Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Te Aronga Ruaine—E Au Mema Akaperepereia no to Tatou Taokotaianga Taeake Kerititiano

Te Aronga Ruaine—E Au Mema Akaperepereia no to Tatou Taokotaianga Taeake Kerititiano

Te Aronga Ruaine​E Au Mema Akaperepereia no to Tatou Taokotaianga Taeake Kerititiano

“Ko tei tanumia i roto i te are o Iehova ra . . . ka ruperupe ïa. Ka ua rai ïa, e tae ua atu ki te ruaine anga ra.”​—SALAMO 92:13, 14.

1. Akapeea te manakoanga a te tangata e manganui i te aronga ruaine?

TE AROA ra a Iehova i tona au tavini tiratiratu pouroa, kapiti mai te aronga kua pakari. Inara, i na tetai tamanakoanga ai a te enua, i te au mataiti ravarai vaitata rai e e apa mirioni aronga ruaine i Marike e mamae ra i te takinga kinoia me kore kare e akonoia ana. Takapini i teianei ao te kitea maira mei te au ripoti mei teia rai e ko te takinga kino i te aronga ruaine e manamanata ia i te ao katoa nei. Ko te tumu tikai o te reira i karanga ai tetai akaaerenga koia oki ko “te tu manako e vai ua ra i rotopu i te tangata e manganui . . . e ko te aronga pakarikari kua pou to ratou puapinga, e uua kore e te maata roa te irinaki ki te tauturu a tetai ke.”

2. (a) Akapeea to Iehova manakoanga i tona au tavini ruaine tiratiratu? (e) Eaa te akatakaanga akapumaana i te ngakau ta tatou ka kite ia Salamo 92:12-15?

2 E mea akaperepere na Iehova tona au tavini ruaine tiratiratu. Te akara tamou ra aia ki “te tangata i roto”​—to tatou turanga pae vaerua​—kare ra ki to tatou au tu apikepike i te pae kopapa. (2 Korinetia 4:16) I roto i tana Tuatua, te Pipiria, ka kite tatou i te akapapuanga pumaana o te ngakau te ka aru mai: “Ka ruperupe te tangata tuatua-tika mei te nu tamara ra; ka tupu ïa mei te arezi i Lebanona ra. Ko tei tanumia i roto i te are o Iehova ra, ka ruperupe ïa i te au paepae o to tatou Atua ra: Ka ua rai ïa, e tae ua atu ki te ruaine anga ra; ka ki i te tapou, e e vai mata ua ra: E akakite anga atu e, e tiratiratu ta toku mato, ta Iehova.” (Salamo 92:12-15) Ka akaari mai te akamanakoanga atu i teia au irava nei i te au tuanga o te tauturu puapinga taau ka rauka ei aronga pakari i te tuku ki te taokotaianga taeake Kerititiano.

“Ka Ua Rai ïa, e Tae ua Atu ki te Ruaine Anga Ra”

3. (a) Eaa te aronga tuatua tika i akaaiteia ai ki te au tumu nu tamara? (e) Ka akapeea te aronga pakarikari i te ‘uua ua atu anga i te ruaine anga ra’?

3 Te akaaite ra te tata taramo i te tangata tuatua tika ki te au tumu nu tamara tei ‘tanumia ki te au paepae o to tatou Atua.’ Ko ratou “ka ua rai ïa, e tae ua atu ki te ruaine anga ra.” Te tatau ra tetai tataanga ke mai e: “I te tangata metuaanga te uua ra rai ratou.” (Tanakh) Kare aina koe e akatika e e manako akamaroiroi tikai teia? Te au tumu nu tamara taurekareka tikatika ua, e tu kite matau uaia i te au paepae o te Orieni i te au tuatau Pipiria. Kapiti atu ki to ratou puapinga no te akamaneaanga, e akaperepereia ana te nu tamara no to ratou uua maata, ma tetai au tumu ka mou ua atu rai te ua no te anere mataiti e tere atu. * Na te tanumia anga kia vai ngaueue kore ua i roto i te akamorianga mou, ka rauka ia koe ‘kia tupu ua atu rai i te au angaanga meitaki katoa’ mei teia rai​—Kolosa 1:10.

4, 5. (a) Eaa te ua puapinga ta te au Kerititiano ka anoano i te akatupu? (e) Oake mai i te au akaraanga Tuatua Tapu o te aronga pakarikari tei akatupu i “ta te vaa nei.”

4 Te tapapa maira a Iehova i te au Kerititiano kia akatupu i “ta te vaa nei”​—au tuatua tei tuatuaia i te akapaapaa iaia e tona au akakoroanga. (Ebera 13:15) Te tau ra aina teia kia koe ei tangata pakarikari? E tika rava te reira.

5 Tei roto i te Pipiria te au akaraanga o te aronga pakarikari tei akakite ma te mataku kore i to Iehova ingoa e te au akakoroanga. Kua tere ke ana to Mose ‘itu ngauru mataiti’ i te akaue anga a Iehova iaia ei peroveta e ei komono nona. (Salamo 90:10; Exodo 4:10-17) Kare te tu tangata metuaanga i arai ana i te peroveta ko Daniela mei te oronga anga i tetai akakiteanga mataku kore no runga i to Iehova ngateitei. Tei roto paa a Daniela i tona 90 anga i poroki mai ei a Belesazara iaia kia uri i te tataanga ngaro i runga i te paruru. (Daniela, pene 5) E e akapeea i reira no runga i te apotetoro tangata metua ko Ioane? Vaitata ki te openga o tona taoonga roa, kua akamouauriia aia ki runga i te motu i Patamo “no te tuatua a te Atua ra, e no toku akakite anga ia Iesu Mesia ra.” (Apokalupo 1:9) Penei ka maara ia koe te manganui o te au tangata ke atu o te Pipiria tei akatupu i “ta te vaa nei” i to ratou au mataiti openga.​—1 Samuela 8:1, 10; 12:2; 1 Ariki 14:4, 5; Luka 1:7, 67-79; 2:22-32.

6. Akapeea a Iehova i te taangaanga anga i te “au tangata ruaine” ei totou i teia au ra openga nei?

6 I te taiku anga i te peroveta Epera ko Ioela, kua akakite te apotetoro ko Petero e: ‘Kia tae ki te au rā openga ra, (te tuatua maira te Atua,) e riringi atu ei au i taku vaerua ki rungao i te tangata ravarai [tei kapiti mai i te “au tangata ruaine”], . . . e ka totou mai ratou.’ (Angaanga 2:17, 18; Ioela 2:28) Kua tau rai, i teia au ra openga nei, kua taangaanga a Iehova i te au mema ruaine o te pupu akatainuia e o te “mamoe ke atu” ei akakite i tona au akakoroanga. (Ioane 10:16) Kua akatupu mai ana tetai papaki o teia aronga tiratiratu nei i te ua o te Patireia no te au rau ngauru mataiti.

7. Akatutu mai e akapeea te aronga pakarikari i te akatupu ua atu anga rai i te ua o te Patireia noatu te au tu ngata o te kopapa.

7 E akamanako ana ia Sonia, kua riro mai ei papuritia tamou no te Patireia te 1941. Noatu te roa o te manamanata mai anga no te makimaki ua rai, e rave putuputu ua ana aia i te au apiianga Pipiria ki ko i tona kainga. “E tuanga te tutu aere anga i te tuatua meitaki no toku oraanga,” i akamarama ai a Sonia. “Te tikaanga tikai, ko toku oraanga ia. Kare au e inangaro i te akamutu.” Kare i roa rava akenei, kua akakite atu a Sonia e tona tuakana, ko Olive, i te karere manakonakoanga o te Pipiria kia Janet, e vaine maki ka mate ta raua i aravei i roto i te pia tiakianga o te are maki. Ko te mama ra o Janet, e Katorika maroiroi i te akono, kua umere tikai i teia inangaro tei akaariia atu ma te aroa ki tana tamaine e kua ariki aia i te patianga no tetai apiianga Pipiria i te kainga e te tupu meitaki ua ra i teianei. Ka rauka ainei ia koe i te mou mai i te au tikaanga mei teia i te akatupu atu anga i te ua o te Patireia?

8. Akapeea te tangata metua ko Kaleba i te akatutu anga i tona irinakianga ki roto ia Iehova, e ka akapeea e rauka ai i te aronga Kerititiano ruaine i te aru i tana akaraanga?

8 Na te aere maroiroi atu rai ki mua i roto i te angaanga tutu aere anga o te Patireia noatu te au tu ngata o te pakarianga, te aru ra te au Kerititiano pakarikari i te au takainga vaevae o te tangata Iseraela tiratiratu ko Kaleba, tei aru ia Mose na roto i te metepara no te a ngauru mataiti. E 79 o Kaleba mataiti te pakari i tona tikoti anga i te Kauvai Ioridana ki roto i te Enua Taputouia. I muri ake i te tamaki anga ei vaeau i roto i te nuku autu o Iseraela no te ono mataiti, ka rauka ua rai iaia i te akaangaroi. Inara kare, kua toa tikai aia i te pati i te tukuanga angaanga ngata o te ao anga mai i te ‘au oire maata, tei araiia i te patu’ i te au ngai maunga o Iuda, e ngai tei nooia e te ngati Anaka, e au tangata mamaata tuke ake rai. Ma te tauturu a Iehova, kua rauka ia Kaleba i te ‘akaeke ia ratou, mei ta Iehova i tuatua maira.’ (Iosua 14:9-14; 15:13, 14) Kia papu e tei o kotou na a Iehova, mei iaia rai ia Kaleba, ia kotou e aere ua atura i te akatupu anga i te ua o te Patireia i te tangata metuaanga. E me vai tiratiratu ua kotou, ka oronga atu aia i tetai ngai noou i roto i tona ao ou i taputouia mai.​—Isaia 40:29-31; 2 Petero 3:13.

“Ka ki i te Tapou, e e Vai Mata ua Ra”

9, 10. Akapeea te au Kerititiano pakarikari i te vai maroiroi ua anga i roto i te akarongo e te mou marie ua anga i to ratou toto mapu i te pae vaerua? (Akara i te pia i te kapi 13.)

9 I te akara anga atu ki te tu uua o te aua tavini ruaine o Iehova, kua imene te tata taramo e: “Ka ruperupe te tangata tuatua-tika mei te nu tamara ra; ka tupu ïa mei te arezi i Lebanona ra. Ka ua rai ïa, e tae ua atu ki te ruaine anga ra; ka ki i te tapou, e e vai mata ua rai.”​—Salamo 92:12-14.

10 Akapeea e rauka ai ia koe i te akono marie ua i toou tu toto mapu i te pae vaerua noatu te pakari atura? Ko te tumu maata i mou ei te ruperupe o te tumu nu tamara tei roto ia i te pou kore o te puna e tae ua maira te vai ou. Mei tera katoa rai, ka rauka ia koe i te uti mai i te kai akamaroiroi mei te au vai o te tuatua mou o te Pipiria na te apii anga koe i te Tuatua a te Atua e na te kapitianga ki tona akaaerenga. (Salamo 1:1-3; Ieremia 17:7, 8) Ko toou tu maroiroi i te pae vaerua ka akariro ia koe ei apinga akaperepere na te au oa akarongo. E akamanako ana e akapeea teia i te akapapu angaia i roto i te turanga o te Taunga ruaine Maata ko Iehoiada.

11, 12. (a) Eaa te angaanga puapinga ta Iehoiada i rave i roto i te tuatua enua o te patireia o Iuda? (e) Akapeea a Iehoiada i te taangaanga anga i tona mana kia turu i te akamorianga mou?

11 Kua tere atu paa te anere mataiti o Iehoiada i te ao angaia e te ariki vaine noinoi ko Atalia te akaaere anga ia Iuda na te tamate anga i tana uaorai ai mokopuna. Eaa ra ta te tangata ruaine ko Iehoiada ka rave? No te ono mataiti kua uuna aia e tana vaine i te uanga ariki anake rai e ora ra, ko Ioasa, ki roto i te iero. I reira, na roto i tetai mataara poitirere roa, kua akakite a Iehoiada e ko Ioasa e itu mataiti te pakari te ariki e kua tamateia atu a Atalia.​—2 Paraleipomeno 22:10-12; 23:1-3, 15, 21.

12 Ei tangata tiaki i te ariki, kua taangaanga a Iehoiada i tona mana kia turu i te akamorianga mou. Kua ‘papau iora aia i te koreromotu nana uaorai, e te au tangata katoa ma te ariki, ei tangata ratou no Iehova.’ Mei tei akaueia e Iehoiada, kua vavai atura te tangata ravarai i te are o te atua pikikaa ko Baala ki raro e kua akaatea atura i te au atarau o te reira, te au tiki, e te taunga. I raro katoa i te aratakianga a Iehoiada kua akamata akaou a Ioasa i te au angaanga iero e kua rave atura i te angaanga ripea tei anoano maataia no te iero. “Kua rave aturā Ioasa i te mea tika i mua i te aroaro o Iehova, e ope rava ake tona au rā i apiiiaʼi aia e Iehoiada taunga ra.” (2 Paraleipomeno 23:11, 16-19; 24:11-14; 2 Ariki 12:2) I tona mate anga i te 130 mataiti, kua orongaia kia Iehoiada te tu ngateitei tau o te tanumanga ki o te ui ariki no te mea “e meitaki tana i rave ia Iseraela i te Atua, e tona are.”​—2 Paraleipomeno 24:15, 16.

13. Akapeea te au Kerititiano pakarikari i te ‘rave anga i te meitaki i te Atua e tona are’?

13 Penei te riro ra te tu makimaki me kore tetai au turanga ke atu i te akaiti mai i taau ka rauka i te rave i te turu atu anga i te akamorianga mou. Noatu me koia ia, ka rauka ua ia koe i te ‘rave i te meitaki i te Atua e tona are.’ Ka rauka ia koe i te akaari i te tu maroiroi no to Iehova are i te pae vaerua na te tae anga e te piri anga atu ki roto i te au uipaanga a te putuputuanga e na te piri anga atu ki roto i te angaanga orometua i te taime ua atu ka rauka. Ka riro taau arikianga papa ua i te ako a te Pipiria e taau turuturuanga tiratiratu i “te tavini akono meitaki e te pakari” e te putuputuanga ei akatupu i te tu maroiroi ki runga i te taokotaianga taeake Kerititiano. (Mataio 24:45-47) Ka rauka katoa ia koe i te akamaroiroi atu i te au oa akamori “kia maata te aroa, e i te angaanga memeitaki ra.” (Ebera 10:24, 25; Philemona 8, 9) E ka riro koe i te apai mai i te akameitakianga ki etai ke atu me tau taau rave anga ki te ako a te apotetoro ko Paulo: “Ko te au tangata pakari ra kia maroiroi ïa, e te maru, e te akono meitaki, ei akarongo tikai [“toto mapu tikai,” An American Translation] te akarongo, e te aroa, e te akakoromaki. Koia katoa te au vaine pakari, kia tau ta ratou tuatua i te aronga tapu, auraka ei tapepe pikikaa, auraka ei inu maata i te wina, ei aronga apii atura i te tuatua memeitaki.”​—Tito 2:2-4.

14. Eaa ta te au akaaere Kerititiano kua roa ka rauka i te rave i te turu i te akamorianga mou?

14 I tavini ana ainei koe ei tangata pakari no te putuputuanga no te au mataiti e manganui? “E taangaanga i te pakari tei rauka i te au mataiti o te pakarianga ma te maoraora tikai,” i akakite ei tetai tangata pakari kua roa o te putuputuanga. “E tua i te apainga, e e akakite i toou kite ki etai ke atu tei inangaro i te aruaru . . . Akara i te puapinga o roto i etai ke atu. E akamaata e e utuutu atu i te reira. E akateateamamao atu no te tuatau ki mua.” (Deuteronomi 3:27, 28) Ka riro toou inangaro tikai i te angaanga Patireia e tere ua atura i te apai mai i te au akameitakianga no etai ke atu i roto i to tatou taokotaianga taeake Kerititiano.

Te ‘Akakite Anga Atu e, e Tiratiratu a Iehova’

15. Akapeea te au Kerititiano ruaine i te ‘akakite anga atu e, e tiratiratu a Iehova’?

15 Te rekareka ua ra te au tavini pakarikari o te Atua i te rave i ta ratou apainga i te ‘akakite anga atu e, e tiratiratu a Iehova.’ Me e Kerititiano ruaine koe, ka riro taau au tuatua e te au angaanga i te akaari ki etai ke atu e ‘ko Iehova toou Mato, ko tei kore rava e tuatua-tika kore o roto.’ (Salamo 92:15) Te akakite muteki ua maira te tumu nu tamara i te au tu meitaki rava o Tei Anga mai. Inara kua oronga atu a Iehova i te tuatau noou kia akakite ki te aronga e takave ra i te akamorianga mou no runga iaia. (Deuteronomi 32:7; Salamo 71:17, 18; Ioela 1:2, 3) Eaa ra teia i puapinga ai?

16. Eaa te akaraanga Pipiria e akatutu maira i te puapinga o te ‘akakite anga atu e, e tiratiratu a Iehova’?

16 I to te arataki ngati Iseraela ko Iosua ‘ruaine anga e kua raʼi roa tona au rā,’ kua ‘tiki atura aia ia Iseraela katoa ra, to ratou aronga pakari, e to ratou aronga mataiapo tutara, e to ratou aronga akava, e to ratou aronga rangatira katoa ra,’ e kua akamaara kia ratou i ta te Atua au angaanga tiratiratu. Kua karanga aia: “Kare rava tetai o te au mea meitaki ta to kotou Atua ta Iehova i tuatua mai ia kotou i poka; kua ope rava i te tupu ia kotou.” (Iosua 23:1, 2, 14) No tetai taime ua, kua riro teia au tuatua nei i te akamatutu i ta te tangata i akakoro kia vai tiratiratu ua. Inara, i muri ake i te matenga o Iosua, “e tupu akera oki tetai uki . . . kare ïa i kite ia Iehova, e tana katoa ra au angaanga i rave ia Iseraela ra. Kua rave iora te tamariki a Iseraela i te kino ki mua i te mata o Iehova, kua araara i te au Baala ra.”​—Te Au Akava 2:8-11.

17. Akapeea ra a Iehova i te akono anga i tona iti tangata i teia au tuatau nei?

17 Kare te tu apa kore o te putuputuanga Kerititiano i teia tuatau e irinaki ua ana ki runga i te tuatua vaa ua a te au tavini pakarikari o te Atua. Inara, ko to tatou akarongo i roto ia Iehova e tana au taputouanga te akaketaketaia ra me akarongo tatou uaorai i te au tuatua o te “angaanga mamaata” tana i rave no tona iti tangata i roto i teia au tuatau openga nei. (Te Au Akava 2:7; 2 Petero 1:16-19) Me kua piri mai ana koe ki to Iehova akaaerenga no te au mataiti e manganui, penei ka maara ia koe te taime e iti ua rai te aronga akakitekite o te Patireia i roto i toou tuanga me kore te enua me kore te aro anga atu te angaanga tutu aere i te patoianga pakari. I te taime ra i pou, kua kite ana koe ia Iehova i te akaatea anga i tetai au araianga e i te ‘akarapurapu anga’ i te tupuanga o te Patireia. (Isaia 54:17; 60:22) Kua kite ana koe i te akatakaanga o te au tuatua mou o te Pipiria e kua kite ana i te au akatikatikaanga putuputu o te tuanga kite mataia o to te Atua akaaerenga. (Maseli 4:18; Isaia 60:17) Te umuumu ra ainei koe kia akamaroiroi atu i etai ke na te akakite atu anga i taau i kite kia ratou no runga i ta Iehova au angaanga tiratiratu? E akakeuanga akaoraora e te akamatutuanga tikai ta teia ka akatupu ki runga i te taokotaianga taeake Kerititiano!

18. (a) Akatutu mai i te akakeuanga roa o te ‘akakite anga atu e, e tiratiratu a Iehova.’ (e) Akapeea koe uaorai i te kite anga i to Iehova tu tiratiratu?

18 Peea te au atianga i kite ana koe i ta Iehova akonoanga aroa e te aratakianga i roto i toou uaorai oraanga? (Salamo 37:25; Mataio 6:33; 1 Petero 5:7) Tetai tuaine ruaine ko Martha tona ingoa e akamaroiroi ua ana i etai ke atu na te karanga anga e: “Noatu eaa te ka tupu, auraka rava e akaruke ia Iehova. Ka akono aia ia koe.” E akakeuanga pakari tikai ta teia ako i akatupu ki runga ia Tolmina, tetai o ta Martha au aronga apiipii Pipiria tei papetitoia i te akamataanga o te 1960. “I te mate anga taku tane,” i akamaara ai a Tolmina, “kua tumatetenga tikai au, inara kua riro taua au tuatua ra i te akaketaketa i toku manako auraka kia topa i tetai uipaanga. E kua akamatutu tikai a Iehova iaku kia aere ua atu rai.” Ko taua ako rai ia ta Tolmina i oronga ki te manganui o tana uaorai aronga apiipii Pipiria i te au mataiti i aereia mai ana. E tika rava e, na te oronga anga i te akamaroiroianga e na te akakite anga i ta Iehova au angaanga tiratiratu, e maata taau ka rauka i te rave i te akamatutu anga atu i te akarongo o te au oa irinaki.

Te Akaperepere ra a Iehova i te Aronga Pakarikari Tiratiratu

19, 20. (a) Akapeea ta Iehova manako anga i te au angaanga a tona au tavini ruaine? (e) Eaa te ka akamanakoia i roto i tera mai atikara?

19 Ko te ao o teia tuatau nei, tei kiteaia no te ngere o te tu akameitaki, e meangiti ua rai te taime no te aronga ruaine. (2 Timoteo 3:1, 2) Me akamaaraia ratou, e putuputu ua ana e no ta ratou au angaanga i topa ki muri​—eaa ta ratou i rave ana, kare ra e eaa ta ratou e rave ra i teianei. I tetai tua, te karanga ra te Pipiria e: “Kare te Atua i te Atua tuatua-tika kore, ka akangaro atu ei aia i ta kotou angaanga i rave, e to kotou anoano, i tona ingoa i akakite puia e kotou na, ko kotou i matuapuru i te aronga tapu, e te matuapuru ua ra oki kotou.” (Ebera 6:10) E tika rai e, te maara ra i te Atua ko Iehova toou rekoti i topa no te au angaanga tiratiratu. Inara te manako katoa maira aia ia koe no taau e rave ua atura i roto i tana angaanga. Ae, te manako maira aia i te au Kerititiano pakarikari ei aronga tiratiratu uua, e matutu i te pae vaerua, e te toto mapu​—e akakiteanga papu tikai ki tona mana.​—Philipi 4:13.

20 Te manako ra ainei koe i te au mema pakarikari o to tatou taokotaianga taeake Kerititiano mei ta Iehova rai e manako ra ia ratou? Me te pera ra koe, ka akakeuia koe i reira kia akaari i toou aroa no ratou. (1 Ioane 3:18) Ka akamanako tera mai atikara i tetai au mataara tau no te akaari anga i taua tu aroa ra i te akono anga atu i to ratou au anoano.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 3 Ka rauka i te kaui nu tamara okotai mei te tauatini au ua te maata e mei te 8 kiro me kore e maata atu paa te teimaa. Kua tamanako tetai tangata tata e “ko te au tumu [nu tamara] pakari ravarai te ka ua ka tuku mai e rua me kore e toru tane nu tamara ei tutakianga i to te reira au ona no te roa anga o to te reira oraanga.”

Eaa Taau Au Pauanga?

• Akapeea te aronga ruaine i te “uua” anga?

• Eaa te tu maroiroi o te au Kerititiano i te pae vaerua i riro ei ei apinga puapinga?

• Akapeea te aronga pakarikari i te ‘akakite anga atu e, e tiratiratu a Iehova’?

• Eaa ra a Iehova i akaperepere ei i tona au tavini kua roa?

[Au Uianga Apii]

[Pia i te kapi 13]

Akapeea Ratou i te Vai Matutu ua Anga i Roto i te Akarongo

Eaa tei tauturu i te au Kerititiano kua roa kia vai matutu ua i roto i te akarongo e kia akono marie i to ratou toto mapu i te pae vaerua? Teia ta tetai papaki i tuatua:

“Te tatau anga i te au irava e akamou ra ki runga i to tatou pirianga ma Iehova e mea puapinga tikai. I te maataanga o te au po, e tatau taokioki ana au ia Salamo 23 e te 91.”​—Olive, papetitoia i te 1930.

“E akapapu ua ana au e tei ko au i te au tuatua papetitoanga ravarai e kia akarongo meitaki tikai, mei te mea atura e noku uaorai te papetitoanga. Kua riro te akono marie anga kia oraora ua rai toku akatapuanga ei takainga puapinga i roto i te vai tiratiratu ua atu anga.”​—Harry, papetitoia i te 1946.

“E mea puapinga te pure i te au ra​—i te pati ua anga no ta Iehova tauturu, te paruruanga, e te akameitakianga, ‘i te manako anga iaia i to tatou katoa ra au arataa.’” (Maseli 3:5, 6)​—Antônio, papetitoia i te 1951.

“Kua riro te akarongorongo anga ki te au tupuanga o te aronga e tavini tiratiratu ra rai ia Iehova no te au mataiti e manganui i te akaou i toku akakoroanga kia vai tiratiratu ua rai kiaia.”​—Joan, papetitoia i te 1954.

“E mea puapinga tikai e auraka kia manako maata ua atu ei ia koe uaorai. No te aroa takinga meitaki ua o te Atua i rauka ai ta tatou au apinga ravarai. Na te tu anga i teia aerenga manako e tauturu ia tatou kia akara tamou ki te mataara tikai no te kai pae vaerua tei anoanoia no te akakoromaki e tae ua atu ki te openga.”​—Arlene, papetitoia i te 1954.

[Tutu i te kapi 11]

Te akatupu nei te aronga ruaine i te ua memeitaki o te Patireia

[Tutu i te kapi 14]

E apinga puapinga roa te tu maroiroi o te aronga ruaine i te pae vaerua