Ka Rauka ia Koe kia Noo e Mutu Kore ua Atu

E MEA inangaro roa na te manganuianga o te aronga irinaki i roto i te au akonoanga o teianei ao, te au tu manakonakoanga no te oraanga e tuatau ua atu. Penei e tuke te au tu akatakaanga mei tetai akonoanga ki tetai, kareka ra e aiteite ua te manakonakoanga​—koia oki kia noo ma te mataora i roto i te au turanga tau ma te kore e mataku i te mate. Ko te reira katoa ainei taau e anoano ra? Akapeea ra te akamarama anga i te totoaanga o taua au irinakianga ra? E ka tupu ainei te manakonakoanga no te oraanga e tuatau ua atu?

Te akaari maira te au Tuatua Tapu e kua tuku Tei Anga mai i te anoano no te ora mutu kore kia oonu ki roto i te ngakau o te tangata mei te akamataanga mai, mei te taime roa mai i anga ai aia i nga tangata mua. “Kua tuku [te Atua] i te manako [“tuatau mutu kore,” NW] ki roto i to ratou ngakau,” e karanga ra te Pipiria.​—Koheleta 3:11.

Inara, e tupu ei taua anoano ra kia noo e mutu kore ua atu, ka anoanoia nga tokorua mua kia ariki i to te Atua tikaanga kia iki eaa te mea tika e te mea tarevake. Naringa raua i akapera, kua akava i reira a Iehova ia raua kia tau no te ora “e tuatau ua atu” i roto i te kainga tana i akateateamamao no raua, koia oki te kainga i Edene.​—Genese 2:8; 3:22.

Ngere i te Ora Mutu Kore

Te akaari maira te rekoti Pipiria e kua tanu te Atua ki roto i te kainga i “te rakau e kite ei i te meitaki e te kino,” e kua arai iora aia ia Adamu raua ko Eva auraka e kai i te ua, i te mea ka mate raua. (Genese 2:9, 17) Me kore a Adamu raua ko Eva e kai i te ua te akaari ra raua ki te Atua e te ariki ra raua i tona tikaanga. Me kai ra raua mei te rakau, te akaari ra ia e te patoi ra raua i to te Atua tikaanga. Kua akarongo kore a Adamu raua ko Eva i ta Iehova au ikuikuanga e kua piri iora kia Satani, te mea ora vaerua tei patoi i to te Atua tikaanga. Te openga, kua tika i te Atua kia iki e kare a Adamu raua ko Eva e tau kia noo e mutu kore ua atu.​—Genese 3:1-6.

Kua oronga te Atua i te ora me kore i te mate, te vai ua anga me kore i te vai kore ua anga. Te openga o te akarongo kore koia oki e mate e te akaope takiri anga i to raua vai ua anga. Kare e rauka ia Adamu raua ko Eva me kore i tetai ua atu o ta raua uanga kia ora ua atu rai na roto i tetai vairakau manamana me kore i tetai meta mate kore. *

Kua kino pouroa te uanga a Adamu no tana meameaau. Te akamarama maira te apotetoro ko Paulo i te au kino tei tupu mai. Kua tata aia: “No te tangata okotai ra i o mai ei te kino i te ao nei, e no te kino oki te mate; e kua taea katoaia oki te tangata ravarai e te mate, no te mea kua ara katoatoa.”​—Roma 5:12.

Rauka Akaou Mai te Ora Mutu Kore

Te akatutu maira te apotetoro ko Paulo i te turanga o ta Adamu uanga, na te akaaiteite anga i te reira ki te turanga o tetai tuikaa i  te anere mataiti mua. No te ara tei akatuangaia mai, kare iora i rauka i te tamariki a Adamu raua ko Eva kia kopae i te anau angaia mai ei “tavini no te [“ara,” NW]” tei akatakaia no te mate. (Roma 5:12; 6:16, 17) Kare rai e rauka kia kopaeia, mari ua ra no te ravenga a te ture tei orongaia mai e Iehova kia rauka i te oko i te tu rangatira o taua au tavini ra. Kua akamarama mai a Paulo: “Mei te tangata ravarai i taea i te utunga akaapa i te ara a te tangata okotai ra [a Adamu], kua taea katoaia te tangata ravarai i te tika kia ora, i te tuatua-tika a te tangata okotai ra.” Ko taua “tika” ra kua taki atu ki te akaatinga anga a Iesu i tona uaorai oraanga tangata apa kore ei “oko arite no te katoatoa.” Kua kite a Iehova e e mana tikaia e te ture to te ravenga oko kia akamatara mai i te tangata mei “te utunga akaapa.”​—Roma 5:16, 18, 19; 1 Timoteo 2:5, 6, akaaite ia NW.

Ko te tumu tera kare rava e kitea e te au taineti te ravenga no te oraanga ope kore i roto i te papaanga no te tu tangata (genetic code). Ka kiteaia ra te ravenga i tetai ngai ke. Kia tau ki te Pipiria, ko te tumu i mate ei te tangata koia oki no te akarongo kore i te au kaveinga tau e i te ture, e kare no te au mea e tupu ra i roto i te au mero o te kopapa. Ko te ravenga ua rai no te akaoki akaou mai i te ora mutu kore​—koia oki ko te atinga oko a Iesu​—tetai umuumuanga katoa ia a te ture. E akaarianga katoa te oko no to te Atua tu tuatua tika e te aroa takinga meitaki. Koai, i reira, te ka puapingaia mei te oko e te ka rauka mai iaia te ora mutu kore?

Apinga Aroa o te Tu Mate Kore

“Mei tupua roa mai e tuatau ua atu” te Atua ko Iehova. E tu mate kore tona. (Salamo 90:2) Ko Iesu Karaiti te tangata mua ta Iehova i oronga i te apinga aroa o te tu mate kore. Te akamarama maira te apotetoro ko Paulo e: “Ko te Mesia i akatuia mei te mate maira, kare ïa e mate akaou, kare oki e mana akaou te mate iaia.” (Roma 6:9) No reira rai i te akaaite anga i te tuke ia Iesu tei akatuia mai, ki te au tutara o te enua, te akataka maira a Paulo e koia anake ua rai to roto ia ratou tei rauka te tu mate kore. Ka vai ua rai a Iesu i te “noo anga e tuatau ua atu.” E “mutu kore” oki tona oraanga​—Ebera 7:15-17, 23-25; 1 Timoteo 6:15, 16.

Kare ko Iesu anake ua te ka rauka taua apinga aroa ra. Ka rauka i te au Kerititiano akatainuia i te vaerua tei ikiia ei ui ariki kaka i te rangi, taua tuakaouanga mei to Iesu rai. (Roma 6:5) Te  akaari maira te apotetoro ko Ioane e i orongaia teia akameitakianga ki te aronga 144,000. (Apokalupo 14:1) Ka rauka katoa ia ratou te tu mate kore. No runga i to ratou tuakaouanga te karanga ra a Paulo e: “Kare te kopapa toto nei e te kiko e noo ki te basileia o te Atua . . . kia tae ki te pu openga ra: e tangi tikai oki te pu, e e akatuia tei mate ma te pe kore, e e akatu keia tatou. E teianei kopapa pe ua, kia riro ei kopapa pe kore e tikaʼi, e teianei kopapa mate ua, kia riro ei kopapa mate kore e tikaʼi.” Kare o te mate mana ki rungao i te aronga i rauka taua tuakaouanga ra.​—1 Korinetia 15:50-53; Apokalupo 20:6.

E mea umere tikai teia eeuanga tu-Atua. Noatu to ratou tu vaerua, kare te au angera i angaia ma te tu mate kore. Te akaariia maira teia e te tika, e ka tamateia taua au mea ora vaerua ra tei piri ki te meameaau a Satani. (Mataio 25:41) Kareka i tetai tua, ka rauka i te au tutara tauturu a Iesu te tu mate kore, tei akapapu mai i to Iehova irinakianga ngaueue kore i roto i to ratou tu akarongo mou.

Te aiteanga ainei i reira e e 144,000 rai tangata, e numero meangitika ua rai me akaaiteia atu ki te pirioni ua atu o te tangata tei noo ana, te ka noo e mutu kore ua atu? Kare. Ka akara ana ra tatou e no teaa ra.

Oraanga Mutu Kore i Runga i te Enua Parataito

Te akaari maira te puka Pipiria o Apokalupo i tetai tutu manea roa o tetai urupu tangata kare e rauka kia tareia tei orongaia te ora mutu kore i runga i te enua parataito. Kapiti mai kia ratou koia oki ko te aronga tei mate inara kua akatu akaouia mai e kua akaoki akaouia ki te turanga mapu e te maroiroi. (Apokalupo 7:9; 20:12, 13; 21:3, 4) Kua aratakiia atura ratou ki “tetai vai ora, e vai taʼe oki, mei te io te areare, no roto mai i te terono o te Atua.” Na te iti o tona nga pae vai koia oki ko te “rakau ora . . . , e te rau o taua rakau ra, ko te rapakau ïa i to te pa enua.” E te patianga takinga meitaki i reira a te Atua ko Iehova: “E ko tei kaki ra, ka aere mai. E tei anoano ua ra, ka rave ua mai aia i te vai ora.”​—Apokalupo 22:1, 2, 17.

Kare teia au rakau e te vai, i te vairakau no te ora me kore i te puna vai kia mapu ua, mei ta te au taineti e te aronga teretere rai i umuumu ana i te au anere mataiti i topa. Mari ra, te akatutu maira te reira i ta te Atua au ravenga na roto ia Iesu Karaiti, no te akaoki akaou anga i te tangata ki te turanga apa kore tei vai ana i te akamataanga mai.

Kare i taui to te Atua akakoroanga kia oronga i te oraanga e tuatau ua atu i te enua nei no te tangata. Ka akatupuia taua akakoroanga ra, no te mea e tiratiratu a Iehova. Te akakite maira a Salamo 37:29 e: “Ka riro te enua no te aronga tuatua-tika, ka noo tamou rai ratou i reira.” Te akakeu maira teia taputou ia tatou, kapiti mai te aronga tangata tei orongaia te tu mate kore i te rangi, kia tuatua e: “E angaanga maata e te taka ke taau, e te Atu ra, e te Atua mana katoatoa; e aerenga tika e te tuatua-mou taau, e te [Ariki mutu kore] e! Koai oki te ka kore e mataku ia koe, e te Atu, e te akakakā i toou ingoa? Ko koe anake oki tei [tiratiratu].”​—Apokalupo 15:3, 4, akaaite ia NW.

Te inangaro ra ainei koe i te apinga aroa akaperepere o te oraanga e tuatau ua atu? Me koia ia, ka anoanoia koe kia akapapu i toou uaorai tu tiratiratu e te akarongo ki te “Ariki mutu kore.” Ka anoanoia koe kia kite no runga ia Iehova, e ia Iesu Karaiti, ko tei na roto mai iaia te rauka anga taua ora ra. Ka orongaia te apinga aroa o te “ora mutu kore” ki te katoatoa rava te ka ariki puareinga ua i to te Atua au turanga no te tika e te tarevake.​—Ioane 17:3.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia/Tutu i te kapi 5]

Manakonakoanga Mou

Te tua o Gilgamesh, e tua Mesopotamia tei manakoia e i akamata mai i te rua tauatini mataiti M.T.N., te akataka maira te reira i te kimianga a taua toa ra i te turanga mapu mutu kore. E miri ana me kore e tavairakau ana to Aiphiti i taito i te tangata mate, i te manako anga e ka oki mai te meta, tei irinakiia e e mea mate kore, ka taangaanga akaou i to ratou kopapa. No reira, e akakiia ana te au vaarua tanu mate i Aiphiti ki te au mea pouroa ta tei mate ka anoano no tei karangaia e ko te oraanga a muri atu.

I rotopu i te au taineti Tinito, i te akaraanga i akamata mai te irinakianga i roto i te tu mate kore o te kopapa, i te varu anere mataiti M.T.N., e te irinakianga e ka rauka mai te reira na roto i te au vairakau manamana, i akamata mai i te a anere mataiti M.T.N. Kua kimi e kua titau ana te au taineti o Europa i mua ana e to Arapia i te maani i ta ratou uaorai au vairakau no te ora. E miti poitini, e tapou, e te teio to roto i tetai pae o ta ratou au vairakau. Kare i kiteaia eia i poitini ia ratou uaorai i te inu anga i teia au vairakau nei.

Tetai tei totoa ua koia oki ko te au tua taito no runga i te Puna Vai Akariro kia Mapu​—e puna vai tei karangaia e ka akaoki akaou mai i te maroiroi tu mapu ki te aronga katoatoa ka inu i te reira.

 [Pia/Au Tutu i te kapi 7]

Oraanga Mutu Kore​—E Maromaroa Ainei?

Te taumaro ra tetai pae e ka maromaroa te ora mutu kore, no te mea e kaimoumou ua i te tuatau mutu kore i te ripiti ua anga i te au angaanga puapinga kore ua kare e openga anga mai. Penei ko te akaroa roa atu anga i te au tu e te au turanga o te oraanga o teia tuatau, ta ratou tu oraanga e manako ra, tei akaraanga maromaroa e te puapinga kore ua ki te manganui o te tangata. Inara i roto i te Parataito ta te Atua ka akaoki akaou mai, te taputou maira aia ki te tangata e ka “rekareka ratou i te maata o te au.” (Salamo 37:11) Ka oronga taua tu oraanga ra i tetai tuatau no te tangata kia rauka te kite no ta Iehova au mea i anga e kia akapou i te taime i te akatupu i tetai ua atu me kore i te katoatoa roa o te au kite, te au apiianga, e te au angaanga ta tatou e manakonako ua nei e kia rauka i te rave.

Kua akakite a Dr. Aubrey de Grey, e tangata apii no runga i te genes i te Apii Teitei i Cambridge tei piri ki te kimikimianga i roto i te akaroa atu anga i te oraanga, e: “Ko te aronga tei rauka te apiianga meitaki e te taime kia taangaanga i te reira, kare rava ratou e maromaroa ana i teia tuatau e kare rai e manako ana e ka pou te au mea ou ka inangaroia e ratou i te rave.” Noatu ra, e karanga ra te Tuatua akauruia a te Atua, “[“kare rava te tangata e kite,” NW] i te angaanga a te Atua, mei te akamataanga mai e tae ua atu ki te openga.”​—Koheleta 3:11.