E Mea Ora te Tuatua a Iehova

Au Manako Maata mei te Puka a Koheleta

“KO TE tangata ta te vaine e anau nei, e iti ua ona puke rā, e te ki oki i te pekapeka,” i karanga ai te pateriareka ko Iobu. (Iobu 14:1) Mei teaa tikai te puapinga maata e auraka tatou e kaimoumou i to tatou oraanga poto ua ki runga i te au angaanga e te au tautaanga puapinga kore! Eaa te au aruaruanga ka tau kia akapou i to tatou taime, maroiroi, e ta tatou au apinga? Ko teea te au mea ka tau kia kopaeia? Te oronga maira te au tuatua pakari tei rekotiia i roto i te puka Pipiria a Koheleta i te aratakianga irinakiia no runga i teia. Ta te reira karere e oronga maira, ka rauka i te “akara matariki oki i te manako e te vananga o te ngakau ra” e ka tauturu ia tatou i te akono i tetai oraanga puapinga tikai.​—Ebera 4:12.

Tataia e tetai tangata tei kiteaia no tona pakari, ko te Ariki ko Solomona o Iseraela taito, te vai ra te akoanga tau i roto i te puka a Koheleta e, eaa te apinga puapinga tikai i roto i te oraanga, e eaa te mea puapinga kore. I te mea e te taiku ra a Solomona ki tetai au angaanga patuanga tana i rave, papu ei kua tata aia ia Koheleta i muri ake i to te reira akaotianga e i mua ake i tona aere ke anga mei te akamori mou. (Nehemia 13:26) Te tuku ra te reira i te tuatau o te tataanga i mua ake i te 1000 M.T.N., aere atu ki te openga o to Solomona 40 mataiti tutaraanga.

EAA TE MEA KARE I TE PUAPINGA KORE?

(Koheleta 1:1–​6:12)

“E mea puapinga kore anake rai” i karanga ai te orometua, tei ui ei: “Eaa ta te tangata nei puapinga i rauka i tana katoa ra au angaanga, tana e tauta ua nei i raro ake i teianei rā?” (Koheleta 1:2, 3) Te au tuatua “puapinga kore” e “i raro ake i teianei rā” e kitea putuputuia ana i roto ia Koheleta. Te tuatua Epera no te “puapinga kore” tona aiteanga tikai e “ao” me kore e “au” e te akakite maira i tetai ngereanga o te puapinga tau, te tu tinamou, me kore te puapinga tamou marie. Te tuatua “i raro ake i teianei rā” te aiteanga “i runga i te enua nei” me kore “i roto i te ao nei.” E no reira, pouroa te au apinga katoatoa​—koia oki, te au tautaanga a te tangata ravarai te kopae ra i te anoano o te Atua​—e mea puapinga kore ua.

“E matakite i to vaevae kia aere ki te are o te Atua ra,” i karanga ai a Solomona, “e kia rapurapu koe i te akarongo ra.” (Koheleta 5:1) Te piri atu anga ki roto i te akamori mou no te Atua ko Iehova kare i te mea puapinga kore. Ko te tika, te oronga anga i te akamanakoanga ki to tatou pirianga kiaia ko te tumu puapinga maataia ki te akonoanga i tetai oraanga puapinga meitaki.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

1:4-10​—Eaa te apinga ‘maata roa’ no runga i te au aerenga natura? Te taiku maira te orometua e toru ua rai o te au tumu ravenga puapinga e rauka ai i tetai tangata i te ora ua i te enua nei​—te ra, te tu o te matangi, e te aereanga o te vai. Ko te tikaanga, e manganui te au aerenga natura, e e ngata tikai te reira i te maramaanga. Ka rauka i tetai i te akapou i tona tuatau oraanga i te apiianga i te reira e kare rai aia e marama pu tikai i te reira. E riro tikai te reira ei ‘maata roa.’ E mea taitaia katoa i te akaaite atu i to tatou oraanga tuatau poto ua ki te taokioki ope kore ua anga o teia au aerenga. Ko te au tautaanga i te akono i te au kimikimianga ou e mea maata roaia. No te mea, te au apinga ou tei maaniia e au akonoanga ua te reira o te au kaveinga ta te Atua mou i akanoo e i taangaanga ke ana i roto i te au apinga i angaia.

2:1, 2​—Eaa ra te kata i karangaia ai ei “nenevaia”? Penei ka tauturu te kata ia tatou i te akangaropoina i to tatou au manamanata no tetai tuatau poto ua, e ka akatupu te tamataoraanga ia tatou kia kore e akamanako meitaki tikai i to tatou au manamanata. Inara, kare te kata e akakore atu i to tatou au manamanata. No reira, te  aruaruanga i te mataora na roto i te kata te karangaia ra e “nenevaia.”

3:11​—Eaa ta te Atua i ‘akamanea i te tuatau tikai ra’? Tetai au apinga ta te Atua ko Iehova i “akamanea,” me kore i akono ei mea tau e te meitaki, i te tuatau tau koia oki ko te angaia anga o Adamu raua ko Eva, te koreromotu anuanua, te koreromotu kia Aberahama, te koreromotu a Davida, te aere anga mai o te Mesia, e te akateronoanga o Iesu Karaiti ei Ariki no te Patireia o te Atua. Inara, e apinga ke atu ta Iehova ka “akamanea” i te tuatau ki mua e vaitata mai nei. Ka papu ia tatou e ka akatupu tikaiia te ao ou i to te reira tuatau tau.​—2 Petero 3:13.

3:15e​—Akapeea ‘te Atua mou i te kimianga i tei aruaruia’? ‘I tei aruaruia’ penei te taiku ra te reira ki te au apinga ta te Atua e akakoro ra i te rave. I te mea e te akakeu ra te au aerenga ripiti ua o te anauanga e te mate anga e no te tamaki e te au, i te au tangata kia manako mai e kare o ratou mana e te akakeu ra iaia kia manako e te ripiti ua nei te au tupuanga tuatua enua, ka rauka i te Atua mou i te kimi e te akatupu pouroa Tana e inangaro ra. (Koheleta 3:1-10, 15a) ‘I tei aruaruia’ penei te akono katoaia ra ki te tangata tuatua tika, tei aruaru putuputuia ana e te tangata kino. I roto i teia turanga, te kimi tamou ra a Iehova i te aronga tuatua tika kia “oronga mai aia i te maroiroi” no ratou.​—2 Paraleipomeno 16:9.

5:9​—Akapeea “tei tupu ki runga i te enua ra, na te tangata katoa ïa”? Pouroa te au tangata o te enua nei te irinaki ra ki runga i “tei tupu ki runga i te enua ra”​—i ta te enua e akatupu ra. Kare i tuke ki tetai ariki. Kia tu aia i tetai kai mei tana one kai, ka inangaroia kia akonoia te ariki e te angaanga pakari a tona au tavini tei tatanu i te enua.

Au Apiianga no Tatou:

1:15. E mea puapinga kore ua i te akapou i te taime e te maroiroi i te tautaanga i te akatikatika i te taomianga e te tu tika kore ta tatou e kite ra i teia tuatau. Ko te Patireia anake ua o te Atua te ka akakore atu i te kino.​—Daniela 2:44.

2:4-11. Te au angaanga peu, mei te angaanga patu are, te tanu tiare, e te akatangi anga imene, e pera katoa tetai oraanga taurekareka tikai, te ‘kai ra i te matangi’ no te mea kare te reira e oronga mai ana i tetai oraanga puapinga meitaki tikai e kare rai e apai mai ana i te mataora mutu kore.

2:12-16. E puapinga ake to te pakari i te neneva ra e i tera tu, e te tauturu ra te reira i te akatikatika i tetai au manamanata tikai. Inara, no runga i te mate, kare e puapinga ana te pakari o te tangata. E noatu me ka rauka i tetai tangata i te tu rongonui no te tu anga i te reira pakari, kare e roaia kua akangaropoinaia te reira tangata.

2:24; 3:12, 13, 22. Te rekarekaanga i te au ua o ta tatou angaanga kare i te mea tarevake.

2:26. Te pakari tau ki te Atua, te apai maira i te rekareka, te orongaia ra ki te ‘tangata oki i meitaki ki mua ia Iehova.’ Kare e rauka teia pakari ma te kore te pirianga meitaki ki te Atua.

3:16, 17. Kare e tau ana kia manako e ka tupu ua rai te tuatua tau i te au taime ravarai. E kia apiapi ua atu i tei tupu ra i roto i te ao i teia tuatau, kia tiaki tatou ia Iehova i te akatikatika i te au apinga.

4:4. Te oronga maira te angaanga pakari tei raveia ma te tu karape i te akamerengo anga. Inara, te angaanga pakari ua anga kia meitaki atu i tetai ke, te akamaroiroi ra i te taemoemoanga e ka akatupu i te au manako kino e te vareae. Kia akatumuia ta tatou angaanga pakari i roto i te angaanga orometua Kerititiano mei te au akakoroanga meitaki.

4:7-12. E maata atu te puapinga o te au pirianga tangata i te au apinga materia e auraka te reira e akaatingaia i te aruaruanga i te au apinga nui.

4:13. Kare te turanga e te mataiti o tetai tangata e akatupu ua ana te ngateitei. Kia akono meitaki te aronga i roto i te au taoonga tau i te tu pakari.

4:15, 16. “Te tokorua o te ariki ou”​—te komono o te ariki​—penei tei iaia te turuturuanga i te akamataanga o te ‘aronga e aere na mua iaia ra,’ inara ‘na murio kare ratou e rekareka tikai iaia.’ E tika, tei matauia e tuatau poto ua te turanga rongonui.

5:2. Kia akamanako meitakiia ta tatou au pure e kia tapu katoa, auraka e maata rava te tuatua.

5:3-7. Te akapou maata anga i te taime ma te au apinga materia e akatupu ana i tetai kia moemoea no runga i te au inangaro noinoi. E tuku katoa ana te reira i tetai i roto i te tu manakoanga putakaiti, e te moemoea, i te akakoreanga i tetai i te moe meitaki. Te maata i te au tuatua e akariro ana i tetai tangata kia akaraanga neneva ki tetai ke e ka akakeu iaia kia akono rapurapu i tetai tia i mua i te Atua. ‘Te mataku i te Atua mou’ te tapu ra ia tatou mei te rave anga i tetai o teia au apinga nei.

 6:1-9. Eaa te meitaki i te apinga nui, te kaka, te oraanga roa, e pera katoa i tetai aka pamiri me te arai ra tetai au turanga ia tatou mei te rekarekaanga i te reira? E “ngari ake tei rauka ua mai,” me kore te arikianga i te au tikaanga, e “i te apeape ke anga o te manako,” koia oki, te tautaanga i te akatupu i te au inangaro e e aka angaanga i te akamerengo. E no reira, te mataara meitaki rava atu no te oraanga, koia oki kia mareka ua e “e kai ta tatou, e te kakau” e i taua taime ra te rekareka ra i te au apinga meitaki i roto i te oraanga e te akamouanga i te akono tamou anga i tetai pirianga kia Iehova.​—1 Timoteo 6:8.

AKOANGA KI TE PAKARI

(Koheleta 7:1–12:8)

Akapeea tatou i te paruruanga i to tatou ingoa me kore to tatou turanga meitaki? Eaa to tatou tu ki te au tutara tangata e te au tu tika kore ta tatou paa ka kite atu? I te mea e kare a te aronga i mate ra e tuatua i kitea, akapeea tatou i te taangaanga anga i to tatou oraanga i teianei? Na roto i teea tu e rauka ai i te aronga mapu i te taangaanga meitaki i to ratou taime e te maroiroi? Te ako meitaki a te orometua no runga i teia au apinga e tetai atu au apinga kua rekotiia no tatou i roto i te pene 7 ki te 12 o Koheleta.

Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:

7:19​—Akapeea te pakari e matutu maata rava atu “i o mai na te aronga i pakari ra”? Me taangaangaia ana ei akatutuanga i roto i te Pipiria, te akatutu maira te numero tai ngauru i te tu katoaanga. Te akakite maira a Solomona e e maata atu te puapinga o te paruruanga o te pakari i te numero katoa o te au tumu toa e paruru ra i tetai oire maata.

10:2​—Eaa te aiteanga e te ngakau o tetai tangata “tei tona rima katau ïa” me kore “tei tona kaui ïa”? I te mea e akatutu putuputuia ana te rima katau i tetai turanga akaperepereia, tei tona rima katau te ngakau o tetai tangata, te aiteanga e te akakeu ra tona ngakau iaia kia rave i te mea meitaki. Inara, me te akakeu ra te reira i tetai tangata kia aruaru i tetai angaanga tarevake, te karangaia ra tona ngakau e tei tona rima kaui.

10:15​—Akapeea ‘te angaanga uaorai e akaroiroi ra te neneva’? Me te ngere ra tetai tangata i te akavaanga meitaki, kare tana angaanga pakari e akatupu tikai ana i tetai apinga puapinga maata. Kare ona mataora mei te reira. Te akaroiroi ua ra taua aruaruanga puapinga kore iaia.

11:7, 8​—Eaa te aiteanga o te tuatua: “E mea meitaki tika rai te mārama, e mea mataora te mata kia akara i te rā ra.” E oronga mai ana te marama e te ra i te rekarekaanga ki te au tangata e ora ra. Te akakite maira a Solomona i konei e e meitaki tikai e te ora nei tatou e kia “rekareka” tatou i mua ake ka keia ei te au ra poiri, me kore te ruaine anga ia tatou i to tatou maroiroi.

11:10​—Eaa “te mapu anga ra oki e te pakari anga,” e mea puapinga kore ia? Me kare te reira e taangaanga meitakiia, e puapinga kore ua teia no te mea, mei te kou rai, e ngaro viviki ana te tu maroiroi o te mapu.

Au Apiianga no Tatou:

7:6. Te kataanga i te taime e kare e tau ana e akaririanga ia e te puapinga kore katoa mei te rakau taratara e pakapakakina ra i te ka anga i raro ake i tetai pani. Kia matakite tatou e kia kopae atu i te reira.

7:21, 22. Auraka tatou e apiapi maata roa e eaa ta tetai ka tuatua mai.

8:2, 3; 10:4. Me akakinoia me kore me akatikatikaia mai ana tatou e tetai tangata akaaere me  kore tetai pu angaanga, e mea meitaki atu kia noo maru ua. E meitaki atu teia i te “aere mei mua mai i tona aroaro ma te tumatetenga,” koia oki, kia viviki ua i te akaruke i te angaanga.

8:8; 9:5-10, 12. E ope poitirere ana to tatou oraanga mei te ika e opuia i roto i tetai kupenga me kore mei te au manu i opuia i roto i te ereere ra. Tei runga ravao, kare e rauka i tetai tangata i te tapu i te mana oraanga mei te akarukeanga me mate ana aia, e kare katoa rai tetai e kopaeia mei te enemi o te tangata ravarai, koia oki te mate. No reira, auraka tatou e kaimoumou puapinga kore ua i to tatou taime. Te inangaro maira a Iehova ia tatou kia akaperepere i te oraanga e kia rekareka i te reira na roto i te tu tau meitaki. I te rave anga i te reira, kia oronga tatou i ta Iehova tavinianga e ko te ngai mua i roto i to tatou oraanga.

8:16, 17. Te katoaanga o te au apinga katoatoa ta te Atua i rave e i akatika kia akatupuia i rotopu i te au tangata, kare e rauka kia maramaia, noatu me ka ngere tatou i te moe i te akamanakoanga i te reira. Te manamanata anga i te au tarevake pouroa tei raveia ka keia ua te reira i to tatou rekarekaanga i roto i te oraanga.

9:16-18. Kia akaperepereia te pakari noatu me kare te maataanga e ariki ana i te reira. Te au tuatua akakite maru uaia a tetai tangata pakari, kia inangaro roa atuia te reira ki te au avaavaanga turituri a tetai tangata neneva.

10:1. Kia matakite tatou i ta tatou au tuatua e te au angaanga. E tai ua rai angaanga tarevake, mei tetai riri kino, tetai akono tau kore anga i te kava, me kore tetai tupuanga te o maira te tu pirianga ainga tau kore, e rava ua ana te reira i te takino i te ingoa meitaki o tetai tangata akangateiteiia.

10:5-11. Tetai tangata kite kore i roto i tetai taoonga teitei auraka aia kia vareae ia. Te kite kore i te akonoanga i tetai angaanga mama ua te taki atura ki te au tupuanga kino. Mari ra, te tatanuanga i te tu kite kia ‘taangaanga te pakari kia puapingaia’ e mea meitakiia. Mei teaa atura te puapinga maata e kia tu katau tatou i roto i te angaanga tutu anga i te Patireia e te akariroanga i te au tangata ei pipi!

11:1, 2. Kia taangaanga ngakau katoa tatou i te tu oronga ua. Te akatupu ra te reira i te tu oronga ua.​—Luka 6:38.

11:3-6. Auraka te au tu papu kore o te oraanga e akatupu ia tatou kia ekoko.

11:9; 12:1-7. E apainga ta te aronga mapu kia Iehova. E no reira, kia taangaanga ratou i to ratou taime e te maroiroi i roto i ta te Atua tavinianga i mua ake ka keia ei te ruaine anga ia ratou i to ratou maroiroi.

“TE AU TUATUA A TE PAKARI” KIA ARATAKI IA TATOU

(Koheleta 12:9-14)

Eaa to tatou manako i “te tuatua te ka ārikiia ra” ta te orometua e aruaru ra i te kimi e i te tata? Ei tuke anga, ma te “au puka” a te au tangata no te pakari, “te tuatua a te aronga pakari ra ki te ko e mei te nairo akamou meitakiia ra e te aronga e uipa ra; kua akonoia ïa e te Tiaki okotai ra.” (Koheleta 12:10-12) Te au tuatua pakari tei orongaia mai mei te “Tiaki okotai ra,” ko Iehova, e akakeuanga ngaueue kore te reira i roto i to tatou oraanga.

Te akonoanga i te ako pakari tei kiteaia i roto i te puka a Koheleta ka tauturu tikai ia tatou i te arataki i tetai oraanga puapinga e te mataora. Tei runga ravao, te akapapuia ra tatou: “E meitaki to te aronga i mataku i te Atua.” E no reira, kia maroiroi tatou i roto i ta tatou tautaanga e “ko te Atua te mataku atu, e akono oki i tana au akauenga.”​—Koheleta 8:12; 12:13.

[Tutu i te kapi 15]

Tetai o te au angaanga manea rava atu a te Atua ka akatupu tika tikaiia te reira i to te reira tuatau tau

[Tutu i te kapi 16]

Te au apinga aroa a te Atua te kapiti maira te kai, te apinga inu, e te kite anga i te meitaki o ta tatou angaanga pakari katoatoa