Kua Autu a Samasona ma te Ririnui o Iehova!

KUA nanaoia atura tona nga mata e te aronga ekaikai tei opu iaia e kua tuku atu iaia kia angaanga pakari. I reira kua apai mai ratou iaia ki vao mei te are auri ki roto i tetai iero peikani ei akanavenave anga na te urupu tangata. Kua akaariari ratou iaia i mua i te aronga akarakara e tauatini ua atu e kua aviri ratou iaia. Kare te tangata mouauri i te tangata kino me kore i te akaaere no tetai pupu vaeau enemi. E tangata akamori ra aia no Iehova e kua tavini aia ei akava i Iseraela no tetai 20 mataiti.

Akapeea ake a Samasona​—ko te tangata tumutumu roa atu i te pae kopapa tei ora ana​—i taopenga mai ei ki roto i tetai turanga taakama anga tikai? Ka akaora ainei teia ririnui tuke maata iaia? Eaa te muna o to Samasona ririnui? Eaa, me e apinga rai tetai, ta tatou ka tamou mai mei tona tua oraanga?

Nana e “Akamata i te Akaora ia Iseraela”

Kua rauka i te au tamariki a Iseraela tetai tuatua enua no te ariu ke anga mei te akamori mou. No reira ia ratou e “rave akaou iora i te kino ki mua i te aroaro o Iehova; e kua tuku aturā Iehova ia ratou ki te rima o te Philiseti, e a akera ngauru anga i te mataiti.”​—Te Au Akava 13:1.

Kua akamata te tua o Samasona i te mama mai anga te angera a Iehova ki tetai vaine akaipoipo pa a tetai tangata Iseraela ko Manoa te ingoa e kua akakite atu kiaia e ka anau aia i tetai tamaroa. “Auraka rava ra ei reta e tae ki runga i tona mimiti,” i ikuiku atu ei te angera kiaia, “ei Nazira oki tenana tamaiti na te Atua mei te kopu mai: e nana e akamata i te akaora ia Iseraela i te rima o te Philiseti ra.” (Te Au Akava 13:2-5) I mua ake i to Samasona to ia anga, kua akakoro a Iehova e e angaanga takake ta Samasona ka rave. Mei te taime tikai o tona anau anga, ka riro mai aia ei tangata Nazira​—ko tetai tei ikiia no tetai tu angaanga tapu takake roa.

“Kua Tau Rava Aia Iaku”

Ia Samasona e tupu ua atura, “kua akameitaki mairā Iehova iaia.” (Te Au Akava 13:24) I tetai ra kua aere mai a Samasona ki tona metua tane e tona metua vaine e kua karanga atu: “Kite akenei au i tetai vaine i Timenata no te au tamaine a te Philiseti: e teianei, e tiki korua iaia ei vaine naku.” (Te Au Akava 14:2) Akamanako ana i to raua poitirere. Kare i tauta i te akamatara mai ia Iseraela mei te nga rima o te aronga taomi, kua inangaro ra ta raua tamaiti i te akatupu i tetai pirianga akaipoipo kia ratou. Te apai  anga i tetai vaine akaipoipo mei roto mai i te aronga akamori i te au atua peikani kua aati i te Ture a te Atua. (Exodo 34:11-16) No reira, kua patoi atura nga metua: “Kare ainei e vaine i roto i te au tamaine o toou ra au taeake, e i roto i toku katoa ra au tangata, ka aere ei koe e rave i te vaine no roto i te au Philiseti peritome koreia ra?” Noatu rai, kua maro atu a Samasona: “Ka tiki koe iaia naku, kua tau rava aia iaku.”​—Te Au Akava 14:3.

I teea tu i “tau rava” ua ainei teia vaine Philiseti na Samasona? Kare i te tu e e “purotu, e komakoma, e manea” oki aia, i akakite mai ei te Cyclopedia McClintock e Strong, “mari ra kua tau ua ki te akatupuanga i tetai taopengaanga, akakoroanga, me kore manakonakoanga.” Tau ua ki teea taopengaanga? Te akataka maira te Au Akava 14:4 ia Samasona e “te kimi ra aia i te ravenga i te Philiseti.” E inangaro to Samasona i roto i teia vaine no tera akakoroanga. Ia Samasona e tupu maira ei tangata mamaata, “Kua akamata maira te vaerua o Iehova i te akamaroiroi iaia,” me kore i te akakeu iaia kia rave i tetai angaanga. (Te Au Akava 13:25) No reira ko te vaerua o Iehova te ririnui akaaere i muri i ta Samasona patianga tuke ake rai no tetai vaine akaipoipo e pera katoa i tana angaanga katoa ei akava i rungao ia Iseraela. Kua rauka ainei ia Samasona te ravenga tana e kimi ra? E akamanako ana tatou na mua i akapeea a Iehova i te akapapu anga i tetai turuturuanga tu-Atua nona.

Te teretere ra a Samasona ki te oire o tana vaine akaipoipo no te tuatau ki mua, ko Timenata. “E tae atura ratou ki te au kainga vine i Timenata ra;” i karanga ai te tataanga Tuatua Tapu, “e i na, kua ngunguru maira tetai liona ou i te aravei anga iaia. Kua tae viviki maira te vaerua o Iehova ki runga iaia, e kua aae atura aia i taua liona ra.” Kua tupu mai teia akaarianga umere tikai no te ririnui i te taime ko Samasona ua to reira. Kare e aronga kite mata. Ko teia ainei ta Iehova mataara no te akapapuanga ia Samasona e ei tangata Nazira ka rauka iaia i te akatupu i tana angaanga orongaia mai e te Atua? Kare te Pipiria e akakite mai ana, inara papu e kua kite a Samasona e kare nona taua mana tuke ake rai. Papu ei kua aere mai te reira mei te Atua ra. Ka rauka iaia i te irinaki ki runga ia Iehova kia tauturu mai iaia i roto i te angaanga ki mua. Akaketaketaia e teia tupuanga ki te riona, ‘kua aere atura Samasona ki raro e kua karangaranga atura ki taua vaine ra, e tau tika atura aia [kiaia].’​—Te Au Akava 14:5-7.

I to Samasona oki atu anga i muri akera i te apai i te vaine ki te kainga, “kua tapae akera aia e akara i te kopapa o taua liona ra: e i na! e anana rango meli e te meli tei roto i taua liona ra.” I te akamaaraanga i teia, kua ui atu a Samasona i teia piri ki te au oa Philiseti e toru ngauru i tona akaipoipoanga: “E kai tei rauka mai no roto i te kaikai ra, e te venevene no roto i te taae.” Me ka rauka ia ratou i te akakite mai i te aiteanga o taua piri ra, ka oake a Samasona i te au kakau e toru  ngauru no roto ake e te kakau na vao ake no ratou. Me kare ra, ka oake i reira ratou i taua apinga rai kiaia. Kua manamanata te au Philiseti i teia piri e toru ra. I te a o te ra, kua uri ratou i te tamataku i te vaine. Kua karanga ratou kiaia: “E akanauru ake ana koe i to tane na, kia akakite mai aia kia [matou] i te piri nei; ka ka aea koe i te ai.” E kino tikai! Me e akono ana te au Philiseti i to ratou uaorai iti tangata na teia tu, e akamanako ana i te turanga kino pakari o te au Iseraela taomiia!​—Te Au Akava 14:8-15.

Ko teia vaine mataku tikai i reira kua maro atu ia Samasona kia akakite mai i te pauanga. Akaarianga i te aroa e te tiratiratu kore kia Samasona, kua viviki aia i te akakite atu ki te au oa. Kua kitea e ratou i te piri, e kua kite oki a Samasona i akapeea. Kua karanga atu aia kia ratou: “Naringa kare kotou i arote ki te puakatoro ua naku ra, kare taku piri e matara ia kotou.” Te ravenga ta Samasona e tiaki ua ra kua orongaia mai te reira. “Kua tae viviki maira te vaerua o Iehova ki runga iaia, e aere atura aia ki raro ki Asekelona, kua ta iora i te au tangata no reira e toru ngauru, e kua rave iora i ta ratou apinga, kua apai maira i te au kakau no te aronga i akakite mai i taua piri ra.”​—Te Au Akava 14:18, 19.

Kua akakeuia ainei ta Samasona angaanga i Asekelona i tona inangaro no te tutaki? Kare. E angaanga te reira na te Atua na roto i tana akaora ikiia. Na roto ia Samasona, kua akamata a Iehova i tetai ta anga ki te aronga taomi kino tikai o tona iti tangata. Ka aere ua atu rai teia oroanga. Kua tupu mai tetai atianga akaou mai i te aere mai anga a Samasona i te atoro i tana vaine.

Tamakianga Koia Anake Ua

I te oki atu anga ki Timenata, kua kite mai a Samasona e kua akaipoipoia e te metua tane o tana vaine te vaine ana ki tetai tane ke, i te irinakianga e kua makitakita a Samasona iaia. Ka kite ua ia atu e kua riri a Samasona. Kua opu atu aia i te au suoli e toru anere, e kua takai taki rua i te reira ma te komotu ai i rotopu i to ratou iku. I te tuku atu anga kia aere, kua akaka ratou i te au ngai, au kainga vine, e te olive katoa i te ai, takore anga i te au one kai maata e toru no te mataiti a te au Philiseti. Kua akaari te au Philiseti riririri i te kino tikai. Kua manako mai ratou e no te vaine a Samasona e tona metua tane te tarevake e kua tau iora ia raua ki te ai. Ta ratou tutakianga kino tikai kua akatupu i ta Samasona akakoroanga. Iaia, i reira, kua ta iora ia ratou ma te pou maata rava.​—Te Au Akava 15:1-8.

Te kite ra ainei te au Iseraela e te akameitaki ra Iehova ia Samasona e no reira kua taokotai atu kiaia kia apai mai te tutaraanga Philiseti ki te openga? Kare roa. Kia kore e manamanata, kua tono atura to Iuda e toru tauatini tangata i te opu i to te Atua arataki ikiia e kua tuku atura iaia ki tona au enemi. Inara, teia tu Iseraela tiratiratu kore, kua oronga teia tu tiratiratu kore o Iseraela kia Samasona i tetai atianga kia tamamae akaou atu i tona au enemi. Iaia e vaitata ra i te oakenaia ki te Philiseti, “Kua aere viviki maira te vaerua o Iehova ki runga iaia, riro atura nga taura i runga i tona rima mei te orongā i ka i te ai ra, matara akera tona ruru i runga i nga rima nona ra.” Kua mou mai aia i reira i tetai ivi tanga atini e kua ta atura e okotai tauatini enemi ma te reira.​—Te Au Akava 15:10-15.

I te kapikianga ia Iehova, kua karanga a Samasona e: “Naau teianei ora maata i rave io nei i te rima o to tavini nei; e ka mate ainei oki au i teianei i te kaki vai, e ka riro atu ei ki te rima o te peritome koreia nei?” Kua rongo mai a Iehova i te pure a Samasona kua pau atura i te reira. “Kua kiriti akera te Atua i tetai puna . . . , e kua inu akera aia ra, kua io akera te aʼo, kua ora atura.”​—Te Au Akava 15:18, 19.

E okotai ua o Samasona manako i te aruaruanga i tana akakoroanga, tana ta anga ki te au Philiseti. Ko te akakoroanga o tona nooanga ki te are o tetai vaine akaturi koia oki no te ta anga i te au enemi o te Atua. Kua inangaro a Samasona i tetai ngai nooanga no te po i roto i te oire o te enemi ra, e kua rauka te reira i te are o tetai vaine akaturi. Kare o Samasona manako no te akakoroanga tau kore. Kua akaruke aia i te are o te vaine ra i te turuaipo, kua rave iora i nga pa i te ngutupa o te oire e nga pou katoa e rua, e kua apai atura ki runga i te take maunga i vaitata i Heberona, mei tetai 60 kiro mita te mamao. Kua raveia teia ma te arikianga tu-Atua e te ririnui orongaia mai e te Atua.​—Te Au Akava 16:1-3.

 Te mataara i angaanga ei te vaerua tapu i roto i to Samasona oraanga e takake tikai no te au turanga tuke ake rai. Ka rauka te au tavini tiratiratu no te Atua i teia tuatau i te irinaki ki runga i taua vaerua ra rai i te akamaroiroi atu ia ratou. Kua akapapu a Iesu ki tana au pipi na Iehova e ‘oronga i te vaerua tapu i te aronga e pati atu aia ra.’​—Luka 11:13.

Eaa ra a Iehova i ‘Akaruke ei ia Samasona’?

E ope akera kua akainangaro a Samasona i tetai vaine ko Delila te ingoa. E aka inangaro tikai to te ui tutara e rima o te Philiseti i te tamate ia Samasona e kua pati atu ratou i tana tauturu. Kua aravei atu ratou ia Delila e kua tuatua atu kiaia: “E akanauru ake ana koe iaia, kia kite koe i te vairanga o tona ririnui, e te mea e raukaʼi aia ia matou.” Ei tutaki, kua oronga tatakitai atu nga ui tutara e rima kiaia ‘te au ario e tai tausani e okotai oki anere.’​—Te Au Akava 16:4, 5.

Me e au tekera te au ario ra, ko te 5,500 tekera tei orongaia e tutaki maata tikai tera. Kua tutaki a Aberahama e 400 tekera no tetai ngai tanumanga no tana vaine, e te okoanga i tetai tavini e 30 ua rai. (Genese 23:14-20; Exodo 21:32) Na te tika e i akarekareka te au ui tutara​—te au tutara no te au oire Philiseti e rima ra​—i te tu noinoi o Delila e kare i te tu tiratiratu ki tona iti tangata te akakite maira e penei e vaine Iseraela aia. Noatu te turanga, kua ariki a Delila i te tutaki.

E toru taime kua oronga a Samasona kia Delila i te au pauanga tarevake ki tana au uianga, e toru taime kua pikikaa aia iaia na te tautaanga i te oronga iaia ki tona au enemi. Inara “no te mea kua tuatua raurau atura taua vaine ra kiaia kare e rā e tivata, i te akaapoapo anga atu iaia, e mate rava akera tona ngakau i te manamanata.” I te openga ra kua akakite a Samasona i te tika​—kare roa tona rauru i varuia ana. E ua ake ka varuia, ka kore tona ririnui e ka riro mai aia mei te tangata katoa nei.​—Te Au Akava 16:6-17.

Ko te reira to Samasona topa anga. Kua maani a Delila kia o atu aia ki roto i tetai turanga kia varuia tona katu. Inara, to Samasona mana, kare tikai e tei roto i tona rouru. Tona rouru, te akatutu ua ra i tona pirianga takake ki te Atua ei tangata Nazira. I te tukuanga a Samasona iaia uaorai kia topa ki roto i tetai turanga tei akakeuia tona turanga Nazira no te varu anga i tona katu, ‘akaruke a Iehova iaia.’ I teianei kua autu te au Philiseti ia Samasona, kua akamatapoiri iaia, e kua tuku atura iaia ki roto i te are auri.​—Te Au Akava 16:18-21.

Mei teaa tikai te apiianga pakari ta teia e apii maira ia tatou! Kare ainei e ka tau tatou kia akamanako i to tatou pirianga kia Iehova ei apinga akaperepere tikai? Me ka tuku ua atu tatou i to tatou akatapuanga Kerititiano na roto i tetai ua atu mataara, akapeea e rauka ai ia tatou i te irinaki e ka akameitaki ua atu rai te Atua ia tatou?

“Kia Mate ua Atu Au i te Matenga o te Philiseti Nei”

Kua akameitaki te au Philiseti akateitei i to ratou atua ko Dagan no to Samasona autu kore anga. I te tamataoraanga i to ratou autu anga, kua arataki atu ratou i ta ratou mouauri ki te iero o Dagan. Inara kua kite a Samasona i te tumu tikai o tona topa anga. Kua kite oki aia eaa a Iehova i akaruke ei iaia, e kua tataraara a Samasona e kare i rauka ana iaia. Ia Samasona i roto i te are auri, kua akamata tona rouru i te tupu ruperupe. E tei mua aia i teianei i te au tauatini ua atu Philiseti, eaa tana angaanga ka rave?

“E taku Atu e Iehova,” i pure ei a Samasona, “e akamaara mai koe iaku, taku ïa pure ia koe, i teianei e akamaroiroi mai koe iaku nei, taku rai ïa pure ia koe, okotai akamaroiroi anga toe ko teia anake nei, e te Atua, kia tutaki ana au i te Philiseti nei i oku nei puke mata i te tutaki okotai.” I reira kua urunga aia iaia uaorai ki nga pou e rua i rotopu i mou ei taua are ra, e “kua piko iora aia ki raro kua akaope akera i te riri.” Tei tupu? “Topa iora taua are ra ki raro ki runga i te au tutara, e te tangata tini ravarai i roto ra. E maata ua atura te aronga i mate iaia i taua matenga nona ra, i tei taia e ia i te ora anga ra.”​—Te Au Akava 16:22-30.

No te ririnui i te pae kopapa, kare a Samasona i aite atu ki te au tangata. E maata tikai tana au ravenga ririnui. Inara tei puapinga roa atu, kua akamanako te Tuatua a Iehova ia Samasona e ko tetai ia o te aronga ketaketa i te akarongo.​—Ebera 11:32-34.

[Tutu i te kapi 26]

Eaa te vairanga o to Samasona ririnui?