Eaa te Tumuanga Tau no te Akariri Anga?

I ROTO ia Koheleta 7:9, te akakite ra te Pipiria: “Ko te akariri anga ra oki tei roto ia i te manava o te aronga neneva vai ei.” (NW) Te akaari maira teia irava e auraka tatou e manamanata atu me akariri mai tetai tangata ia tatou; mari ra, kia akakore ua atu tatou.

Inara, te karanga ra ainei a Koheleta 7:9 e auraka roa tatou e riri i tetai apinga me kore i tetai tangata, e kia akakore tatou i te au apa katoatoa noatu eaa te pakari me kore eaa te putuputu e kare e akatikatika atu i te reira? Ka tau ainei tatou kia kore e kea atu me akariri atu tatou na roto i te tuatua me kore i tetai angaanga no te mea kua kite tatou e kua tau rai te tangata tei akaririia kia akakore ua mai? Kare teia i te tika.

Ko te Atua ko Iehova te tu tikai o te aroa, te tangi, te akakoreanga ara, e te akakoromakianga roa. Inara, i roto i te Pipiria, e maata tona taime e tuatuaia ana e kua akaririia. Me e apa pakari, kua akautunga aia i te au tangata tei apa. Ka akamanako ana i tetai au akaraanga.

Au Apa Kia Iehova

Te tuatua ra te papaanga ia 1 Ariki 15:30 i te ara a Ieroboama e “kua akakoko aia i to Iseraela kia ara e no tana apa kua akariri iora aia ia Iehova.” (NW) Ia 2 Paraleipomeno 28:25, te karanga ra te Pipiria no runga i te Ariki ko Ahaza o Iuda e: “E kua anga aia i te ngai teitei i te au oire ravarai o Iuda, ei tutungi anga atinga kakara na te au atua ke ra, akariri atura i te Atua o tona ra ai metua ia Iehova.” Tetai akaraanga ke mai i roto i Te Au Akava 2:11-14: “Kua rave iora te tamariki a Iseraela i te kino ki mua i te mata o Iehova, kua araara i te au Baala ra: . . . , e akakoko atura ia Iehova kia riri. . . . E otooto akera to Iehova riri ia Iseraela, e kua tuku atura aia ia ratou ki te rima o te aronga noni.”

Te vai atura tetai au apinga ke tei akariri ia Iehova e tei umuumuia te utunga pakari. Ei akaraanga, ia Exodo 22:18-20, ka tatau tatou: “Auraka roa e vaoo ora ua i te purepure vaine. Ko tei moe i te puaka ra, ka tamate takiri roaia ïa. Ko tei apai i te atinga na te au atua, kare kia Iehova anake ra, ka akapou roaia ïa.”

Kare a Iehova i akakore ua atu ana i te au apa maata a to Iseraela i taito i te akariri ua atu anga ratou iaia e kare i akaari i te tu tataraara tikai. Me kare e tu tataraara tikai e me kare e angaanga i te akaari e te ariu ra i te akarongo ia Iehova, i te openga kua takore te Atua i te aronga rave kino. Kua tupu teia ki te iti tangata katoa i te 607 M.T.N., i te rima o Babulonia, e kua pera akaou i te 70 T.N., i te rima o Roma.

Ae, e mea riri na Iehova te au apinga kino ta te tangata e tuatua ana e e rave ana, e e takore katoa ana aia i te aronga tei apa e kare e tataraara i te au ara viivii. Inara te tuku ra ainei teia iaia ki roto i te turanga o te aronga ta Koheleta 7:9 e tuatua ra? Kare. Kua tika aia kia riri i te au ara viivii e e mea tau tana akava anga. Te tuatua ra te Pipiria ia Iehova e: “Ko tei tika rava tana angaanga ra; ko tei tau katoa tona au aerenga; e Atua tuatua-mou, e te kino kore ra, e tuatua-tika tana, e te tiratiratu!”​—Deuteronomi 32:4.

Au Apa Maata ki te Tangata

I raro i te Ture tei oronga te Atua ki to Iseraela i taito, e au utunga pakari to te au apa  maata ki te tangata. Ei akaraanga, me tomo tetai keia ki roto i tetai are i te po e ka tamateia aia e te pu ngutuare, kare te pu ngutuare e apa i te ta tangata. E tangata akakinoia ra aia no tetai kino maata tei raveia. No reira, ka tatau tatou: “Kia kitea te keia i te vavaʼi anga i te are, e taia iora aia, e mate roa akera, kare ïa [te pu ngutuare] i te ta tangata.”​—Exodo 22:2.

Ko tetai vaine tei tauatiia e tikaanga tona kia riri, no te mea e kino maata teia i raveia i mua i te aro o te Atua. I raro i te Ture a Mose, ko te tangata tei tauati i tetai vaine ka mate aia “e arite oki te reira ki te tangata e tu ua ki runga e kua rave e ta ua i tona taeake ra, koia katoa oki te reira.” (Deuteronomi 22:25, 26) Noatu kare tatou i raro i taua Ture ra, te oronga maira ra te reira i te marama kia kite tatou i to Iehova manako no runga i te tauati​—e tarevake rikarika tikai.

I to tatou tuatau, e kino maata katoa te tauati e te pakari rai i te utunga. E tikaanga to te tangata i akakinoia kia akakite i te reira ki te akava. Na teia mataara ka rauka i te aronga mana tikai i te akautunga i te tangata tei apa. E me e tamariki ua tei akakinoia, penei ka inangaro nga metua na raua e rave i teia.

Au Apa Rikiriki

Inara, kare e anoanoia te au apa katoatoa kia apaina ki te ture. No reira, kare tatou e inangaro i te riri puapinga kore ua atu i te au tarevake rikiriki ta etai ke ka rave mai, kia akakore ua atu ra tatou. Takiia taime ka akakore  atu tatou? Kua ui te apotetoro a Petero kia Iesu e: “E te Atu, kia putuputu taku taeake i te takinga-kino anga mai kiaku, kia takiia toku akakore anga i tana ara? kia taki itu aina?” Kua pau atura a Iesu e: “Kare au e karanga atu kia koe e, Kia taki itu ua, Kia itu ra ngauru i te taki itu anga.”​—Mataio 18:21, 22.

I tetai tua, ka anoanoia tatou kia tauta atu rai no runga i to tatou tu tangata Kerititiano i te tamata anga kia kore e akariri atu. Ei akaraanga, mei teaa toou tu i tetai taime, me tuatua koe ki tetai ke, e tu taakama, manako kore, e te akakino ainei? Ka riro taua au tu ra i te akariri atu. I to te akaapa atu i te tangata tei akakinoia no tei riri e te manako e kua tau rai koia te akakore atu, ka anoanoia te tangata tei apa kia ariki e koia te tumu i riri ei taua tangata ra. Ka anoanoia kia tauta te tangata tei apa i te akamako i tona au tu e tana tuatua kia kore e akariri atu i te akamataanga. Ka riro teia tautaanga i te akaiti mai i te au taime e tamamae ana tatou i etai ke. Te akamaara maira te Pipiria ia tatou: “Te tangata vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra: ko te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ïa.” (Maseli 12:18) Me akariri tatou i etai ke, noatu kare tatou i akakoro, ka puapinga maata roaia me tataraara tatou i te akaau atu i taua turanga ra.

Te akaari maira te Tuatua a te Atua e e mea tau roa kia “umuumu tatou i te tuatua i akatupu i te au, e te tuatua e meitaki kapipiti ei ra.” (Roma 14:19) Me manako tau tatou e te meitaki, te taangaanga ra tatou i te materi: “Mei te apara auro i roto i te vairanga ario i taraiia ra, te tuatua me tuatuaia i te tuatau tau no te reira.” (Maseli 25:11, NW) E akakeuanga maruarua tikai e te rekareka te ka vaioia mai! Ka tau katoa te tuatua maru, i te taui i te tu marokiakia o etai ke: “E e atiati te ivi i te arero maru.”​—Maseli 25:15.

No reira, te ako maira te Tuatua a te Atua ia tatou: “Ei tuatua aroa ua anake ta kotou, kia rapakauia i te tai, i te kite anga i te mea tika kia tuatua atu ki te tangata katoa ra.” (Kolosa 4:6) Ko te aiteanga e “kia rapakauia i te tai” koia oki kia maani tatou kia reka ta tatou au tuatua ki etai ke, kia kore i reira e akariri atu. Na roto i te tuatua e i te rave angaanga, te tauta nei te au Kerititiano i te akono i te akoanga a te Pipiria: “E kimi i te au, e aruaru atu.”​—1 Petero 3:11.

No reira, te taka ua ra te aiteanga o Koheleta 7:9 e auraka tatou e riri atu i te au ara rikiriki a etai ke. Penei no te tu apa ua o te tangata nei me kore penei e mea akakoro rai kareka ra kare i te kino pakari. Inara mei te mea e ara maata, te marama uaia atura e penei ka riri rai te tangata tei akakinoia e penei ka iki aia kia rave i tei tau i te ture.​—Mataio 18:15-17.

[Tutu i te kapi 14]

Kua takore a Iehova i te ngati Iseraela tataraara kore na roto i to Roma i te 70 T.N.

[Tutu i te kapi 15]

“Mei te apara auro . . . te tuatua me tuatuaia i te tuatau tau no te reira”