Te Au Puapinga o te Akatupu i te Au

KA MATE a Ed, e e makitakita tikai to Bill iaia. E rua ngauru mataiti i mua atu, kua rave a Ed i tetai ikianga tei akangere ia Bill i tana ngai angaanga, e kua akatakake te reira i teia nga taeake piri tikai i mua ana. Teianei te tamata ra a Ed i te tataraara kia rauka iaia i te mate au ua. Kareka ra, kare a Bill, e ariu atu ana.

Vaitata i te 30 mataiti i muri mai ia Bill e vaitata atura i te mate, kua akamarama aia e eaa aia i kore ei e akakore atu. “Kare i te mea tau ta Ed i rave ki tona taeake meitaki tikai. Kare au i inangaro ana i te akaau i muri ake i te rua ngauru mataiti. . . . Penei kua tarevake au, inara ko toku manako rai tera.” *

Kare te au manamanata uaorai e taopenga ua ana ki te kino, tera ra e putuputu ana te reira i te tamamae me kore i te akariri i te tangata. E akamanako ana i tetai tangata mei to Ed rai tona manako. Te kite anga e kua akatupu tana ikianga i te kino, penei ka noo ua taua tangata ra ma te akavangakau kino e te ngere maata. Inara, kua mamae tikai aia i te akamanako anga e kua titiri ua tona oa akamoupuku i to raua pirianga taeake mei te teita ra.

Inara, ko tetai tangata tei aite tona manako mei to Bill, ka manako iaia uaorai e e tangata akaenemi kite kore uaia aia e penei ka akariri e ka akamoupuku takiri. Kiaia oki, kua kite meitaki ua tona taeake o mua ana e penei kua akakoro rai i te akatupu i te kino. Te maataanga i te taime, me e manamanata tetai i rotopu i nga  puke tangata, kua papu tikai i tetai e tetai e kua tika aia e no tetai mai te apa katoatoa. No reira, kua tamaki atura nga taeake tokorua o mua ana ia raua uaorai, i na te reira tuatua ai.

Rave ua atu rai raua i te tamaki ki te au ravenga tamaki muteki ua​—ka uri ke ua tetai me aere mai tetai na te pae, e ka kopae atu tetai i tetai me aravei i roto i tetai pupu. Ka akara takara ua atu tetai i tetai, mei te ngai mamao mai, me kore ka akara matariki ua atu ma te riri e te makitakita. Me ka tuatua ake raua, e au tuatua riri tikai ta raua me kore e au tuatua akakino tamamae anake mei te matipi rai te kokoi.

Inara, noatu te akaraanga e te patoi takiri ra raua i tetai e tetai, penei te rotai ra raua i tetai au mea. Penei ka ariki raua e e au manamanata kino to raua e e mea tangi te takake anga mei tetai taeake piri vaitata. Te mamae ua ra paa tetai e tetai i te kino tei tupu, e te kite ra e ka inangaroia te rapakau i te reira. Koai ra te ka akono na mua i taua pirianga kino ra e te akatupu i te au? Kare okotai i inangaro.

E rua tauatini mataiti i topa akenei, i tetai au taime kua tupu ana te au tauetonoanga pakari ki te au apotetoro a Iesu Karaiti. (Mareko 10:35-41; Luka 9:46; 22:24) I muri ake i tetai taumaro anga o ratou, kua ui atura a Iesu: “I tauetono ana kotou i te aa i te arataa?” Muteki iora i te akama, kare okotai ia ratou i pau atu. (Mareko 9:33, 34) Na te au apiianga a Iesu i tauturu ia ratou kia akaau. Kua tauturu tana akoanga, e ta tana au apotetoro, i te tangata kia akakore i te au kaitamaki anga e kia ripea i te au pirianga oa tei kino. Ka akara tatou e akapeea.

Tauta i te Akatupu i te Au

“Kare au e inangaro i te tuatua ki tera tangata. Kare roa au e inangaro, kia kite akaou iaia.” Me kua tuatua akapera ana koe i tetai tangata, ka anoanoia koe kia akono atu i te reira, mei ta te au irava Pipiria ka aru mai e akaari maira.

Kua apii a Iesu: “E teianei, kia apai koe i taau apinga oronga ua ki te atarau, e kua manako iora koe i reira e, e ara ta to taeake ia koe na: Vaio atu i to apinga i mua i te atarau, e akamata i te aere e ongi i to taeake.” (Mataio 5:23, 24) Kua tuatua katoa aia: “E kia takinga-kino to taeake ia koe, e aere e akakite atu i tana apa korua anake ua.” (Mataio 18:15) Noatu kua akariri koe i tetai tangata me kua akariri mai tetai tangata ia koe, te akaketaketa maira te au tuatua a Iesu i te anoano maata noou kia tuatua viviki atu ki tera tangata i taua mea ra. Kia rave koe i te reira “ma te ngakau maru.” (Galatia 6:1) Te akakoroanga o taua tuatua ra koia oki, kare i te maani kotoeanga ei paruru i toou turanga me kore ei maro i toou enemi kia tataraara mai, mari ra kia akatupu i te au. Te angaanga ra ainei teia akoanga Pipiria?

E tangata akaaere a Ernest i roto i tetai opati maata. * No te au mataiti e manganui, i roto i tana ngai angaanga e umuumuia ana aia kia akono i te au mea ngata ma te au tu tangata e kia akono marie i te au pirianga meitaki ma ratou i te angaanga. Kua kite ana aia e mei teaa te viviki i te au kaitamaki anga uaorai me tupu mai. Kua karanga aia: “E manamanata ana au ma etai atu i tetai au taime. Inara me tupu teia, e noo ana au ki raro ma tera tangata i te uriuri i te manamanata. E aere tika kia ratou. E aro atu ia ratou, ma te akakoroanga kia akatupu i te au. Kare roa e puapinga kore ana.”

No te au tu peu tukeke mai e manganui to Alicia au taeake, e kua tuatua aia i teia: “Tetai au taime me tuatua au i tetai apinga, e oti ka kite rai au e kua akariri au i tetai tangata. E aere ana au e tatara ara ki tera tangata. Penei e putuputu roa taku tatara ara inara noatu kare tetai mai tangata i akariri, e reka ana ra oki au i te reira. Kua kite au i reira e kare e manamanata.”

 Autu Anga i te Au Araianga

I roto ra i te au tauetonoanga uaorai, e tamanamanata putuputuia ana te mataara ki te au, e te au araianga. Kare koe i tuatua ana e: “Eaa ko au ei te mea mua ka akaau? Nana i akatupu i te manamanata.” Me kore ra i aere ana koe ki tetai tangata i te akaau i tetai manamanata e kua karanga mai tera tangata e: “Kare aku apinga e tuatua atu kia koe”? E akapera mai ana tetai aronga no te mea kua mamae to ratou manako ngakau. Te karanga ra a Maseli 18:19: “Te taeake ra kia riri, e tau ïa i te oire ketaketa; e to ratou taumāro anga, e tau i te tamou auri o te punanga ra.” No reira e akamanako rai i te manako ngakau o tetai mai tangata. Me kopae mai aia ia koe, e tiaki no tetai tuatau poto e oti ka tamata akaou ei. I reira penei ka tuera mai te “oire ketaketa” e ka akaateaia te “tamou auri” mei te ngutupa o te akaongi anga.

Tetai araianga ke ki te au penei ka o mai to tetai tu akangateitei uaorai. Ki tetai au tangata, e mea akama tikai te tatara ara me kore te tuatua atu ki te enemi. E mea tau te manako akangateitei uaorai, inara ka riro ainei te patoi anga i te akatupu i te au i te akameitaki atu i te akangateitei uaorai o tetai tangata me ka akameangiti mai ainei i te reira? Ka tika ainei e te uuna ra tikai te manako akangateitei uaorai i te parau?

Te akaari maira te tangata tata Pipiria ko Iakobo e e pirianga to rotopu i te vaerua tauetono e te parau. I muri ake i te akakite pu anga i te “tamaki” e te “tauetono” e akatupu ra tetai au Kerititiano i rotopu ia ratou uaorai, kua akakite atu rai aia: “E patoi mai te Atua i te aronga nengonengo, e oronga maira i te aroa ua i te aronga akaaka.” (Iakobo 4:1-3, 6) Akapeea te tu nengonengo, me kore te parau, i te arai anga i te akatupuanga au?

Te akavare ra te parau i te tangata, kia irinaki e e meitaki atu ratou i etai ke. Te manako ra te aronga nengonengo e e mana to ratou i te akava atu i te tu akono tau o to ratou tangata tupu. Na teea mataara? Me tupu te au maroanga, i te maataanga i te taime i to ratou manako kua puapinga kore rai to ratou aronga patoi, kare e manakonakoanga e ka meitaki mai. Ka akakeu te parau i tetai au tangata kia akava i te aronga tei tuke mei ia ratou e kare e tau kia akamanakoia atu, e kare katoa e tau i te tataraara atu. No reira, te akatika putuputu ra te aronga akakeuia e te parau i te au kaitamaki anga kia tupu ua atu ma te kore e takore rava atu i te reira.

Mei te arai e tapu ra i te au apinga akaoro i runga i te mataara maata, ka tapu putuputu katoa te parau i te au takainga e taki atura ki te au. No reira me kite koe e te patoi ra koe uaorai i te au tautaanga kia akatupu i te au ki tetai, penei kua oria koe e te parau. Akapeea koe e autu ei i te parau? Na te akatupu anga i tetai tua tuke mai i te reira​—koia oki te tu akaaka.

Rave i Tetai Tua Mai

Te akamaroiroi maata maira te Pipiria i te tu akaaka. “Te tutaki o te taakaaka e te mataku ia Iehova ko te apinga nui ïa, ko te ngateitei ïa, ko te ora ïa.” (Maseli 22:4) Ia Salamo 138:6, ka tatau tatou i te manako o te Atua no runga i te au tangata akaaka e te aronga nengonengo: “Teitei ua rai a Iehova, ka akono mairai aia i tei akaaka; kareka te nengonengo ra, ei te mamao ke aia e akara mai ei.”

Manganui te tangata e akaaite ana i te tu akaaka ki te taakamaanga. I te akaraanga te manako ra te au tutara na teia mataara. Noatu te kauraro ra te pa enua katoa ki to ratou anoano, te emi ra ra te au arataki poritiki i te akatika akaaka ua e kua tarevake ratou. E nuti maata tikai me rongoia tetai arataki i te tuatua e, “Te tataraara atu nei au.” Kare i roa akenei i te tataraara anga tetai opita kavamani i mua ana no tona autu kore i roto i tetai tumatetenga kino, kua riro tana tuatua ei tumu tuatua maata i roto i te nuti.

Akara ana akapeea tetai tikitinari i te akataka anga i te tu akaaka: “Ko te tu akaaka me kore ko te manako moraro i tetai uaorai . . . ko tetai tua mai ia i te parau me kore i te nengonengo.” No reira te akataka maira te tu akaaka i to tetai tangata manako iaia uaorai, kare i to etai ke manako iaia. Kare te akatika akaaka anga i tona au tarevake e te pati ngakau tae anga kia akakoreia mai te ara e taakama i tetai tangata; mari ra, ka akameitaki atu te reira i tona ingoa meitaki. Te akakite maira te Pipiria: “Ko te ngakau parau ra, to te mate ra na mua, ko te akaaka ra, to te akangateitei ra na mua.”​—Maseli 18:12.

 No te aronga poritiki kare e tataraara ana i to ratou au tarevake, kua karanga tetai tangata e: “Ko te mea taitaia ra i te akaraanga te manako ra ratou e e akairo tu paruparu te akatika e kua tarevake. Kare roa te aronga paruparu e te tukatau kore e karanga ana e, ‘Te tataraara atu nei au.’ Ko te aronga ngakau maroiroi ua e te toa te kare e ngaro ana to ratou akangateitei uaorai no te karanga anga e, ‘Kua tarevake au.’” E tika katoa te reira no te aronga kare e mana poritiki. Me tauta pakari koe i te mono i te parau ki te tu akaaka, ka meitaki maata roa atu toou manakonakoanga no te au i roto i tetai tauetonoanga uaorai. Akara ana i akapeea tetai ngutuare tangata i kite ei i teia tuatua mou.

Kua akatupu tetai taumaroanga i te manamanata i rotopu ia Julie raua ko tona tungane ko William. Kua riri tikai a William ia Julie raua ko tana tane, ko Joseph, e kua akamotu takiri aia i te piri atu kia raua. Kua akaoki katoa aia i te au apinga aroa pouroa ta Julie raua ko Joseph i oake nana i te au mataiti i aereia mai ana. I te au marama i aereia, kua mono atu te riri otooto i te pirianga vaitata ta teia tungane e te tuaine i rekareka ana.

Inara, ko Joseph, kua manako aia e taangaanga ia Mataio 5:23, 24. Kua tauta aia i te aravei atu i tona taokete na roto i te tu maru e kua tuku i te au reta tei tataraara atu aia no te akariri atu iaia. Kua akamaroiroi a Iosepha i tana vaine kia akakore i te ara a tona tungane. Kare i roa, kua kite a William e te inangaro tikai ra a Julie raua ko Joseph i te akatupu i te au, e kua maru mai i reira tona tu. Kua aravei atu a William raua ko tana vaine ia Julie raua ko Joseph; kua tataraara ratou pouroa, kua takave, e kua akataeake akaou.

Me te inangaro ra koe i te akakore atu i tetai kaitamakianga uaorai ki tetai tangata, e akono marie i te au apiianga Pipiria e e tauta i te akatupu i te au ki taua tangata ra. Na Iehova koe e tauturu. Ta te Atua i akakite ki to Iseraela ka tupu tika te reira kia koe: “Angairi koe i akarongo mai ki te au akauenga naku! Kua riro ïa toou au mei te vai tae ra.”​—Isaia 48:18.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 7]

Maataanga i te taime ka akaoki akaou mai te tataraara anga i te au pirianga au