Ka Tauturu te Totou a Hosea ia Tatou Kia Aaere ma te Atua
Ka Tauturu te Totou a Hosea ia Tatou Kia Aaere ma te Atua
“E ka aaere ratou na muri ia Iehova.”—HOSEA 11:10, NW.
1. Eaa te nuku akatutuanga te ka kiteaia i roto i te puka a Hosea?
E REKA ana rai koe i te au nuku ma te aronga akatutu umere e te au tu peu kikite? Tei roto i te puka Pipiria a Hosea tetai nuku akatutuanga. * Te akataka maira taua nuku ra i te au angaanga a te pamiri o Hosea te peroveta o te Atua e te piri atura te reira ki te akaipoipoanga akatutu ua ta Iehova i papau ki te Iseraela i muatangana na roto i te Ture koreromotu a Mose.
2. Eaa tei kiteaia no runga ia Hosea?
2 Ka kiteaia te tuatua no teia nuku i roto ia Hosea pene 1. * I noo oki a Hosea ki te ngai o te patireia tai ngauru kopu o Iseraela (tei tapa katoaia e ko Epheraima, no tona kopu maata). Kua totou aia i te tuatau o te tutaraanga a to Iseraela au tutara openga e itu e i te au Ariki ko Uzia, Iotama, Ahaza, e Hezekia o Iuda. (Hosea 1:1) I reira kua totou a Hosea no tetai 59 mataiti. Noatu kua akaotiia te puka e apai ra i tona ingoa i muri poto ake i te 745 M.T.N., te puapinga nei rai te reira i teia tuatau, i te mea e mirioni ua atu te aruaru nei i te arataa mei tei totouia i roto i te au tuatua: “E ka aaere ratou na muri ia Iehova.”—Hosea 11:10.
Ta te Akara Akaou Anga e Akaari Maira
3, 4. Akamarama poto mai eaa te tuatuaia maira i roto ia Hosea pene 1 ki te 5.
3 Na te akara akaou anga ia Hosea pene 1 ki te 5 e akaketaketa i ta tatou ikianga kia aaere ma te Atua na te taangaanga anga i te akarongo e te aruaru anga i tetai arataa tei rotai ki tona anoano. Noatu kua apa te au tangata o te patireia o Iseraela no te akaturi i te pae vaerua, ka tangi mai te Atua ia ratou me tataraara ratou. Kua akaariia mai teia na roto i te mataara i akono ei a Hosea i tana vaine, ia Gomera. I muri ake i tona anau anga i tetai tamaiti nana, kua anau maira aia e rua nga tamariki puti. Kareka ra, kua apai akaou a Hosea iaia, mei ia Iehova rai i tangi puareinga ua i te ngati Iseraela no tei tataraara.—Hosea 1:1–3:5.
4 E akavaanga ta Iehova i to Iseraela no te mea kare e tuatua mou, kare e aroa takinga meitaki, e kare e kite i te Atua i te enua nei. Ka rave aia i tetai akautungaanga no te iti tangata akamori itoro o Iseraela e no te patireia marikonga kore o Iuda. Inara, i te rokoia anga te iti tangata o te Atua e “te kino,” kua kimi iora ratou ia Iehova.—Hosea 4:1–5:15.
Te Akaari Nei te Nuku
5, 6. (a) Mei teaa ra te pararauare o te poneia i roto i te patireia tai ngauru kopu o lseraela? (e) No teaa ra te akamatakiteanga tei orongaia ki to Iseraela muatangana i puapinga ai no tatou?
5 “Ka aere,” kua akaue atura te Atua ia Hosea, “ka rave naau uaorai tetai vaine poneia e te tamariki poneia, no te poneia oki i ariu ke ei te enua mei te aru ia Iehova.” (Hosea 1:2) Mei teaa ra te pararauare o te poneia i roto ia Iseraela? Kua akakiteia mai kia tatou: “Na te ngakau poneia uaorai i akakeu ia ratou [te iti tangata o te patireia tai ngauru kopu] kia aere ke, e na te poneia i aere ei ratou ki vao mei raro i to ratou Atua. . . . No reira ta korua au tamaine i rave ei i te poneia e ta korua au unonga tamaine i akaturi ei. . . . Kareka, ko te au tane, kua rave ratou i te au vaine akaturi na ratou uaorai, e kua apai ratou i te atinga ma te au vaine akaturi ra i te iero.”—Hosea 4:12-14.
6 Kua pararauare ua te poneia i roto ia Iseraela i roto i te tu pae kopapa e te pae vaerua. No reira a Iehova ka rave ei i “tetai akautungaanga” no te ngati Iseraela. (Hosea 1:4; 4:9) E puapinga maata to teia akamatakiteanga no tatou no te mea ka rave a Iehova i tetai akautungaanga no te aronga e rave ra i te tu akono tau kore e te piri ki roto i te akamorianga viivii i teia tuatau. Kareka te aronga e aaere ra ma te Atua te akono ra i tona au turanga no te akamorianga ma e te kite ra e “kare a te tangata poneia . . . tuanga i roto i te patireia o te Karaiti e o te Atua.”—Ephesia 5:5, NW; Iakobo 1:27.
7. Eaa tei akatutuia mai e te akaipoipoanga o Hosea kia Gomera?
7 I te akaipoipo anga a Hosea ia Gomera, te taka ua ra e e paretenia aia, e e vaine akarongo mou tikai aia i tona taime i “anau maira i tetai tamaroa” nana. (Hosea 1:3) Mei tei akaariia mai i roto i te nuku akatutuanga, i muri poto ua ake i te akaora anga mai i te ngati Iseraela mei te tuikaaanga i Aiphiti i te 1513 M.T.N., kua papau te Atua i tetai koreromotu mei te reira kia ratou mei te koreromotu rai no tetai akaipoipoanga ma. Na te ariki anga i te koreromotu, kua taputou a Iseraela kia vai akarongo mou ua ki tona “pu tane,” kia Iehova. (Isaia 54:5) Ae, ko teia akaipoipoanga akatutu ua o Iseraela ki te Atua kua akatutuia mai te reira e to Hosea akaipoipoanga ma kia Gomera. Inara kua tuke takiri te au mea!
8. Akapeea ra te patireia tai ngauru kopu o Iseraela i te akamata mai anga, e eaa taau tuatua no runga i tana akamorianga?
8 Ko te vaine a Hosea “kua nui akaou akera aia e kua anau maira e tamaine.” Ko taua tamaine ra e tetai tamaiti akaou i muri mai penei i nui mai a Gomera i roto i te akaturi. (Hosea 1:6, 8) I te mea te akatutu maira a Gomera ia Iseraela, penei ka ui paa koe, ‘I akapeea ake oki a Iseraela i akaturi ei iaia uaorai?’ I te 997 M.T.N., kua takake mai e tai ngauru kopu o Iseraela mei te nga kopu o Iuda e Beniamina i te pae apatonga. Kua akamataia te akamorianga punua puakatoro i roto i te patireia tai ngauru kopu o Iseraela kia kore te tangata e aere ki Iuda e akamori ia Iehova i ko i te iero i Ierusalema. Kua tupu oonu te aka o te akamorianga i te atua pikikaa ko Baala, ma tana au peu ainga tau kore, i roto ia Iseraela.
9. Mei tei totouia i roto ia Hosea 1:6, eaa tei tupu ki to Iseraela?
9 I te anauanga mai te rua o ta Gomera tamaiti puti, kua akakite te Atua kia Hosea: “E tapa i tona ingoa ko Loruhama [te aiteanga “Kare Oki Aia i Tangiia Mai”], no te mea kare au e tangi akaou i te ngutuare o Iseraela, ka apai ke rava au ia ratou.” (Hosea 1:6) Kua ‘apai ke ravaia ratou’ e Iehova i te apai anga to Asura i te ngati Iseraela ki roto i te tuikaaanga i te 740 M.T.N. Inara, kua tangi te Atua i nga kopu e rua o te patireia o Iuda e kua akaora atu iaia kare ra na te ana, na te koke, na te tamaki, na te au oroenua, me kore na te aronga akaoro. (Hosea 1:7) I tetai po okotai ua i te 732 M.T.N., okotai ua angera i te ta anga i te 185,000 vaeau Asura e tamatakutaku maira i te oire maata o Iuda, ko Ierusalema.—2 Ariki 19:35.
Ta Iehova Akavaanga ia Iseraela
10. Eaa ta te tu akaturi o Gomera e akaari maira?
10 Kua akaruke a Gomera ia Hosea e kua riro mai ei “vaine poneia,” i te noo akaturi ua anga ki tetai tangata ke. Te akaari maira teia e akapeea te patireia Iseraela i piri ei ki roto i tetai pirianga poritiki ma te au pa enua akamori itoro e kua akamata atura i te irinaki ki runga ia ratou. I to te Hosea 1:2; 2:2, 12, 13.
akameitaki atu ia Iehova no tona au akameitakianga pae materia, kua akameitaki atura a Iseraela i te au atua o taua au pa enua ra e kua aati atura i tana koreromotu akaipoipoanga ma te Atua na te piri anga atu ki roto i te akamorianga pikikaa. No reira rai a Iehova i rave ei i tetai akavaanga ki taua patireia akaturi pae vaerua ra!—11. Eaa tei tupu ki te Ture koreromotu i to Iehova akatika anga ia Iseraela e Iuda kia akatuikaaia?
11 Eaa ta Iseraela utunga i tutaki ei no te akaruke anga i tona Pu Tane? Kua akakeu te Atua iaia “kia aere ki te metepara” o Babulonia, te patireia i ninaia ai a Asura, te ngai i tuitarere ana te ngati Iseraela i te 740 M.T.N. (Hosea 2:14) I na i te takore anga a Iehova i te patireia 10 kopu, kare aia i takore ana i tana koreromotu akaipoipoanga ki te 12 kopu muatangana o te patireia o Iseraela. Ko te tika, i te vaoo anga te Atua ia Ierusalema kia akapouia e to Babulonia i te 607 M.T.N. e kua akatika ua i te iti tangata o Iuda kia riro ei au tuikaa, kare aia i takore ana i te Ture koreromotu a Mose tei akatika i te 12 kopu o Iseraela kia piri ki roto i tetai akaipoipoanga akatutu ua ma ia. No muri ake ua i te kopae anga te au arataki ngati Iuda ia Iesu Karaiti e i te tamate anga iaia i te 33 T.N. i takoreia ai taua pirianga ra.—Kolosa 2:14.
Kua Ako a Iehova ia Iseraela
12, 13. Eaa ra te manako maata o Hosea 2:6-8, e akapeea ra taua au tuatua ra i tau ei kia Iseraela?
12 Kua ako te Atua ia Iseraela kia “tuku ke atu aia i tana ra au akaturi anga,” inara kua inangaro aia i te aru i te aronga tei inangaro mai iaia. (Hosea 2:2, 5) “E teianei,” kua tuatua maira a Iehova, “te koropini nei au i toou au mataara ki te taratara; e ka arai au iaia ki te patu toka, kia kore aia e kite i tona uaorai au arataa. E e arumaki oki aia na muri i te aronga tei inangaro iaia ra, kare ra ratou e rokoia e ia; e kimi aia ia ratou, kare ra ratou e kitea e ia. E ka karanga oki aia e, ‘ka inangaro au e aere, e oki ki taku tane, i te mea mua, i meitaki atu oki au i taua taime ra i teianei.’ Kare ra aia i kite ana e naku i oake atu nana te titona e te uaina vene reka e e te manongi, e naku i akamaata atu i te ario nana, e te auro, tei maaniia e ratou no Baala [me kore, ta “ratou i maani ei itoro no Baala,” tataanga i raro ake].”—Hosea 2:6-8.
13 Noatu oki e kua kimi a Iseraela i te tauturu a taua au pa enua ra tei riro ana ei “aronga tei inangaro iaia,” kare okotai ia ratou i rauka ana i te tauturu mai iaia. Mei te mea ra e kua koropiniia aia e te ngangaere ngata kia na roto, e kare e rauka ia ratou kia tiki i tetai tauturu nona. E toru mataiti i muri ake i te koropini angaia e Asura, kua inga iora tona oire maata, ko Samaria, i te 740 M.T.N., e kare rava te patireia kopu tai ngauru i akatinamou akaouia ana. Ko tetai papaki aronga ua i roto i te au tuikaa ngati Iseraela tei kite mai e i meitaki atu te au turanga i te tavini anga to ratou ui tupuna ia Iehova. Ka kopae taua aronga toenga ra i te akamorianga o Baala e ka kimi i tetai pirianga koreromotu akaouia ma Iehova.
Akara Akaou Anga i te Nuku
14. Akapeea ake ra i akaou ei a Hosea i te au pirianga akaipoipo kia Gomera?
14 Kia marama maata roa atu i te pirianga i rotopu i to Hosea au turanga ngutuare e to Iseraela pirianga kia Iehova, e akamanako ana i teia au tuatua: “Kua karanga maira a Iehova kiaku: ‘E aere, e inangaro atu i te vaine tei inangaroia e te oa e te akaturi ra.’” (Hosea 3:1) Kua ariki a Hosea i teia akauenga na te oko akaou anga mai ia Gomera mei te tangata tana i noo ana. I muringao, kua ako pakari atura a Hosea i tana vaine: “E manganui ua atu te au ra ka noo koe kiaku. Auraka rava koe kia rave i te poneia, e auraka rava koe kia riro na te tangata ke.” (Hosea 3:2, 3) Kua ariu atura a Gomera ki te ako, e kua akaou iora a Hosea i te au pirianga akaipoipo kiaia. Akapeea teia i te piri anga atu ki ta te Atua au raveanga ma te iti tangata o Iseraela e Iuda?
15, 16. (a) Raro ake i teea au turanga e rauka mai ei i te iti tangata akoia o te Atua tona tangi? (e) Akapeea a Hosea 2:18 i te akatupu angaia?
15 I te au tuitarere mei Iseraela e mei Iuda e tuikaa ra i Babulonia, kua taangaanga te Atua i tona au peroveta kia ‘tuatua atu ki to ratou ngakau.’ E rauka mai ei te tangi tu-Atua, ka anoanoia tona iti tangata kia akaari mai i te tu tataraara e kia oki akaou ki to ratou Pu Tane, mei ia Gomera i oki ki tana tane. I reira a Iehova e apai mai ei i tona iti tangata akoia mei te vaine rai ki vao mei te “metepara” o Babulonia e ka akaoki ei iaia ki Iuda e ki Ierusalema. (Hosea 2:14, 15) Kua akatupu aia i taua taputou ra i te 537 M.T.N.
16 Kua akatupu katoa rai te Atua i teia taputou: “Ei reira au e papau ei i tetai koreromotu no ratou i taua ra ra no te puaka taae o te kainga e no te au mea rere aere o te reva e te apinga totoro aere i te enua nei, e te ana e te koke e te tamaki e tuku oki au ki vao mei te enua ra, e akatakoto oki au ia ratou ma te tinamou.” (Hosea 2:18) Te au ngati Iuda toe tei oki ki to ratou ipukarea kua noo ma te tinamou, ma te kore e mataku i te au manu. E akatupuanga katoa to teia totou i te 1919 T.N., i te akarangatira angaia mai te Iseraela vaerua mei ia “Babulonia Maata,” te patireia akonoanga pikikaa o teianei ao. Te noo nei ratou i teianei ma te tinamou e te mataora i te oraanga i roto i te parataito pae vaerua ma to ratou au oa, e manakonako ra i te noo e mutu kore ua atu i te enua nei. Kare te au tu mei to te manu e vai i rotopu i teia au Kerititiano mou.—Apokalupo 14:8; Isaia 11:6-9; Galatia 6:16.
Tamou i te Apiianga ki te Ngakau
17-19. (a) Eaa to te Atua au tu e raurauia maira tatou kia aru? (e) Akapeea ra to Iehova tu tangi e te tu akaaroa i te akakeu anga ia tatou?
17 E tu tangi e te tu akaaroa to te Atua, e kia akapera rai tatou. Ko tetai apiianga tera ta te au pene mua o Hosea i apii mai. (Hosea 1:6, 7; 2:23) Te rotai ra to te Atua tu puareinga ua i te tangi i te ngati Iseraela ki te materi akauruia: “Ko tei tapoki i tana ara, kare ïa e manuia: ko tei aaki ra e kua akaruke, e [“tangiia mai,” NW] ïa.” (Maseli 28:13) Tetai mea akapumaana katoa ki te aronga rave ara tei tataraara koia oki ko te au tuatua a te tata taramo: “Ko ta te Atua atinga ra, ko te ngakau paruparu ïa; ko te ngakau paruparu, e te aue ra, kare ua te Atua e akavaavaa i te reira.”—Salamo 51:17.
18 Te akakite pu maira te totou a Hosea i te tu akaaroa e te tu tangi o te Atua ta tatou e akamori nei. Noatu me ka ariu ke tetai mei tona au arataa tuatua tika, ka rauka rai ia ratou kia tataraara Salamo 78:38-41, NW) Kia riro taua tu tangi ra ei akakeu ia tatou kia aaere ua atu rai ma to tatou Atua akaaroa, ia Iehova.
e kia ariu mai. Me akapera ratou, ka ariki mai a Iehova ia ratou. Kua akaari aia i te tu tangi ki te au mema o te patireia o Iseraela, tei piri atu aia ki roto i tetai akaipoipoanga akatutu ua. Noatu kua akarongo kore ratou ia Iehova e kua ‘tamamae tikai i Tei Tapu i Iseraela, e tangi maata ra tona e kua akamaara ua rai aia e e tangata ua nei oki ratou.’ (19 Noatu rai kua totoa ua te au ara mei te ta tangata, te keikeia, e te akaturi i Iseraela, kua ‘tuatua atu a Iehova ki tona ngakau.’ (Hosea 2:14; 4:2) Tikaanga ka akakeuia to tatou ngakau e ka akaketaketaia to tatou uaorai pirianga kia Iehova ia tatou e akamanako ra no runga i tona tu tangi e te tu akaaroa. No reira e ui tatou kia tatou uaorai e: ‘Akapeea ra e rauka ai iaku i te aru meitaki atu i to Iehova tu tangi e te tu akaaroa i roto i taku au raveanga ki etai ke? Me pati mai tetai taeake Kerititiano tei akariri mai iaku no tetai akakoreanga apa, ka tika ainei iaku kia akakore ua atu mei te Atua rai?’—Salamo 86:5.
20. Oronga mai i tetai akaraanga i te akaari e e mea tau kia irinaki tatou ki roto i te manakonakoanga tei orongaia mai e te Atua.
20 Te oronga maira te Atua i te manakonakoanga mou. Ei akaraanga, te taputou maira aia e: “E oronga atu au kiaia . . . te au o o Akora ei ngutupa ki te manakonakoanga.” (Hosea 2:15) Kua rauka i to Iehova akaaerenga akatutuia mei te vaine rai i muatangana te manakonakoanga papu no te akaoki akaou angaia ki tona ipukarea, te reira oki te ngai i vai ei “te o o Akora.” Te oronga maira te akatupuanga o taua taputou ra, i te 537 M.T.N., i te tumuanga tau no tatou kia pereperekavana i roto i te manakonakoanga papu tikai ta Iehova e tuku maira ki mua ia tatou.
21. Eaa ta te kite tuanga angaanga i roto i te aaere anga tatou ma te Atua?
21 Kia aaere ua atu rai ma te Atua, ka anoanoia kia tamou marie atu rai tatou i te kite nona e kia akono i te reira i roto i to tatou oraanga. Kua ngere kino to Iseraela i te kite ia Iehova. (Hosea 4:1, 6) Inara, e akaperepere maata ana tetai aronga i te apiianga tu-Atua, kua tarotai ki te reira, e kua akameitaki maataia mai. Ko Hosea oki tetai ia ratou. E pera katoa te 7,000 i to Elia tuatau tei kore i tuku i te turi ki raro kia Baala. (1 Ariki 19:18; Roma 11:1-4) Ka tauturu to tatou uaorai tu akameitaki i te ikuikuanga tu-Atua ia tatou kia aaere tamou atu rai ma te Atua.—Salamo 119:66; Isaia 30:20, 21.
22. Mei teaa ra to tatou manako no runga i te tu apoteiti?
22 Te tapapa maira a Iehova i te au tangata e arataki ra i rotopu i tona iti tangata kia patoi i te apoteiti. Inara, te karanga ra a Hosea 5:1 e: “E akarongo mai ra kotou i teia, e te kau taunga, e akamanako mari, E te ngutuare o Iseraela, e kotou, e te ngutuare o te ariki, ariu mai i to kotou taringa, no kotou oki teianei akavaanga; no te mea kua riro kotou ei ereere kia Mizepa e ei kupenga tei ooraia ki runga ia Tabora.” Kua riro te au arataki apoteiti ei ereere e ei kupenga no te ngati Iseraela, i te akanauru anga ia ratou kia rave matau i te akamori itoro. Penei ko te Maunga Tabora e tetai ngai tei tapaia ko Mizepa te nga ngai no taua tu akamorianga pikikaa ra.
23. Akapeea koe i te puapinga angaia mei te apiianga o te pene 1 ki te 5 o Hosea?
23 Tae mai ki teianei, kua akaari mai te totou a Hosea kia tatou e e Atua tangi maata a Iehova tei oronga mai i te manakonakoanga e te akameitaki ra i te aronga e akono ra i tana ikuikuanga e te kopae ra i te tu apoteiti. Mei te ngati Iseraela tataraara i muatangana, e kimi tatou ia Iehova e e tauta atu rai i te akarekareka iaia. (Hosea 5:15) Na te akapera, ka kokoti tatou i te mea meitaki e ka rauka te pereperekavana e te au aitekoreia e kite ra te aronga katoatoa e aaere ra ma te Atua ma te akarongo mou.—Salamo 100:2; Philipi 4:6, 7.
[Au Tataanga Rikiriki i Raro]
^ para. 1 Te orongaia maira tetai nuku akatutuanga i roto ia Galatia 4:21-26. No runga i te reira, e akara i te Voriumu 2, kapi 693-4, o te Insight on the Scriptures, neneiia e te Au Kite o Iehova.
^ para. 2 Pouroa te au tuatua e te au taikuanga mei te puka a Hosea i roto i teia atikara no roto i te New World Translation of the Holy Scriptures—With References.
Akapeea Koe me Pau?
• Eaa ta te akaipoipoanga o Hosea kia Gomera e akatutu maira?
• No teaa a Iehova i rave ei i tetai akavaanga kia Iseraela?
• Ko teea apiianga i roto ia Hosea pene 1 ki te 5 tei akakeu ia koe?
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 18]
Kua kite ainei koe e koai ta te vaine a Hosea e akatutu maira?
[Tutu i te kapi 19]
Kua ninaia te au tangata o Samaria e to Asura i te 740 M.T.N.
[Tutu i te kapi 20]
Kua oki akaou atu te iti tangata pereperekavana ki to ratou ipukarea