E Mea Ora te Tuatua a Iehova

Au Manako Maata mei te Puka o Maseli

“E TORU tausani maseli [ta te Ariki ko Solomona o Iseraela taito] i tuatua.” (1 Ariki 4:32) Tei ia tatou ainei tana au tuatua pakari? Ae. I roto i te puka Pipiria o Maseli, tei oti mai mei te mataiti 717 M.T.N., e manganui te au materi a Solomona i tataia. Ko te nga pene openga e rua anake ua tei akamarama mai i tetai nga tangata tata ke​—ko Agura te tamaiti a Iake e ko Lemuela te ariki. Inara, te irinaki ra tetai papaki e ko Lemuela tetai ingoa o Solomona.

E rua akakoroanga i roto i te au tuatua akauruia tei akaputuia i roto i te puka o Maseli​—“kia kite i te pakari, e te ako.” (Maseli 1:2) Te tauturu ra teia au tuatua ia tatou kia rauka te pakari, ko te tu ia e kite meitaki ei i te au apinga e te taangaanga anga i te kite ei akatikatika i te au manamanata. Na roto i te reira, ka rauka katoa mai ia tatou te ako anga, me kore te tereni anga tau. Na te akarongo anga ki teia au materi e te aru anga i ta te reira ako anga e akakeuia ai to tatou ngakau, i te oronga mai i te mataora kia tatou, e te taki atu anga kia autu.​—Ebera 4:12.

‘E ARUARU I TE PAKARI E E MOU PIRI I TE AKO’

(Maseli 1:1–​9:18)

“Te kapiki nui nei te pakari ki te ngai atea,” i karanga ai a Solomona. (Maseli 1:20) Eaa ra tatou ka akarongo atu ei ki tona reo kapiki nui e te taka meitaki? I roto i te pene 2 e manganui te au akameitakianga tei akakiteia mai kia aruaru i te pakari. Te uriuri manakoia ra i roto i te pene 3 e ka akapeea i te kimi anga i te pirianga ma Iehova. Te karanga ra i reira a Solomona e: “Ko te pakari rai te mea meitaki; e aruaru i te pakari: e te au mea katoa e rauka ia koe ra, e aruaru rai i te kite. E mou piri tikai i te ako; auraka roa e tukua.”​—Maseli 4:7, 13.

Eaa te ka tauturu ia tatou kia patoi atu i te au tu akono tau kore o teianei ao? Te pau maira te pene 5 o Maseli e: Kia taangaanga i te tu kite o te manako, e kia kite i te au ravenga akavare anga a to teianei ao. E akamanako katoa ana i te tutaki anga maata no te rave anga i te angaanga tau kore. Te akamatakite maira te pene e aru maira i te au angaanga e te au tu te akakino ra i to tatou pirianga ma Iehova. Te oronga maira te pene 7 i tetai akataka anga puapinga maata no runga i te angaanga a tetai tangata akono tau kore. I roto i te pene 8, te orongaia maira te puapinga maata e te mareka anga o te pakari na roto i tetai tu umere. Te oronga maira te pene 9, i tetai akakeu anga taopenga i te au materi tei uriuri manakoia  i mua akenei, ei akatutuanga mataora tikai te akakeu ra ia tatou kia aruaru i te pakari.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

1:7; 9:10​—Na roto i teea tu i riro ei te mataku ia Iehova e ko “te akamataanga o te kite” e “te akamataanga o te pakari”? Me kare e mataku ia Iehova, kare e kite, koia Tei Anga mai i te au mea ravarai e te Tumutata o te au Tuatua Tapu. (Roma 1:20; 2 Timoteo 3:16, 17) Koia te Tumu tikai o te kite mou ravarai. No reira, te akamata ra te kite i te mataku ngateitei ia Iehova. Ko te mataku i te Atua te akamata anga katoaia i te pakari no te mea me kare e pakari kare e kite. Pera katoa, ko tetai tangata kare e mataku ana ia Iehova kare aia e taangaanga i tetai ua atu kite tei rauka iaia kia akangateitei i Tei Anga ra.

5:20; 7:5​—Eaa te vaine akaturi i kapikiia ai e e “vaine ke”? Te akaari maira a Maseli 2:16, 17 i tetai “vaine ke” e ko tetai vaine “kua ngaropoina iaia te koreromotu a tona ra Atua.” Ko tetai ua atu tangata te akamori ra i te au atua pikikaa me kare te akariro ra iaia uaorai ei tangata ke tei iki i te kopae ke i te Ture a Mose, kapitiia mai te vaine akaturi, kua kapikiia e e tangata ke.​—Ieremia 2:25; 3:13.

7:1, 2​—Eaa tei kapitiia mai ki roto i “taku nei tuatua” e “taku nei au akauenga”? Kapiti atu ki te au apiianga a te Pipiria, te kapiti maira teia i te au ture, me kare i te au akonoanga, tei akanooia e te nga metua ei meitaki rai no te au mema o te ngutuare. Te anoanoia ra te au mapu kia akarongo ki teia au ture pera katoa ki te au apiianga Tuatua Tapu tei orongaia mai kia ratou e to ratou nga metua.

8:30; NW​—Koai te “pu rave angaanga”? Te “pu rave angaanga” te taikuia ra ki te Tamaiti anau tai a te Atua, ko Iesu Karaiti, i mua ake ka riro mai ei aia ei tangata. I mua ake ka anauia mai ei aia ei tangata ki te enua nei, kua ‘angaia mai ei akamataanga i ta te Atua ra angaanga.’ (Maseli 8:22, NW) Ei “pu rave angaanga,” kua angaanga maroiroi aia ma tona Metua i te tuatau i angaia mai ei te au mea katoa.​—Kolosa 1:15-17.

9:17​—Eaa te “vai keiaia,” e eaa ra te reira i “mangaro” ei? Mei te mea e te akaaite maira te Pipiria i te kite anga i te mareka anga i roto i te pirianga akaipoipo ki te inu anga i te vai anuanu tei utiia mei roto mai i tetai puna, te akatutu maira te vai keiaia i te au pirianga ainga tau kore tei rave munaia. (Maseli 5:15-17) Te manako anga e kare e kitenaia mai te pirianga ainga tau kore tei rave munaia te akariro ra i taua au vai ra mei te mea rai e e mea mangaro.

Au Apiianga no Tatou:

1:10-14. Kia matakite tatou kia kore e akavareia e te au ravenga kino a te aronga ara na roto i ta ratou au taputou no te au apinganui.

3:3. E mea tau kia akaperepere tikai tatou i te aroa e te tuatua mou e kia akaari pu tatou i te reira, mei ia tatou e akaei ra i tetai ei okomaata. Te anoano katoaia ra tatou kia tata i teia au tu ki runga i to tatou ngakau, te akariro anga i te reira ei tuanga tikai no tatou.

4:18. Te maata ua maira te kite i te pae vaerua. Kia noo ua i roto i te marama, e mea tau kia akaari ua tatou i te tu akaaka e te maru.

5:8. E akaatea ke mai tatou mei te au akakeu anga tau kore katoatoa, noatu e me ka na roto mai te reira i te imene, te tamataora anga, te Internet, me kare i te au puka e te au makatini.

5:21. Ka taui ainei tetai tangata te inangaro ra ia Iehova i tona pirianga meitaki ma te Atua mou no tetai manga tuatau navenave ra? Kare roa! Te akakoroanga ketaketa roa atu no te akono tamou anga i te tu tika anga o te tu tau koia oki te kite anga e te kite maira a Iehova i to tatou au tu e tei runga rai ia tatou te apainga.

6:1-5. I roto i teia au irava, e ako anga meitaki tei rauka mai ia tatou i te patoi i te ‘tutaki anga,’ me kare te rave anga i tetai akakoroanga puapinga kore i te pae moni, no tetai ke! Me akara meitaki tatou i ta tatou i rave ana e kare e tau ana, ‘kia aere viviki atu tatou e e tuatua raurau atu ki to tatou oa’ na te pati putuputu anga kia akatikatikaia te au tumu ravarai.

6:16-19. I roto i teia au papa anga mua e itu vaitata rai te o maira te au tu ravarai no te ravenga kino. E mea tau kia rikarika tatou i te reira.

6:20-24. Na te tereni anga a te au ture Pipiria mei te tamariki anga mai e paruru ei i tetai kia  kore e opu ereereia ki roto i te ainga tau kore. Auraka e ngaropoina i te au metua i te oronga i taua tereni anga ra.

7:4. E akatupu tatou i tetai inangaro no te pakari e te kite.

TE ARATAKI NEI TE AU MATERI IA TATOU

(Maseli 10:1–​29:27)

Te toenga o te au materi tataki tai a Solomona ra e au tuatua poto ua e te tau. E maata te taime kua orongaia mai ei akatukeanga e ei akaaiteanga, te akakite maira te reira i te au apiianga ririnui roa atu i roto i te tu akono, te tuatua e te tu manako.

Te akakite maira te pene 10 ki te 24 i te puapinga maata no te mataku ngateitei ia Iehova. “Na te au tangata no te ariki o Iuda ra ko Hezekia,” i tata i te au materi i roto i te pene 25 ki te 29. (Maseli 25:1) Te apii maira teia au materi i te irinaki anga ia Iehova e tetai atu au apiianga puapinga maata.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

10:6​—Akapeea ‘te vaa o te aronga kino e tapoki ra i te takinga-kino’? Penei kua tupu mai teia na te manako anga e na roto i te tuatua rekaia ra te tapoki ra te aronga kino i to ratou akakoro anga kino i te takinokino atu i tetai ke. Penei no te akakino anga i te aronga kino ra, te muteki ua ra ratou no te riri o tetai ke ia ratou.

10:10​—Akapeea “tei kamokamo i tona mata” i te akatupu anga i te mamae? Penei kare “te tangata puapinga kore ra” e oki putuputu ua ki te “vaa ketaketa ua” inara ka tauta katoa aia i te uuna i tona au akakoroanga ma te au akairo o te kopapa, mei te “kamokamo ua oki tona mata.” (Maseli 6:12, 13) Ka riro teia tu akavare anga ei tumu taitaia maata i te pae manako ki te tangata tana e tamamae ra.

10:29​—Eaa “te arataa o Iehova”? Te taiku maira teia i te tu e akono ra a Iehova i te au tangata e kare ki te aerenga o te oraanga ta tatou e aru ra. Te akakite maira to te Atua ra pirianga ki te au tangata i te tinamou no te aronga apa kore inara e takore anga no te aronga kino.

11:31​—Eaa ra te tangata kino ka tutaki maataia ai e kare te tangata tuatua tika ra? Ko te tutaki anga i konei koia oki ko te utunga. Me ara tetai tangata tuatua tika, te tutaki anga te ka orongaia kiaia no tana au ara ko te ako anga. Te rave ra te tangata kino i te au ara akakoroia e te patoi ra i te ariu mai ki te raveanga i te meitaki. No reira i tau ei e kia orongaia kiaia te utunga maata.

12:23​—Akapeea tetai i te ‘vaio marie anga i te kite’? Te tapoki anga i te kite kare te aite anga e kare taua tangata e akaari katoa mai i te reira. Mari ra, te aite anga o te reira ka akaari pakari tetai i te kite, kare na te akatietie anga.

14:17; NW​—Na roto i teea tu ‘ka ririia ai te tangata e e au manako tau’ tona? Te aite anga o te tuatua Epera tei uriia “te au manako tau” e kite me kore e manako kino. Ae, ka ririia te tangata e au manako kino tona. Pera katoa rai te tangata kite tei taangaanga i tona au manako tau e te iki anga e ‘kare i to teianei ao.’​—Ioane 15:19.

18:19​—Akapeea ‘te taeake kia ririia e tau i te oire ketaketa’ ra? Mei tetai oire ketaketa tei koropiniia, penei te patoi pakari ra taua tangata i te tuku ua i te au. Ka riro te au taumaro anga i rotopu iaia e te tangata ara ra ei arairai anga maata tikai mei “te tamou auri o te punanga ra.”

Au Apiianga no Tatou:

10:11-14. Kia riro ta tatou au tuatua ei akamaroiroi anga, e akaki tatou i to tatou manako ki te kite tika tikai, kia akakeuia to tatou ngakau e te aroa, e na te pakari e akakite mai e eaa te ka aere mai mei roto mai i to tatou vaa.

 10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. E mea tau kia manako tatou na mua ake ka tuatua ai e auraka e tuatua maata.

11:1; 16:11; 20:10, 23. Te inangaro maira a Iehova ia tatou kia tiratiratu ua i roto i te au angaanga pitiniti.

11:4. E mea neneva te aruaru anga i te apinga i te pae kopapa e kua ngaropoina taau uaorai apii Pipiria, te aere putuputu anga ki te uipaanga, te pure anga, e te angaanga orometua.

13:4. Kare e rava ua te “inangaro ua” i tetai taoonga no te apainga i roto i te putuputuanga me kore i tetai oraanga i roto i te ao ou. E angaanga maroiroi katoa tatou e te tauta pakari anga i te akono i te au umuumuanga.

13:24; 29:15, 21. Kare tetai metua aroa e tukutuku akaperepere ua i tana tamaiti e kare e akaruke ua i tona au tarevake. Mari ra, ka rave tetai metua tane me kore tetai metua vaine i te akatikatika na te akaatea anga i taua au tarevake i mua ake ka akatumu oonuia ai te reira.

14:10. No te mea e kare to tatou au manako oonu e akakite tikaiia mai i te au taime ravarai e kare te aronga te akara maira e marama ua ana i te reira, e au kotinga anga to te reira no te akapumaana anga manako ngakau te ka orongaia mai e tetai ke. Penei ka akakoromaki ua tatou i tetai au manamanata na te irinaki anga kia Iehova anake ua.

15:7. Auraka tatou e akakite viviki atu i te au mea pouroa ta tatou i kite ki tetai tangata, mei te tangata tanutanu rai kare e riringi pouroa aere ana i tana au ua e e okotai ua ngai. Te oronga ra te aronga pakari i to ratou kite ki tetai ke mei tei anoanoia ra.

15:15; 18:14. Na te akono tamou anga i te manako papu e tauturu ia tatou kia rekareka, noatu rai e tei raro ake i te au turanga taitaia.

17:24. Kare mei tetai “neneva ra” te aere ra tona mata e tona manako ki tetai ngai ke kare e akara mou ana ki runga i te au manako puapinga maata, e kimi tatou i te kite kia rauka ia tatou i te akono i te pakari.

23:6-8. Kia matakite tatou i te akaari pikikaa anga i te tu akamanuiri anga.

27:21. Ka akaari mai te akapaapaa ia tatou e koai tatou. Ka akaariia mai te tu akaaka me te akakeu ra te akapaapaa anga ia tatou kia akakite i ta tatou kaiou kia Iehova e te akamaroiroi maira ia tatou kia tavini ua atu rai iaia. Me ngere te tu akaaka ko te akapaapaa anga i te manako ngakau akateitei te ka akaariia mai.

27:23-27. Te taangaanga anga i tetai akanoonoo anga mei te tiaki manu rai, te akakite maira teia au materi i te puapinga no te marekaanga i roto i te oraanga mama ua tei tupu mai mei te angaanga pakari. Na te reira e akakeu tikai i to tatou anoano kia irinaki ki te Atua. *

28:5. Me ‘kimi tatou ia Iehova’ na roto i te pure e na roto i te apii anga i tana Tuatua, e ‘kite ei tatou i te au mea katoa’ te anoanoia ra kia tavini iaia ma te tau.

‘AU TUATUA TOTOU’

(Maseli 30:1–​31:31)

Kua taopenga te puka Pipiria o Maseli ma te ‘tuatua totou’ e rua. (Maseli 30:1; 31:1) Na roto i te au akaaite anga akakeu i te manako, te akatutu maira te tuatua a Agura i te noinoi akamerengo koreia e te akaari maira e, kare e kitenaia atu ana te au tu akavare anga a tetai tangata akavare ra i tetai vaine ou. * Te akamatakite katoa maira te reira i te akateitei uaorai e te tuatua riri.

Tei roto i te tuatua totou tei rauka mai ia Lemuela no ko mai i tona metua vaine te ako anga tau no runga i te inu anga i te uaina e te kona kava pera katoa no runga i te akava anga na roto i te tuatua tika. Kua taopenga te akataka anga no runga i tetai vaine meitaki ma te tuatua e: “E orongaia atu tei raveia e tona rima; e akaapaapaa mai tei raveia e ia i te au ngutupa ra.”​—Maseli 31:31.

Kia rauka te pakari, e ariki i te ako anga, e e tatanu i te mataku i te Atua, e e irinaki ia Iehova. Mei teaa atura te puapinga te au apiianga ta te au materi akauruia e apii maira! E teianei, kia akono tatou i ta te reira ako anga e e kite ei i reira i te mataora a “to te tangata i mataku ia Iehova.”​—Salamo 112:1.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Au Tutu i te kapi 16]

Ko Iehova te Tumu o te kite mou ravarai

[Tutu i te kapi 18]

Ka oronga tatou i te kite ki tetai ke mei te tangata tanutanu e ruru ra i te ua