Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Riro Anga ei Au Orometua Rave Tamou Marie e te Taui Ua

Riro Anga ei Au Orometua Rave Tamou Marie e te Taui Ua

Riro Anga ei Au Orometua Rave Tamou Marie e te Taui Ua

“Kua akaarite au iaku uaorai i te au mea katoa i te tangata ravarai nei, kia ora iaku tetai papaki i taua au ravenga katoa nei.”​—1 KORINETIA 9:22.

1, 2. (a) Na roto i teea au mataara i riro mai ei te apotetoro ko Paulo ei orometua meitaki? (e) Akapeea a Paulo i te akamarama mai anga i tona uaorai tu ki tana tukuanga angaanga?

E MARU ua aia ki te au tangata kite karape tikai e ki te au tangata akaaka te maani ra i te are kakau. E akakeu anga aia ki te aronga mana rongonui o Roma e ki te au tangata putaua o Pherigia. E akakeu anga tana au tata anga ki te au tangata Ereni oronga ua e ki te ngati Iuda tau ua. Kare tona manako tau e ekokoia e e ririnui tona tu manako ngakau. Kua tauta aia i te kimi i tetai turanga no te akatika anga ma te katoatoa kia rauka mai oki iaia ra etai pae i te akarongo kia Karaiti.​—Angaanga 20:21.

2 Ko te apotetoro ko Paulo taua tangata, kare ekokoanga e e orometua meitaki e te rave tamou marie. (1 Timoteo 1:12) Kua rauka mai iaia te akauenga no ko mai ia Iesu kia “apai i [to Karaiti] ingoa ki mua i te aroaro o te au etene, e te ui ariki ra, e te tamariki na Iseraela ra.” (Angaanga 9:15) Eaa ra tona tu ki teia tukuanga angaanga? Kua akakite mai aia: “Kua akaarite au iaku uaorai i te au mea katoa i te tangata ravarai nei, kia ora iaku tetai papaki i taua au ravenga katoa nei. No te evangelia i peraʼi au, kia rauka katoa iaku i ta te evangelia ra.” (1 Korinetia 9:19-23) Eaa ta tatou i kite mai mei to Paulo akaraanga te ka tauturu ia tatou kia meitaki i roto i ta tatou tutu aere anga e te apiianga?

Aravei te Tangata Tauiia i te Akaaoanga

3. Eaa ra to Paulo manako no te au Kerititiano i mua ake tona tauianga ra?

3 E tangata akakoromaki anga roa e te manako takinga meitaki ua ainei a Paulo, te tano ra no te tukuanga angaanga tei orongaia kiaia ra? Kare! Na te tu neneva o te akonoanga i maani ia Saula (to Paulo ingoa i mua ana) ei tangata akakino tikai i te au pipi a Karaiti. Ei tangata mapu, kua akatika aia kia taia ia a Setephano. I muri mai, kua aruaru a Paulo ma te tangi kore i te kimi i te au Kerititiano. (Angaanga 7:58; 8:1, 3; 1 Timoteo 1:13) Kua rave maata ua atu aia i te “tuatua akamataku e te ta i te au pipi a te Atu ra.” Kare i mareka ua i te kimi anga i te aronga irinaki i Ierusalema ua, kua akamata aia i te akatotoa atu i tana oroanga riri ki Damaseko.​—Angaanga 9:1, 2.

4. Eaa te akatikatika anga ta Paulo i rave ei akatupu i tana tukuanga angaanga?

4 Te tumu tikai no to Paulo riri otooto i te Akonoanga Kerititiano penei ake te irinaki anga e ka akakino te akarongo ou i te akonoanga ngati Iuda na te kairo anga i te reira ki te au manako ke e te reka kore. Ko te tika, e “Pharisea” a Paulo, te aite anga tikai o te ingoa ra ko “tei takake.” (Angaanga 23:6) E akamanako ana i to Paulo poitirere i tona kite anga e kua iki te Atua iaia kia tutu aere ia Karaiti ki te​—au tangata katoa​—te au Kenitara! (Angaanga 22:14, 15; 26:16-18) I na, kua patoi katoa te au Pharisea i te kai ma taua aronga ta ratou i manako ana e e au tangata ara! (Luka 7:36-39) Kare ekokoanga te umuumu maira te reira i te tauta anga maata i tona tua kia akara akaou i tona tumu manako e kia apai mai i te reira kia rotai ki to te Atua ra anoano e ka akaoraia te au tangata ravarai.​—Galatia 1:13-17.

5. Akapeea tatou i te aru anga ia Paulo i roto i ta tatou angaanga orometua?

5 Penei ka rave katoa tatou i te reira. Ia tatou e aravei ra i te au tangata tukeke e manganui, i roto i ta tatou ngai angaanga o te pa enua ma te reo ke ke, e rave tatou i te manako tauta kia akara matatio i to tatou tu e kia akakore atu tatou uaorai i tetai ua atu akavaavaa anga. (Ephesia 4:22-24) Me kua kite ana tatou me kare ra, kua akakeuia tatou e to tatou tu tangata nei e te tu no te apiianga. Ka tuku mai teia i roto ia tatou i te au manako e te au tu akaapa anga, akavaavaa anga, taui kore. Kia autu ia tatou taua au manako me ka puapingaia tatou i te kimi anga e te tauturu anga i te aronga mei te mamoe rai. (Roma 15:7) Kua rave a Paulo i te reira. Kua ariki aia i te akaaoanga i te akamaata atu i tana angaanga orometua. Kua akakeuia e te aroa, kua akatupu aia i te au tu karape no te apiianga e mea tau kia aruia. E tikai, te akaari maira tetai apiianga no te angaanga orometua a te “apotetoro ki te au pa enua” e e manako ana, e taui ngoie ana, e e kimi maroiroi ana aia i te tutu aere e te apiianga. *​—Roma 11:13NW.

E Orometua Rave Tamou Marie i Roto i te Au Turanga Ke Ke

6. Akapeea ra a Paulo i te manako anga i te turanga o te aronga te akarongo maira kiaia, e eaa tei tupu mai?

6 E manako ana a Paulo i te au irinaki anga e te turanga o te aronga te akarongo maira iaia. I te tuatua anga ki te Ariki ko Ageripa II, kua akatika a Paulo e e “kite [to te ariki] i te au peu ravarai, e te au tuatua katoa, a te ngati Iuda.” Kua taangaanga karape i reira a Paulo i tona kite no to Ageripa irinaki anga e kua uriuri atura kiaia i te au tumu manako ta te ariki i marama meitaki tikai. Te taka meitaki e te akapapu anga o ta Paulo akamarama anga i karanga ai a Ageripa e: “Kua vaitata au i te riro ei Kerisitiano ia koe.”​—Angaanga 26:2, 3, 27, 28.

7. Akapeea a Paulo i te akaari anga i te taui ngoie ua anga i te tutu aere anga ki te aronga maata ra i Lusetera?

7 Kua taui ngoie ua katoa a Paulo. Akara e mei teaa te tuke tana tuatua i te tauta anga aia i te akakore atu i te urupu i roto i te oire o Lusetera i te akamori anga iaia e Banaba ei nga atua. Karangaia ana e ko teia au tangata nei, te tuatua ra i te reo Ikonio, e au tangata kare i apii meitakiia ana e e aronga manako tamataku anga maata atu i to te au tangata ra. E tau ei kia Angaanga 14:14-18, kua tou atura a Paulo ki te mea i angaia e ki ta te reira au mea natura kotinga koreia ei akapapu anga i te tu teitei o te Atua mou. Mama ua te taumaro anga i te aruia, e i te akara anga ‘kare i tuku mai i taua aronga maata ra i te apai mai i te atinga’ kia Paulo raua ko Banaba.

8. Na roto i teea au mataara te akaari anga a Paulo e te taui ua ra aia noatu tona au manako ketaketa i tetai au taime?

8 E tikai, kare a Paulo i te tangata apa kore, e i tetai au taime, e au manako ketaketa tona no runga i tetai au mea. Ei akaraanga, i tetai atianga te tuatua akakinoia mai anga aia na roto i tetai tu taakama anga e te tau kore, kua tuatua akakino atu aia i tetai ngati Iuda ko Anania te ingoa. Inara te akakiteia atu anga kia Paulo e te akakino ra aia i te taunga maata, kua tuatua tataraara viviki atura aia. (Angaanga 23:1-5) I Atene, i te akamata anga kua ‘[“riri,” NW] rava atura aia i te akara anga atu i taua oire ra kua ki rava i te au idolo.’ Inara, i roto i tana tuatua i runga i te Tuaivi o Are, kare a Paulo i akaari mai ana i taua riri. Kareka ra, kua tuatua atu aia ki te au Atene i ko i to ratou ngai, i te uriuri anga no runga i te manako tau na te taiku anga ki to ratou atarau ki “Te Atua Kitea Kore” e te akakite atu anga i tetai o to ratou aronga atu pee ra.​—Angaanga 17:16-28.

9. Akapeea a Paulo i te akaari anga i te tu maroiroi i te tuatua anga ki te au tangata tukeke te akarongo maira?

9 I te tuatua anga ki te aronga tukeke te akarongo maira, kua akaari a Paulo i te tu maroiroi tikai. Kua akamanako aia i te peu e te ngai i akakeuia ai te manako o te aronga te akarongo maira kiaia. Te tataanga aia ki te au Kerititiano i Roma, kua kite meitaki tikai aia e te noo ra ratou i roto i te oire maata o te kavamani maata roa atu o taua tuatau. Ko tetai tumu maata o ta Paulo reta ki te au Kerititiano i Roma e ko te mana o ta Adamu ara kia akakino ra kua autuia e te mana okoia o Karaiti. Kua tuatua aia ki te au Kerititiano Roma e ki te aronga takapini ia ratou i roto i te reo te ka akakeu i to ratou ngakau.​—Roma 1:4; 5:14, 15.

10, 11. Akapeea a Paulo i te akatano anga i tana au akatutuanga ki te aronga te akarongo maira kiaia? (Akara katoa i te tataanga i raro ake.)

10 Eaa ta Paulo i rave i tona inangaro anga i te akamarama atu i te au tuatua mou ma te oonu o te Pipiria ki te aronga te akarongo maira kiaia? E karape tikai te apotetoro i te taangaanga anga i te au akatutuanga tau e te marama ua i te akamarama atu i te au manako ngata i te pae vaerua. Ei akaraanga, kua kite a Paulo e kua matau ana te au tangata i Roma i te akatereanga no te angaanga tavini i roto i te Patireia o Roma. Ko te tika, e manganui te au tangata tana i tata atu penei ake e au tavini. No reira kua taangaanga a Paulo i te angaanga tavini ei akatutuanga kia akaketaketa i tana taumaroanga ririnui no runga i ta tetai tangata iki anga no te kauraro atu anga ki te ara me kore ki te tuatua tika ra.​—Roma 6:16-20.

11 “I rotopu i te au tangata o Roma,” i karanga ai tetai tataanga, “ka rauka i tetai pu i te akarangatira tikai i tetai tavini, me kore ka oko te tavini i tona rangatira na te tutaki anga i tona pu. Ka rauka katoa mai te rangatira i te akanooia me ka tauiia te pu ki tetai atua.” Ka angaanga ua atu tetai tavini akarangatiraia no tona pu no te tutaki anga. I te akara anga te tuatua ra a Paulo ki teia ravenga nei i te tataanga aia i te iki anga a te tangata tataki tai e ko teea pu te ka akarongoia atu​—ko te ara me kore ko te tuatua tika. Kua akarangatiraia te au Kerititiano i Roma mei te ara e ko te Atua te pu i teianei. Kua akarangatiraia ratou kia tavini i te Atua, inara ka rauka rai ia ratou kia tavini atu ki te ara​—te pu o mua ana—​me te inangaro ra ratou. Ka akakeuia e taua akatutuanga matau meitakiia e te mama ua i taua au Kerititiano i Roma kia ui kia ratou uaorai e, ‘Ko teea pu taku e tavini nei?’ *

Apiianga mei to Paulo Akaraanga

12, 13. (a) Eaa te tauta anga te inangaroia ra i teia tuatau kia rauka i te itae i te ngakau o te au tangata ke te akarongo maira kia tatou? (e) Eaa taau i kite mai ei mea meitaki i te tutu aere anga ki te au tangata no tetai turanga ke mai?

12 Mei ia Paulo ra, kia akamanako, kia taui ngoie ua, e kia kimi maroiroi tatou e rauka ai i te itae i te ngakau o te au tangata ke ke te akarongo maira kia tatou. E tauturu ei i te aronga te akarongo maira kia tatou kia marama i te tuatua meitaki, e maata atu ta tatou e inangaro ra i te rave i te atoro anga puapinga kore ua, te oronga anga i tetai karere akapapaia, me kore te akaruke anga i etai au puka Pipiria. E tauta tatou i te akara i to ratou au anoano e te au manako, ta ratou e reka ra e te reka kore ra, e ta ratou e mataku ra e te au akavaavaa anga. Noatu e te umuumu maata maira teia i te manako e te tauta anga, te rave maroiroi ra te au papuritia o te Patireia takapini i te ao nei i te reira. Ei akaraanga, kua ripoti mai te opati manga o te Au Kite o Iehova i Ungari e: “Te akaari ra te au taeake i te ngateitei no te au peu e te tu o te oraanga o te au tangata no tetai enua ke e kare e tapapa atu ana ia ratou kia taui ua atu ki te au peu o te reira ngai.” Te tauta ra te Au Kite i tetai au ngai ke i te rave i te reira.

13 I tetai enua i te Itinga Mamao, e maata te au tangata te manakonako ra i te oraanga i te pae kopapa, te tereni anga i te tamariki, e te apiianga. Te tauta ra te au papuritia o te Patireia i te reira ngai i te akakite i teia au tumu manako nei e kare e uriuri ana i taua au tumu manako mei te au turanga kino tikai i te ao nei me kore i te au manamanata o te au tangata ra. Mei te reira katoa, kua kite atu te au papuritia o tetai oire maatamaata i Marike ra e te manakonako ra te au tangata i tetai au ngai e angaanga ra ratou i taua au tumu manako mei te kino ra, no te maata te apinga akaoro, e no te angaanga kino. Kua taangaanga meitaki tikai te Au Kite i teia au tumu manako i te akamata i te au uriurianga Pipiria. Te akapapu ra te au puapii meitaki no te Pipiria e noatu eaa te tumu manako ka iki ratou, kia vai papu ua e kia akamaroiroi ua ratou, te akakite anga i te puapinga tau no te akono anga i te au kaveinga Pipiria i teianei e te au manakonako anga mataora ta te Atua ka oronga mai no te tuatau ki mua.​—Isaia 48:17, 18; 52:7.

14. E akataka mai i te au tu ka rauka ia tatou i te taui atu ki te au anoano tukeke e te au turanga o te au tangata.

14 E puapinga katoa kia akatukeke i ta tatou tuatua i roto i te angaanga orometua, mei te mea e tuke tikai te peu, te apii, e te au turanga akonoanga o te au tangata. Te tuatua anga tatou ki te au tangata te irinaki ra i Tei Anga maira inara kare i te Pipiria e tuke ake i tei taangaangaia i te tuatua atu anga ki te aronga te irinaki ra e kare te Atua i vai ana. Ki tetai tangata te manako ra e e apinga akaariu ke anga te au puka katoatoa a te akonoanga, e tuke ake ta tatou tuatuaanga mei ta tatou ka tuatua atu ki tetai tangata te ariki maira i ta te Pipiria e apii maira. Te inangaro katoaia ra te taui anga ngoie ua i te akono anga i te au turanga apiianga tuke maata a te au tangata ta tatou ka tuatua atu. Ka taangaanga te au puapii karape i te akamarama anga e te au akatutuanga tei tau ki te turanga ta ratou ka aro atu.​—1 Ioane 5:20.

Tauturu no te Au Orometua Ou

15, 16. Eaa ra i inangaroia ai te tereni anga i te au orometua ou?

15 Kare a Paulo i manako ana i te akamako mai i tana uaorai au ravenga no te apiianga. Kua kite ra aia e te inangaroia ra te tereni anga e te akapapa anga i te aronga o tetai uki ou, mei ia Timoteo raua ko Tito ra, kia riro mai ei nga orometua meitaki. (2 Timoteo 2:2; 3:10, 14; Tito 1:4) Mei te reira katoa, i teia tuatau te vai ra te rapurapu anga kia orongaia atu e kia rauka mai te tereni anga.

16 I te 1914, vaitata atu e e 5,000 papuritia o te Patireia i te ao katoa; i teia ra, i te au epetoma tataki tai mei te 5,000 aronga ou ra tei papetitoia! (Isaia 54:2, 3; Angaanga 11:21) Me akamata te aronga ou i te kapiti atu ki te putuputuanga Kerititiano e te inangaro ra kia o atu ki roto i te angaanga orometua, te inangaroia ra kia tereniia e kia aratakiia ratou. (Galatia 6:6) E puapinga tikai kia taangaanga tatou i te au ravenga a te Pu, ko Iesu, i te apiianga e te tereni anga i te au pipi. *

17, 18. Akapeea tatou i te tauturu anga i te aronga ou kia rauka te irinaki anga i roto i te angaanga orometua?

17 Kare a Iesu i kimi ua i te urupu tangata e kia akakite atu ki tana au pipi kia akamata i te tuatua. Kua akakite aia na mua ake i te anoano no te angaanga tutu aere anga e te akamaroiroi anga i tetai tu na roto i te pure. E oti kua rave aia e toru akanoonooanga puapinga: ko tetai tokorua, tetai ngai tukuanga angaanga, e tetai karere. (Mataio 9:35-38; 10:5-7; Mareko 6:7; Luka 9:2, 6) Ka rauka ia tatou i te rave i te reira. Noatu e te tauturu ra tatou i ta tatou uaorai tamariki, i tetai tangata apii ou, me kore i tetai tangata kare i piri mai ake i roto i te angaanga tutu aere anga no tetai tuatau, e mea tau i te rave i tetai tauta anga kia oronga atu i te tereni anga na roto i teia mataara.

18 Te inangaro nei te aronga ou i te tauturu anga maata kia rauka mai te irinaki anga i te oronga anga i te karere o te Patireia. Ka rauka ainei ia koe i te tauturu atu ia ratou kia akapapa e kia apiipii i tetai tuatua mama ua e te tau? I roto i te angaanga evangeria, e tuku ia ratou kia akara mai i toou akaraanga ia koe e rave ra i nga atoro anga mua. E aru koe i te akaraanga o Gideona, tei karanga ki tona au taeake tamaki ra: “E akara mai iaku, ka pera katoaʼi.” (Te Au Akava 7:17) E oti e oake atu ki te aronga ou te tuatau kia kapiti mai. E akameitaki pumaana atu i te aronga ou no ta ratou au tauta anga, e me kua tau, e oronga atu i te au akakiteanga poto ua no te akameitaki mai.

19. Eaa taau e tamanako ra ia koe e tauta ra i te ‘rave akaope takiri i taau angaanga orometua’?

19 E rauka ai i te ‘rave akaope takiri i ta tatou angaanga orometua,’ te tauta nei tatou i te taui ngoie maata mai i ta tatou tuatua anga, e te inangaro ra tatou i te tereni i te au orometua ou kia rave i te reira. Me akamanako tatou i te puapinga anga o ta tatou akakoroanga​—te akakite anga i te kite tikai o te Atua te arataki atura ki te ora​—kua papu ia tatou e e puapinga katoa te tauta anga i te rave anga i te reira kia riro mai ei “au mea katoa i te tangata ravarai nei, kia ora [ia tatou] tetai papaki i taua au ravenga katoa nei.”​—2 Timoteo 4:5; 1 Korinetia 9:22.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 5 Ei au akaraanga no taua au tu i roto i ta Paulo angaanga orometua, e akamanako ana ia Angaanga 13:9, 16-42; 17:2-4; 18:1-4; 19:11-20; 20:34; Roma 10:11-15; 2 Korinetia 6:11-13.

^ para. 11 Mei te reira rai, te akamarama anga i te pirianga ou i rotopu i te Atua e tana “tamariki” akatainuia e te vaerua, kua taangaanga a Paulo i te manako i te pae ture tei matau tikai ki tana aronga tatau i roto i te Patireia o Roma. (Roma 8:14-17) “E peu tikai na te Roma te akatamarikianga, e kua kapiti vaitataia atu ki te au manako Roma no te ngutuare,” i karanga ai te puka St. Paul at Rome.

^ para. 16 I teianei, te vai ra i roto i te au putuputuanga katoatoa o te Au Kite o Iehova te porokaramu e kia Tauturu te Au Painia i Tetai Ke. Te taangaanga ra te porokaramu i te kite e te tereni anga a te au orometua tamou i te tauturu anga i te au papuritia kare e kite roa ana.

Maara Ainei ia Koe?

• Na roto i teea au mataara e rauka ai ia tatou i te aru ia Paulo i roto i ta tatou angaanga orometua?

• Eaa te au taui anga te inangaroia ra i roto i to tatou manako?

• Akapeea tatou i te akono papu anga i ta tatou karere?

• Eaa ta te au orometua ou e anoano ra e rauka ai i te akatupu i te irinaki anga?

[Au Uianga Apii]

[Tataanga i te kapi 29]

E manako ana, e taui ngoie ana, e e kimi maroiroi ana te apotetoro ko Paulo i te tutu aere e te apiianga

[Tataanga i te kapi 31]

E toru a Iesu akanoonooanga puapinga i rave no tana au pipi: ko tetai tokorua, tetai ngai tukuanga angaanga, e tetai karere

[Au Tutu i te kapi 28]

Kua autu ia Paulo i te itae i te aronga tukeke te akarongo maira na te taui ua anga

[Tutu i te kapi 30]

E akamanako ana te au orometua meitaki i te turanga no te peu akonoanga o te aronga te akarongo maira kia ratou

[Tutu i te kapi 31]

E tauturu ana te au orometua tamou marie i te aronga ou kia akapapa no te angaanga orometua