‘Te Akaū, e te Paroro, Kare Roa e Ope’
Te Mekameka o ta Iehova Au Mea i Angaia
‘Te Akaū, e te Paroro, Kare Roa e Ope’
TE ITI ra te ra vera tikai ki runga i te metepara. I tetai au tuanga ke o te enua, te apai maira te reira i te maana i muri ake i tetai tuatau anu pakari tikai. Ae, ko te vera o te ra ko tetai ia o te au tumu maata no te au tu reva e te au tuatau.
Tuke te au tu o te tuatau takapini i te koropu. Inara akapeea te au tuatau i te akakeu anga ia koe? E rekareka ana ainei koe i te akaou anga tu oraora o te tuatau tupuanga rau me kite atu koe i te au tumu rakau e te au tiare i te puera mai anga? Eaa toou manako tikai no runga i te au aiai maana tau ua? Te rekareka ra ainei koe i te au ra ou o te tuatau pururuanga rau ma to ratou au akaariarianga manea tikai i te tauianga i te kara o te au rau? Te tamaruia ra ainei koe i te kite anga atu i te vaorakau tapokiia e te kiona?
Eaa te akatupu ana i te au tuatau? Akatakaanga poto ua, ko te arara o te enua. Kua arara tona raini no te takapini anga mei tetai 23.5 tikiri kia tau ki te aerenga o te enua takapini i te ra. Naringa kare te raini o te enua i arara, kare i reira e au tuatau. Ka aiteite ua te reva i te au taime ravarai. Ka akatuke te reira i te kai rakau e te aerenga o te tupuanga o te au mea tanuia.
I muri i te aerenga o te au tuatau, ka kite mai tetai i te rima o Tei Anga maira. I te tuatua anga ki te Atua ko Iehova kua tau te tata taramo i te tataanga: “Kua akonoia e koe te au kotinga ravarai o te enua: te akaū e te paroro, kua akonoia e koe ra.”—Salamo 74:17. *
Mei te ngai e tu ra tetai tangata akara mei te enua ra, kua akonoia te au mea o te rangi ma te kore e ekoko anga ei au akatakaanga o te au tuatau. I te anga mai anga i to tatou akatereanga o te ra, kua akaue te Atua e: “Ei turama ma to roto i te reva i te rangi ra . . . , e ei akairo oki, e no te au tuatau, e no te au rā, e no te au mataiti.” (Genese 1:14) I te aerenga o te mataiti, kua taeria e te enua e rua ngai i tona takapini anga i reira e mama mai ei te ra i te avatea ki runga pu tikai i te ekuata. Kua kapikiia teia nga tupu anga e ko te nga equinox, e i roto i te au enua e manganui e akairo te reira i te tuatau tupuanga rau e te tuatau pururuanga rau. I te tuatau o nga equinox vaitata rai e aiteite ua te tuatau o te ao e te po takapini i te enua nei.
Kare te aerenga o te au apinga i te rangi i o ua mai ki roto i te vai ua anga e te tupu anga o te au tuatau. Te au tuatau, te reva, te tu o te reva kua kapiti katoatoaia ki roto i tetai akatereanga ngata tikai tei akamou i te ora. I te tuatua anga ki te au tangata tei noo ki Asia Minora—e manganui tei matau tikai i te tanutanu e te akatupu anga o te kai—kua karanga te apotetoro Kerititiano ko Paulo e tona tokorua ko Banaba e ko te Atua tei ‘oronga mai i te ua no runga i te rangi, e te tuatau mou, e te akaki maira i to kotou ngakau ki te kai ma te rekareka.’—Angaanga 14:14-17.
Te ravenga umere tikai o te photosynthesis te turu ra i te rakau rikiriki i runga i te enua e te remuremu i roto i te au tai. No teia oki, kua akakeuia te aerenga o te kai i teia taime nei e te akaputuanga o te au akatuke anga ki te tu o te reva e te reva i roto i te au mataara ngata tikai. Kua tau a Paulo i te taiku anga i te rima o Iehova i roto i teia au apinga katoatoa, na te karanga anga e: “Ko te enua oki e inu i te ua e topa putuputu ki rungao ra, e kua akaputu mai i te kai meitaki na te aronga i tanu ra, kua akameitakiia ïa e te Atua.”—Ebera 6:7.
Kua apai mai te tuatua “akameitakiia” i te aiteanga ou me tapu ua koe e akamanako no runga i tei tupu ana i taua au ngai e apai mai ei te tuatau tupuanga rau i te au reva tau ua, te au ra e roa atu te tuatau, maata atu te tuatau e iti mai ei te ra, e te au ua tau ua. Kua puera mai te au tiare e kua aere Exodo 23:16.
mai te au manumanu mei to ratou au ngai akaruruanga i te tuatau anu, kua papa i te poreneiti i te au mea tanutanu. Te au manu, mei te jay auika taau e kite nei i konei, kua akaki i te vaorakau ki te kara e te imene, e kua ora mai te au tuanga o te enua ra. Kua viviki mai te tu oraora o te oraanga, e te au mea ora ra ka aere ua to ratou aerenga o te oraanga no te anauanga, te anau akaou anga, e te tupuanga. (Te Imene a Solomona 2:12, 13) Kua akanoo te reira i te ngai akaariarianga no te kokotianga i te openga o te tuatau maana me kore i roto i te tuatau pururuanga rau.—Kua akaari umereia ta Iehova au angaanga na te takaanga o te enua, oronga anga i te ao e te po, te au tuatau, e te tuatau no te ruru ua e te kokotianga. Kua papu tatou e ka aru mai te tuatau maana i te tuatau anu. Ko te tika oki, ko te Atua oki tei taputou mai e: “I teianei ra, e vai rai te tuatau tanumanga, e te kokotianga, te anu, e te pukakā, te akaū, e te paroro, te po, e te ao, e ope ua ake to te enua nei puke rā.”—Genese 8:22.
[Tataanga Rikiriki i Raro]
^ para. 6 E akara i te 2004 Calendar of Jehovah’s Witnesses, Tiurai/Aukute.
[Pia/Tutu i te kapi 9]
Te Satellite e Puapinga ia ki te Oraanga
I te au tuatau i aereia mai, kua akauruia e kua umere te au tangata i te marama. Inara, kua kite ainei koe, e te akakeu ra te marama i te au tuatau? Te tauturu ra te vai anga o te marama i te akatere i te akanoo anga o te enua, koia oki, te tu o te arara o tona raini taka anga. Te rave ra te reira “i tetai turanga puapinga i te akatupuanga i te au tu i runga i te Enua nei te ka rauka i te akamou i te oraanga,” i karanga ai tetai tangata tata taineti ko Andrew Hill. Naringa kare te au satellite maatamaata natura i te akamou i te arara o te raini takapini anga o to tatou paraneta, ka kake te au vaito o te reva e papu ka ngata te oraanga i runga i te enua nei. No reira, kua taopenga tetai pupu akarakara etu ra e: “Penei ka manako tetai i te Marama e kia taangaangaia mei tetai akatereanga reva rai no te Enua nei.”—Salamo 104:19.
[Akameitakianga]
Moon: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./Bart O’Gara
[Tutu i te kapi 9]
Au Kamera, Aperika Apatonga e te Tuanga Enua o Arapia