Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Ko Iehova To Tatou Tauturu

Ko Iehova To Tatou Tauturu

Ko Iehova To Tatou Tauturu

“No ko ia Iehova ra te tauturu iaku, ko tei anga i te au rangi e te enua.”​—SALAMO 121:2.

1, 2. (a) Eaa ka karangaia ai e ka anoano tauturu tatou pouroa i te au taime? (e) Mei teaa ra to Iehova tu ei Tauturu?

KOAI i rotopu ia tatou kare roa e anoano ana i te tauturu? Ko te tika ka anoano tatou pouroa i te tauturu i te au taime​—i te akono i te au manamanata maata, i te tamou marie i te ngereanga mamae, i te akakoromaki i te au timataanga pakari. Me anoano i te tauturu, e uri putuputu ana te tangata ki tetai taeake takinga meitaki. Penei na te akono kapiti anga i te apainga ma taua tu taeake ra e akamama mai i te pange anga. Inara e iti ua ta te oa tangata ka rauka i te tauturu. Pera katoa, penei kare e rauka ua rai i etai ke i te ariu mai me anoanoia te tauturu.

2 Inara, te vai ra, tetai Tauturu tei iaia te mana kotinga koreia e te au ravenga. Pera katoa, te akapapu maira aia e kare roa aia e akaruke ia tatou. Koia oki Tei akatakaia mai e te tata taramo tei akakite ma te irinaki pu tikai e: “No ko ia Iehova ra te tauturu iaku.” (Salamo 121:2) Eaa ra teia tata taramo i irinaki ei e ka tauturu a Iehova iaia? Kia pau i tera uianga, ka makitoro marie ana tatou ia Salamo 121. Na te rave anga i te reira e tauturu ia tatou kia kite e eaa katoa tatou ka akara ai ma te irinaki tikai kia Iehova ei Tauturu no tatou.

E Tumu Papu no te Tauturu

3. I akara nga mata o te tata taramo ki teea au tuaivi, e no teaa ra?

3 Kua akamata te tata taramo na te taiku anga i to Iehova taoonga no te anga mai anga ei tumu no te irinakianga: “E akara ainei toku mata ki te au tuaivi? E rauka ainei te tauturu iaku i reira? No ko ia Iehova ra te tauturu iaku, ko tei anga i te au rangi e te enua.” (Salamo 121:1, 2) Kare te mata o te tata taramo i akara ki tetai ua atu tuaivi. I te tata angaia teia au tuatua nei, te vai ra te iero o Iehova i Ierusalema. Taua oire ra, tei akanooia ki runga i te au tuaivi teitei o Iuda, ko te ngai nooanga akatutuia o Iehova. (Salamo 135:21) Penei kua akara nga mata o te tata taramo ki te au tuaivi o Ierusalema te ngai i akatuia ai te iero o Iehova, ma te irinaki tikai i te akara anga kia Iehova no te tauturu. Eaa te tata taramo i papu ei e ka rauka ia Iehova i te tauturu iaia? No te mea Koia oki “tei anga i te au rangi e te enua.” Tera te aiteanga, te karanga ra te tata taramo e, ‘E mea papu e kare e rauka i tetai apinga i te arai i te mana ririnui o Tei Anga mai mei te tauturu iaku!’​—Isaia 40:26.

4. Akapeea te tata taramo i te akaari anga e te kite ua maira rai a Iehova i te au anoano o tona iti tangata, e no teaa te reira i riro ei ei manako pumaana?

4 Aru mai kua akamarama te tata taramo e te kite ua maira rai a Iehova i te au anoano o tona au tavini: “Kare aia e tuku ua i to vaevae kia paeke ua ana: kare tei tiaki ia koe e varea e te moe. I na, ko tei tiaki ia Iseraela ra, kare ïa e varea e te moe, kare oki e moe.” (Salamo 121:3, 4) Kare e tika i te Atua kia tuku ua i te aronga e irinaki ra iaia “kia paeke” me kore kia kite i te inga anga e kare ratou e tu akaou mai. (Maseli 24:16) No teaa ra? No te mea mei te tiaki mamoe rai a Iehova e ara pu ua ra i te tiaki i tana mamoe. Kare ainei tera i te manako pumaana? Kare roa e atianga e topiri ana aia i tona nga mata ki te au anoano o tona iti tangata. Ko ratou te tumu o tona matakiteanga i te po e te ao.

5. Eaa i karangaia ai e “tei te rima katau” a Iehova?

5 Ma te irinaki tikai e ko Iehova te Paruru tiratiratu o tona iti tangata, kua tata te tata taramo: “Ko Iehova te tiaki ia koe: ko Iehova to maru i to rima katau ra. Kare koe e taia i te rā i te ao, e te marama i te po.” (Salamo 121:5, 6) No tetai tangata tutaka e aere ra na raro ua i te Itinga Rotopu, ka riro tetai ngai maru ei paruruanga meitaki mei te ra vera. Mei te maru rai a Iehova ki tona iti tangata, i te paruru anga ia ratou mei te kino maata o te tumatetenga. Ka akara ana e te karangaia ra e “tei te rima katau” a Iehova. I te tamakianga o te tuatau taito, kare te rima katau o te vaeau e paruruia ana e te paruru, tei mouria ki roto i te rima kaui. Penei ka oronga tetai taeake tiratiratu i te paruruanga na te tu anga ki te rima katau o te vaeau. Te papa ua ra rai a Iehova mei taua tu taeake ra, i te tu tiratiratu ua anga ki te pae i tona aronga akamori, i te tauturu ia ratou.

6, 7. (a) Akapeea te tata taramo i te akapapu anga mai kia tatou e kare roa a Iehova e akamutu i te tauturu i tona iti tangata? (e) Eaa tatou ka ariki ei i te irinakianga o te tata taramo?

6 Ka akamutu ainei a Iehova i te tauturu i tona iti tangata? Kare roa tera manako e tupu. Kua taopenga te tata taramo: “Na Iehova koe e tiaki i te au kino katoa ra; nana e tapapa i to vaerua. Na Iehova e tiaki i to aere anga atu, e to oki anga mai, i teianei, e tuatau ua atu.” (Salamo 121:7, 8) Ka akara ana e kua neke te tangata tata i te akaketaketaanga mei teianei ki te tuatau ki mua. I muao, i roto i te irava 5, kua tuatua te tata taramo: “Ko Iehova te tiaki ia koe.” Inara i roto i teia au irava nei, kua tata te tata taramo e: “Na Iehova e tiaki ia koe.” No reira te akapapuia maira ki te aronga akamori e ka aere ua atu rai ta Iehova tauturu ki te tuatau ki mua. Noatu ka aere ratou kiea, noatu eaa ta ratou kino ka kite, ka vai ua atu rai tona rima tauturu ia ratou.​—Maseli 12:21.

7 E tikai, kua irinaki tikai te tangata tata o Salamo 121 e te akara maira te mana katoatoa Tei Anga mai i tona au tavini ma te tu maru o tetai tiaki mamoe akono e te tu matakite o tetai tiaki e ara ua ra. E tumuanga tau ta tatou kia ariki i te irinakianga o te tata taramo, no te mea kare a Iehova e tu ke ke ana. (Malaki 3:6) Ko te aiteanga ainei o teia e ka rauka ua rai ia tatou te paruruanga i te pae kopapa? Kare, inara me akara ua rai tatou kiaia ei Tauturu no tatou, ka paruru aia ia tatou mei te au apinga pouroa ka takino ia tatou i te pae vaerua. Te tau ua ra kia ui e, ‘Akapeea ra a Iehova me tauturu ia tatou?’ Ka akara tatou e a au mataara tana e rave ana. I roto i teia atikara, ka uriuri tatou e akapeea aia i te tauturu anga i tona au tavini i te au tuatau Pipiria. I roto i te atikara e aru mai nei, ka akamanako tatou e akapeea aia i te tauturu anga i tona iti tangata i teia tuatau.

Tauturu mei te Au Angera

8. Eaa i kore ei e poitirere anga e te manako maata maira te au angera i te oraanga o to te Atua au tavini i te enua nei?

8 E mirioni e te mirioni ua atu au angera i raro i ta Iehova akatereanga. (Daniela 7:9, 10) Te akono tiratiratu ra teia au tamariki vaerua i tona anoano. (Salamo 103:20) Kua kite meitaki ratou e aroa maata to Iehova no tona au tangata akamori e te inangaro ra aia i te tauturu ia ratou. Kare e poitirere anga e, te manako maata maira te au angera i te oraanga o to te Atua au tavini i te enua nei. (Luka 15:10) Papu, i reira, e ka rekareka roa te au angera kia taangaangaia e Iehova ei tauturu i te tangata. Na teea au mataara i taangaanga ai a Iehova i te au angera ei tauturu i tona au tavini tangata i te au tuatau taito?

9. Oake mai i tetai akaraanga e akapeea te Atua i te akamana anga i te au angera kia paruru i te au tangata tiratiratu.

9 Kua akamanaia te au angera e te Atua kia paruru e kia akaora i te au tangata tiratiratu. Kua tauturu e rua nga angera ia Lota e tana nga tamaine kia ora i te akapouanga o Sodoma e Gomora. (Genese 19:1, 15-17) Kua ta te angera okotai e 185,000 vaeau o Asura e tamataku maira ia Ierusalema. (2 Ariki 19:35) Te titiri angaia a Daniela ki roto i te vaarua riona, kua ‘tono mai a Iehova i tana angela, e kua topiri i te vaa o te au liona.’ (Daniela 6:21, 22) Kua tatara mai tetai angera i te apotetoro ko Petero mei roto i te are tapekaanga. (Angaanga 12:6-11) E maata te au akaraanga ke e taiku maira te Pipiria no te tauturuanga a te angera, te akapapu mai i ta te Salamo 34:7 e tuatua ra: “Te patia nei te Angela a Iehova i te puakapa, e pini ua ake te aronga i mataku iaia, e kua akaora ia ratou.”

10. Akapeea a Iehova i te taangaanga anga i tetai angera kia akamaroiroi i te peroveta ko Daniela?

10 I tetai atianga, kua taangaanga a Iehova i te au angera kia akamaroiroi e kia akaketaketa i te au tangata tiratiratu. Ka kiteaia tetai akaraanga umere i roto ia Daniela pene 10. I taua taime ra, kua vaitata rai a Daniela i te 100 mataiti. Kua taitaia tikai te peroveta, no te turanga tanea o Ierusalema e te taroaroa i te patu akaou anga i te iero. Kua manamanata katoa aia i muri ake i te kite anga i tetai orama rikarika. (Daniela 10:2, 3, 8) Kua tuku aroa mai te Atua i tetai angera kia akamaroiroi iaia. E maata, ta te angera akamaara anga ia Daniela e te “akaperepere maataia ra” aia i roto i te mata o te Atua. Tei tupu? Kua akakite te peroveta pakari ki te angera: “Kua akamaroiroi mai oki koe iaku.”​—Daniela 10:11, 19.

11. Eaa tetai akaraanga tei taangaangaia te au angera kia akatere i te angaanga tutu anga i te tuatua meitaki?

11 Kua taangaanga katoa a Iehova i te au angera kia akatere i te tutu anga o te tuatua meitaki. Kua taki tetai angera ia Philipa kia tutu ia Karaiti ki tetai eunuka Etiopia, tei papetitoia i reira. (Angaanga 8:26, 27, 36, 38) I muri poto mai, kua anoano te Atua kia tutuia te tuatua meitaki ki te au Kenitara tei kore i peritomeia. Na roto i te orama, kua mama atu tetai angera kia Korenelio, e Kenitara mataku i te Atua, e kua akakite kiaia kia tiki i te apotetoro ko Petero. I te kitea anga a Petero e te au karere a Korenelio, kua karanga atura: “Ko Korenelio . . . i akoia mai aia e tetai angela tapu e tiki mai ia koe, e aere ki tona ngutuare, kia kite aia i taau na tuatua.” Kua aere atura Petero, e kua riro mai i reira te au Kenitara mua tei kore i peritomeia ei tuanga no te putuputuanga Kerititiano. (Angaanga 10:22, 44-48) E akamanako ana mei teaa toou manako i te kite anga e na tetai angera i tauturu ia koe kia aravei i tetai tangata tei akonoia no te ora!

Tauturu na Roto i te Vaerua Tapu

12, 13. (a) Eaa i rauka ai i te au apotetoro a Iesu kia irinaki e ka rauka i te vaerua tapu i te tauturu ia ratou? (e) Na teea mataara te vaerua tapu i te akamana anga i te au Kerititiano i te anere mataiti mua?

12 I mua poto ua ake i tona mate anga, kua akapapu a Iesu ki tana au apotetoro e kare ratou e ngere i te tauturu. Ka oronga te Metua i te “tauturu ra, koia te vaerua tapu” kia ratou. (Ioane 14:26NW) E tumuanga tau ta te au apotetoro kia irinaki e ka tauturu te vaerua tapu ia ratou. No te mea, kua ki te au Tuatua Tapu i te au akaraanga no ta Iehova taangaanga anga i te vaerua tapu, te mana ririnui roa atu e vai nei, ei tauturu i tona iti tangata.

13 E maata te au atianga, tei taangaangaia ana te vaerua tapu ei akamana i te tangata kia rave i to Iehova anoano. Kua akamana te vaerua tapu i te au Akava kia akaora ia Iseraela. (Te Au Akava 3:9, 10; 6:34) Kua akamana taua vaerua rai i te au Kerititiano i te anere mataiti mua kia tutu atu rai ma te mataku kore noatu te au tu patoianga. (Angaanga 1:8; 4:31) Kua riro to ratou manuia i te rave anga i ta ratou angaanga orometua ei akairo papu e te angaanga ra te vaerua tapu. Eaa atura te ka akamarama mai e akapeea i rauka ai i te au tangata “apii koreia e te kite kore” i te akatotoa i te karere Patireia ki te ao tei kiteaia i taua tuatau ra?​—Angaanga 4:13; Kolosa 1:23.

14. Akapeea a Iehova i te taangaanga anga i tona vaerua tapu kia akamaata atu i te marama o tona iti tangata?

14 Kua taangaanga katoa a Iehova i tona vaerua tapu kia akamaata atu i te marama o tona iti tangata. Ma te tauturu a te vaerua o te Atua, kua rauka ia Iosepha i te uri i te au moemoea totou a Pharao. (Genese 41:16, 38, 39) Na roto i tona vaerua tapu, kua akaari mai a Iehova i tona au akakoroanga ki te aronga maru kua uunaia ra mei te aronga ngakau parau. (Mataio 11:25) No reira, no runga i te au apinga ta Iehova i oronga mai “no te aronga i inangaro iaia ra,” kua karanga te apotetoro ko Paulo e: “Kua akakite maira te Atua ia tatou i taua au mea ra i tona [vaerua]: e kimi oki te [vaerua] i te au mea katoa nei, e te au mea oonu rai o te Atua ra.” (1 Korinetia 2:7-10, akaaite ia NW) Na te tauturu ua a te vaerua tapu e rauka ai i tetai tangata kia marama tika tikai i to te Atua anoano.

Tauturu mei te Tuatua a te Atua

15, 16. Eaa tei akakiteia kia Iosua kia rave kia manuia ai?

15 Ta Iehova Tuatua akauruia e “mea meitaki ei apiianga,” e ka tauturu te reira i to te Atua au tavini kia “tau tikai i te au angaanga memeitaki katoa ra.” (2 Timoteo 3:16, 17) E maata te au akaraanga a te Pipiria no runga i te tauturu angaia to te Atua iti tangata i te tuatau taito e te au tuanga o tana Tuatua tei tataia.

16 Tauturu te au Tuatua Tapu i te oronga mai i te aratakianga tau no te aronga akamori i te Atua. I te oronga angaia kia Iosua te apainga no te arataki anga ia Iseraela, kua akakiteia kiaia: “Auraka teianei buka ture kia taka ke atu i roto i to vaa; kia akamaara tikai ra koe i te reira i te po e te ao, kia akono koe e kia rave i tei tata katoaia i roto ra: ei reira e meitaki ei toou aerenga, e ei reira koe e manuia aroaʼi.” Ka akara e kare te Atua i taputou ana kia Iosua e ka orongaia te pakari na roto i te temeio. Mari ra, me tatau e me akamaara tikai a Iosua no runga i te “buka ture,” ei reira aia e manuia ai.​—Iosua 1:8; Salamo 1:1-3.

17. Akapeea a Daniela e te Ariki Iosia i te tauturu angaia e te au tuanga o te au Tuatua Tapu tei rauka ia ratou?

17 Kua tauturu katoa ta te Atua Tuatua i tataia i te akakite mai i tona anoano e te akakoroanga. Ei akaraanga, kua kite a Daniela, mei te au tataanga a Ieremia eaa te roa ka vai tanea ua a Ierusalema. (Ieremia 25:11; Daniela 9:2) E akamanako, katoa, eaa tei tupu i te tuatau i te tutaraanga te Ariki Iosia o Iuda. I taua tuatau ra, kua aere ke te iti tangata mei ia Iehova, e kare i rauka i te au ariki i te tata i tetai kopi o teianei Ture na ratou uaorai e i te aru i te reira. (Deuteronomi 17:18-20) Inara i te ripea angaia te iero, kua kitea mai “te buka ture,” tei manakoia e na Mose i tata. Ko teia paa te tataanga mua, tei oti i te tataia mei tetai 800 mataiti i muao. I muri ake i te akarongo anga i te tatau angaia te reira, kua kite akera Iosia e kua takake te iti tangata mei te anoano o Iehova, e kua rave te ariki i te au takainga papu i te rave i tei tataia i roto i te puka. (2 Ariki 22:8; 23:1-7) Kare ainei e taka meitaki ra e kua riro te au tuanga o te au Tuatua Tapu tei rauka ia ratou ei tauturu i te iti tangata o te Atua i te au tuatau taito?

Tauturu na Roto i te Au Taeake Akarongo

18. Eaa tatou ka karanga ai e ko Iehova te tumuanga o te tauturu a tetai tangata akamori mou i tetai?

18 Te tauturu e oronga maira a Iehova te na roto putuputu maira i te au taeake akarongo. E tika tikai e, me tauturu tetai tangata akamori mou i tetai ko te Atua te tumuanga o te reira. Eaa tatou ka tuatua pera ai? E rua nga tumu. Te mea mua, te o maira te vaerua tapu o te Atua. Ka akatupu taua vaerua ra i te ua, kapiti mai i te aroa e te meitaki, ki roto i te aronga e kimi ra i ta te reira akakeuanga. (Galatia 5:22, 23NW) No reira, me akakeuia tetai o te au tavini o te Atua kia tauturu i tetai, e akapapuanga teia e te angaanga ra te vaerua o Iehova. Te rua, i angaia tatou i to te Atua tu. (Genese 1:26) Tera te aiteanga kua rauka ia tatou te tu kite i te akaata i tona au tu, kapiti mai tona takinga meitaki e te aroa. No reira me oronga tetai tavini o Iehova i te tauturu ki tetai, ko te Tumu tikai o taua tauturu ra koia oki ko tetai nona te tu e akaataia ra.

19. Kia tau ki te rekoti a te Pipiria, akapeea a Iehova i te oronga anga i te tauturu na roto i te au taeake akarongo?

19 I te au tuatau Pipiria, akapeea a Iehova i te oronga anga i te tauturu na roto i te au taeake akarongo? E akakeu putuputu ana a Iehova i tona au tavini kia oake i te akoanga ki tetai, mei te oake anga rai a Ieremia i te akoanga ora kia Baraka. (Ieremia 45:1-5) I tetai atianga, e akakeuia ana te aronga akamori mou kia oronga i te tauturu pae kopapa ki te au taeake akarongo, mei te akaari anga rai te au Kerititiano i Maketonia e Akaia i te tu maoraora i te tauturu i to ratou au taeake i Ierusalema. Kua tuatua te apotetoro ko Paulo e kua akatupu tikai taua tu oronga ua ra “i te akameitaki i te Atua.”​—2 Korinetia 9:11.

20, 21. I raro i teea au turanga i akaketaketaia ai te apotetoro ko Paulo e te au taeake mei Roma mai?

20 E mea umere tikai te au tataanga no runga i te tauta anga a te au tavini o Iehova kia akaketaketa e kia akamaroiroi i tetai e tetai. Akamanako ana i tetai akaraanga e o maira te apotetoro ko Paulo. I te aere anga ki Roma ei tangata tapekaia, kua aere a Paulo na te mataara maata o Roma tei matauia e ko te Ara Apio Foro. E kino tikai te tuanga openga o te tere, no te mea ka na roto te au tuitarere i te tuanga vari, akaaka ua o te enua. * Kua kite te au taeake i roto i te putuputuanga i Roma e te aere maira a Paulo. Eaa ra ta ratou ka rave? Ka tiaki ua ainei ratou ma te mareka ua i roto i to ratou au kainga i roto i te oire e tae ua mai a Paulo e oti i reira ka aere mai ei ka aravei iaia?

21 Ko te tangata tata Pipiria ko Luka, tei aru ia Paulo i taua terepu ra, te akakite maira kia tatou eaa tei tupu: “E kite akera te au taeake i reira [Roma] ia matou, kua aere maira ratou ki [“te Ngai Okooko i,” NW] Apio Foro, e te Are Tapae e Toru ra, aravei maira ia matou.” Ka rauka ainei ia koe i te akamanako i taua tu ra? Te kite anga e te aere maira a Paulo, kua aere atura tetai pupu taeake mei Roma i te aravei iaia. Te tiaki maira tetai papaki o te pupu i ko i te Ngai Okooko i Apio Foro, te ngai tapae anga matauia mei te 74 kiro mita ki vao ake ia Roma. Te toenga o te au taeake te tiaki maira i ko i te Are Tapae e Toru ra, e ngai akaangaroi mei te 58 kiro mita ki vao ake i te oire. I akapeea ra a Paulo? Kua akakite mai a Luka e: “Kite akerā Paulo ia ratou, akameitaki atura i te Atua, e maroiroi atura.” (Angaanga 28:15) Ka akamanako ana​—i te kite anga i taua au taeake ra tei tauta pakari ia ratou uaorai kia aere mai i te katoaanga o te ara kua riro ei tumu no te ketaketaanga e te pumaana kia Paulo! E koai ta Paulo i akameitaki no teia tauturu? Kua akameitaki aia i te tumu anga tikai, ko te Atua ko Iehova.

22. Eaa ta kotou irava mataiti no te 2005, e eaa te ka akamanakoia i roto i te atikara e aru mai nei?

22 Te taka meitaki ra e, te tuatua ra te au raveanga a te Atua tei tataia nona uaorai. E Tauturu akaaite koreia tikai aia. E tau rai i reira, no te Au Kite o Iehova kia rave no to ratou irava mataiti no te 2005 i te au tuatua a te Salamo 121:2: “No ko ia Iehova ra te tauturu iaku.” Inara akapeea a Iehova i te tauturu anga ia tatou i teia tuatau? Ka akamanakoia teia i roto i te atikara e aru mai nei.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 20 Te tangata atu pee o Roma ko Horace (65​—8 M.T.N.), tei aru i taua tere ra, kua tuatua no runga i te au tu mareka kore o teia tuanga o te terepu. Kua akataka mai a Horace i te Ngai Makete o Apio Foro ei ngai “ki kononinoni ua i te au mataro e te au tiaki kai penu o te are tapae.” Kua akaapa aia no runga i te “namu e te rana” e te vai “viivii.”

Maara Ainei ia Koe?

Na teea au matara ra a Iehova i te oronga mai anga i te tauturu​—

• na roto ainei i te au angera?

• na roto ainei i tona vaerua tapu?

• na tana Tuatua akauruia ainei?

• na roto ainei i te au taeake akarongo?

[Au Uianga Apii]

[Tataanga i te kapi 15]

Te irava mataiti no te 2005 koia oki: “No ko ia Iehova ra te tauturu iaku.”​—Salamo 121:2.

[Tutu i te kapi 16]

Kua akameitaki a Paulo i te Atua no te tauturu tei rauka iaia mei te au taeake i Roma