Auraka e “Urutoe”

“E rave i te au mea ravarai ma te urutoe kore.”​—PHILIPI 2:14.

1, 2. Eaa te ako ta te apotetoro ko Paulo i oronga ki te au Kerititiano i Philipi e Korinetia, e no teaa ra?

I ROTO i tana reta akauruia e te Atua ki te putuputuanga Kerititiano i Philipi i te anere mataiti mua, kua oronga te apotetoro ko Paulo i te akameitakianga maata. Kua akameitaki aia i tona au taeake irinaki i roto i taua oire ra no to ratou tu aroa ua e te maroiroi, e kua akakite aia i tona rekareka no ta ratou au angaanga meitaki. Noatu rai, kua akamaara a Paulo ia ratou kia “rave i te au mea ravarai ma te urutoe kore.” (Philipi 2:14) Eaa ra te apotetoro i oronga ei i teia akoanga?

² Kua kite oki a Paulo e eaa ta te urutoeanga ka akatupu. I nga mea mataiti i mua atu, kua akamaara aia ki te putuputuanga i Korinetia e e mea kino i te urutoe. Kua tou atu a Paulo e, i te au Iseraela i roto i te metepara, kua putuputu ratou i te akariri ia Iehova. Akapeea? Na te noinoianga i te au apinga kino, na te akamorianga i te itoro e te akaturianga, e na te timataanga ia Iehova, e te urutoeanga. Kua akamaroiroi a Paulo i to Korinetia kia tamou i tetai apiianga mei teia au akaraanga. Kua tata aia: “Auraka katoa kotou e urutoe, mei tetai papaki o ratou i urutoe ra, e pou iora ratou i te akapou ra.”​—1 Korinetia 10:6-11.

3. Eaa ra te tuatua no te urutoeanga ei mea manakoia i teia tuatau?

³ Ei au tavini no Iehova i teia tuatau nei, aiteite rai to tatou tu ki to te putuputuanga i Philipi. E maroiroi tatou no te au angaanga meitaki, e e tu aroa to tatou i rotopu ia tatou uaorai. (Ioane 13:34, 35) Inara, i te akamanakoanga i te kino ta te urutoe i akatupu i rotopu i te au tangata o te Atua i te tuatau i topa, e tumu meitaki teia kia akono tatou i te ako: “E rave i te au mea ravarai ma te urutoe kore.” E akamanako ana tatou na mua i te au akaraanga no te urutoeanga tei taikuia i roto i te au Tuatua Tapu. E oti ka uriuri  tatou i tetai au apinga ka rauka ia tatou i te rave i te tapu i te urutoeanga mei te akatupuanga i te kino i teia tuatau.

Urutoe Tetai Uipaanga Kino ia Iehova

4. Na roto i teea tu i urutoe ei te au Iseraela i roto i te metepara?

⁴ Te aiteanga no te tuatua Epera ‘kia urutoe, tarotaro, kopekope, me kore kia karo’ e taangaangaia ana i roto i te Pipiria no runga i te au tupuanga kia Iseraela i to ratou 40 mataiti i roto i te metepara. I tetai au taime, kua mareka kore te au Iseraela i ta ratou tuanga i roto i te oraanga e kua akakite atu i teia na te urutoeanga. Ei akaraanga, e nga mea epetoma ua i muri ake i to ratou akaoraia mai anga mei te tuikaa i Aiphiti, “kua urutoe iora taua uipaanga katoa o te tamariki a Iseraela ra ia Mose raua ko Aarona.” Kua kopekope te au Iseraela i te kai, i te na ko anga: “Naringa matou i mate i te rima no Iehova i te enua ra i Aiphiti e, ka noo ei matou i vaitata i te au āriki puaka, e kua kai oki i te kai e kua merengo roa; i arataki mai nei oki korua ia matou ki teianei medebara, kia mate teianei uipaanga katoa i te pongi.”​—Exodo 16:1-3.

5. I te kopekopeanga te au Iseraela, koai tikai ta ratou e urutoe ra?

⁵ E tikai, kua akono meitaki a Iehova i te au Iseraela ia ratou i roto i te metepara, te oronga anga i ta ratou kai e te vai. Kare e tamatakuanga e ka mate te au tangata o Iseraela i te pongi i roto i te metepara. Inara, na roto i te tu mareka kore, kua akamaata ratou i to ratou turanga ngata e kua akamata i te urutoe. Noatu e te kopekope ra ratou ia Mose raua ko Aarona, i roto i to Iehova mata te kopekope tikai ra ratou Iaia uaorai. Kua akakite a Mose ki te au Iseraela: “Te akarongo ra oki a Iehova i ta kotou urutoeanga ta kotou i urutoe iaia: eaa oki ta maua nei? kare ta kotou au urutoeanga ia maua nei, ia Iehova ra.”​—Exodo 16:4-8.

6, 7. Mei tei akaariia mai ia Numero 14:1-3, akapeea te tu o te au Iseraela i taui ei?

⁶ Kare i roa i muri mai, kua akamata akaou te au Iseraela i te urutoe. Kua tono atu a Mose e 12 tangata i te tutaka i te Enua Taputouia. E 10 ia ratou kua oki mai ma tetai ripoti kino. Tei tupu mai? “Kua urutoe iora te tamariki ravarai a Iseraela ia Mose, e ia Aarona: e kua tuatua maira taua uipaanga katoa ra kia raua, Naringa matou i mate i te enua ra i Aiphiti e! e teianei oki medebara kia mate ua atu matou i ko nei rai! Eaa oki tatou i aratakiia mai ei e Iehova ki teianei enua [Kanaana], kia mate i te koke, e kia riro ta matou au vaine e ta matou au tamariki? Kare aina i te mea meitaki kia oki tatou ki Aiphiti?”​—Numero 14:1-3.

⁷ Kua taui rava te tu o te au Iseraela! I te akamataanga to ratou mataora i to ratou matara mai anga mei Aiphiti e te akaoraia mai anga na roto i te Tai Muramura, kua akakeu ia ratou kia akapaapaa ia Iehova na roto i te imene. (Exodo 15:1-21) Inara, te aro atu anga i te au tu mareka kore i roto i te metepara e te matakuanga i te ngati Kanaana, kua taui te tu mataora o te au tangata o te Atua ki te tu mareka kore. Kare i akameitaki ana i te Atua no to ratou tu rangatira, kua akaapa ratou iaia i te manako tarevake anga e kua ngere ratou i tetai apinga. I te urutoeanga, e akakiteanga te reira i te ngereanga i te arikianga tau no ta Iehova au tauturu. No reira rai aia i karanga ei: “Mei te aa ra te roa o toku akakoromaki anga i teianei uipaanga tangata kikino, e urutoe ua iaku nei?”​—Numero 14:27; 21:5.

Urutoe Anga i te Anere Mataiti Mua

8, 9. E taiku i te au akaraanga no te urutoeanga tei rekotiia i roto i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano.

⁸ Te au akaraanga i taiku muaia akenei no te urutoeanga te o maira te au pupu tangata te akakite atea ra i to ratou tu mareka kore. Inara, ia Iesu Karaiti i Ierusalema no te Oroa Patia Anga Puakapa i te 32 T.N., “maata rava akera te koumuumu anga a taua aronga katoa ra iaia.” (Ioane 7:12, 13, 32) I te akaraanga te tuatua ra ratou iaia, te karanga ra tetai pae e e tangata meitaki aia, e tetai atu te karanga ra e kare.

⁹ I tetai atianga akaou mai, kua aere atu a Iesu e tana au pipi ki te kainga o Levi, me kore ko Mataio, te tangata koi tero. “Kareka te au  tata tuatua e te au Pharisea, koumuumu iora, tuatua atura ki tana au pipi ra, Eaa kotou i kai katoaʼi, e i inu ei oki, e te au telona ma te aronga ara ra?” (Luka 5:27-30) I tetai tuatau i muri mai i Galilea, “kua urutoe iora te ngati Iuda [ia Iesu], koia i tuatua e, Ko au te kai no te rangi mai.” Kua riri tetai o ta Iesu au pipi i tana i tuatua ei, e kua akamata i te urutoe.​—Ioane 6:41, 60, 61.

10, 11. Eaa ra te au ngati Iuda-Ereni i urutoe ei, e akapeea te aronga pakari Kerititiano e puapingaia ai mei te tu i akonoia ai te akaapaanga?

¹⁰ E taopengaanga meitaki atu tei rauka i roto i tetai tupuanga no te urutoe tei tupu i muri poto ua mai i te Penetekote 33 T.N. E manganui te au pipi ou mei te au enua i vao mai ia Iseraela te rekareka ra i taua taime ra i te tu maoraora o to ratou au taeake irinaki i Iudea, inara kua tupu mai te au manamanata te piri atura ki te tuaanga i te au apinga tei akaputuia. Te karanga ra te tataanga: “Kua tupu iora te urutoe a te Eleni ki te Ebera, no te mea kare ta ratou vaine takaua i akonoia i te tuanga apinga i te au rā katoa ra.”​—Angaanga 6:1.

¹¹ Kare teia aronga urutoe mei te au Iseraela rai i roto i te metepara. Kare te au ngati Iuda-Ereni i akakite manako kore ua i te tu mareka kore no runga i ta ratou tuanga i roto i te oraanga. Kua akamaara atu ratou e kare te au inangaro o tetai au takaua e akonoia ana. Tei runga ravao, kare te aronga urutoe i akatupu pekapeka ana e i kopekope ana ia Iehova. Kua arataki ratou i ta ratou akaapaanga ki te au apotetoro, e kua viviki te au apotetoro i te akatikatika i te manamanata no te mea kua tano rai te akaapaanga. E akaraanga meitaki tikai ta te au apotetoro i akanoo no te aronga pakari Kerititiano i teia tuatau nei! Te matakite ra te au tiaki pae vaerua e auraka ratou kia ‘popani i to ratou taringa i te aue o te ao ra.’​—Maseli 21:13; Angaanga 6:2-6.

Kia Matakite i te Akakeuanga Akakino o te Urutoeanga

12, 13. (a) E akatutu mai i te au tupuanga no te urutoeanga. (e) Eaa te ka akakeu i tetai tangata kia urutoe?

¹² Te maataanga i te au akaraanga Tuatua Tapu ta tatou i akamanako mai ana te akaari maira e e akatupu ana te urutoeanga i te kino maata i rotopu i to te Atua iti tangata i te tuatau i topa. No reira, kia akamanako pakari tatou no runga i te akakeuanga akakino ta te reira ka akatupu i teia tuatau nei. Teia tetai akatutuanga ei tauturu anga. E maata te au tu auri e mama ua i te tutae auri. Me kare te au akairo mua no te tutae auri e akara meitakiia, ka tutae auri te auri e ka aere rai, kare ona puapinga akaou. E maata tikai te au apinga akaoro e akapaiiia ana, kare no te mea e kua kino te matini, mari ra no te mea kua tutae auri roa te auri e kare te au apinga akaoro e meitaki akaou i te akaoroia. Akapeea tatou i te taangaanga anga i teia akatutuanga ki te urutoeanga?

¹³ Mei tetai au auri aere e tutae auri ana, e tu ngoie ua to te au tangata apa i te kopekope. Kia matakite tatou i te kite mai i tetai ua atu tupuanga no runga i teia. Mei te reva mauu e te taitai rai e akaviviki ana i te tutae auri, ka akakeu rava atu te mananamanata ia tatou kia urutoe atu. Ka rauka te taitaia i te taui i tetai manamanata meangiti ua ei pekapeka maata. E te kino atura te au turanga i te au ra openga o teia akatereanga, i te akaraanga ka maata mai te au tupuanga no te akaapaanga. (2 Timoteo 3:1-5) No reira, penei ka akamata tetai tavini o Iehova i te urutoe atu i tetai. Penei e meangitika ua te manamanata, mei te tu mareka kore anga i te au tu paruparu, te au tu kite o tetai tangata, me kore tana au angaanga takake no te tavinianga.

14, 15. Eaa tatou ka matakite ei i te tu ngoie ua i te kopekope?

¹⁴ Noatu eaa te tumu i reka kore ei tatou, me kare tatou e matakite i to tatou tu ngoie ua i te kopekope, ka akatupu te reira i roto ia tatou i te tu mareka kore e ka akariro ia tatou ei aronga urutoe ua. Ae, te tupu anga akakino i te pae vaerua no te urutoeanga ka taviivii takiri ia tatou. I te urutoe anga te au Iseraela i te oraanga i roto i te metepara, kua aere mamao rava atu ratou i te akaapa anga ia Iehova. (Exodo 16:8) Auraka rava te reira e tupu kia tatou!

 ¹⁵ Te tutae auri anga o te auri ka rauka i te akakoreia na te peni anga i te reira ki tetai peni akakoreanga tutae auri e te peni vivikianga i te au ngai aere tei tutae auri. Mei taua tu rai, me kite mai tatou i roto ia tatou uaorai i te tu ngoie ua i te kopekope, ka rauka teia i te akatere meitakiia me viviki tatou i te pure no runga i te reira e oti kia tauta i te akatikatika i teia manamanata. Akapeea?

Akara i te Au Apinga mei ta Iehova Akamanakoanga

16. Akapeea te tu ngoie ua i te kopekope i te autuia anga?

¹⁶ Te akamou ra te urutoeanga i to tatou manako ki runga ia tatou uaorai e to tatou au manamanata e te opara ra ki muri te au akameitakianga e rekareka ana tatou ei Au Kite no Iehova. Kia autu i te tu ngoie ua i te kopekope kia akamaara ua rai tatou i teia au akameitakianga. Ei akatauanga, tei ia tatou tataki tai te arikianga umere rava i te apai anga i te ingoa tikai o Iehova. (Isaia 43:10) Ka rauka ia tatou i te tatanu i tetai pirianga vaitata kiaia, e ka rauka katoa ia tatou i te tuatua ki “tei akarongo i te pure ra” i te au taime ua rai. (Salamo 65:2; Iakobo 4:8) E akakoroanga tikai to tatou i roto i te oraanga no te mea kua marama tatou i te maroanga no te turanga ngateitei i te ao katoa e pini ua ake, e kia maara oki e tei ia tatou te arikianga rekareka kia akono tamou i te tu tiratiratu ki te Atua. (Maseli 27:11) Ka rauka ia tatou i te piri putuputu atu ki roto i te tutu anga i te tuatua meitaki o te Patireia. (Mataio 24:14) Te akarongo i roto i te atinga oko o Iesu Karaiti kua tauturu teia ia tatou kia rauka tetai akava ngakau meitaki. (Ioane 3:16) Ko te au akameitakianga teia ta tatou ka rekareka atu, noatu eaa te au mea ta tatou ka akakoromaki atu.

17. Eaa tatou ka tauta ei i te akara i te au apinga mei ta Iehova akamanakoanga, noatu me e tumu tau ta tatou no te akaapaanga?

¹⁷ E tauta tatou i te akara i te au apinga mei ta Iehova akamanakoanga, kare e ki ta tatou ua rai akaraanga. “E akakite mai koe kiaku i to au arataa, e Iehova; e apii mai koe iaku i to au aerenga,” i imene ei te tata taramo ko Davida. (Salamo 25:4) Me e tumu tau ta tatou no te akaapaanga, te kite ua maira a Iehova i te reira. Ka viviki ua iaia i te akatikatika i te manamanata. Inara eaa ra aia i tetai taime e akatika ua ai i te kino kia tupu ua atu? Penei ko te tumu, e tauturu te reira ia tatou kia akatupu i te au tu meitaki mei te akakoromaki, tamou marie, akarongo, e te akakoromaki anga roa.​—Iakobo 1:2-4.

18, 19. E akatutu mai i te au tupuanga ka tupu mai i to tatou akakoromakianga ma te kopekope kore i te au turanga reka kore.

¹⁸ Ia tatou e akakoromaki ua ra i te au turanga reka kore ma te kopekope kore anga, te tauturu ra te reira ia tatou i te akameitaki atu i to tatou tu e pera katoa ka akamareka paa te reira i te aronga e akarakara maira i to tatou tu akono tau. I te 2003 kua teretere atu tetai pupu no te Au Kite o Iehova na runga i te bus mei Tiamani kia aere atu ki tetai uruoaanga i Ungari. Te tangata e akaoro ra i te bus kare aia i te Kite, e kare aia e inangaro roa ana i te aru kapiti atu i te Au Kite e tai ngauru ra. Inara, kia tae ki te openga o te tere, kua taui takiri aia i tona manako. No teaa ra?

¹⁹ I te tuatau o te tere, e maata te au apinga tarevake tei tupu mai. Inara kare rava te Au Kite i kopekope ana. Kua karanga mai te  tangata akaoro e, e ko tana pupu patete meitaki rava atu teia i apai ana aia! Ko te tika, kua taputou aia e me aere akaou mai te Au Kite ki tona kainga, ka pati atu aia ia ratou kia tomo mai ki roto, e ka akarongo meitaki aia kia ratou. E akaraanga meitaki tikai ta te au patete i akanoo na te ‘rave anga i te au mea ravarai ma te urutoe kore’!

Akamaroiroi te Akakoreanga Ara i te Taokotaianga

20. Eaa tatou ka akakore ei i te ara a tetai e tetai?

²⁰ Akapeea me e akaapaanga ta tatou no tetai taeake irinaki? Me e kino te manamanata, kia akono tatou i te au kaveinga kiteaia i roto i ta Iesu i tuatua ei mei tei rekotiia ia Mataio 18:15-17. Inara, kare teia e umuumu uaia ana, mei te mea e te maataanga o te au akaapaanga e mea rikiriki ua. Kore tatou e akamanako i te reira ei tuatau kia akaari i te tu akakoreanga ara? Kua tata a Paulo e: “E tauturu atu tetai ki tetai, e akakore tetai i ta tetai ara, e tapepeanga ta tetai ki tetai ra; mei te Mesia i akakore i ta kotou na, e akapera katoa kotou. E ei runga ravao i taua au mea katoa nei e kakau na i te aroa, ko taua tatua apa kore ua ra ïa.” (Kolosa 3:13, 14) Ka rauka ainei ia tatou i te akakore atu i ta ratou ara? Kare ainei e ka tano rai a Iehova i te kopekope ia tatou? Ae, i na, e putuputu ana aia i te akaari i te tangi aroa e te akakoreanga ara.

21. Eaa te manako o te aronga e akarongo atura ki te urutoeanga?

²¹ Noatu eaa te manamanata, kare te urutoe anga e akatikatika i te reira. Te tuatua Epera, te aitenga e “kia urutoe” tetai aiteanga katoa e “kia karo.” E mea papu, e reka kore ana tatou i te noo ki tetai tangata e urutoe ua ana, e ka tauta i te akamamao atu ia tatou mei iaia. Me ka urutoe tatou, me kore ka karo, penei ka akapera katoa rai te aronga e akarongo maira ia tatou. Ko te tikaanga, penei e aka reka kore tikai to ratou e kua inangaro ratou i te akamamao atu mei ia tatou! Penei ka akatupu te tu karo i te au tangata kia akara mai, inara kare rava te reira tu e akapiri atu ia tatou kiaia.

22. Eaa ta tetai tamaine i tuatua no runga i te Au Kite o Iehova?

 ²² E akamaroiroi ana te tu akakoreanga ara i te taokotaianga​—tetai apinga akaperepereia e te au tangata o Iehova. (Salamo 133:1-3) I roto i tetai enua i Europa, kua tata atu tetai tamaine Katorika e 17 ona mataiti ki te opati manga o te Au Kite o Iehova i te akakiteanga i tona tu rekareka ia ratou. Kua karanga aia: “Ko te akaaerenga anake ua teia taku i kite e kare te au mema e akapae keia ana e te tu rikarika, noinoi, akakoromaki anga kore, karapii, me kore te taokotai kore anga.”

23. Eaa ta tatou ka uriuri i roto i te atikara ka aru mai?

²³ Te tu rekareka no te au akameitakianga pouroa i te pae vaerua tei rauka ia tatou ei aronga akamori no te Atua mou, ko Iehova, ka tauturu te reira ia tatou i te akatupu i te taokotaianga e, i te kopae i te urutoeanga i tetai ke no runga i tona uaorai tu manakoanga. Ka akaari mai te atikara te ka aru mai e akapeea te au tu o te Atua e tapu ei ia tatou mei te piri atu anga ki roto i tetai tu urutoeanga kino roa atu​—koia oki, te urutoeanga i te tuanga o ta Iehova akaaerenga i te enua nei.

Maara Ainei ia Koe?

• Eaa te o maira i te urutoeanga?

• Akapeea te au tupu anga no te urutoeanga i te akatutuia anga?

• Eaa te ka tauturu ia tatou i te autu i te tu ngoie ua i te urutoe?

• Akapeea te inangaro ua i te akakore i te ara te tauturu anga ia tatou kia kopae i te urutoeanga?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 15]

Kua urutoe tikai te au Iseraela ia Iehova!

[Tutu i te kapi 17]

E tauta ana ainei koe i te akara i te au apinga mei ta Iehova rai akaraanga?

[Au Tutu i te kapi 18]

Akamaroiroi ana te akakoreanga ara i te taokotaianga Kerititiano