Kia Kite i To Iehova Au Aerenga
Kia Kite i To Iehova Au Aerenga
“E akakite mai koe . . . i toou aerenga, e kia kite au ia koe.”—EXODO 33:13.
1, 2. (a) No teea ra a Mose i ariu atu mei tana i rave ra i tona kite anga i tetai tangata Aiphiti e ta ra i tetai tangata Epera? (e) Kia tau no te angaanga a Iehova, eaa ta Mose e anoano ra kia apiiia?
KUA utuutuia a Mose i roto i te ngutuare o Pharao e kua apiiia i te pakari tei akangateiteiia e te aronga rongonui o Aiphiti. Inara, kua kite a Mose e kare aia i te tangata Aiphiti. Kua anauia mai aia ki tetai nga metua Epera. I tona 40 mataiti ra, kua aere atu aia i te rave i tetai akarakara anga i tona au taeake, te tamariki a Iseraela. I tona kite anga atu i tetai tangata Aiphiti te ta ra i tetai o te ngati Epera, kare a Mose i manako kore ana. Kua taia e ia te tangata Aiphiti. Kua iki a Mose i te tua o to Iehova iti tangata e kua manako e te taangaanga ra te Atua iaia kia oronga i te akaora anga ki tona ai taeake. (Angaanga 7:21-25; Ebera 11:24, 25) Te kitenaia anga teia tupu anga, kua manako te aronga rongonui o Aiphiti ia Mose e tangata meameaau, e kua oro ke aia kia ora mai aia. (Exodo 2:11-15) Me kua taangaangaia a Mose e te Atua, kia akamatau meitaki aia ma to Iehova au aerenga. Ka rauka ainei a Mose i te apiiia?—Salamo 25:9.
2 No tera mai 40 mataiti, kua noo a Mose ei tangata tuikaa e e tangata tiaki mamoe. Kare i tuku ana iaia uaorai kia ki i te riri no te mea i te akara anga kare tona ai taeake Epera i ariki rekareka ana iaia, kua kauraro atu a Mose ki ta te Atua e akatika ra. Noatu e e manganui te au mataiti i topa e kare aia i manakoia mai ana, kua akatika a Mose ia Iehova kia akatikatika iaia. Kare i akakite ua ra i tona uaorai manako, i na i raro ake i te akakeu anga a te vaerua tapu o te Atua, kua tata aia i muri mai: “E maru maata to taua tangata ra to Mose, i to te tangata ravarai o te ao katoa nei.” (Numero 12:3) Kua taangaanga a Iehova ia Mose na roto i te au tu meitaki tikai. Me kimi katoa tatou i te tu akaaka, ka akameitaki mai a Iehova ia tatou.—Zephania 2:3.
Kua Orongaia Tetai Akauenga
3, 4. (a) Eaa te akauenga ta Iehova i oronga kia Mose? (e) Eaa te tauturu anga tei orongaia no Mose?
3 I tetai ra kua tuatua mai tetai angera ei komono no Iehova kia Mose vaitata atu ki te Maunga Horeba i runga i te Penitura Sinai. Kua akakiteia kia Mose e: “Kua akara tikai au i te mate o toku iti-tangata i Aiphiti; e kua akarongo au i to ratou aue i to ratou au akaaiteite angaanga; kua kite oki au i to ratou mamae; E i aere mai nei au ki raro nei e akaora ia ratou i te rima o to Aiphiti, e e arataki ke mai oki ia ratou i taua enua ra, ki tetai enua meitaki e te maata, e enua e taʼe a vai ua te u, e te meli.” (Exodo 3:2, 7, 8) I roto i teia tu, e angaanga ta te Atua na Mose kia rave, inara kia raveia te reira i roto i ta Iehova aerenga.
4 Kua tuatua ua atu te angera a Iehova: “E aere mai koe, i tenana, e tono au ia koe kia Pharao ra, e naau e arataki mai i toku iti-tangata, i te tamariki a Iseraela, mei Aiphiti mai.” Kua emiemi a Mose. Kare i manako ana e kua tau aia, e i roto iaia uaorai, kare aia e tau ana. Inara, kua akapapu atu a Iehova kia Mose e: “Ei vaitata katoa ïa au ia koe.” (Exodo 3:10-12) Kua akamana atura a Iehova ia Mose kia rave i te au akairo temeio te ka riro ei au akapapu anga tikai e na te Atua tikai i tono mai iaia. Kua aru mairai to Mose tuakana, ko Aarona, ei vaa tuatua. Na Iehova e apii ia raua eaa te ka tuatuaia e te ka raveia. (Exodo 4:1-17) Ka akatupu ainei a Mose i taua tukuanga angaanga ma te tiratiratu?
5. Eaa i riro ei to Iseraela tu ei akaaoanga kia Mose?
5 I te akamata anga kua irinaki te aronga pakari o Iseraela ia Mose raua ko Aarona. (Exodo 4:29-31) Inara, kare i roa ana, kua akaapa te “aronga taoonga ngati Iseraela” ia Mose e tona tuakana no te akariro anga ia ratou “ei mea viivii” i mua ia Pharao e tona au tavini. (Exodo 5:19-21; 6:9) Te akaruke anga te ngati Iseraela ia Aiphiti, kua mataku ratou i te kite atu anga i te kariota o Aiphiti e arumaki maira. Tei mua ia ratou te Tai Muramura e tei muri ia ratou te au kariota tamaki, kua manako te ngati Iseraela e kua koropiniia ratou, e kua akaapa atu ratou ia Mose. Akapeea koe me ariu atu? Noatu e kare o te ngati Iseraela poti, na roto i ta Iehova arataki anga kua raurau atu a Mose i te tangata kia teateamamao i te akaruke anga. Ei reira kua opara atu te Atua i te au vai o te Tai Muramura, e kua maro mai te papa o te tai kia rauka i to Iseraela i te aere atu na roto.—Exodo 14:1-22.
Maata Roa Atu te Maro Anga i to te Akaora Anga
6. Eaa ta Iehova i akakite maata atu i te akaue anga ia Mose?
6 I te akaue anga ia Mose, kua akakite maata atu a Iehova i te puapinga o te ingoa tu-Atua. E puapinga maata te akangateitei anga i taua ingoa e Tei akatutu maira i te reira. Te uiia atu anga no runga i tona ingoa, kua akakite a Iehova kia Mose: “Te vai nei au, ko au rai e vai nei.” Pera katoa, kia akakite atu a Mose ki te tamariki a Iseraela e: “Na te Atua o to kotou ai metua ra, ko Iehova, te Atua o Aberahama, te Atua o Isaaka, e te Atua o Iakoba, au i tono mai kia kotou nei.” Tuatua atura a Iehova: “Ko toku ïa ingoa e tuatau ua atu, e ko toku ïa akakite ki tera uki ki tera uki.” (Exodo 3:13-15) Ki tona au tavini takapini i te ao k Iehova rai te ingoa e kiteaia ra te Atua.—Isaia 12:4, 5; 43:10-12.
7. Eaa ta te Atua i raurau ia Mose kia rave noatu to Pharao tu ngakau parau?
7 Te mama anga mai i mua ia Pharao, kua akakite atu a Mose raua ko Aarona i ta raua karere na roto i te ingoa o Iehova. Inara kua karanga ngakau parau maira a Pharao: “Koai a Iehova, ka akarongo atu ei au i tona reo, ka tuku atu ei ia Iseraela? Kare au i kite ia Iehova, kare oki au e tuku ia Iseraela.” (Exodo 5:1, 2) Kua akaari mai a Pharao i te ngakau paketaketa e te kino, inara kua raurau atura a Iehova ia Mose kia oronga na rungao e na rungao i te karere kiaia. (Exodo 7:14-16, 20-23; 8:1, 2, 20) Kua kite a Mose e te riri ra a Pharao. Ka tupu mai ainei te meitaki me tuatua akaou atu kiaia ra? Te inangaro ra a Iseraela i te akaora anga. Kua pakari tikai a Pharao i tana patoi anga. Eaa taau ka rave?
8. Eaa te puapinga tei aere mai mei te tu ta Iehova i rave ki te turanga te kapitiia maira a Pharao, e akapeea taua au tupu anga ra e akakeu ei ia tatou?
8 Kua akakite akaou mai a Mose i tetai karere, i te na ko anga e: “Te na ko maira te Atua o te ngati Ebera ra ko Iehova, E tuku mai koe i toku au tangata, kia akamori mai ratou iaku.” Kua tuatua katoa te Atua: “Naringa oki au i akatika atu ei i toku rima, ka ta atu ei ia koe, e toou au tangata, i te maki-mate, kua taka ke atu koe i te enua nei i reira: No reira tika rai oki au i vaoo ei ia koe, ei akakite anga atu ia koe i toku nei mana, e kia akakiteia toku ingoa e pini ua ake te ao katoa nei.” (Exodo 9:13-16) Te ka raveia kia Pharao ngakau paketaketa ra, kua akakoro a Iehova i te akaari i tona mana na roto i tetai tu te ka riro mai ei akamatakite anga ki te katoatoa te patoi ra iaia. Te kapiti maira teia ia Satani te Tiaporo, ta Iesu Karaiti i kapiki i muri maira e “te ariki o teianei ao.” (Ioane 14:30; Roma 9:17-24) Mei tei totouia, kua akakiteaia to Iehova ingoa i te ao katoa nei. Kua taki atura tona akakoromaki anga roa i te akaora anga i te ngati Iseraela e te tangata ke ke e manganui tei kapiti mai kia ratou i te akamori iaia. (Exodo 9:20, 21; 12:37, 38) Mei reira mai, te akakite anga i to Iehova ingoa kua puapingaia e mirioni ua atu tei akono i te akamori anga mou.
Akono Anga i Tetai Iti Tangata Ngata
9. Akapeea to Mose uaorai iti tangata i te akaari anga i te akangateitei kore anga no Iehova ra?
9 Kua kite te ngati Epera i te ingoa tu-Atua. Kua taangaanga a Mose i taua ingoa i te tuatua anga kia ratou, inara kare ratou e akaari ua mai ana i te akangateitei anga tau Nona ra. I muri poto ua ake i to Iehova akaora temeio anga i te ngati Iseraela mei Aiphiti, eaa tei tupu mai te kore anga e kite vivikiia mai e ratou te vai inu tau ra? Kua urutoe ratou ia Mose. Aru mai kua urutoe ratou no runga i te kai. Kua akamatakite atura a Mose ia ratou e kare ua ratou e urutoe ra iaia e ia Aarona ra kareka ra ia Iehova. (Exodo 15:22-24; 16:2-12) I te Maunga i Sinai, kua oronga atu a Iehova i te Ture ki te ngati Iseraela, e tei aru mai i teia nei te akaari anga mai i te mana natura. Inara, kua maani te au tangata ma te akarongo kore i tetai punua puakatoro auro ei akamori anga e kua karanga atura e te rave ra ratou i tetai ‘rā oroa no Iehova.’—Exodo 32:1-9.
10. No teaa ra ta Mose pati anga tei tataia ia Exodo 33:13 ei manako anga takake ki te au akaaere Kerititiano i teia tuatau?
10 Akapeea a Mose i te akono anga i tetai iti tangata ta Iehova uaorai i akataka mai ei kaki ketaketa ra? Kua pati akatenga atura a Mose kia Iehova: “Teia taku tuatua kia koe, kua kite aroaia au e koe ra, e akakite mai koe kiaku i toou aerenga, e kia kite au ia koe, kia kite aroaia au e koe ra.” (Exodo 33:13) Te akono anga i to Iehova Au Kite i teia tuatau, te tiaki ra te au akaaere Kerititiano i tetai anana akaaka roa atu. Inara, te pure aiteite nei ra ratou e: “E akakite mai koe kiaku i to au arataa, e Iehova; e apii mai koe iaku i to au aerenga.” (Salamo 25:4) Te kite anga i te au arataa o Iehova te tauturu ra i te au akaaere kia akono i te au turanga na roto i tetai tu te rotai ra ki te Tuatua a te Atua e te tau ra ki tona tu peretana.
Ta Iehova e Tapapa Maira no Tona Iti Tangata
11. Eaa te au arataki anga ta Iehova i oronga kia Mose, e eaa ra tatou ka akamanako atu ei i te reira?
11 Kua tuatua akakiteia mai ta Iehova e tapapa ra no tona iti tangata i te Maunga Sinai. I muri mai kua rauka ia Mose e rua nga papa toka te vai ra te Ture Ngauru i roto i te tu tataanga. Te eke anga mai mei te maunga, kua kite atura aia i te ngati Iseraela e akamori ra i te punua puakatoro e kua titiri riri atura i te papa toka ki raro, te akangaangaa anga i te reira. Kua tata akaou atu a Iehova i te Ture Ngauru i runga i te papa toka ta Mose i tarai. (Exodo 32:19; 34:1) Kare teia au akauenga i taui mei te tuatau mua i orongaia mai ei te reira. E akono oki a Mose i te reira ma te rotai. Kua akataka ririnui katoa te Atua kia Mose i Tona tu peretana, i te akaari anga i reira kia Mose e akapeea i te akono anga iaia uaorai ei komono no Iehova. Kare te au Kerititiano i raro i te Ture a Mose, inara ta Iehova i akakite ra kia Mose te vai ra te au kaveinga tumu e manganui kare i tauiia e te taangaangaia ra ki te katoatoa te akamori ra ia Iehova. (Roma 6:14; 13:8-10) Ka akamanako ana tatou i tetai o teianei.
12. Akapeea ta Iehova umuumu anga i te akamori anga anake i te akakeu anga ia Iseraela?
12 E oronga i te akamori anga anake kia Iehova. Te reira rai oki te iti tangata o Iseraela i te akakite anga a Iehova e te umuumu ra aia i te akamori anga anake ra. (Exodo 20:2-5) E maata te akapapu anga ta te ngati Iseraela i kite e ko Iehova te Atua mou. (Deuteronomi 4:33-35) Kua akataka atu a Iehova e noatu e eaa ta tetai au pa enua e rave ra, kare aia e akatika i tetai ua atu tu o te akamori itoro me kore i te purepure i rotopu i tona iti tangata. Kare ta ratou akamori anga iaia ei mea akatutu ua. Pouroa ratou kia aroa ia Iehova ma to ratou ngakau katoa, to ratou vaerua katoa, e to ratou maroiroi katoa. (Deuteronomi 6:5, 6) Te kapiti maira teia i ta ratou tuatua, to ratou tu—e tikai, i roto i te au tu ravarai o to tatou oraanga. (Levitiku 20:27; 24:15, 16; 26:1) Kua akataka katoa mai a Iesu Karaiti e te umuumu maira a Iehova i te akamori anga anake.—Mareko 12:28-30; Luka 4:8.
13. No teaa ra a Iseraela i oronga ai i te akarongo tikai ki te Atua, e eaa te akakeu ra ia tatou kia akarongo kiaia? (Koheleta 12:13)
13 Akono pakari tikai i ta Iehova au akauenga. Te inangaro ra te iti tangata o Iseraela kia akamaaraia atu e me tomo ratou ki roto i te pirianga koreromotu kia Iehova, te tia ra ratou i te akarongo tikai kiaia. Kua rekareka maata ratou i te rangatira uaorai, inara te au tumu ta Iehova i oronga atu ei akauenga kia ratou, kia akarongo tikai ratou. Na te rave anga i te reira te akapapu maira i to ratou aroa no te Atua e ka puapingaia ratou e ta ratou uanga no te mea e meitaki katoa te au umuumu anga a Iehova no ratou.—Exodo 19:5-8; Deuteronomi 5:27-33; 11:22, 23.
14. Akapeea te Atua i te akakite anga ki to Iseraela e ka puapinga ia na te tuku anga i te ngai mua ki te au aruaru anga pae vaerua?
14 E tuku i te au tumu pae vaerua na mua. Kare te iti tangata o Iseraela e akatikaia kia akapou maata i te tuatau i te akono anga i te au anoano i te pae kopapa e kare e rava ana te tuatau tei orongaia ki te au angaanga i te pae vaerua. Kare te oraanga o te ngati Iseraela e akono anake i te au aruaru anga a tetai uaorai. Kua akataka mai a Iehova i tetai tuatau i te au epetoma tataki taki tana i iki ei mea akatapu anga, e tuatau te taangaanga anakeia ra no te angaanga te piri atura ki te akamori anga i te Atua mou. (Exodo 35:1-3; Numero 15:32-36) I te au mataiti ravarai, kua akapae takakeia mai te tuatau no tetai au uruoaanga tapu akatakaia. (Levitiku 23:4-44) Te oronga maira teia i te au tuatau kia akamanako i te au angaanga ririnui a Iehova, kia akamaaraia tona au aerenga, e te akakite ariki anga kiaia ra no tona au tu meitaki ravarai. I te akakite anga te au tangata i ta ratou akamori anga kia Iehova, kia tauturuia kia aaere i tona au aerenga kua maata mai to ratou mataku e te aroa i te Atua. (Deuteronomi 10:12, 13) Te au kaveinga tau te vai ra i roto i taua au ikuikuanga te puapingaia ra te au tavini o Iehova i teia tuatau.—Ebera 10:24, 25.
Ariki Rekareka Anga i to Iehova Au Tu
15. (a) No teaa ra te ariki rekareka anga i to Iehova au tu i puapinga ai kia Mose? (e) Eaa te au uianga te ka tauturu ia tatou kia manako oonu no runga i te au tu tataki tai o Iehova?
15 Te ariki rekareka anga i to Iehova au tu ka tauturu katoa ia Mose i te akono anga i te iti tangata. Te akakite ra a Exodo 34:5-7 e kua aere te Atua na mua ia Mose e kua tuatua maira: “Ko Iehova, Ko Iehova, e Atua [“akaaroa,” NW] e te aroa ua, e te akakoromaki maata, e te meitaki maata, e te tuatua-mou, E te vaoo marie i te aroa e tausani ua atu, e te akakore i te tuatua-tika kore, e te ara, e te kino; e kare e tuatua ki te tangata kino e, e tangata kino kore, i te tutaki anga i te ara a te aronga metua ki runga i te tamariki, e ki runga katoa i te tamariki a te au tamariki ra, e tae ua atu ki te toru e te a o te uki ra.” E akanoo i tetai tuatau i te akamanako anga i taua au tuatua. E ui kia koe uaorai: ‘Eaa te aite anga o te tu tataki tai ra? Akapeea a Iehova i te akaari anga mai i te reira? Akapeea te au akaaere Kerititiano i te akaari anga i teia tu? Akapeea taua tu tikai te akakeu anga i ta tatou tataki tai e rave ra?’ Ka akamanako ana i tetai au akaraanga.
16. Akapeea tatou i te akaoonu anga i to tatou ariki rekareka anga i to te Atua akaaroa, e eaa ra i puapinga ai i te rave anga i teia?
16 E “Atua akaaroa e te aroa ua” a Iehova. Me e papaanga Insight on the Scriptures taau, eaa ka kore ei e tatau tei karangaia i raro ake i te “Mercy”? Me kore e rave i te kimikimi anga no runga i taua tumu tuatua na te taangaanga anga i te Watch Tower Publications Index me kore te porokaramu komupiuta Watchtower Library (CD-ROM). * E taangaanga i tetai papaanga i te kimi i te au irava te taiku maira i te akaaroa. Ka kite koe e tei kapitiia mai i te akatika anga kia akamama mai i te utunga i tetai au taime, te kapiti maira to Iehova akaaroa ki te ngakau aroa. Te akakeu ra te reira i te Atua kia rave i te angaanga kia apai mai i te akamaru anga ki tona iti tangata. Ei akapapu anga i teia, kua oronga te Atua no te ngati Iseraela ra i te pae kopapa e i te pae vaerua i to ratou aaere anga ki te Enua Taputouia. (Deuteronomi 1:30-33; 8:4) Kua akatika akaaroa ua a Iehova i te akakore atu i te ara me raveia te au tarevake. Kua akaari aia i te akaaroa ki tona iti tangata taito ra. Mei teaa atura te maata kia akaari tona au tavini i teia tuatau nei i te ngakau aroa ki tetai e tetai!—Mataio 9:13; 18:21-35.
17. Akapeea to tatou kite marama anga i to Iehova tu aroa ua i te akamaata anga i te akamori anga mou?
17 Kua kapitiia to Iehova akaaroa ki te tu aroa. Akapeea koe i te akataka anga i te aite anga o te “aroa ua.” E akaaite atu i teia ki te au irava te tuatua ra ia Iehova ei aroa ua. Te akaari maira te Pipiria i te tu aroa ua i to Iehova tuanga te kapiti maira i te manako anga aroa no te aronga te ngere ra i rotopu i tona iti tangata. (Exodo 22:26, 27) I tetai ua atu enua, penei ka kite te aronga ke e pera katoa tetai papaki ia ratou uaorai i roto i tetai turanga te ngere ra. Te apii anga i tona iti tangata kia papaki tai kore e te akaari anga i te takinga meitaki ki taua aronga, kua akamaara atura a Iehova kia ratou e e aronga ke rai oki ratou—i Aiphiti. (Deuteronomi 24:17-22) Akapeea ra tatou i teia tuatau nei ei iti tangata no te Atua? Te tauturu ra te tu aroa ua i ta tatou tuanga kia taokotai e kia akapiri vaitata atu ia tatou ki tetai ke i te akamori anga ia Iehova.—Angaanga 10:34, 35; Apokalupo 7:9, 10.
18. Eaa ta tatou i kite mai mei te au kotingaanga ta Iehova i apii kia Iseraela no runga i te au tu o te au tangata o tetai au pa enua ke ra?
18 Inara, auraka te manako aroa no tetai au tangata o tetai au pa enua ra, kia maata atu i to Iseraela aroa no Iehova e no tana au turanga tau. No reira, kua apiiia te ngati Iseraela e auraka e akono i te au tu o te au pa enua takapini ra, e auraka e rave i ta ratou au peu akonoanga e te au tu o te oraanga tau kore. (Exodo 34:11-16; Deuteronomi 7:1-4) Te tau katoa ra te reira kia tatou i teia tuatau. Kia riro tatou ei iti tangata tapu, mei to tatou Atua ra, ko Iehova, e tapu ra.—1 Petero 1:15, 16.
19. Akapeea te kite marama anga i to Iehova manako no te ravenga kino e paruru ei i tona iti tangata?
19 Kia marama a Mose i Tona au aerenga, kua akataka mai a Iehova e noatu kare aia e akatika i te ara, kare ra aia e riri vave. Te akatika ra aia i te tuatau no te au tangata kia kite i tana au umuumu anga e kia akono i te reira. Me te tataraara ra, ka akakore a Iehova i te ara, inara kare aia e tuku ua atu kia kore e akautungaia no te au tarevake kino. Kua akamatakite aia kia Mose e ka akatukeia te au uki i te tuatau ki mua, no te meitaki me kore no te kino, no ta te ngati Iseraela i rave. Te ariki rekareka anga i to Iehova au aerenga ka paruruia te iti tangata o te Atua i te akaapa anga i te Atua no te au turanga ta ratou i apai mai ki runga ia ratou uaorai me kore no te manako anga e e marie aia.
20. Eaa te ka tauturu ia tatou kia akono tau i te au taeake irinaki e i te aronga ta tatou ka aravei atu i roto i ta tatou angaanga orometua? (Salamo 86:11)
20 Me te inangaro ra koe i te akaoonu i toou uaorai kite no runga ia Iehova e tona au aerenga, e rave ua atu i te kimikimi anga e te akamanako oonu anga i to tatau anga i te Pipiria. E akara matatio meitaki i te au tu umere e manganui o to Iehova tu peretana. E akamanako ana na roto i te pure e akapeea koe i te aru anga i te Atua e te akatano maata anga i toou oraanga ki tona akakoroanga. Na teia e tauturu mai ia koe kia kopae i te au ereere, kia akono tau i te au taeake irinaki, e te tauturu anga i tetai ke kia kite e kia aroa atu i to tatou Atua mekameka.
[Tataanga Rikiriki i Raro]
^ para. 16 Neneiia pouroaia e te Au Kite o Iehova.
Eaa Taau i Kite?
• No teaa ra i puapinga ai te tu akaaka no Mose, e eaa ra i puapinga ai te reira kia tatou?
• Eaa te meitaki tei akatupuia mai na te aravei putuputu anga ia Pharao ma ta Iehova tuatua?
• Eaa etai au kaveinga meitaki tei apiiia kia Mose e te tau katoa ra kia tatou?
• Akapeea tatou i te akaoonu anga i to tatou kite marama anga i to Iehova au tu?
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 21]
Kua oronga tiratiratu a Mose i ta Iehova tuatua kia Pharao
[Tutu i te kapi 23]
Kua akakite a Iehova i tana au umuumu anga kia Mose
[Tutu i te kapi 24, 25]
E akamanako oonu i to Iehova au tu