“Ei Runga Iaia Uaorai ta te Tangata Ravarai Apainga”

“E teianei, ka ope takiri rava tatou i te aaki i te tuatua iaia uaorai i te Atua ra.”​—ROMA 14:12.

1. Eaa te apainga ta te au tangata Epera toko toru i aro atu?

KUA aro atu e toko toru mapu Epera e noo ra i Babulonia i tetai ikianga no te ora e te mate. Ka tupou ainei ratou ki te itoro maatamaata, mei te umuumuia maira e te ture a te enua? Me ka patoi ainei ratou i te akamori atu i te reira e kia titiriia atu ki roto i te umu ai ka? Kare o Sadaraka, Meseka, e Abedenego taime no te tuatua atu ki tetai tangata; e kare katoa ratou e inangaroia kia pera. Ma te mataku kore, kua akakite ratou: “Kore oti ra, kare rai matou e araara i toou ra au atua, kia kite mai koe, e te ariki, kare oki e akamori i te tiki auro i akatuia e koe ra.” (Daniela 3:1-18) Kua apai te au tangata Epera toko toru i ta ratou uaorai tuanga o te apainga.

2. Naai, tikai, i rave i ta Pilato ikianga no runga ia Iesu Karaiti, e kua akamatara mai ainei te reira i te tutara Roma mei tana apainga?

² Mei tetai ono anere mataiti i muri mai, kua akarongo te tutara i te au akaapaanga no runga i taua tangata ra. I te akara anga i teia akaapaanga, kua papu tikai iaia e kare a teia tangata ara. Kareka ra, te urupu, kua maro maira e kia tamateia rai aia. I muri ake i te patoi anga atu, te taka ua ra e kare rai te tutara e inangaro ana i te apai i tana apainga e kua tuku ua atu ki ta te taomianga. I te orei anga i tona rima, kua akakite aia: “Kare aku ara i te toto o teianei tangata tuatua tika.” I reira kua tuku maira aia i taua tangata ra kia patitiia ki runga i te rakau. Ae, kare i apai i tana apainga kia rave i tetai ikianga no runga ia Iesu Karaiti, kua tuku a Ponotio Pilato na tetai ke ua e iki nona. Noatu te maata o te vai kare roa e rauka i te akamatara mai iaia mei tana tukuanga tika i te tuku anga i taua utunga tau kore ra ki runga ia Iesu.​—Mataio 27:11-26; Luka 23:13-25.

3. No teaa kare ei e tau kia tuku tatou na tetai ke e rave i ta tatou au ikianga?

³ Akapeea ra koe? Me inangaroia mai koe kia rave i tetai au ikianga, ka aite ainei koe ki te au tangata Epera toko toru, me ka tuku ua ainei koe na tetai ke e rave i taau ikianga? Kare te rave anga i tetai ikianga i te mea ngoie. Ka anoanoia te tu tangata pakari i te rave anga i te au ikianga tika.  Ei akatauanga, ka anoanoia na te au metua e rave i te au ikianga meitaki no ta ratou tamariki rikiriki. E tika, e ngata te rave anga i tetai ikianga mei te mea e ngata tikai te turanga e ka anoanoia kia akamanako meitakiia te au tumu tukeke e o maira. Inara, kare te apainga no te rave i te au ikianga i te mea teiaa roa e ka anoanoia kia kapitiia atu ki te au “apainga,” me kore ki te au manamanata ka riro na te aronga ‘tei akono i ta te vaerua ra’ e apai no tatou. (Galatia 6:1, 2) Mari ra, e apainga te reira “ka ope takiri rava tatou i te aaki i te tuatua iaia uaorai i te Atua ra.” (Roma 14:12) “Ei runga iaia uaorai ta te tangata ravarai apainga,” e akakite maira te Pipiria. (Galatia 6:5) Akapeea, i reira, e rauka ai ia tatou i te rave i te au ikianga pakari i roto i te oraanga? Te mea mua, ka anoanoia tatou kia kite i to tatou au kotinga e ka apii ei kia kite eaa te mea e anoanoia ra kia akapuapinga i te reira.

Tetai Umuumuanga Puapinga

4. Eaa te apiianga puapinga no runga i te rave anga i te au ikianga te ka tau tatou kia kite no runga i te tu akarongo kore o nga tangata mua?

⁴ I roto i te tuatua enua o te tangata i muatangana, kua rave nga tokorua mua i tetai ikianga tei apai mai i te au kino taitaia. Kua iki raua kia kai i te ua o te rakau o te kite i te meitaki e te kino. (Genese 2:16, 17) I akanooia ra ta raua ikianga ki runga i teaa? “E kite akera te vaine e rakau meitaki ei kai, e te taurekareka no te mata, e te rakau anoano oki kia rauka te kite; kua rave iora aia i te kai no rungao ra,” e karanga maira te Pipiria. “Kai iora, apai atura oki ki tana tane, e kua kai katoa iora oki aia.” (Genese 3:6) Kua akanooia ta Eva ikianga ki runga i te anoano noinoi. Tana i rave kua arataki ia Adamu kia piri atu kiaia. Tei tupu mai, “kua taea katoaia oki te tangata ravarai” e te ara e te mate. (Roma 5:12) Kia riro te akarongo kore o Adamu raua ko Eva ei apii mai ia tatou i tetai apiianga puapinga no runga i to te tangata au kotinga: Me kare aia e ariu ki te aratakianga tu-Atua, ka rave ua rai te tangata i te au ikianga tarevake.

5. Eaa te aratakianga ta Iehova i oronga mai no tatou, e eaa te ka anoanoia kia rave tatou kia puapingaia mei te reira?

⁵ Ka tau tatou kia rekareka e kare te Atua ko Iehova i akaruke ua ia tatou ma te kore e aratakianga! Te akakite maira te au Tuatua Tapu kia tatou: “E na to kotou taringa e akarongo i tetai manga tuatua i muri mai ia kotou, i te na ko anga, Teia te ara, e na reira te aere; kia anga kotou i te pae katau, e kia anga kotou i te pae kaui.” (Isaia 30:21) Te tuatua maira a Iehova kia tatou na roto i tana Tuatua akauruia, ko te Pipiria. Ka anoanoia tatou kia apii i te au Tuatua Tapu e kia rauka mai te kite tika tikai mei te reira. Ko te rave i te au ikianga tika, ka anoanoia tatou kia kai i te “kai pakari ra, na te tangata pakari.” “No te matau,” katoa tatou “i kite ei to [tatou] ngakau i te meitaki e te kino.” (Ebera 5:14) Ka rauka ia tatou i te tereni i to tatou kite ngakau na te rave anga i ta tatou i kite mei te Tuatua a te Atua.

6. Eaa te mea ka anoanoia no to tatou akava ngakau kia angaanga meitaki tikai?

⁶ Puapinga katoa ki te rave anga i te angaanga ikianga koia oki te tu kite natura o to tatou akava ngakau. Ka rauka i teia tu kite i te akava, e ka rauka katoa i te reira i te ‘akaapa, e te akatika’ ia tatou. (Roma 2:14, 15) Inara, no to tatou akava ngakau kia angaanga meitaki, ka anoanoia te reira kia akakakaia ki te kite tika tikai o te Tuatua a te Atua e kia akaoraoraia na te taangaanga anga i taua Tuatua ra. Ko tetai akava ngakau kare i tereniia ka viviki ua i te akakeuia e te au peu e e te au tu. Ka riro katoa to tatou au ngai e noo ra tatou, e te au manako o tetai au tangata i te arataki ke ia tatou. Eaa te ka tupu ki to tatou akava  ngakau me kopae putuputu uaia rai ta te reira au akamaroiroianga e me aatiia to te reira au turanga? Kare e roaia, ka riro mai te reira mei tetai mea kua tungiaia “ki te auri vera,” e riro maira ei kiko pakapaka tei natinati te uaua​—tei oraora kore e te kore e ariu mai. (1 Timoteo 4:2) I tetai tua, ko te akava ngakau tei tereniia e te Tuatua a te Atua te arataki meitaki tikai.

7. Eaa tetai umuumuanga puapinga ka anoanoia i te rave anga i te au ikianga pakari?

⁷ Tetai umuumuanga puapinga no te apai anga i te apainga no te rave anga i te au ikianga pakari, koia oki, ko te kite tika tikai i te au Tuatua Tapu e te tu kite i te taangaanga i te reira. Auraka e rererere viviki ua me aro atu i tetai au ikianga, kia kimikimi marie ra tatou i te au kaveinga akono i te Atua e kia taangaanga i to tatou tu kite i te manako i te rave anga i te reira. Pera katoa me anoanoia kia rave i tetai ikianga viviki ua​—mei ia Sadaraka, Meseka, e Abedenego rai​—ka papa meitaki ua i reira tatou me kua rauka ia tatou te kite tika tikai i te Tuatua a te Atua e me kua tereniia to tatou akava ngakau e te reira. Kia kite e akapeea te aere anga ki mua i te pakari mou ra i te akakokoi anga atu i to tatou tu kite i te rave i te ikianga, ka akamanako ana tatou e rua tuanga o te oraanga.

Koai Ma te Aronga ta Tatou ka Kapiti Atu?

8, 9. (a) Eaa te au kaveinga e akaari maira e ka anoanoia kia kopae i te au kapitianga kino? (e) Te tou anake ua ra ainei te rauka anga te kapitianga kino ki te akataeake tika anga atu i te au tangata te ngere ra i te kaveinga tau? E akataka mai.

⁸ “Auraka e vavare,” i tata ai te apotetoro ko Paulo. “E kino te kapiti anga kikino ra.” (1 Korinetia 15:33) Kua akakite a Iesu Karaiti ki tana au pipi: “Kare kotou i to teianei ao.” (Ioane 15:19) I te kite anga i teia au kaveinga nei, ka kite viviki ua tatou e ka anoanoia te kopae i te akaoa atu anga ki te aronga poneia, te aronga akaturi, te au keikeia, te au kona kava, e te aronga mei teia te tu. (1 Korinetia 6:9, 10, NW) Inara, ia tatou e tupu atura te kite i te tuatua mou o te Pipiria, ka kite tatou e e kino rai te akapou i te taime ki taua aronga ra i te akarakara ia ratou i roto i te au teata, i runga i te tivi, me kore i runga i te komupiuta me kore te tatau anga no runga ia ratou i roto i te au puka. Pera katoa rai te piri anga atu kia ratou i roto i te ngai pukapukaanga i runga i te Internet ma “te aronga tei uuna oki i to ratou tu.”​—Salamo 26:4, NW.

⁹ Ka tau ainei te tatanu i te pirianga vaitata ma te aronga penei e tu akono tau to ratou inara kua ngere i te akarongo i roto i te Atua mou? Te akakite maira te au Tuatua Tapu kia tatou e: “Te vai ua nei rai to te ao ravarai i raro ake i taua vaerua kino ra.” (1 Ioane 5:19) Ka tauturuia tatou kia marama e kare te au kapitianga kino i takotinga uaia ki rotopu i te au tangata akatikatika ua me kore viivii te tu akono. No reira, e mea pakari kia tatanu tatou i te au pirianga taeake ki te aronga anake ua tei inangaro ia Iehova.

10. Eaa te ka tauturu ia tatou kia rave i te au ikianga pakari i roto i to tatou pirianga ki to teianei ao?

¹⁰ Kare e rauka kia kopae takiri i te pirianga ki te aronga i roto i teianei ao e kare katoa e anoanoia. (Ioane 17:15) Te piri ki te angaanga orometua Kerititiano, te aere ki te apii, te aere ki te angaanga ka o pouroa atu ki te pirianga ki to teianei ao. Tetai Kerititiano kua akaipoipo ki tetai tangata irinaki kore penei ka maata roa atu tona taime ka piri ki to teianei ao i to tetai aronga ke atu. Inara, na te tereni anga i to tatou kite ngakau, ka marama tatou i reira e e apinga ke rai te takotinga i te pirianga tei tau ki to teianei ao e e apinga ke rai te tatanu i te au pirianga vaitata ki te reira. (Iakobo 4:4) Ka rauka i reira ia tatou, i te rave i tetai au ikianga pakari me ka piri atu tatou ki roto i te au angaanga i vao ake i te ora apii i te apii, mei te au akakoroanga tarekareka e te au ura, e te aere anga ki te au pati e te kaikaiang tei akapapaia no te au oa angaanga.

Iki Anga i Tetai Ngai Angaanga

11. Eaa te akamanakoanga mua i te rave anga i te au ikianga no te ngai angaanga?

¹¹ Te taangaanga anga i te au kaveinga Pipiria na roto i te mataara pakari ka riro ei tauturu ia tatou i te rave anga i te au ikianga no runga i te akatupu anga tatou i ta tatou apainga kia ‘akono i te au mema o to tatou ngutuare tangata.’ (1 Timoteo 5:8, NW) Te akamanakoanga mua koia oki ko te tu angaanga uaorai​—eaa ta te reira e umuumu maira ia tatou kia rave. Te iki anga i te tu angaanga te turuturu ra i tei akaapa tikaia mai i roto i te Pipiria e mea tarevake tikai. No reira kare te au Kerititiano mou e ariki i te au  ngai angaanga me te kapiti maira i te akamorimori itoro, te keikeia, te taangaanga tau kore i te toto, me kore tetai atu au angaanga kare i tau i te tuatua tapu. Kare katoa tatou e pikikaa me kore e akavare, noatu me ka maro mai te pu angaanga e kia rave tatou.​—Angaanga 15:29; Apokalupo 21:8.

12, 13. Eaa tetai au tumu i te pae mai i te angaanga uaorai te puapinga maata ra i te rave anga i te au ikianga no te ngai angaanga?

¹² Peea me kare te angaanga uaorai e aati tika ana i tetai ua atu umuumuanga tu-Atua? Ia tatou e tupu atura i roto i te kite o te tuatua mou e te tupu meitaki roa atura to tatou kite ngakau, ka marama i reira tatou e e au tumu ke atu tetai ka anoanoia kia akamanakoia. Peea me ka akao atu te angaanga ia tatou ki roto i tetai angaanga kare i tau i te tuatua tapu, mei te paupau anga i te terepaoni i ko i tetai ngai pere moni? Te o katoa maira te ngai no reira mai te tutakianga e te ngai e raveia ra te angaanga. Ei akaraanga, ka inangaro ainei tetai Kerititiano e angaanga ra nana uaorai i tetai ngai angaanga ka o mai te peni anga i tetai are pure o Kerititome e te piri anga atu i reira ki te tauturu anga i te turuturu i te akonoanga pikikaa?​—2 Korinetia 6:14-16.

¹³ Peea me ariki to tatou pu angaanga i tetai koreromotu angaanga kia akamanea i tetai ngai akamorianga pikikaa? I teia tu nei, ka anoanoia tatou kia akamanako i te au mea mei te maata o to tatou tikaanga ki runga i te mea e raveia ra e mei teaa te mamao ka o atu tatou. E akapeea te rave anga i tetai angaanga tikaia e te ture, mei te kavekave mere i roto i tetai ngai tei kapiti mai i te au ngai e turuturu ra i te au angaanga tarevake? Kare ainei te kaveinga tei akakiteia mai i roto ia Mataio 5:45 e o mai? Auraka kia akangaropoinaia e akapeea te angaanga e rave nei tatou i te au ra i te akakeu anga i to tatou akava ngakau. (Ebera 13:18) Tika rava e, i te apai anga i ta tatou apainga i te rave anga i te au ikianga pakari no runga i te ngai angaanga ka anoanoia tatou kia akakokoi i to tatou manako ngakau e kia tereni i te tu kite ngakau o to tatou akava ngakau i orongaia mai e te Atua.

“Auraka e Akangaropoina Iaia i Toou Katoa ra Au Aerenga”

14. I te rave anga i te au ikianga, eaa te au ravenga ka tau tatou kia akamanako?

¹⁴ Peea te au ikianga ta tatou e tuku ana no runga i tetai au mea ke atu, mei te aruaru anga i te apiianga noa e te ariki anga me kore te kopae anga i tetai rapakauanga pae vairakau? Me aro atu tatou i te rave anga i tetai ua atu ikianga, ka anoanoia tatou kia akapapu meitaki i te au kaveinga Pipiria e o maira e oti ka taangaanga ai i to tatou tu kite manako i te akono anga i te reira. “E irinaki kia Iehova ma to ngakau katoa ra; auraka ra e irinaki ki toou uaorai kite,” i akakite ei te ariki pakari o Iseraela i taito ko Solomona. “Auraka e akangaropoina iaia i toou katoa ra au aerenga; e nana e akakite kia koe i toou ra au arataa.”​—Maseli 3:5, 6.

15. Eaa ta tatou i kite mai mei te au Kerititiano o te anere mataiti mua no runga i te rave anga i te au ikianga?

¹⁵ Putuputu te taime, ka riro te au ikianga ta tatou ka rave i te akatukia atu i tetai ke, e ka anoanoia tatou kia akamanako meitaki no runga i teia. Te au Kerititiano o te anere mataiti mua, ei akaraanga, kare i raro akaou ake i te au araianga no te kai o te Ture a Mose. Ka rauka ia ratou kia iki i te kai i tetai au kai tei manakoia e viivii i raro i te Ture e kare e tau kore ana i roto i tetai au tu. Inara, kua tata te apotetoro ko Paulo no runga i te kiko manu penei e pirianga tetai ki te iero akamori  itoro: “Kia maitu taku taeake i te kai ra, kare rava au e kai i te puaka e tuatau ua atu, ko te maitu aea taku taeake iaku.” (1 Korinetia 8:11-13) Kua akamaroiroiia te au Kerititiano mua kia akaari i te akamanakoanga no te akava ngakau o etai ke kia kore e akaturori atu ia ratou. Auraka ta tatou au ikianga “kia riro ei turorianga.”​—1 Korinetia 10:29, 32.

E Kimi i te Pakari Akono i te Atua

16. Peea te pure e riro ei ei tauturu ia tatou i te rave anga i te au ikianga?

¹⁶ Tetai tauturu puapinga i te rave anga i te au ikianga koia oki e pure. “Kia ngere ra tetai tangata i te pakari,” i karanga ai te te pipi ko Iakobo, “ka pati aia ki te Atua ra, ko tei oronga ua mai i ta te tangata ravarai ma te patoi kore; e e orongaia mai tana.” (Iakobo 1:5) Ma te irinaki tikai, ka rauka ia tatou kia anga kia Iehova na roto i te pure e kia pati i te pakari tei anoanoia no te rave i te au ikianga tau. Ia tatou e tuatua ra ki te Atua mou no runga i to tatou au manamanata e te kimi i tana aratakianga, ka tauturu mai te vaerua tapu ia tatou penei kia marama meitaki atu i te au irava e akamanako ra tatou e te akamaara mai i te au mea penei tei ngaropoina ia tatou.

17. Akapeea tetai ke i te tauturu anga ia tatou i te rave anga i te angaanga ikianga?

¹⁷ Ka rauka ainei i etai ke i te tauturu ia tatou i te rave anga i te au ikianga? Ae, kua oronga mai a Iehova i te aronga pakari tataki tai i roto i te putuputuanga. (Ephesia 4:11, 12) Ka rauka kia araveiia atu ratou, me e ikianga maata tikai tetai. Ka rauka i te aronga tei rauka te marama oonu i te pae vaerua e te kite i roto i te oraanga i te akamaara mai kia tatou i tetai au kaveinga akono i te Atua ke mai ka puapingaia ki ta tatou ikianga e ka tauturu ia tatou ‘kia akapapu i te au mea puapinga rava atu.’ (Philipi 1:9, 10, NW) Inara, e mea tau te tuatua akamatakite: Kia matakite tatou auraka e akatika i tetai ke kia rave i te au ikianga no tatou. Na tatou rai e amo i te apainga.

E Meitaki ua Ana Ainei​—te Openga?

18. Eaa te ka karangaia no runga i te openga o tetai ikianga meitaki?

¹⁸ Ka arataki ua ainei te au ikianga tei akamou pakariia ki runga i te au kaveinga Pipiria e tei raveia ma te akava ngakau meitaki ki tetai openga meitaki? I te openga iora, ae. I tetai au taime, ra, penei ka apai mai tei tupu i tera taime poto ua i te manamanata. Kua kite a Sadaraka, a Meseka, e Abedenego e penei e mate te openga no ta ratou ikianga auraka kia akamori i te tiki maatamaata. (Daniela 3:16-19) Mei te reira rai, i muri ake i te akakite anga te au apotetoro ki te Sunederi ngati Iuda e ko te Atua ta ratou ka akarongo kare ko te tangata, kua papaia ratou i mua ake ka tukunaia ai. (Angaanga 5:27-29, 40) Pera katoa, penei ka riro te “tuatau e te tupu anga kite koreia” i te takino i te ikianga tei raveia. (Koheleta 9:11) Me kite tatou i te kino na roto i tetai tu noatu kua tano te ikianga i raveia, ka rauka ia tatou kia irinaki e ka tauturu mai a Iehova ia tatou kia akakoromaki e ka akameitaki mai ia tatou i te openga.​—2 Korinetia 4:7.

19. Akapeea tatou i te apai maroiroi anga i ta tatou uaorai tuanga o te apainga i te rave anga i te au ikianga?

¹⁹ No reira, me rave i te au ikianga, kia kimi tatou i te au kaveinga Tuatua Tapu e kia taangaanga i to tatou tu kite i te manako kia akono i te reira. Kia akameitaki tikai tatou i te tauturu ta Iehova i oronga mai na roto i tona vaerua e te aronga pakari atu i roto i te putuputuanga! Ma taua au aratakianga e te au apinga tauturu, kia apai maroiroi tatou i ta tatou uaorai tuanga o te apainga i te rave anga ma te pakari i te au ikianga.

Eaa Taau i Kite?

• Eaa te umuumuanga puapinga no te rave anga i te au ikianga?

• Akapeea ra te tupu anga kia tangata pakari i te akakeu anga i ta tatou ikianga no runga i te aronga ka kapiti atu tatou?

• Eaa tetai au tumu puapinga ka tau tatou kia akamanako i te rave anga i te au ikianga no runga i te ngai angaanga?

• Eaa te tauturu e vai ra i te rave anga i te au ikianga?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 22]

Te apii maira te akarongo kore o Adamu raua ko Eva i tetai apiianga puapinga no tatou

[Tutu i te kapi 24]

I mua ake ka rave ei i tetai ikianga puapinga, e kimi i te au kaveinga akono i te Atua