Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Eaa te Akatere Ra i Toou Tuatau ki Mua?

Eaa te Akatere Ra i Toou Tuatau ki Mua?

Eaa te Akatere Ra i Toou Tuatau ki Mua?

“KARE te au tangata i riro mai ei au pu no to ratou tupu anga openga i tetai ua atu manu,” i tata mai ei te tangata ko John Gray tei irinaki i te apinga tupu ua. E manako tuke ra ta te tangata tata ko Shmuley Boteach i akakite mai i roto i tana puka An Intelligent Person’s Guide to Judaism. Te karanga ra aia: “Kare te tangata i te manu, e no reira te akatere ua ra rai i tona uaorai tupu anga openga.”

E manganui te au tangata te ariki ra ia Gray e te irinaki anga e na te au mana akatere koreia o te natura e akatere ra i te tupu anga openga o te ngutuare tangata. Ko tetai pae te manako ra i te tangata ei mea angaia na te Atua tei orongaia mai te kite kia rauka i te akatere i tona uaorai tuatau ki mua.

Te manako ra etai pae e kua akatereia to ratou tuatau ki mua e te au tangata mana ririnui. Kia tau ki te tangata tata ko Roy Weatherford, “te maata anga o te au tangata i roto i teianei ao​—te maata anga tikai o te au vaine i roto i te tuatua enua—​kare e . . . mana me kore te akatere anga i rungao i to ratou uaorai oraanga no te au tumu anga tika tikai no te takinga kino anga e te ravenga akakinoanga tangata.” (The Implications of Determinism) E manganui tei kite i ta ratou au moemoea no tetai tuatua mataora ki mua i te akakinoia anga e te taemoemo poritiki me kare te au mana vaeau.

Te manako puapinga kore ua ra tetai aronga i roto i te tuatua enua no te mea kua manako ratou e na te au mana ririnui natura i akatere i to ratou tupu anga openga. “Kua inangaro tikai te au Ereni taito,” i karanga ai a Boteach, “i te manako e e puapinga kore ua te manakonakoanga i te mea e kare e rauka i te tangata i te autu i te akakoro takere anga i te tupu anga openga.” Kua manako ratou e kua ikiia te tupu anga openga o te au tangata ravarai e te au atua vaine manako koreia. Ta ratou e irinaki ra e, na teia au atua vaine e iki ana e aea tetai tangata e mate ei e pera katoa oki mei teaa te maata o te taitaia e te mamae tana ka akakoromaki i roto i tona oraanga.

E mea matauia te irinaki anga e te akatereia ra to tetai tangata tupu anga openga e tetai mana ririnui i teia tuatau. Ei akaraanga, e manganui te au tangata te irinaki ra i te Kismet, me kare tei tuatuaia. Te karanga ra ratou e kua akakoro takere te Atua i te tupu anga a te au angaanga katoatoa a te tangata e te tuatau no te mateanga o tetai tangata. Te vai katoa ra te apiianga no te predestination, te akamaata ra i te manako e “te ora anga maata roa atu me kore te akautunga anga o te au tangata tataki tai kua akanoo takereia ana” e te Atua Mana Katoatoa. E manganui te au Kerititiano akatutu te aru ra i teia apii anga.

Eaa ra toou manako? Kua akanoo takereia ainei toou tupu anga openga e te au mana ra kare e rauka ia koe i te akatere ra? Me kore te vai ra ainei te tika i roto i te au tuatua a te tangata tata tua Papaa ko William Shakespeare, tei tata e: “Kua riro ana te au tangata i etai taime ei au pu i tei tuatuaia no ratou ra”? E akamanako e eaa ta te Pipiria e karanga ra no runga i teia tumu nei.