Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Eaa te Oronga Maira i te Aiteanga Mou no te Oraanga?

Eaa te Oronga Maira i te Aiteanga Mou no te Oraanga?

Eaa te Oronga Maira i te Aiteanga Mou no te Oraanga?

I TE uiia atu anga kia Jesse, e tamaiti 17 mataiti no te apii teitei, no runga i te aiteanga no te oraanga, kua pau atu aia e, “Kia maata ua atu rai te mataora ka rauka ia koe, koi ora ai koe.” E tuke rai to Suzie manako. “Irinaki tika tikai au e ko te aiteanga no te oraanga koia oki ko taau i iki e kia pera,” i tuatua ai aia.

Kare ainei koe i manakonako ana no runga i te aiteanga no te oraanga? E tai ua ainei rai akakoroanga o te tangata ravarai i te ao e pini ua ake? Me te tika ua ra a Suzie​—e ko te oraanga te tau ua ra e ko taau rai i iki e kia pera? Noatu te tere o to tatou taiate ki mua i te kite no te au apinga, mei te mea ra e tei roto ua tetai apinga ia tatou te inangaro ua ra no tetai aiteanga. I tetai taime i roto i te oraanga, e umere ana te maataanga ia tatou e, ‘Eaa ra ta tatou angaanga i konei?’

I putakaiti ua mai na te taineti o teia tuatau i te pau i taua uianga. Eaa tei tupu? “Kare e aiteanga puapinga no te tupu ua, o te vai ora ua anga,” i akakite ei a David P. Barash, e poropeta no te apiianga i te pae manako e te apiianga no te manu. No te aronga apii i te au mea ora tupu ua mai, e okotai anake rai o te au mea ora akakoroanga: kia ora e kia akatupu akaou mai. No reira, i tamanako mai ei a Poropeta Barash: “I roto i tetai ao maatamaata e pini ua ake ma te kore takiri e akakoroanga e te manako kore ua no runga i te tangata, ko ta te tangata angaanga kia oronga i te aiteanga ki to tatou oraanga na roto i te au ikianga tu rangatira, te kite, te akakoroanga tikai ta tatou ka rave.”

Te Tumu no te Aiteanga e te Akakoroanga

Ko te aiteanga tikai ia, i reira, no te oraanga​—kia rave tatou tataki tai i tana ake i tana ake e inangaro ra? Kare i akaruke ua ia tatou kia ori aere ua na roto i tetai ao e pini ua ake ma te kore takiri e akakoroanga me kore e aiteanga, kua roa akenei te Pipiria i te akakite mai anga e e tumu tetai i tae mai ei tatou ki konei. Kare to tatou vaianga i te mea tupu ua mai mei teia ao. Ko Tei Anga maira, tei akakiteia mai kia tatou, kua akapou eia ua atu au mataiti i te akapapa anga i te enua no te taenga mai o te tangata. Kare roa e apinga i vaoo uaia kia tupu ua mai. Kua akapapu meitaki aia e “te meitaki roa ra” te au apinga ravarai. (Genese 1:31; Isaia 45:18) No teaa ra? No te mea e akakoroanga to te Atua no te tangata.

Inara, ko te mea umere, kare te Atua i akakoro takere ana i to te tangata tataki tai tuatau ki mua, penei na roto i te mataara tu-Atua me kore ra na roto i tetai ravenga no te au apinga ora. Noatu oki e te akakeuia nei tatou e to tatou au gene i anauia mai ei, i te maataanga te rauka nei rai ia tatou i te akaaere i ta tatou au angaanga. E tikaanga to tatou pouroa kia iki i to tatou uaorai aerenga i roto i te oraanga.

Noatu tei runga ia tatou tataki tai i te iki eaa te ka rave ki to tatou oraanga, e tarevake tikai i te kopae i Tei Anga maira mei ta tatou au parani. E tika rai, e manganui tei kite e ko te aiteanga e te akakoroanga tikai i roto i te oraanga te kapitiia atura te reira ki te pirianga ma te Atua. Te pirianga puapinga i rotopu i te Atua e to tatou akakoroanga i roto i te oraanga te akakite puia maira i roto i to te Atua uaorai ingoa, ko Iehova, te aiteanga tikai, “Ka Akariro Aia kia Tupu.” (Exodo 6:3; Salamo 83:18) Koia oki, ka akatupu ua atu rai aia i tana taputou e ka rave akaope takiri i tana i akakoro i te rave. (Exodo 3:14; Isaia 55:10, 11) E akamanako ana no runga i te reira. Ko te ingoa o Iehova e koreromotu ia kia tatou katoatoa e koia te Tumu muatangana e te mutu kore no te akakoroanga puapinga tikai.

Te ariki ua anga i te vaianga o Tei Anga maira ka riro ei akatupu i te akakeuanga oonu ki runga i to tetai tangata manako no runga i te oraanga. Ko Linet, e 19 mataiti, kua karanga e: “Kua riro te kite anga i te au apinga umere tikai ta Iehova i anga e to ratou akakoroanga i te akaari mai kiaku e e tumu katoa tetai i angaia mai ei au.” Kua kapiti katoa mai a Amber e: “Me tuatua te tangata no runga i ‘tei kitea koreia,’ e akamaara ua mai na rai te reira kiaku e kua kite rai au. Ko te akapapuanga e te vai nei a Iehova tei roto te reira i te au apinga tana i anga.” (Roma 1:20) E tika e, e okotai ia apinga i te akatika e te vai nei Tei Anga maira, kareka ko te akatupu anga i tetai pirianga puapinga tikai ma ia e apinga ke rai ia.

Pirianga Oa ma te Atua

I konei akaou, ka tauturu mai te Pipiria. Te oronga maira ta te reira au pene akamataanga i te akapapuanga taka meitaki e e Metua aroa te Atua ko Iehova. Ei akatauanga, kare aia i anga ia Adamu raua ko Eva e oti i reira kua akaruke ua ia raua kia kimi e koai tikai aia. Mari ra, kua komunikeiti putuputu ua rai aia kia raua. Kare aia i akaruke ua ia raua ki roto i Edene kia kimi i to raua uaorai mataara i te ao nei iaia e aruaru atura i tetai au umuumuanga ke. Mari ra, kua oronga aia i tetai aratakianga taka meitaki kia raua no runga i te mataara meitaki roa atu no te oraanga. Kua tuku aia i te angaanga mareka tikai na raua, e kua akanoo aia i te apiianga no te au taime ravarai na raua. (Genese 1:26-30; 2:7-9) Kare ainei e ko teia taau ka tapapa atu i tetai metua tau, ma te aroa? I teianei e akamanako ana no runga i te aiteanga o te reira. “Te kite anga e i anga mai a Iehova i te enua e kua maani mai ia tatou ma te tu kite kia rekareka i te au mea tana i anga,” i karanga ai a Denielle, “te akaari maira kiaku e te inangaro maira aia ia tatou kia mataora.”

Maata atu i te reira, mei tetai ua atu metua meitaki, te inangaro maira a Iehova kia rauka i tana tamariki pouroa tetai pirianga uaorai ma ia. No runga i teia, te akapapu maira a Angaanga 17:27 kia tatou e: “Kare aia i mamao atu ia tatou tataki tai.” (NW) Eaa te tuke ta te reira ka rave? Kua karanga a Amber e: “Kua riro te kite anga ia Iehova ei oronga mai i te irinakianga papu kiaku e kare ko au anake ua rai. Noatu eaa te tu, te vai ua ra rai tetai te ka rauka iaku i te uri atu.” Maata roa atu, ia koe e tupu atura i te kite ia Iehova, ka kite koe e e takinga meitaki aia, e tau, e te meitaki. Ka rauka ia koe i te irinaki ki runga iaia. “I te riro mai anga a Iehova ei oa piri tikai,” i karanga ai a Jeff, “kua kite au e kare e tangata ke te ka papa meitaki atu i te tauturu mai iaku.”

Te mea taitaia, e maata te au apinga tau kore tei tuatuaia ana no runga ia Iehova. Kua akaapaia ana aia no te maata o te tamamaeanga ki te tangata e no te au tu tau kore o te au akonoanga. Tetai papaki o te au kino viivii roa atu i roto i te tuatua enua o te tangata kua akaapaia ki runga iaia. Inara te akamarama maira a Deuteronomi 32:4, 5, e: “E tuatua tau tona au mataara ravarai. . . . Kua rave ratou i te kino no ratou uaorai; kare ratou i te tamariki nana, no ratou uaorai te kino.” (NW) Ko tatou, i reira, ka anoanoia kia kimi marie i te au tumu tika no tatou uaorai.​—Deuteronomi 30:19, 20.

To te Atua Akakoroanga kua Akatupuia

Inara, noatu eaa ta tatou ka iki, kare e apinga e tapu i te Atua mei te akatupu takiri anga i tona akakoroanga no te enua e no te tangata ravarai. E akamaara rai tatou e, koia oki Tei Anga maira. Eaa, i reira, taua akakoroanga ra? Kua taiku a Iesu Karaiti i te reira i roto i tana Tuatua i Runga i te Maunga i tona karanga anga e: “E ao to tei maru: e riro ia ratou te enua.” I muri mai, ki tana apotetoro kia Ioane, kua akakite aia e te akakoro ra te Atua i ‘te takore i te aronga e takore ra i te enua.’ (Mataio 5:5; Apokalupo 11:18NW) No te mea e tei ko rai a Iesu i te Atua i te tuatau o te anga mai anga, kua kite aia e mei muatangana mai to te Atua akakoroanga no tetai pamiri tangata apa kore kia noo ki runga i te enua e tuatau ua atu i roto i tetai parataito. (Genese 1:26, 27; Ioane1:1-3) E kare te Atua e taui. (Malaki 3:6) “Ko taku oki i maara ra,” i taputou ei te Atua kia tatou, “ko te reira te ka tupu; e ko taku i akakoro ra, ko te reira te ka mou.”​—Isaia 14:24.

I to tatou nei tuatau, kua akamata ke ana a Iehova i te akanoo i te au tango no tetai pupu tangata taokotaiia tei akatumuia, kare ki runga i te noinoi e te inangaro nona uaorai mei te manganui rai o to tatou ao i teia tuatau, mari ra ki runga i te aroa i te Atua e te tangata tupu. (Ioane 13:35; Ephesia 4:15, 16; Philipi 2:1-4) E taokotaianga tauturu te reira no te au tangata tei akakeu tikaia kia tere ki mua i te akatupu anga i te akakoroanga​—kia tutu aere i te tuatua meitaki o te aerenga mai o to te Atua Patireia i mua ake ka ope ei teia akatereanga o te au mea nei. (Mataio 24:14; 28:19, 20) I roto i te au enua tei tere atu i te 230, e maata atu i te ono mirioni te au Kerititiano e akamori kapiti nei i roto i tetai taeakeanga pa enua, taokotaiia i roto i te aroa.

Oronga i Tetai Aiteanga ki Toou Oraanga

Me te kimi ra koe i tetai aiteanga puapinga atu i roto i toou oraanga, kia kite ua koe e te pati maira te Atua ko Iehova ia koe kia piri mai ki tona iti tangata​—tona “enua tuatua-tika”​—i teianei. (Isaia 26:2) Inara, penei paa te umere ra koe e, ‘Mei teaa ra te tu o te oraanga i roto i teia pupu tangata Kerititiano nei? Te inangaro tikai ra ainei au i te piri atu?’ I na ka akarongo ana ki te tuatua a tetai au mapu:

Quentin: “Ko te putuputuanga toku paruruanga mei te ao. Te kite anga e tei roto a Iehova i toku oraanga kua riro ei tauturu iaku kia kite e te vai nei aia e te inangaro ra iaku kia mataora.”

Jeff: “Ko te putuputuanga te ngai meitaki roa atu noku i te aere no te akamaroiroianga. Tei reira toku ai taeake te ai tuaine, i te oronga mai i ta ratou turuturuanga e te akameitakianga. Ko ratou tikai toku pamiri maata roa atu.”

Linet: “Te rekareka o te kite anga i tetai i te ariki anga mai i te tuatua mou o te Pipiria e te iki kia tavini ia Iehova kare roa e rauka kia akaaiteia ki tetai ua atu. Kua apai mai teia i te marekaanga maata ki toku oraanga.”

Cody: “Ka puapinga kore ua toku oraanga me kare a Iehova. Ka aite au i reira mei tetai papaki rai i te panu aere ua mei tetai apinga ki tetai, i te tauta anga kia kitea te mataoraanga ma te kore ra e kitea te reira. Mari ra, kua oronga mai a Iehova i te akameitakianga akaperepereia noku o te o anga ki roto i tetai pirianga kiaia, e na te reira i oronga mai i te aiteanga ki toku oraanga.”

Eaa ka kore ei i reira e kimi marie noou uaorai? Ka kite koe e na te akavaitata atu anga ki Tei Anga maira ia koe, ko te Atua ko Iehova, ka rauka ia koe te aiteanga tikai i roto i te oraanga.

[Au Tutu i te kapi 31]

Tetai pirianga ma te Atua ka oronga mai i te aiteanga ki to tatou oraanga

[Akameitakianga no te Tutu i te kapi 29]

NASA photo