‘Tapupu Anga ia Koe Uaorai i Raro Ake i te Tu Kino’
‘Tapupu Anga ia Koe Uaorai i Raro Ake i te Tu Kino’
“Kare te tavini o te Atu e anoanoia kia ta, inara te anoanoia ra kia maru ki te katoatoa, . . . te tapupu anga iaia uaorai i raro ake i te tu kino.”—2 TIMOTEO 2:24, NW.
1. Me te angaanga ra i roto i te angaanga Kerititiano, eaa ra tatou i aravei putuputu atu ei i te au tangata te tuatua akakino maira?
AKAPEEA koe i te ariu anga atu me patoiia mai koe e te aronga kare i ariki tau mai ana ia koe me kore ki taau e oronga atura? I roto i tana akatakaanga no te au tuatau openga, kua akakite te apotetoro ko Paulo e ka riro mai te au tangata “ei akakino, . . . ei tapepe pikikaa, ei mako kore, ei rotoriri.” (2 Timoteo 3:1-5, 12) Penei ka aravei atu koe i taua aronga tataki tai i roto i taau angaanga orometua me kore i roto i tetai au angaanga ke.
2. Eaa te au irava te ka tauturu ia tatou kia akono ma te pakari i te au tangata te tuatua akakino maira kia tatou?
2 Kare te katoatoa te tuatua ra i te tuatua akakino e ngere ana i te inangaro i te tika. Penei no te pakari tikai i te turanga me kore no te taitaia i akariro ei i te au tangata kia tuatua akakino mai ki te aronga takapini ia ratou. (Koheleta 7:7) E manganui te rave ra i teia tu no te mea te noo ra e te angaanga ra ratou i roto i tetai ngai te matauia ra te tuatua viivii. Ei au Kerititiano nei kare tatou e ariki atu i taua au tuatua, inara te tauturu maira te reira ia tatou kia marama e eaa ra tetai au tangata i tuatua ai i te reira. Akapeea tatou i te ariu anga atu ki te tuatua akakino? Te akakite maira a Maseli 19:11 e: “Na te akono o te tangata i kore ei i riri vave.” E te ako maira a Roma 12:17, 18 ia tatou e: “Auraka te kino e tutakiia atu ki te kino i te tangata ravarai nei. . . . Peneiake ko te tika, ko ta kotou ïa e aruaru e, kia noo au ua kotou i roto i te tangata katoa nei.”
3. Akapeea ra te tu o te au i piri atu ei ki te karere ta tatou e tutu aere ra?
3 Me e au ua ra tatou, ka kiteaia teia i roto i te tu ta tatou e akaari ra. Ka akaataia te reira i roto i ta tatou e tuatua ra e e rave ra, penei ua ake i roto katoa i ta tatou akakiteanga o te mata e te tangi anga o to tatou reo. (Maseli 17:27) Te tono anga i tana au apotetoro kia tutu aere, kua ako a Iesu ia ratou: “E kia tomo atu kotou ki roto i te are, ka akaora atu i to reira [“akameitaki anga i te are ma te au,” The New English Bible]; E te tau ra taua ngutuare ra, e vai rai ta kotou au i reira: kia kore ra e tau, e oki akaou mai ïa ta kotou au ra ia kotou uaorai.” (Mataio 10:12, 13) E tuatua meitaki te karere ta tatou e akakite ra. Te kapiki ra te Pipiria i te reira “te evangelia o te au,” “te evangelia o te aroa ua o te Atua,” e e “te evangelia o te basileia nei.” (Ephesia 6:15; Angaanga 20:24; Mataio 24:14) To tatou akakoroanga koia oki, kare e akaapa atu i te au irinaki anga o tetai ke me kore i te taumaro anga kiaia no runga i tona au manako, inara te oronga anga kiaia te tuatua meitaki mei roto mai i te Tuatua a te Atua.
4. Eaa taau ka tuatua atu me akakiteia mai e “Kare au e inangaro” i mua ake ka akakite atu ei koe i te tumu i atoro atu ei koe?
4 Kare i akarongo tikai mai ana, penei ka tuatua viviki mai te tangata o te ngutuare, “Kare au e inangaro.” I roto i te au turanga e manganui, ka rauka i te tuatua atu e, “Te inangaro nei au i te tatau atu i teia irava poto ua no roto mai i te Pipiria.” Penei kare aia e patoi mai i te reira. I tetai atu au turanga, penei ka meitaki i te tuatua atu: “Te inangaro nei au i te akakite atu kia koe no tetai tuatau e kare te tu pikikaa e tupu akaou mai e ka apiiia te au tangata katoatoa kia aroa i tetai e tetai.” Me kare te reira e akakeu i tetai pau anga ki tetai pati anga no te akamaramaanga, penei e tuatua atu koe: “Inara i te akara anga kare teia taime nei e tau ana kia koe.” Noatu e kare e au ana ta te tangata ngutuare pau anga, ka tau ainei tatou i te manako e ‘kare ra aia e tau ana’? Noatu eaa te manako, e akamaara i te akoanga a te Pipiria kia ‘maru ki te katoatoa ma te tapupu anga i raro ake i te tu kino.’—2 Timoteo 2:24, NW.
Rave Kino Inara kua Arataki Tarevakeia
5, 6. Akapeea ra a Saula i te akono anga i ta Iesu au pipi, e eaa ra aia i akapera ei?
5 I te anere mataiti mua, kua kite meitakiia tetai tangata ko Saula te ingoa no tana tuatua akangateitei kore, e tona tu kino katoa. Te karanga ra te Pipiria e te tuatua ra aia i te “tuatua akamataku e te ta i te au pipi a te Atu ra.” (Angaanga 9:1, 2) Kua akakite mai aia i muri maira e e tangata aia ‘tei akakino e te takinga-kino e te rave kino.’ (1 Timoteo 1:13) Noatu e kua riro takere tetai o tona au kopu tangata ei au Kerititiano, kua tuatua aia no runga i tona uaorai tu ki te au pipi a Karaiti e: “E no te maata o toku riri ia ratou, takinga-kino atura au ia ratou e tae ua atura ki te oire ke.” (Angaanga 23:16; 26:11; Roma 16:7, 11) Kare e akapapu anga e kua titau ana te au pipi kia o atu a Saula ki roto i te taumaro anga i te ngai tangata iaia e akono ra iaia uaorai i roto i taua tu.
6 Eaa ra a Saula i akapera ai? I te au mataiti i muri mai, kua tata aia: “Kite kore ua au no te akarongo kore.” (1 Timoteo 1:13) E tangata Pharisea aia, tei apiiia ‘i te ture a te ai metua ra.’ (Angaanga 22:3) Noatu e kare to Saula puapii ko Gamaliela i te tangata akavaavaa, ko te taunga maata ko Kaiapha ra, ta Saula i kapiti atura, kua riro mai ei tangata manako maroiroi neneva. Kua riro mai a Kaiapha ei arataki i te parani anga i te taki atu ki te tamate anga ia Iesu Karaiti. (Mataio 26:3, 4, 63-66; Angaanga 5:34-39) I muri ake i te reira, kua akapapu atura a Kaiapha e kia papaia te au apotetoro a Iesu, e kua akaue tika atura aia e kia akamutu ratou i te tutu aere no runga i te tumu o to Iesu ingoa. Na Kaiapha i akaaere i te Sunederi i te tuatau te akaapa manako ngakau anga e i apainaia atu ei a Setephano e te peiia anga ki te toka. (Angaanga 5:27, 28, 40; 7:1-60) Kua akara a Saula i te peiia anga ki te toka, e kua akaue atura a Kaiapha iaia kia rave i te au tauta anga i te taomi i te au pipi a Iesu na te tapeka anga ia ratou ki Damaseko. (Angaanga 8:1; 9:1, 2) I raro ake i teia akakeu anga, kua manako a Saula e te oronga ra tona tu i te akapapu anga maroiroi no te Atua, inara e akarongo kore tikai tona. (Angaanga 22:3-5) Tei tupu mai, kare a Saula i kite ana e ko Iesu te Mesia tika tikai. Inara kua rako tangata mai a Saula te tuatua temeio anga atu a Iesu tei akatuia mai kiaia ra i runga i te mataara ki Damaseko.—Angaanga 9:3-6.
7. Eaa tei tupu kia Saula i tona aravei anga atu ia Iesu i runga i te mataara i Damaseko?
7 I muri poto ua ake i teia, kua tukunaia atu te pipi ko Anania kia tuatua atu kia Saula. Ka maroiroi ainei koe i te aere atu i te tuatua atu kiaia? Kua emiemi a Anania, inara kua tuatua atu aia kia Saula na roto i tetai tu maru. Kua taui to Saula tu i tona aravei temeio anga atu ia Iesu i runga i te mataara ki Damaseko. (Angaanga 9:10-22) Kua riro mai aia ko te apotetoro ko Paulo, e Kerititiano mitinari maroiroi.
Ngakau Maru Inara e Mataku Kore
8. Akapeea a Iesu i te akaata anga i te tu o tona Metua ki te au tangata tei rave ana i te au mea kino?
8 E tangata akakitekite maroiroi a Iesu i te Patireia ma te ngakau maru inara e mataku kore i te akono anga i te tangata. (Mataio 11:29) Kua akaata aia i te tu o tona Metua i te rangi, tei raurau i te aronga kino kia taui i to ratou au tu kino. (Isaia 55:6, 7) I te akono anga i te aronga i ara, kua akamanako a Iesu e me e akapapu anga tetai no tetai taui anga ki te meitaki, e kua akamaroiroi atu aia i taua tangata ra. (Luka 7:37-50; 19:2-10) Kare i akava ana i tetai atu no runga i te tumu o te akara anga o vao, kua aru a Iesu i te takinga meitaki o tona Metua, te akakoromaki, e te akakoromaki anga roa ma te manakonako anga i te arataki ia ratou kia tataraara. (Roma 2:4) To Iehova ia anoano e kia tataraara te au tangata katoa e kia akaoraia.—1 Timoteo 2:3, 4.
9. Eaa ta tatou i kite mei te tu ta Isaia 42:1-4 i akatupu ra i roto ia Iesu?
9 I te akakite anga i to Iehova manako no Iesu Karaiti, kua taiku te tangata tata Evangeria ko Mataio i teia au tuatua totou: “I na! taku tavini, tei ikiia e au ra; taku akaperepere, kua rekareka rava toku ngakau iaia: e tuku atu au i toku Vaerua ki runga iaia, e nana e tuku atu i te tuatua-tau ki te au etene. Kare aia e taumāro atu, kare e akateitei i te reo; e kare tona reo e kitea i te au arataa ra. Te kakao paruparu ra, kare aia e aati, e te lamepa matemate ra, kare aia e tinai, e kia akatupu ravaia e ia te tuatua-tau nana. E i tona ingoa e irinaki ei te au etene ra.” (Mataio 12:17-21; Isaia 42:1-4) Kia tau ki taua au tuatua totou ra, kare a Iesu i piri atu ana ki roto i te au taumaro anga maniania. Noatu e tei raro ake i te taomi anga, kua tuatua aia i te tuatua mou na roto i tetai tu te mareka ra te aronga ngakau tika.—Ioane 7:32, 40, 45, 46.
10, 11. (a) Noatu e ko te au Pharisea tei rotopu i te aronga tuatua patoi roa atu ia Iesu, eaa ra aia i tuatua atu ei ki etai pae ia ratou? (e) I tetai au atianga eaa te au pau anga ta Iesu i oake atu ki te aronga patoi, inara eaa ra tana kare i rave ana?
10 I te tuatau o tana angaanga orometua, kua tuatua a Iesu ki te au Pharisea e manganui. Noatu e kua tauta etai ia ratou i te opu iaia i roto i tana tuatua, kare a Iesu i manako taopenga ana e e au manako kino katoatoa to ratou. I te akara anga kua inangaro a Simona, e tangata Pharisea akaapa ua, i te akara vaitata ia Iesu e kua pati atura iaia ki tetai kaikai anga. Kua ariki a Iesu i te patianga e kua tuatua atu ki te aronga tei tae mai. (Luka 7:36-50) I tetai atianga, kua aere mai tetai Pharisea rongonui ko Nikodemo te ingoa kia Iesu na roto i te poiri. Kare a Iesu i akakino atu ana iaia no te tiaki roa anga i te po. Kareka ra, kua tuatua aia kia Nikodemo no runga i te aroa ta te Atua i akaari i te tono anga mai i tana Tamaiti kia akatuera i te mataara no te ora ki te aronga tei akono i te akarongo. Kua tou aroa katoa atu a Iesu i te puapinga no te akarongo anga ki te akanoonooanga a te Atua. (Ioane 3:1-21) Ko Nikodemo tei tuatua atu i muri maira no Iesu te tuatua akakinoia anga tetai ripoti meitaki no runga ia Iesu e tetai au Pharisea ke.—Ioane 7:46-51.
11 Kua kite a Iesu i te pikikaa a te aronga te tauta ra i te opu iaia. Kare aia i tuku ana i te au tangata patoi kia taki atu iaia ki roto i te au taumaro anga puapinga kore ua. Inara, me ka tau, ka oronga atu aia i te au pau anga poto e te ririnui na te akakite anga i tetai kaveinga, i te taangaanga anga i tetai akatutuanga, me kore i te taiku anga i tetai irava. (Mataio 12:38-42; 15:1-9; 16:1-4) I tetai ua atu au taime, kare a Iesu i pau atu ana te kite anga e kare e tupu mai te meitaki me raveia te reira.—Mareko 15:2-5; Luka 22:67-70.
12. Noatu e kua avaia atu aia, akapeea a Iesu i te tauturu anga i te au tangata?
12 I tetai au atianga, kua avaia atu a Iesu e te au tangata tei raro ake i te mana a te au vaerua kino. Me tupu mai te reira, kua akono aia i te tapupu anga e kua taangaanga katoa i tona mana tei orongaia mai e te Atua kia apai mai i te akamaru anga. (Mareko 1:23-28; 5:2-8, 15) Me riri mai etai au tangata e te ava maira ia tatou ia tatou e rave ra i te angaanga orometua, te anoano katoaia ra tatou kia akono i te tapupu anga, e kia tauta tatou i te akono i taua turanga na roto i tetai tu takinga meitaki e te tau.—Kolosa 4:6.
I Roto i te Ngutuare Tangata
13. No teaa ra i patoi ei te tangata ra i tetai au taime i tetai mema ngutuare tei akamata i te apii i te Pipiria ki te Au Kite o Iehova?
13 Te anoano kia akono te au pipi a Iesu i te tapupu anga e maata te taime ka kiteaia i roto i te ngutuare tangata. Ko te ngakau o tetai tangata tei akakeu oonuia e te tuatua mou o te Pipiria te inangaro ra i tona ngutuare tangata kia ariu mai mei taua tu rai. Inara mei ta Iesu e karanga ra, penei ka akaari mai te au mema o te ngutuare i te tu kino. (Mataio 10:32-37; Ioane 15:20, 21) E tukeke te au tumu no teia nei. Ei akatauanga, ka rauka i te apiianga Pipiria i te tauturu ia tatou kia tiratiratu, kia tau, e te ngateitei, te apii katoa maira te au Tuatua Tapu e i roto i tetai ua atu turanga te apainga maata roa atu na tatou koia oki ki Tei Anga mai ia tatou ra. (Koheleta 12:1, 13; Angaanga 5:29) Penei ka riri mai tetai mema o te ngutuare tei manako ra e te ngaro ua atura tana akakeu anga i roto i te ngutuare no to tatou tiratiratu kia Iehova. Me akono i taua turanga, mei teaa atura te puapinga kia aru tatou i to Iesu akaraanga no te akaari anga i te tapupu anga!—1 Petero 2:21-23; 3:1, 2.
14-16. Na teaa i akatupu mai i te au taui anga ki etai aronga tei patoi ana i mua ana i to ratou au mema ngutuare tangata ra?
14 E manganui i teianei te tavini ra ia Iehova e tokorua akaipoipo me kore ko tetai mema ke o te ngutuare tei patoi mai no te au taui anga ta ratou i rave i te akamata anga ratou i te apii i te Pipiria. Penei kua rongo ana te aronga patoi i te au tuatua papu kore no runga i te Au Kite o Iehova, e penei ua ake kua mataku ratou e ka tupu mai te akakeu anga anoano kore ki te ngutuare. Eaa te akatupu ra kia taui ratou i to ratou tu? I roto i te au turanga e manganui, ko te akaraanga meitaki te tumu anga maata. No te mea kua taangaanga ngaueue kore te tangata irinaki i te akoanga a te Pipiria—te aere putuputu anga ki te au uipaanga Kerititiano e te piri anga atu ki roto i te angaanga orometua ia ratou e akono katoa ra i te au apainga a te ngutuare e te akaari anga i te tapupu anga noatu tetai tuatua akakino anga—i tetai taime kua maru mai te patoi anga a te ngutuare.—1 Petero 2:12.
15 Penei kare katoa te tangata patoi e inangaro i te akarongo mai ki tetai akamaramaanga mei roto mai i te Pipiria no te akavaavaa me kore no te ngakau parau. Kua tika te reira ki tetai tangata no Marike mai tei karanga e e tangata turuturu tikai aia i te enua. I tetai ra, te aere anga tana vaine ki tetai uruoaanga, kua rave pouroa mai aia i tona kakau e kua akaatea atu. I tetai mai ra, kua akaruke aia i te kainga ma tetai pupui e kua tamataku atu i te tamate iaia uaorai. Kua akaapa atu aia i te akonoanga a te vaine no tetai tu tau kore tei tupu kiaia. Inara kua tauta te vaine ra i te taangaanga i te akoanga Pipiria. E rua ngauru mataiti i muri mai kua riro mai te vaine ra ko tetai o te Au Kite o Iehova, e pera katoa tana tane. I Arapania kua riri tetai vaine no te mea kua apii tana tamaine i te Pipiria ma te Au Kite o Iehova e kua papetitoia. E 12 atianga kua takore te metua vaine i te kopi Pipiria a tana tamaine. I tetai ra kua eeu aia i tetai Pipiria ou ta tana tamaine i akaruke ki runga i te kaingakai. Tei tupu mai, kua maeu mai te reira kia Mataio 10:36, e kua kite te metua vaine e ko tei tuatuaia ra i roto i reira te tau ra kiaia. Noatu rai, te manako anga no runga i te oraanga o te tamaine ra, kua aru atu te metua vaine iaia ki ko i te pai i tona akaruke anga ma tetai o te Au Kite no tetai uruoaanga i Itaria. Te kite anga te metua vaine i te aroa, te au takave anga, e te au katakata o te pupu e te rongo anga i ta ratou kata mataora, kua akamata tona manako ngakau i te taui. Kare i roa i muri ake i teia, kua ariki aia i te apii i te Pipiria. I teia tuatau te tauta nei aia i te tauturu atu i tetai ke tei patoi mai ana i te akamata anga.
16 I tetai akatauanga, kua aravei atu tetai tane ma te matipi ra i tana vaine, i te tuatua anga i te au tuatua akaapa anga kino kiaia iaia e aere maira ki te Are Uipaanga Patireia. Kua pau maru maira te vaine: “Aere mai ra ki roto i te Are Uipaanga Patireia, e e akara ra koe.” Kua rave aia i te reira, e kare i roa ana kua riro mai aia ko tetai tangata pakari Kerititiano.
17. Me ka tupu mai te manamanata i tetai taime i roto i tetai kainga Kerititiano, eaa te akoanga Tuatua Tapu te ka tauturu mai?
17 Me e Kerititiano pouroa to roto i to ngutuare, te vai ra tetai taime ka riro mai te turanga o te ngutuare ei manamanata e ka kino rai te au tuatua no te tu apa o te tangata nei. Ka tau katoa kia kite e kua akoia te au Kerititiano i Ephesia taito: “Kia kopae ravaia oki te maru kore, e te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino, e te vareae, auraka takiri ïa.” (Ephesia 4:31) I te akara anga, te ngai te takapini ra i te au Kerititiano i Ephesia, to ratou uaorai tu apa e, i tetai turanga, na to ratou tu o mua ana o te oraanga i akakeu ia ratou. Eaa te ka tauturu ia ratou kia taui? Te anoanoia ra ratou kia ‘akaou oki ratou i to ratou vaerua i te ngakau.’ (Ephesia 4:23) Ia ratou e apii ra i te Tuatua a te Atua, i te akamanako anga e akapeea te reira i te akakeu anga i to ratou oraanga, te kapiti anga ki te au taeake Kerititiano, e te pure akatenga anga, ka akakite tikaiia mai te ua o te vaerua o te Atua i roto i to ratou oraanga. Kia ‘takinga-meitaki ratou ia ratou uaorai, ma te ngakau maru aroa ua ra, ma te akakore oki i te ara tetai e tetai, mei ta te Atua i akakore mai i ta ratou i te Mesia.’ (Ephesia 4:32) Noatu eaa ta tetai ke ka rave, ka anoanoia tatou kia akono i te tapupu anga, kia takinga meitaki, kia tangi aroa, e kia akakore i te ara. E tikai, ko tatou nei “auraka te kino e tutakiia atu ki te kino i te tangata ravarai nei.” (Roma 12:17, 18) Te akaari anga i te aroa tika tikai i te aru anga i te Atua ko te reira ua rai te mea tika kia raveia.—1 Ioane 4:8.
Akoanga na te Au Kerititiano Ravarai
18. Eaa i tau ei te akoanga tei kiteaia ia 2 Timoteo 2:24 (NW) na tetai tangata pakari i Ephesia taito, e akapeea e puapingaia ai te au Kerititiano ravarai?
18 Te akoanga kia ‘tapupu ia tatou uaorai i raro ake i te tu kino’ te tau ra ki te au Kerititiano ravarai. (2 Timoteo 2:24, NW) Inara kua tukuna muaia atu te reira kia Timoteo, tei anoano ra i te reira i tona tavini anga ei tangata pakari i Ephesia. Ko etai papaki i roto i te putuputuanga o reira ra ka tuatua maata i te akakite anga i to ratou au manako e te apiianga i te au apii tarevake. No te mea e kare ratou i kite pu tikai i te akakoroanga no te Ture a Mose, kare ratou i ariki ana i te puapinga o te akarongo, te aroa, e te akava ngakau meitaki. Kua akatupu te ngakau parau i te manamanata ia ratou e o atura ki roto i te au taumaro anga no runga i te au tuatua, kare i marama ana i te tumu o ta Karaiti au apii anga e te puapinga no te akono i te Atua. Kia akono i teia turanga nei, kia vai ngaueue kore a Timoteo no te tuatua mou o te Tuatua Tapu inara kia akono maru i tona au taeake. Mei te aronga pakari i teia tuatau, kua kite aia e kare nana te anana e kia akono ra aia i tetai ke na roto i tetai tu te akatupu ra i te aroa Kerititiano e te taokotaianga.—Ephesia 4:1-3; 1 Timoteo 1:3-11; 5:1, 2; 6:3-5.
19. Eaa ra i puapinga ai no tatou ravarai kia “kimi i te akaaka”?
19 Te raurau maira te Atua i tona au tangata kia “kimi i te akaaka.” (Zephania 2:3) Te tuatua Epera no te “akaaka” te akakite maira i tetai turanga te tauturu ra i tetai tangata kia akakoromaki marie i te kino, kare e riririri e kare e akakino atu. E pati akatenga tatou kia Iehova i te tauturu kia rauka ia tatou i te akono i te tapupu anga e te komono tau anga iaia, noatu tei raro ake i te au turanga ngata.
Eaa Taau i Kite?
• Me aro atu koe i te tuatua kino, eaa te au irava te ka tauturu ia koe?
• Eaa ra a Saula i rave ei i tetai tu ravenga kino?
• Akapeea to Iesu akaraanga i te tauturu anga ia tatou kia akono tau tikai i te au tu tangata ravarai?
• Eaa te au akameitakianga te ka aere mai no te akono anga i te tapupu anga i ta tatou tuatua i te kainga?
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 26]
Noatu to Saula tu, kua akono atu a Anania iaia ma te takinga meitaki
[Tutu i te kapi 29]
Ka rauka i tetai Kerititiano tei akono tiratiratu i te au apainga i te akamaru i te patoianga a te ngutuare tangata
[Tutu i te kapi 30]
Te akatupu ra te au Kerititiano i te aroa e te taokotaianga