Te Akakore Karaiti kua Akaari Puia Mai

KA AKAPEEA koe me paruru ia koe uaorai me kite koe e te totoa ra tetai maki mate i te ngai e noo ra koe? Ka akamatutu koe i te tua paruru o toou kopapa e ka akatakake mai mei te aronga tei piriia e te maki. Kia akapera rai tatou i te pae vaerua. Te akakite maira te au Tuatua Tapu kia tatou e ko te Akakore Karaiti “tei te ao mai nei” ia. (1 Ioane 4:3) Me kare tatou e inangaro kia turia e te “maki,” e akataka tikai tatou e koai te “aronga i turia” e ka kopae atu ei ia ratou. Te mea mataora ra, e maata te marama e oronga maira te Pipiria no runga i teia tumu manako.

Ko te aiteanga i te “Akakakore Mesia” e “patoi (me kore kare) ia Karaiti.” No reira me akamanako mamaoia atu tona aiteanga, te tou ra taua tuatua ra ki te aronga katoatoa tei patoi me kore tei akapikikaa ua e ko ratou a Karaiti me kore tona au komono. Kua tuatua a Iesu uaorai e: “Ko te kore i ko nei iaku nei, ko toku ïa enemi [me kore e Akakore Karaiti ia]: e te kore i akaputuputu katoa mai, kua akapueurikiriki ke ïa.”​—Luka 11:23.

E tika, kua tere atu i te 60 mataiti i muri ake i te matenga o Iesu e te akatuakaou angaia ki te rangi i tata ai a Ioane no runga i te Akakore Karaiti. No reira, e mea tau kia maramaia te au angaanga a te Akakore Karaiti na roto i te mataara e ariu atura ratou ki ta Iesu au pipi tiratiratu i te enua nei.​—Mataio 25:40, 45.

Patoi te Akakore Karaiti i te Au Pipi a Karaiti

Kua akamatakite a Iesu i tana au pipi e ka ririia ratou e to te ao nei. Kua tuatua aia: “Ei reira e tuku ei ia kotou no te mate, e ka tamate ravaia kotou; e e makitakitaia mai kotou e te pa enua ravarai i toku nei ingoa. E tu mai oki ki runga te peroveta pikikaa e manganui, e manganui te ka vare ia ratou.”​—Mataio 24:9, 11.

No te mea te takinokinoia ra te au pipi a Iesu “i [to Iesu] nei ingoa,” te taka ua ra e e Akakore Karaiti taua aronga takinokino ra, e patoi ra ia Karaiti. Te “peroveta pikikaa,” e  au Kerititiano tetai papaki i mua ana, tei roto katoa ratou i taua pupu ra. (2 Ioane 7) Ko teia “Akakakore Mesia” e manganui, i tata ai a Ioane, i “aere atura ratou mei roto atu ia tatou nei, kare ra ratou i to tatou; naringa oki ratou no tatou ra, kua noo ra ïa ki o tatou nei.”​—1 Ioane 2:18, 19.

Te akakite taka ua maira te au tuatua a Iesu raua ko Ioane e kare te Akakore Karaiti i te tangata okotai ua mari ra kua akapupuia ki te au Akakore Karaiti tataki tai e manganui. Tetai katoa, no te mea e au peroveta pikikaa ratou, tetai akakoroanga maata o ratou koia oki ko te akavare anga na roto i te akonoanga. Eaa ra tetai au ravenga a ratou?

Akatotoa i te Au Pikikaa a te Akonoanga

Kua akamatakite te apotetoro ko Paulo i tona oa angaanga ia Timoteo kia matakite i te au apiianga a te au apoteiti, mei ia Humenaio raua ko Phileto, e “kakai oki ta ratou tuatua mei te maki akakai ra.” Kua kapiti atu a Paulo e: “Ko tei ariu ke akenei i te tuatua-mou, i te māro anga e, kua oti te tuakaouanga; e kua akatatipoki i te akarongo o tetai papaki ra.” (2 Timoteo 2:16-18) I te akara anga, kua apii a Humenaio raua ko Phileto e ko te tuakaouanga e mea akatutu ua te reira e kua akatu takereia te au Kerititiano i te pae vaerua. E tika, i roto i te mata o te Atua ka akaoraia mai tetai me riro mai aia ei pipi tika tikai na Iesu, mei ta Paulo uaorai i akakite tika ua mai. (Ephesia 2:1-5) Inara, kua kopae te apiianga a Humenaio raua ko Phileto i te taputou a Iesu no tetai tuakaouanga o te mate i raro i te tutaraanga a te Patireia o te Atua.​—Ioane 5:28, 29.

Kua akatupuia mai te au manako no tetai tuakaouanga akatutu ua i muri mai e tetai pupu tei karangaia e e Ngotiki koia oki e Gnostics. I te irinaki anga e ka rauka mai te kite (gnoʹsis i te reo Ereni) na roto i te ravenga manamana, kua kairo mai te Ngotiki i te akonoanga Kerititiano apoteiti ki te apiianga kite tangata ua nei a te Ereni e te angaanga manamana a te Orieni. Ei akaraanga, kua irinaki ratou e e kino te au mea kopapa katoatoa, e ko te tumu tera, i kore ei a Iesu i aere mai i roto i te kopapa mari ra e akara anga ua e e kopapa tangata tona​—e irinakianga tei  karangaia e e Toketai koia oki e Docetism. Mei ta tatou i kite, e ko teia tikai ta te apotetoro ko Ioane i akamatakite mai.​—1 Ioane 4:2, 3; 2 Ioane 7.

Tetai pikikaa ke, tei maani uaia mai i te au anere mataiti i muri mai, koia oki ko te apiianga tei-karangaia e ko te Toru Tai tapu, tei maro e ko Iesu te Atua Mana Katoatoa e te Tamaiti katoa a te Atua. I roto i tana puka The Church of the First Three Centuries, kua akakite a Dr. Alvan Lamson e ko te apiianga Toru Tai “i akatumuia te reira ki roto i tetai apiianga ke takiri kare i kiteia i roto i te au Tuatua Tapu a te ngati Iuda e te au Kerititiano; i akatupuia mai te reira, e i kapitiia mai ki roto i te akonoanga Kerititiano, na roto i te au Metua Plato” koia oki “Platonizing Fathers.” Koai ma teia au “Metua Plato”? E au orometua apoteiti ratou tei inangaro i te au apiianga peikani a te tangata kite karape o Ereni ko Plato.

E angaanga karaperape tikai teia na te Akakore Karaiti i te kapiti anga atu i te Toru Tai, no te mea kua tangaro uaia atu te Atua ki roto i te tu muna e kua akangaro atura i tona pirianga ki te Tamaiti. (Ioane 14:28; 15:10; Kolosa 1:15) E akamanako ua ana, e ka akapeea ra tetai me “akavaitata atu ki te Atua,” mei ta te au Tuatua Tapu e akamaroiroi maira, mei te mea e e tu muna to te Atua?​—Iakobo 4:8.

Kapiti atu ki te kononinonianga, kua akaateaia e te aronga uri Pipiria e manganui te ingoa o te Atua, ko Iehova, mei roto i ta ratou au urianga, noatu kua tere atu i te 7,000 taime te taiku angaia i roto i te tataanga mua! Ko te akariro i te Mana Katoatoa ei mea muna e ei mea muna kare ona ingoa, e angaanga akangateitei kore tikai i Tei Anga mai ia tatou e tana Tuatua akauruia. (Apokalupo 22:18, 19) Pera katoa, te mono i te ingoa tu-Atua ki te au taoonga mei te Atu e te Atua, e patoi tikai i te pure akaraanga a Iesu, tei taiku mai tetai tuanga e: “Kia tapu [me kore, kia akatapuia] toou ingoa.”​—Mataio 6:9.

Kopae te Au Akakore Karaiti i te Patireia o te Atua

E maroiroi tikai te au Akakore Karaiti i te au “tuatau openga,” koia oki te tuatau e noo nei tatou. (2 Timoteo 3:1) Tetai akakoroanga maata o teia aronga akavare i teia-tuatau nei koia oki kia pikikaa i te tangata no runga i to Iesu taoonga ei Ariki no te Patireia o te Atua, e kavamani i te rangi e kare e roa atu ka tutara mai ki rungao i te enua katoa.​—Daniela 7:13, 14; Apokalupo 11:15.

Ei akaraanga, te tutu ra tetai au arataki akonoanga e ko te Patireia o te Atua, e turanga te reira i roto i te ngakau o te tangata, e manako kare e kiteaia tona tumuanga i roto i te au Tuatua Tapu. (Daniela 2:44) Tetai aronga kua karanga e te angaanga ra a Karaiti na roto i te au kavamani e te au akaaerenga o te tangata. Inara, kua akakite a Iesu e: “Kare to teianei ao taku basileia.” (Ioane 18:36) E tika tikai e ko Satani, kare ko Karaiti, “te ariki o teianei ao” e “te atua o teianei ao.” (Ioane 14:30; 2 Korinetia 4:4) Ko te tumu tikai teia kare e roa atu ana ka takore a Iesu i te au kavamani katoatoa o te tangata e ka riro mai e koia anake ua te Tutara o te enua nei. (Salamo 2:2, 6-9; Apokalupo 19:11-21) Te pure ra te tangata kia tupu teia me tuatua ratou i te Pure a te Atu, i te na ko anga e: “Kia tae toou basileia. Kia akonoia toou anoano i te enua nei.”​—Mataio 6:10.

No te mea te turuturu ra ratou i te au akatereanga poritiki o teianei ao, e manganui te au arataki akonoanga tei patoi, e tei takinokino katoa, i te aronga e akakite ra i te tuatua mou no runga i te Patireia o te Atua. Te mea umere ra, te taiku maira te puka Pipiria o Apokalupo i tetai vaine akaturi akatutu​—ko “Babulonia Maata”​—i te “kona anga i te toto o te aronga tapu ra, e te toto o te aronga kite o Iesu ra.” (Apokalupo 17:4-6) Te rave katoa ra aia i te akaturi i te pae vaerua na te oronga anga i tana turuturuanga ki “te au ariki,” o te pa enua me kore te au tutara porotiki, e te ariki anga i te tutaki no te reira. Kare teia vaine akatutu e ko tetai vaine ua atu mari ra ko te au akonoanga pikikaa o teianei ao. Koia tetai tuanga maata tikai o te Akakore Karaiti.​—Apokalupo 18:2, 3; Iakobo 4:4.

E ‘Akanavenave Taringa’ Ua ta te Akakore Karaiti

Kapiti mai i te patoi anga i te tuatua mou o te Pipiria, e manganui te au Kerititiano tutu ua tei akaruke i te au turanga Pipiria o te tu akono e kua iki i te tu akono tei rekaia. Kua totou te Tuatua  a te Atua i teia tu i te karanga anga e: “Te vai atura oki te tuatau e kore ei ratou e āriki i te tuatua-mou; no te navenave o to ratou taringa e akaputu ei ratou i te orometua e tau i to ratou uaorai inangaro.” (2 Timoteo 4:3) Kua akataka katoaia mai teia aronga pikipikikaa o te akonoanga ei “aposetolo pikikaa oki te reira, e rave angaanga pikikaa ïa, i te akatutu aposetolo anga na te Mesia ia ratou uaorai.” Te akakite maira te Pipiria: “E akatauia to ratou openga i ta ratou angaanga.”​—2 Korinetia 11:13-15.

Te kapiti maira ta ratou au angaanga i te “tuatua mate,” tei akangateitei kore tikai i te au kaveinga teitei o te tu akono. (2 Petero 2:1-3, 12-14) Kare ainei tatou e kite ana e te maata ua atura te au arataki akonoanga e ta ratou au pipi e ariki ra​—me kore e akatika ua ra​—i te au peu kare e tau i te Kerititiano, mei te angaanga totoma e te ainga i vao ake i te akaipoipoanga? Me ka tika e akataka i tetai atianga ine, kia akaaiteite atu i teia au manako ariki atea uaia pera te au tu oraanga rekaia ki ta te Pipiria e akakite ra i roto ia Levitiku 18:22; Roma 1:26, 27; 1 Korinetia 6:9, 10; Ebera 13:4; e Iuda 7.

“E Timata ra i Taua Au Vaerua Ra”

I te akamanako anga i tei tuatuaia i mua akenei, e mea tau kia akarongo tatou i te au tuatua a te apotetoro ko Ioane, auraka kia manako e e mea puapinga kore ua to tatou irinakianga. “Auraka e akarongo atu i te au vaerua ravarai,” e akamatakite maira aia, “e timata ra i taua au vaerua ra, kia kitea e, no ko mai aina i te Atua ra: no te mea e manganui te peroveta pikikaa i aere atu na na te ao nei.”​—1 Ioane 4:1.

E akamanako ana i te akaraanga meitaki a tetai iti tangata manako “meitaki” e noo ra i te oire ko Berea i te anere mataiti mua. “Kua āriki ua oki ratou i te tuatua ma te ngakau maora, e te kimi anga i te tuatua i tataia ra, i te tau anga oki i taua tuatua ra [a Paulo raua ko Sila], kare e rā i tukua.” (Angaanga 17:10, 11) Ae, noatu te aka inangaro kia kite, kua akapapu tikai te iti tangata Berea e kua akatumu ngaueue koreia ta ratou ka akarongo e ka ariki ki roto i te au Tuatua Tapu.

Teia tuatau katoa, kare te au Kerititiano mou tikai e vare atu ana i te au tu manako tuke tuke e rekaia ana mari ra e mou ngaueue kore ua ana ratou ki te tuatua mou o te Pipiria. Kua tata te apotetoro ko Paulo: “E te pure nei au, kia tupu marie rai to kotou inangaro e kia maata atu rai i te kite, e te utoa o te ngakau.”​—Philipi 1:9.

Me kare koe i rave ake, e akakoro kia rauka ia koe te “kite, e te utoa o te ngakau” na te apii anga i ta te Pipiria tikai e apii maira. Te aronga e aru ra i te iti tangata Berea kare ratou e akavareia ana e te au “tuatua pikikaa” a te aronga Akakore Karaiti. (2 Petero 2:3) Kua akarangatiraia ra, ratou, e te tuatua mou pae vaerua no runga i te Karaiti tika tikai e tana au pipi mou tikai.​—Ioane 8:32, 36.

[Pia/​Tutu i te kapi 4]

TA TE PIPIRIA TUATUA NO RUNGA I TE AKAKORE KARAITI

“E aku au tamariki ra, ko te tuatau openga ra teia [te taka ua ra e ko te openga o te tuatau o te au apotetoro]: e ta kotou i akarongo ra e, te aere maira taua Akakakore Mesia ra, koia katoa i teianei, e manganui te Akakakore Mesia e vai nei.”​—1 Ioane 2:18.

“Koai te pikikaa mari ra ko tei karanga e kare a Iesu i te Mesia? Koia taua Akakakore Mesia ra, ko tei akakore ïa i te Metua e te Tamaiti katoa oki.”​—1 Ioane 2:22.

“E te au vaerua kare e aaki e, kua aere a tangata mai a Iesu Mesia i te ao nei, kare ïa i to ko mai i te Atua ra: ko taua vaerua Akakakore Mesia ra te reira, ta kotou i akarongo ra e, te aere maira; tei te ao mai nei oki aia i teianei rai.” ​—1 Ioane 4:3.

“Manganui oki te pikikaa i riro atura na te ao nei, ko tei kore e tuatua e, kua aere a tangata mai a Iesu Mesia. Ko taua pikikaa ra oki te reira, e Akakakore Mesia ïa.”​—2 Ioane 7.

[Pia/​Au Tutu i te kapi 5]

E AKAVARE E TONA AU TU E MANGANUI

Ko te nga kupu “Akakakore Mesia” te tau ra te reira ki te aronga katoatoa tei akakore i ta te Pipiria e tuatua ra no runga ia Iesu Karaiti, ki te aronga katoatoa tei patoi i tona Patireia, e te aronga katoatoa tei takinga kino i tana au pipi. Te kapiti maira te reira i te au tangata tataki tai, te au akaaerenga, e te pa enua e kauono pikikaa ra ia Karaiti me kore tei rave tau kore ua i te taoonga o te Mesia no ratou, i te koreromotu anga ma te tu nengonengo tikai e ka akatupu ratou i te ka rauka ia Karaiti anake ua rai i te rave koia oki—​i te akatupu i te au tika tikai e te tinamou.

[Akameitakianga]

Augustine: ©SuperStock/age fotostock

[Tutu i te kapi 7]

Mei te iti tangata Berea, e mea tau no tatou kia ‘kimi marie i te au Tuatua Tapu i te au ra ravarai’