Tua Oraanga

Kua Akono Maua i Tetai Ikianga Ngaueue  Kore no To te Atua Tutara Anga

TEI AKAKITEIA E MICHAL ŽOBRÁK

I te akapouanga e tai marama i roto i te ngai tapekaanga ko au anake ua, kua kika ia atu au ki tetai tangata uiui. Kare i roa i muri mai, kua taui muramura aia e kua ava mai: “E aronga aroro kotou! E aronga Marike aroro!” Eaa te apinga i riri tikai ei aia? Koi ui ua maira aia kiaku e eaa oki taku akonoanga, e kua pau atu au e: “Ko au tetai o te Au Kite o Iehova.”

KUA tupu teia e tere atu i te apa o te anere mataiti i topa akenei. I taua taime ra, te enua i noo ei au tei raro oki i te tutara a te Komuniti. Inara, kua roa rai i mua ake i te reira, kua kite takere mai ana matou i te patoianga pakari tikai ki ta matou angaanga apiipii Kerititiano.

Kua Kite Mai Matou i te Patia Anga Kino Tikai o te Tamakianga

I te akamataanga i te Tamaki I o te Ao i te 1914, e varu rai oku mataiti. I taua taime ra, toku oire, ko Zálužice, tei raro oki i te tutara ariki o te Patireia Autiria e te Ungari. Kare oki te tamakianga i turori ua i te tu o te ao nei mari ra kua akaope poitirere katoa i toku tuatau tamarikianga. Toku papa, e vaeau oki aia, kua mate i te mataiti mua tikai o te tamakianga. Kua akaruke teia i toku mama, e toku nga tuaine mapu ake e rua, e e au atu i roto i te tu putaua tikai. E ko te tama mua i roto i te are, kua viviki au i te kite mai iaku uaorai i te apai anga i te au apainga e manganui i runga i to matou pama meangiti ua e i te kainga ra. Mei te meangiti anga mai, e tangata aere pure oki au. Kua pati katoa mai te orometua o to matou Ekaretia Tauianga (aronga aru ia Calvin) iaku kia mono au iaia e kia apii i toku au oa apii i te tuatau kare aia i reira.

I te 1918 kua ope te Tamaki Maata, e kua akaea matou ma te maru. Kua takoreia te Patireia Autiria e te Ungari, e kua riro mai matou ei iti tangata no te Repapuriki o Tekorovakia. Kare i roa ana, manganui tei aere atu ki Marike mei to matou ngai kua oki mai ki te kainga. Ko Michal Petrík tetai i roto i  taua pupu tangata ra, tei aere mai ki to matou oire i te 1922. I te atoroanga mai aia i tetai ngutuare tangata i roto rai i to matou ngai nooanga, kua pati katoa ia atu rai maua ko toku mama.

Kua Riro to te Atua Tutara Anga ei Tika Tikai kia Matou

E Aronga Apiipii Pipiria oki a Michal, tei kiteaia e te Au Kite o Iehova i taua taime ra, e kua tuatua aia no runga i te au itiu Pipiria puapinga tei umere roa kiaku. Te mea maata i roto i teia ko te aere mai anga o te Patireia o Iehova. (Daniela 2:44) I te akakite mai anga aia e e putuputuanga Kerititiano tetai i roto i te oire o Záhor i tera mai Tapati, kua manako mai au kia aere atu. Kua tu mai au i te ora 4 i te popongi e kua aaere atu mei tetai varu kiro mita ki te kainga o toku katini kia pati i tetai patikara takatakai. I muri ake i te ripea anga i te uira tei paru, kua aere akaou atu au e 24 kiro mita ki Záhor. Kare oki au i kite e ka raveia te uipaanga kiea, e no reira kua aere marie ua atu au na runga i tetai o te au mataara. I reira kua rongo atu au i tetai imene Patireia te imene ia ra i roto i tetai o te au are. Kua rekareka toku ngakau. Kua tomo atu au ki roto i te are e kua akataka atu au e eaa oki au i tae atu ei. Kua patiia mai au kia kaikai kapiti atu ma te pamiri no te kaikaianga popongi, e i reira kua apai atu ratou iaku ki te uipaanga. Noatu e kua akaoro e kua aaere akaou au mei tetai 32 kiro mita no te oki atu anga ki te kainga, kare roa au i roiroi ana.​—Isaia 40:31.

Kua umere tikai au i te au akamaramaanga taka meitaki, tei akatumuia ki runga i te Pipiria tei orongaia mai e te Au Kite o Iehova. Te manakonakoanga no te rekarekaanga i tetai oraanga ki tikai e te merengo anga i raro ake i ta te Atua tutara anga kua tukia tikai i toku ngakau. (Salamo 104:28) Kua manako mai maua ko toku mama kia tuku atu i tetai reta ki ta maua akonoanga no te akarukeanga. Kua akatupu teia i tetai oripu anga i roto i to matou oire. No etai tuatau kare oki tetai papaki tangata i tuatua mai ana kia maua, inara kua rauka ia maua te pirianga meitaki ma te Au Kite e manganui i roto i to matou ngai. (Mataio 5:11, 12) Kare i roa ana i muri mai kua papetitoia au i roto i te Kauvai o Uh.

Kua Riro te Angaanga Orometua e Tu Oraanga ia no Matou

Kua taangaanga matou i te au atianga ravarai kia tutu aere no runga i to Iehova Patireia. (Mataio 24:14) Kua akamou tikai matou ki runga i te au oroanga tutu aere tei akapapa meitakiia i te au Tapati. Tei matauia, i taua tuatau ra e tu vave ana te tangata ki runga, e no reira kua rauka oki ia matou i te akamata vave i te tutu aere anga. I te roa anga o te ra, kua akapapaia tetai uipaanga papuriki. Te maataanga o te au puapii Pipiria kua tuatua tupu poitirere ua mai i te tuatuaanga. Kua akamanako oki ratou i te maata te au tangata tei inangaro te akarongo maira, to ratou turanga no te akonoanga, e te au itiu tei manakoia e ratou.

Te au tuatua mou Pipiria ta matou i tutu atu kua akapuera i te au mata o te au tangata ngakau tika e manganui. Kare i roa ana i muri mai i toku papetitoanga, kua angaanga au i roto i te oire o Trhovište. I tetai are, kua tuatua atu au ki tetai vaine takinga meitaki tikai e te oaoa, ko Mrs. Zuzana Moskal. E akonoanga Calvin oki tana e tona ngutuare tangata, mei iaku rai i mua atu ana. Noatu tona tu matau i te Pipiria, e manganui tana au uianga Pipiria kare i paunaia ake. Kua rauka ia maua tetai pukapukaanga e tai ora te roa, e kua vao atu au i te puka The Harp of God kiaia. *

Kua viviki te au Moskal i te kapiti mai i te tatauanga o te puka Harp i roto i ta ratou au atianga tei matauia no te tatauanga Pipiria. Maata mai te au pamiri i roto i taua oire ra tei akaari i te inangaro e kua akamata i te aere mai ki ta matou au uipaanga. Kua akakite to ratou orometua no te aronga aru ia Calvin i tetai akamatakiteanga pakari tikai no runga ia matou e ta matou au puka. I reira kua akakite atu etai o te aronga te inangaro ra ki te orometua e kia aere mai aia ki ta matou uipaanga e kia akapapu i roto i tetai uriurianga ki te papuriki no te maro anga e kua tarevake ta matou au apiianga.

Kua aere mai te orometua, inara kare i rauka ana iaia i te oronga mai i tetai okotai patoianga mei te Pipiria mai kia turu i tana au apiianga. Kia turu oki iaia uaorai, kua karanga mai aia e: “Kare e rauka ia tatou i te irinaki i te au apinga katoatoa i roto i te Pipiria. Kua tata ia te reira e te au tangata, e e tuketuke te au mataara e rauka ai te au uianga akonoanga kia akatakaia.” Kua riro oki teia ei tauianga maata tikai no te manganui. Kua karanga etai ki te orometua e me kare aia e irinaki ana i te Pipiria, kare ratou e oki mai e akarongo akaou ki tana au akoanga. No reira, kua akamatara mai ratou i to ratou pirianga ma te Ekaretia Calvin, e mei etai 30 tangata mei taua oire ra tei tu ketaketa no te tuatua mou Pipiria.

 Kua riro mai te tutuanga i te tuatua meitaki o te Patireia ei oraanga ia no matou, e tei matauia te kimi ra au i tetai tokorua no roto mai i tetai pamiri ketaketa i te pae vaerua. Ko tetai o taku i angaanga kapiti ei i roto i te angaanga orometua ra ko Ján Petruška, tei kite mai i te tuatua mou i Marike. Kua umere tikai au i tetai tamaine nana ra ko Mária ma tona tu papa ua i te oronga atu i tetai akakite anga ki te katoatoa, mei tona metua tane rai. I te 1936 kua akaipoipo maua, e kua riro mai a Mária ei tokorua tiratiratu no etai 50 mataiti, e tae ua atu i tona mateanga i te 1986. I te 1938 kua anau mai ta maua tamaroa okotai, ko Eduard. Inara i taua taime ra, i te akaraanga te aere akaou maira tetai tamakianga ki Europa. Akapeea te reira i te akakeuanga i ta matou angaanga?

Kua Tukunaia to Matou Tu Neutara Kerititiano ki te Timataanga

I te akamataanga te Tamaki II o te Ao, ko Torovakia, tei riro mai ei enua ke, kua aere mai ki raro i te akakeuanga a te Nazi. I na, kare tetai angaanga kavamani tikai i raveia ana i te patoi i te Au Kite o Iehova ei akaaereanga. Inara, kua angaanga muna ua matou, e kua tatau uaia ana ta matou au puka. Noatu rai, kua rave tamou matakite ua atu rai matou i ta matou au angaanga.​—Mataio 10:16.

I te kino anga mai te tamakianga, kua ikiia au no te angaanga vaeau, noatu e kua pati oki au i te 35 mataiti. No toku tu neutara Kerititiano ra, kua patoi au kia piri atu ki roto i te tamakianga. (Isaia 2:2-4) Ma te mataora, i mua ake ka kite mai ei te au mana tutara e eaa te ka raveia kiaku, pouroa te aronga tei kapitiia mei roto i toku pupu mataiti kua tukunaia kia aere.

Kua kite mai matou e maata atu te akaaoanga no to matou au taeake i roto i te au oire kia akaora ia ratou uaorai e ia matou oki te noo ra i te au ngai i vao mai. Kua inangaro matou i te oronga atu tei rauka mai ia matou. (2 Korinetia 8:14) No reira, kua apai maata matou i te au kai aere te ka rauka ia matou i te tari e kua aere atu e 500 kiro mita i te tikoti anga i te enua ki Bratislava. Kua akaora te au pirianga tei akamataia no te akataeakeanga Kerititiano e te aroa i te tuatau o te au mataiti tamakianga ia matou i te au mataiti ngata te vai ra ki mua.

Rauka Anga te Akamaroiroianga te Umuumuia Ra

I muri ake i te Tamaki II o te Ao, kua riro akaou mai a Torovakia ei tuanga no Tekorovakia. Mei te 1946 ki te 1948, kua raveia te au uruoaanga takapini i te enua a te Au Kite o Iehova ki Brno me kore ki Prague. Ko matou mei te tua itinga o Torovakia kua teretere atu na runga i te au rerue tei akanoo takakeia no te au tereketi uruoaanga. Penei ka rauka ia koe i te kapiki i te au rerue e ko te au rerue imenemene, i to matou imene anga e tae ua atura.​—Angaanga 16:25.

Kua maara tikai iaku te uruoaanga i te 1947 i Brno, e tei reira, nga akaaere Kerititiano e toru no ko mai i te opati maata, kapiti maira oki te Taeake ko Nathan H. Knorr. Kia akakiteia te tuatua ki te papuriki, e manganui ia matou kua aaere na roto i te oire ma te au kati akairoia i te akakite anga i te tumu manako. Kare oki ta maua tamaiti, ko Eduard,  e 9 ua rai ona mataiti i taua taime ra, i mataora roa ana no tera oki kare i rauka mai ana tetai nona. No reira kua maani te au taeake i te au akairo meangiti mai kare oki e nona ua rai mari ra no tetai mai au tamariki e manganui. Kua rave teia pupu mapu i tetai angaanga meitaki tikai no te akakitekite anga i te tuatua!

I roto ia Peperuare 1948 kua mana mai te au Komuniti. Kua kite oki matou e kare e roa atu ana ka akono te kavamani i te au takainga kia arai i ta matou angaanga orometua. Kua raveia tetai uruoaanga i Prague i roto ia Tepetema 1948, e kua pakari to matou au manako ngakau ia matou e teateamamao ra i tetai araianga akaou ki ta matou akaputuputuanga papuriki, e toru ua rai mataiti i muri mai o te tu rangatira no te akaputuputuanga. I mua ake ka akaruke ei i te uruoaanga, kua akono matou i tetai tukuanga tika e, i tetai tuanga, te karanga ra e: “Ko matou, te Au Kite o Iehova, tei akaputuputu kapiti mai ia matou uaorai . . . , ka tauta kia akamaata atu teia angaanga akameitakiia, e, na te takinga meitaki ua o te Atu, kia akaora i te reira i roto i te tuatau e i te au taime no te timataanga, e kia akakite ma te maroiroi maata rava i te evangeria o te patireia o te Atua.”

“Au Enemi no te Au-Enua”

E rua ua rai marama i muri mai i te uruoaanga i Prague, kua tomoia te are Betela i te pae ua mai ia Prague e te akava muna. Kua rave ratou i te kainga, kua rave i te au puka tei kiteaia mai e ratou, e kua opukinaia te au tangata Betela katoatoa e tetai atu au taeake ke mai. Inara e maata atu oki te ka tupu mai.

I te po o Peperuare 3-4, 1952, kua totoa te au pupu tinamou i te enua e kua opukinaia e tere atu i te 100 Au Kite. Ko au oki tetai ia ratou. Mei te ora toru paa i te popongi, kua akaaraara te akava i toku pamiri katoa. Kare takiri e akamaramaanga, kua pati mai ratou iaku kia aru atu ia ratou. Kua tapekaia au e kua araiia te mata e kapiti atu ma tetai aronga ke ra e manganui kua tiriaia atu ki muri i tetai toroka. Kua taopenga atu au ki roto i te ngai tapekaanga ko au anake ua.

Kua pou rai e tai marama katoa ma te kore e tangata i te tuatua anga mai kiaku. Ko te kati ua taku tangata i kite tei opara mai i tetai kai meangiti ua na roto i tetai puta i roto i te ngutupa. Oti kua kapikiia mai au e te tangata uiui tei taikuia akenei i te akamataanga. I muri ake iaia i te kapiki anga mai iaku e e tangata aroro, kua tuatua mai aia: “E tu kite kore te akonoanga. Kare e Atua! Kare e rauka ia matou i te akatika ia koe i te akavare i to matou pupu angaanga moni. Penei na tetai tangata tapeka kaki e tue i te nooanga meangiti mei raro mai i to nga vaevae me kare ra ka mate koe i roto i te are auri. E me ka aere mai ake to Atua i konei, ka ta katoa matou iaia!”

Mei te mea e kua kite oki te au mana taoonga e kare e ture anga takake i te tapu anga i ta matou au angaanga Kerititiano, kua inangaro ratou i te taui i te akatakaanga a ta matou au angaanga kia akatano ki runga i te au ture te mana ra na te akatutuanga ia matou ei “au enemi no te Au-Enua” e e au tangata aroro mei tetai ngai ke mai. Kia rauka i te rave i te reira, te anoanoia ra ratou kia aati i to matou mana tamanakoanga e kia akakeu ia matou kia “akatika” ki te au tapepeanga pikikaa. I muri mai i te uiuianga i taua po ra, kare au i akatikaia kia moe. I rotopu i nga mea ora ua, kua uiui akaouia au. I teia taime ra kua inangaro te tangata uiui kia taina au i tetai tataanga te karanga ra: “Ko au e enemi oki no te Temokarati o te Au Tangata Tekorovakia kare oki i piri atu ana ki te [pupu pama] no te mea te tiaki ra au i te au Marike.” I toku patoi anga kia taina i taua pikikaa ra, kua tonokia atu au ki tetai ngai akatanotanoanga.

Kua tureia au kia kore e moe, kia takoto ki raro, me kore kia noo ua ki raro. Kua akatika uaia au kia tu me kore kia aaere ua. I te roiroi anga mai au, kua takoto au ki runga i te taua timeni. I reira kua akaoki atu te au kati iaku ki te opati o te tangata  uiui. “Ka taina ainei koe i teianei?” kua ui mai te tangata uiui. I toku patoi akaou anga, kua moto mai aia iaku i runga i toku mata. Kua akamata toku toto i te tae. I reira kua ava atu aia ki te au kati: “Te inangaro ra aia kia ta iaia uaorai. E tuku atu iaia kia akaraia kia kore oki e ta iaia uaorai!” Kua akaokiia atu au ki te ngai tapekaanga ko au anake ua. E ono marama kua ripitiia teia au angaanga uiui tamataku i te au atianga e manganui. Kare i rauka ana te akakeuanga manako me kore te au tautaanga kia maro iaku kia akakite e e enemi au no te Au-Enua i te akaparuparu mai i toku inangaro kia akono i toku tu tiratiratu kia Iehova.

E tai marama i mua ake i toku akavaanga, kua aere mai tetai roia mei Prague mai e kua uiui mai ia matou tataki tai i to matou pupu taeake e 12. Kua ui mai aia kiaku: “Eaa taau ka rave me tomoia mai toou enua e te pa enua mei te tua Opunga mai?” “Taku rai i rave ana i te tamaki mai anga teia enua i te USSR kapiti mai ia Hitler. Kare oki au i tamaki ana i te reira taime, e kare rai au e tamaki atu i teianei no te mea e Kerititiano oki au e ka vai neutara katoa rai au. I reira kua akakite mai aia kiaku: “Kare matou e reka ana i te Au Kite o Iehova. Ka inangaro matou i te au vaeau e ua ake ka tamaki mai te pa enua mei te tua Opunga mai ia matou, e ka inangaro matou i te au vaeau kia akarangatira i to matou pupu angaanga moni i te tua Opunga.”

Ia Tiurai 24, 1953, kua aratakiia atu matou ki roto i te ngai akavaanga. E taki tai i te taime, kua kapikiia matou 12 ra ki mua i tetai pupu no te au akavanui. Kua akono matou i te tuatau kia oronga i tetai akakite anga no runga i to matou akarongo. I muri ake i ta matou au paupauanga ki te au akaapaanga pikikaa tei tukunaia mai kia matou, kua tu tetai roia ki runga e kua karanga e: “E manganui toku au taime i roto i teia ngai akavaanga. Tei matauia, e maata oki te au aakianga, te tatara apa anga, e pera katoa te au roi mata. Inara ka akaruke teia au tane nei ma te ketaketa atu i to ratou aere mua mai anga.” I muri akera, kua akaapa ia matou katoatoa e 12 no te kimianga i tetai ravenga kia patoi atu i te Au-Enua. Kua akautungaia au e toru mataiti e kua ruti pouroa atu taku au apinga ki te Au-Enua.

Kare te Pakari Anga te Mataiti i Tapupu Iaku

I muri mai i te oki anga mai ki te kainga, tei raro rai oki au i te akarakaraanga a te akava muna. Noatu te reira, kua akamata akaou au i taku au angaanga teokaratiki e kua orongaia mai te akaaere anga pae vaerua i roto i to matou putuputuanga. Noatu e kua akatikaia matou kia noo i roto i to matou are tei raveia oki, koi akaoki uaia maira te reira e te ture kia maua e 40 mataiti i muri mai, i muri ake i te inga anga te Komuniti.

Kare toku tupuanga i roto i te are auri e ko te mea openga ia i roto i toku pamiri. E toru ua rai oku mataiti i te noo mai anga ki te kainga kua kapikiia mai a Eduard no te angaanga i roto i te vaeau. No tona akava ngakau tereniia e te Pipiria, kua patoi atu aia e kua tiriaia ki roto i te are auri. I te au mataiti i muri mai, kua aere katoa taku utaro tamaroa, ko Peter, na roto i taua tupuanga rai, noatu tona oraanga apikepike i te pae kopapa.

I te 1989 kua pueurikiriki ke te akaaereanga o te Komuniti i Tekorovakia. Mei teaa tikai toku mataora e i muri ake i tetai araianga e a ngauru mataiti, kua rauka ua iaku i te tutu aere mei tera are ki tera are! (Angaanga 20:20) Tei akatikaia mai e toku oraanga i te pae kopapa, kua rekareka au i teia tu angaanga. E 98 au i teianei, kare toku oraanga pae kopapa i aite mei taua taime rai i mua ana, inara te mataora nei au e ka rauka rai iaku i te tutu aere ki te au tangata no runga i te au taputou kaka a Iehova no te tuatau ki mua.

Ka rauka iaku i te tare e 12 komono o te au enua tuketuke e rima tei tutara ana i rungao i toku taoni. Kua kapitiia mai te au aronga tutara viivii kino, te au peretiteni, e tetai ariki. Kare i rauka ana i tetai ia ratou i te oronga mai i tetai ua atu pauanga mutu kore no te au maki te tamanamanata ra i te au tangata i raro i ta ratou tutara anga. (Salamo 146:3, 4) Te akameitaki nei au ia Iehova e kua akatika mai aia iaku kia kite au iaia i te akamataanga o te oraanga. I reira, kua rauka iaku i te ariki i tana ravenga na roto i te Patireia o te Mesia e kia kopae i te puapinga kore o te oraanga me kare te Atua. Kua rave maroiroi au i te tutuanga i te nuti meitaki rava atu e tere atu i te 75 mataiti, e kua oronga mai te reira i tetai akakoroanga noku i roto i te oraanga, te merengoanga, e tetai manakonakoanga meitaki no te oraanga mutu kore i runga i te enua nei. Eaa atu oki taku ka pati atu? *

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 26]

I muri poto ua ake i to maua akaipoipoanga

[Tutu i te kapi 26]

Maua ko Eduard i te akamataanga o te 1940

[Tutu i te kapi 27]

Akakitekite anga i te uruoaanga i Brno, 1947