Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Uianga a te Aronga Tatau

Au Uianga a te Aronga Tatau

Au Uianga a te Aronga Tatau

Ka tau ainei kia akaateaia tetai tangata ki vao i te putuputuanga Kerititiano no te piri ki roto i te au tu viivii mei tei tau rai aia kia akaateaia no te moeaana me kore no te kanga?

Ae, ka tau kia akaateaia tetai tangata ki vao i te putuputuanga me kare aia e tataraara i te rave ua rai i te moeaana me kare, i etai au tu ke atu o te au tu viivii, me kore o te kanga. Kua akakite mai te apotetoro ko Paulo i teia au ara pouroa e toru ma etai atu au apa ka tau no te akaatea i tetai, i tona tata anga: “Te au angaanga a te kopapa, kua kitea meitakiia ïa; koia oki te moeaana, te akaturi, [“te au tu viivii,” NW] e te kanga . . . te akakite atea atu nei au kia kotou. . . ko te aronga e rave i te reira au peu, kare ratou e noo i te basileia o te Atua.”​—Galatia 5:19-21.

Te moeaana (Ereni, por·neiʹa) e au pirianga ainga tureia te reira i vao ake i te akaipoipoanga Tuatua Tapu. Te kapiti maira te reira i te akaturi, te ainga tutakiia, e te au pirianga ainga i rotopu i te aronga kare i akaipoipo e pera katoa te ainga vaa e te ainga na roto i te ara repo e te ainga amirimiri i te au mero ainga o tetai tangata kare tetai i akaipoipo. Ko tetai tangata kare e tataraara i te rave ua rai i te moeaana kare rava e tau ki roto i te putuputuanga Kerititiano.

Te kanga (Ereni, a·selʹgei·a) ko te aiteanga e “tu tau kore o te ainga; kare e kotinga; tu akama kore; tu auau.” Te akamarama maira The New Thayer’s Greek-English Lexicon i taua tuatua Ereni ra ei “kaki pangia kore, . . . kino viivii, akama kore, e te akatangata.” Kia tau ki tetai tataanga ke mai, ko te kanga e tu ia te “aati ra i te au kotinga tau katoatoa.”

Mei te akaariia maira e te au akatakaanga i mua ake, ko te “kanga” ka o mai e rua nga tuanga ki roto: (1) Te aati akakoro tikai ra te reira tu i te au ture a te Atua, e te (2) ko te tu manako o te tangata i tarevake e akangateitei kore tikai e te akatangata.

No reira, kare te “kanga” e tuatua ra no tetai tu kino puapinga kore ua. Te tuatua ra te reira no te au angaanga aati akakoro tikai i te au ture a te Atua e te akaata maira i te tu kare e kea atu ana me kore i te tu taitoito​—e tu te akaari maira i te akangateitei kore me kore i te taitoito no te aronga mana, no te ture, e te au turanga tau. Te akapiri atura a Paulo i te kanga ki te ainga tureia. (Roma 13:13, 14NW) I te mea e kua kapiti atu a Galatia 5:19-21 i te kanga ki roto i te tareanga o te au angaanga rave ara te ka akangere i tetai kia kore e noo i te Patireia o te Atua, e tumuanga tau tikai i reira to te kanga kia akoia e penei kia akaateaia mei te putuputuanga Kerititiano.

Te au tu viivii (Ereni, a·ka·thar·siʹa) tei maata roa atu i te au tuatua e toru koia oki te “moeaana,” “te au tu viivii,” e te “kanga.” Te kapiti maira te reira i te au tu ma kore katoatoa​—i te au mea o te ainga, o te tuatuaanga, o te angaanga, e o te au pirianga i te pae vaerua. E maata te au tu ara akakoro tikai e o maira ki “te au tu viivii.”

Mei tei rekotiia i roto ia 2 Korinetia 12:21, te tuatua ra a Paulo no te aronga i “araia na e manganui, e kare i tataraara i [“te au tu viivii,” NW] e te akaturi, e te kanga, i raveia e ratou ra.” I te mea kua kapitiia mai “te au tu viivii” ki te “akaturi, e te kanga,” ka tano rai tetai au tu o te au tu viivii ei tumuanga tau no te tukuanga tika. Inara e maata te ka o mai ki te au tu viivii e ka kapiti mai i te au tu apinga kare e inangaroia tetai tukuanga tika. E au turanga tukeke to te au tu viivii, mei te are rai e tukeke ana te turanga o te repo mei tetai taime ki tetai taime.

Kua akakite a Paulo, mei ta Ephesia 4:19 (NW) i tuatua e, ko tetai aronga no “te mamao ke anga i te au tu manako tika, kua tuku ia ratou uaorai i te peu kanga kia rave i te au tu viivii ravarai ma te noinoi.” No reira kua kapiti a Paulo i “te au tu viivii . . . ma te noinoi,” ki roto i taua turanga rai o te kanga. Me kare tetai tangata papetitoia e tataraara i te rave ua rai i “te au tu viivii . . . ma te noinoi,” ka tau aia kia akaateaia ki vao i te putuputuanga no te au tu viivii tikai.

Peea me e maata te taime e rave ana tetai nga tokorua kua akaauia i te amirimiri akainangaro ia raua. Penei ka akara te aronga pakari e noatu kare teia nga tangata e akaari mai ana i te tu kare e kea atu ana tei akatutu mai i te kanga, kua o mai rai te tu noinoi ki roto i to raua tu. Penei ka rave i reira te aronga pakari i tetai tukuanga tika no te mea kua o mai te au tu viivii tikai ki roto. Ka tano katoa te au tu viivii tikai ei tumuanga tau no te akara i tetai turanga e o maira tetai tangata e tuatua akainangaro ainga putuputu ana na runga i te terepaoni ki tetai ke, mei te mea tikai e kua akoia ana aia no runga i te reira.

Ka anoano te aronga pakari i te tu karape i te rave anga i taua au tu akavaanga ra. I te iki anga e me ka tano rai tetai tukuanga tika, ka anoanoia ratou kia matakite meitaki i te akara anga eaa tikai tei tupu e mei teaa te maata o te kino tei raveia. Kare te aiteanga e ka akaapaia tetai tangata i te kanga no te kare ua nei aia e ariki ana i te au akoanga Tuatua Tapu e kare katoa no te akara e eaa te maata o te taime ka rave tetai tangata i te ara i mua ake ka anoanoia ai tetai tukuanga tika. Kia paunu meitaki e kia pure akatenga tikai te aronga pakari i te au turanga tatakitai e kia kimi mari eaa tikai tei tupu e eaa te putuputu, eaa te tu e te maata o te tarevake, e te akakoroanga e te akakeuanga o te tangata i tarevake.

E maata atu i te au ara o te ainga te o maira ki te au tu viivii tikai. Ei akaraanga, penei ka kai tetai tamaiti kua papetitoiai etai ua au oviri avaava no tetai tuatau poto ua e kua akakite ki tona nga metua. Kua akakoro tikai aia auraka e kai avaava akaou. E au tu viivii teia, inara kare te reira i aere roa atu ki te turanga o te au tu viivii tikai me kore o “te au tu viivii . . . ma te noinoi.” Ka rava ua te akoanga a tetai me kore e rua nga tangata pakari e te tauturu a nga metua o te tamaiti. Mei te mea ra e e kai putuputu ana te tamaiti i te avaava, e taviivii akakoro tikai teia i te kopapa, e ka raveia tetai uipaanga na te kumiti akavaanga i te akamanako i teia au tu viivii tikai. (2 Korinetia 7:1) Me kare te tamaiti e tataraara, ka akaateaia aia ki vao.

Kua piri ana tetai au Kerititiano ki roto i te akarakara anga i tetai au ravenga ainga. E mea viivii tikai teia ki te Atua, penei ka poitirere te aronga pakari e kua rave tetai taeake irinaki i teia. Inara kare te katoatoa o te au ravenga ainga e akarakaraia ana e anoanoia kia apaiia ki mua i te kumiti akavaanga. Ei akaraanga, penei e maata te taime i akarakara ana tetai taeake i te au ravenga ainga tau ua. Kua akama tikai aia, kua akakite ki tetai tangata pakari, e kua akakoro tikai auraka e rave akaou i teia ara. Penei ka taopenga te tangata pakari e kare te tu o te taeake i aere roa ki te turanga e kua piri tikai aia ki roto i “te au tu viivii . . . ma te noinoi”; e kare katoa aia i akaari mai i te tu kare e kea atu ana, tei akatutu mai i te tu kanga. Noatu kare e inangaroia tetai tukuanga tika, ka anoanoia ra te akoanga pakari a te Pipiria no teia tu o te au tu viivii e te tauturu mei ko i te aronga pakari.

Inara, peea me kua akarakara muna ua ana tetai Kerititiano i te au ravenga ainga rikarika, e te tau kore no te au mataiti e kua tauta pakari i te uuna i te reira. Penei te akaari maira taua au ravenga ainga ra i te tauati, te tapekapeka, te tamamae tau kore, te takinga kino i te vaine, me kore i te au ravenga ainga ki te tamariki. Te kitea anga ra e tetai aronga teia tu nona, kua akama tikai aia. Kare mei te mea e kare aia i kea atu ana, inara penei ka akamanako te aronga pakari e kua ‘oronga aia iaia uaorai’ ki teia tu auau e kua rave matau ua i ‘te au tu viivii ma te noinoi,’ e au tu viivii tikai te reira. Ka akanooia i reira tetai kumiti akavaanga no te mea kua o mai te au mea viivii tikai. Ka akaateaia te tangata tarevake me kare aia e akaari mai i te tu tataraara tu-Atua e te akakoro tikai auraka rava kia akarakara akaou i te au ravenga ainga. Me kua pati aia i etai ke ki tona kainga kia akarakara i te au ravenga ainga​—i te turuturu i te reira​—te akakite papu ua maira aia i te tu kare e kea atu ana tei akatutu mai i te kanga.

Ko te tuatua Pipiria e “kanga” ka o ua mai rai te ara akakoro, e i te maataanga i te taime no te ainga. I te akapapu anga i te kanga, kia akara te aronga pakari i te tu kare e kea atu ana, kare e kotinga, te tu auau, te tu akama kore, e te tau kore ki mua i te katoatoa. I tetai tua, penei ka o mai te tu “noinoi” ki roto i te aatianga akakoro tikai i te au ture a Iehova tei raveia e tetai tangata kare e akaari mai ana i te tu kare e kea atu ana. Kia akatumu meitakiia te rave anga i teia au tu nei ki runga i te au tu viivii tikai ta ratou e kapiti maira.

E apainga maata tikai te akapapu anga e me kua tau rai tetai tangata kia akaapaia no te au tu viivii tikai me kore no te kanga, no te mea te o maira oki te oraanga. Te aronga e akava ra i taua au tu ra kia rave i te reira ma te pure akatenga, te pati ki te Atua i tona vaerua tapu, i te tu karape, e te marama. Ka anoanoia te aronga pakari kia akono marie i te tu viivii kore o te putuputuanga e kia akatumu i ta ratou akavaanga ki runga i te Tuatua a te Atua e ki runga katoa i te aratakianga a “te tavini akono meitaki e te pakari.” (Mataio 18:18; 24:45) E i teia au tuatau kino nei, ka anoano maata roaia atu te aronga pakari, kia akamanako meitaki i te tuatua e: “Kia matakite i ta kotou e rave na; kare na te tangata ta kotou e akava na, na Iehova ra.”​—2 Paraleipomeno 19:6.