i te ngai e noo ra a Aberahama, ka tau aia kia kimi i tetai ngai ke atu. Te tangata tei ikiia i te openga iora e ko Rebeka. Akapeea aia i te kiteaia mai anga? E vaine pae vaerua ainei aia? Eaa ta tatou ka kite mei te akamanako anga i tona akaraanga?

Te Kimikimianga no Tetai Vaine Tau

Kua tuku atu a Aberahama i tona tavini pakari roa, penei ake ko Eliezera, ki te ngai mamao ko Mesopotamia kia apai mai tetai vaine akaipoipo na Isaaka mei roto mai i tona kopu tangata, au taeake akamori ia Iehova. E pakari tikai teia ikianga e kua maaniia a Eliezera kia taputou e kare roa aia e apai i tetai i Kanaana ei vaine na Isaaka. To Aberahama maroanga i teia ka tau kia akamanakoia.​—Genese 24:2-10.

 I muri ake i te teretere anga ki te oire maata o to Aberahama kopu tangata, kua apai mai a Eliezera i tana au kamera e tai ngauru ki te ruavai. E akamanako ana i teia tutu! E aiai tera taime, e te pure ra a Eliezera: “I na, te tu ua nei au i te ruavai nei; e te aere mai nei te au tamaine a te au tangata o te oire nei e uti i te vai: E teianei, ko te vaine taku e karanga atu e, Ka tuku mai ana taau āriki vai kia inu au; e kia tuatua mai aia e, Ka inu, e ka akainu katoa au i te au kamela naau, kia riro aia i te vaine tikai i akonoia e koe na to tavini na Isaaka.”​—Genese 24:11-14.

Penei mei ta te au vaine i reira e kite ana, ka rauka i tetai kamera te kaki vai ra i te inu maata (taeria ki te 100 rita) i te vai. E no reira ko te vaine tei oronga i te akainu e tai ngauru kamera kua papa ua ia no te angaanga pakari. Nona i te raveanga i te reira ma tetai atu e akara ua maira inara kare i oronga ana i te tauturu te oronga ra ia i te akapapuanga tikai i tona maroiroi, te akakoromaki, te tu akaaka, e te ngakau takinga meitaki ki te tangata e te manu.

Eaa tei tupu? “E i na, kare rai i mutu taua tuatua nana ra, kua aere mairā Rebeka, ta Betuela i anau, ta te tamaiti a Mileka, te vaine a Nahora, te tuakana o Aberahama ra, ma tana āriki vai i runga i tona pakuivi. E mata meitaki roa to taua tamaine ra, e paretenia, . . . E aere atura aia ki raro i taua ruavai ra, e akaki iora i tana āriki vai, e kua aere maira ki runga. Kua oro atura taua tavini ra kiaia, na ko atura, O mai ana i tetai manga vai e inu, i te āriki vai naau na. Kua tuatua maira aia, Ka inu, e tama: kua tuku vave maira i tana āriki vai ki raro, ki runga i tona rima, kua akainu maira iaia.”​—Genese 24:15-18.

Kua Tau Ainei a Rebeka?

Ka akatamaine a Aberahama ia Rebeka, e i te pae mai i tona tu manea, e tika-meitaki aia. Kare roa aia e emiemi i te tuatua atu anga ki tetai manuiri, kare katoa rai aia e akaoaoa roa atu ana. Kua rave aia i te pati atu anga a Eliezera no tetai vai kia inu. I te raveanga i te reira e mea tau kia  tapapaia, i te mea ra e e akairo teia no te tu akono meitaki. Akapeea no runga i te tuanga rua o te timataanga?

Kua karanga atu a Rebeka e: “Ka inu, e tama.” Inara kare oki i tapu ua ki reira. Kua tuatua katoa a Rebeka: “Ka uti katoa au i te vai na te au kamela naau, e kia iu anake ratou.” Kua oronga maata atu aia i tei matauia i te tapapa atu. Ma te tu puareinga ua ‘kua riringi viviki aia i tana āriki vai ki roto i te kumete, oro akaou atura ki te ruavai e uti rai i te vai, e kua uti oki na tana au kamela katoa ra.’ Kua rave aia i tana angaanga ma te tu maroiroi. ‘Te va ua ra,’ i karanga ai te tuatua, ‘taua tangata ra iaia, ma te muteki ua, kia kite aia i te manuia anga i tona tere, e te kore anga, ia Iehova ra.’​—Genese 24:19-21.

I te kiteanga e e pirianga to teia vaine kia Aberahama, kua tupou a Eliezera iaia uaorai ki raro ei akameitakianga kia Iehova. Kua ui atu aia me e ngai rai tetai i te are o tona metua tane kia moe aia e te aronga i aru mai iaia no te po. Kua pau papu atu a Rebeka e kua oro ki te kainga ma te nuti no te au manuiri.​—Genese 24:22-28.

I muri ake i te akarongo anga ki te tua a Eliezera, kua kite mai te tungane o Rebeka, a Labana, e tona metua tane, a Betuela, e te arataki ra te Atua i te au apinga. Papu tikai e kua akakoroia a Rebeka na Isaaka. “Ka arataki, ka aere,” i karanga ai raua, “ei vaine na te tamaiti a toou pu i ta Iehova i tuatua na.” Eaa to Rebeka manako no runga i te reira? I te ui atu anga me ka akaruke viviki rai aia, kua pau atu aia e okotai tuatua i te reo Epera, te aiteanga: “Ka aere rai au.” Kare aia i maro ia ana kia ariki i teia patianga. Kua akakite atea a Aberahama i te akamataraanga mai ia Eliezera mei tana taputouanga “kia kore ra e tika i taua vaine ra” i te akaruke. Inara kua kite katoa rai a Rebeka i to te Atua ra rima i roto i teia angaanga. No reira ma te kore e taroaroa, kua akaruke aia i tona ngutuare tangata kia akaipoipo i tetai  tangata kare roa aia i aravei ana. Kua riro taua ikianga mataku kore ra ei akaarianga maata roa no te akarongo. Koia tikai te ikianga tau!​—Genese 24:29-59.

I te aravei anga ia Isaaka, kua tapoki a Rebeka iaia uaorai ei akapapuanga no te tu kauraro. Kua apai a Isaaka iaia ei vaine nana ra, e no tona tu meitaki tikai, kare e ekokoanga, kua akainangaro aia iaia.​—Genese 24:62-67.

Nga Maanga Tamaroa

No etai 19 mataiti kare a Rebeka i anau tamariki ana. I te openga iora, kua nui aia e nga maanga, inara kua ngata tona nuianga, no te mea te putoto ra te tamariki i roto i tona vairanga tamariki, akatupu anga ia Rebeka kia aue maata kia Iehova. Penei ka pera rai tatou i te au tuatau taitaia maata i roto i to tatou oraanga. Kua akarongo a Iehova ia Rebeka e kua akapapu iaia. Ka riro mai aia ei metua vaine ki nga enua e rua, e “e tavini te tuakana ki te teina.”​—Genese 25:20-26.

Penei kare taua au tuatua ra i te tumu anake ua no to Rebeka inangaro maata atu i tana tamaiti ou, ko Iakoba. E tuke te nga tamaroa. Ia Iakoba ‘e maru ia,’ inara e tu manako kore ua to Esau no te au apinga pae vaerua e no te kai anga kai okotai ua ra, kua oko aia, kia Iakoba, i tona taoonga mataiapo, tona tikaanga kia akatuangaia i te au taputou a te Atua. Kua akaari mai to Esau akaipoipoanga ki te nga vaine ngati Heta e rua i te tu kopaeanga​—me kare te akavaavaa anga​—no te au turanga pae vaerua, te akatupu anga i te taitaia maata ki tona nga metua.​—Genese 25:27-34; 26:34, 35.

Raukaanga ta Iakoba Akameitakianga

Kare te Pipiria i akakite mai ana me kua kite a Isaaka e ka tavini a Esau ia Iakoba. Noatu te tu, kua kite a Rebeka e Iakoba e tei iaia te akameitakianga. Kua viviki a Rebeka i te rave i te angaanga i te akarongo anga e te akakoro ra a Isaaka i te akameitaki ia Esau me apai aia i te mereki kai kiko manu ki tona metua tane. Te tu papu e te maroiroi tei akatutu iaia i tona mapu anga kare i ngaro ke mei iaia. Kua ‘akaue’ aia ia Iakoba kia apai mai kiaia e rua nga puakanio ou. Ka akapapa aia i tetai mereki kai e reka ana tana tane. I reira ka maani a Iakoba iaia e ko Esau kia rauka iaia te akameitakianga. Kua patoi a Iakoba. E mea papu ka kite mai tona metua tane i te pikikaa e ka taumaa iaia! Kua maro a Rebeka: “Ei runga iaku taua taumaa naau ra, e taku tamaiti” i tuatua ua atu ei aia. I reira kua maani aia i te mereki kai, kua akakakau akavareia Iakoba, e kua tuku atu iaia ki tana tane.​—Genese 27:1-17.

Eaa ra a Rebeka i rave akapera ei kare i akakiteia mai. E manganui te patoi ra i tana angaanga, inara kare te Pipiria, kare katoa a Isaaka i te kite anga e kua rauka ia Iakoba te akameitakianga. Kareka ra, kua akamaata atu a Isaaka i te reira. (Genese 27:29; 28:3, 4) Kua kite a Rebeka e eaa ta Iehova i taputou no runga i tana nga tamaroa. E no reira kua rave aia i te akapapu e kia rauka ia Iakoba te akameitakianga tei tau nona ra. Kua tau tikai teia ki to Iehova anoano.​—Roma 9:6-13.

Tukunaia Atu a Iakoba ki Harana

I teianei kua arai a Rebeka ia Esau na te raurauanga ia Iakoba kia oro e kia peke roa te riri o tona tuakana. Kua kimi aia i ta Isaaka akatikaanga ki tana paranianga inara ma te tu takinga meitaki kua kopae aia i te akakite i to Esau riri. Kareka ra, kua pati tau aia ki tana tane na te akakiteanga i tona manako taitaia e penei ka akaipoipo ake a Iakoba i tetai vaine Kanaana. Kua rava ua taua manako tikai ra i te akakeu ia Isaaka kia akaue ia Iakoba kia kopae i taua tu akaipoipoanga ra e kia tukunaia atu aia ki te ngutuare tangata o Rebeka kia kimi i tetai vaine te mataku ra i te Atua. Kare e rekotianga e kua kite akaou ana a Rebeka ia Iakoba, inara kua akatupu tana au angaanga i te tutakianga nui no te iti tangata Iseraela o te tuatau ki mua.​—Genese 27:43–​28:2.

Ta tatou i kite mai no Rebeka kua akakeu ia tatou i te akara mareka iaia. E vaine manea aia, inara tei roto tona purotu tikai i tona akono tau i te Atua. Ko te reira ta Aberahama e kimi ra i roto i tetai unounga. Penei kua pati mai tona au tu meitaki ke atu i ta Aberahama i manakonako mai. Tona akarongo e te mataku kore i te aruanga i te aratakianga tu-Atua, e tona maroiroi, tona tu akaaka, e te tu akamanuiri ma te oronga ua e au tu te ka tau te au vaine Kerititiano pouroa i te aru. Ko teia te au tu ta Iehova uaorai e kimi ra i roto i tetai vaine e akaraanga tau tikai.