Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Au Uianga a te Aronga Tatau

Au Uianga a te Aronga Tatau

Au Uianga a te Aronga Tatau

Kare te Pipiria i taiku mai ana i te akangateiteianga na roto i te takianga karati, eaa i reira te Au Kite o Iehova i kopae ei i te piri ki te akangateiteianga?

Te akangateiteianga na roto i te takianga i te karati uaina (me kore i tetai ua atu tu kava) kua roa te reira angaanga e kua totoa ua, noatu e tuke tuke te rave anga mei tera ngai ki tera ngai. Tetai taime e akatutuki ana te aronga e akangateitei ra i ta ratou karati. E mea matauia no te tangata e oronga ra i te akangateiteianga, kia pati me kore kia oronga atu i te manakonakoanga e kia mataora tetai, kia rauka te oraanga kopapa maroiroi, kia roa te oraanga, e te vai atura. Te aronga e piri atura ki te akangateiteianga penei ka akaari ratou i ta ratou arikianga na te taki anga i ta ratou karaiti e te inu anga i te uaina. No te manganui, i te akaraanga kare e kino ana teia peu me kore teia tu meitaki, inara e au tumuanga tau to te Au Kite o Iehova i kore ei e piri ki te akangateiteianga.

Kare mei te mea e kare o te au Kerititiano manakonakoanga no tetai tangata kia mataora e kia rauka tetai oraanga kopapa maroiroi. I roto i tetai reta ki te au putuputuanga, kua taopenga te pupu akaaere i te anere mataiti mua ki te tuatua te ka rauka kia uriia e “kia ora na kotou,” “kia meitaki ua,” me kore “kia noo meitaki ua.” (Angaanga 15:29) E kua tuatua ana tetai aronga akamori mou ki te au ariki tangata e: “Kia ora koe, e taku pu . . . e tuatau ua atu” me kore “Kia ora te ariki e tuatau ua atu.”​—1 Ariki 1:31; Nehemia 2:3.

I akamata mai ra, teia peu akangateiteianga iea? Kua taiku mai The Watchtower o Tianuare 1, 1968, The Encyclopædia Britannica (1910), Volume 13, kapi 121 e ko: “Te peu inu no te aronga ora kia rauka te ‘oraanga kopapa maroiroi’ i rauka mai te reira no roto i te au peu akonoanga taito o te inu anga ei atinga, ki te au atua e ki tei mate. I te au taime kaikai e riringi ana te au tangata Ereni e te Roma i te uaina ki to ratou au atua, e i ko i te au umukai e inu ana kia ratou e ki tei mate.” Kua karanga katoa te enetaikoropitia e: “E pirianga vaitataia tikai to teia au peu inuanga akaatinga ki te inu anga ki te oraanga maroiroi o te au tangata ora.”

Te arikiia ainei rai te reira? Te karanga ra te 1995 International Handbook on Alcohol and Culture e: “Penei e tuanga meangiti ua te peu [akangateiteianga] tei toe mai mei tetai peu inuanga uaina akaatinga i taito kare na te akonoanga, e orongaia ana te vai akatapuia na te au atua: te oronga anga i te toto me kore i te uaina kia rauka mai tetai manakonakoanga, te pure poto ua na roto i te au tuatua ‘oraanga roa!’ me kore ‘ki toou oraanga maroiroi!’”

E tika, noatu i akamata mai tetai apinga, tetai tu, me kore tetai angaanga me kore tetai au tu aiteite ua i roto i te akonoanga pikikaa i taito, kare te reira e arai i tetai tangata akamori mou kia kore e taangaanga i te reira. E akamanako ana i te remuna. Kua ripoti mai tetai enetaikoropitia o te Pipiria: “Te akaraanga, i taangaanga katoaia ana te remuna ei akatutuanga tapu i roto i te au akonoanga etene.” Noatu ra, kua inangaro te Atua kia tukuia te remuna ki runga i te tapa kakau o te kau taunga teitei, e e remuna te akamanea ia runga i te au poupou veo o te iero o Solomona. (Exodo 28:33; 2 Ariki 25:17) Pera katoa, i tetai tuatau akenei e aiteanga tapu to te tapea akaipoipo. E oti akera kare te maataanga o te tangata i kite i te reira, i te manako anga e e akairo te tapea akaipoipo e kua akaipoipo tetai tangata.

Peea i reira no runga i te taangaanga anga i te uaina i roto i te au angaanga akonoanga? Ei akatauanga, tetai taime i te au tangata o Sekema e akamori ana ia Baala “kua aere [ratou] ki roto i te are o to ratou atua, e kua kaikai, e kua inu i te wina, e kua taumaa oki ia Abimeleka,” te tamaiti a Gideona. (Te Au Akava 9:22-28) I toou manako e ka piri tetai tangata tiratiratu kia Iehova ki taua inu anga ra, penei i te pati i te tauturu a tetai atua pikikaa kia taumaa ia Abimeleka? I te akataka mai anga i te tuatau i orureau ei to Iseraela e manganui ia Iehova, kua akakite a Amosa: “Te akāvai ra ratou ki raro ki runga i te kakau tutaki ki vaitatao i te au atarau katoa; e te wina a tei akautungaia ra, te inu nei ratou ki roto i te are o to ratou au atua.” (Amosa 2:8) Ka piri atu ainei te aronga akamori mou ki roto i taua tu ra, noatu kua riringiia te uaina ki vao ei atinga inu ki te au atua me kore ei inu ua i roto i taua tu ra? (Ieremia 7:18) Me kore, ka taki ainei tetai tangata akamori mou i te karati uaina e ka pati kia tauturu mai te atua pikikaa i tetai tangata me kore kia akameitaki mai iaia i te tuatau ki mua?

Te mea umere ra, i tetai au taime e taki ana te aronga akamori mou ia Iehova i to ratou rima i te pati i tetai openga meitaki. E taki ana ratou i to ratou rima ki te Atua mou. Ka tatau tatou: “Te tu ua rā Solomona ki mua i te atarau a Iehova, . . . te oora tika atura aia i ona rima ki runga i te rangi: Kua karanga atura, E te Atua o Iseraela, e Iehova e, kare atu e Atua e aite kia koe, . . . e akarongo mai koe i te reira i toou ra nooanga i te rangi ra, e kia rongo koe ra, e akakore mai i ta ratou ara.” (1 Ariki 8:22, 23, 30) Pera rai, “kua akameitaki aturā Ezera i te Atua maata ra ia Iehova . . . Kua tuatua maira te tangata ravarai, ma te tāki i te rima ki runga, Amene, Amene: kua tupou iora to ratou mimiti ki raro, e kua akamori ia Iehova ma te mata ki raro i te one.” (Nehemia 8:6; 1 Timoteo 2:8) Te taka ua ra e, kare taua aronga tiratiratu ra e taki ra i to ratou rima ki te rangi no tetai akameitakianga mei te atua o te manuia.​—Isaia 65:11.

I teia tuatau penei kare te tangata e manganui tei piri ki te au tu akangateiteianga e manako ana e, te pati ra ratou i tetai pauanga me kore i tetai akameitakianga mei tetai atua, e kare katoa e rauka ia ratou i te akamarama mai e eaa ratou i taki ei i ta ratou au karati uaina ki te rangi. Noatu rai e kare ratou i akamanako tikai ana i taua mea ra, kare e tumuanga tau no te au Kerititiano mou kia aru atu i ta ratou au peu.

No runga katoa i tetai au mea ke atu, kua kite uaia e kare te Au Kite o Iehova e piri ana ki te au peu e raveia ra e te maataanga o te tangata. Ei akaraanga, e maata te tangata e rave ana i te au peu ki te au apinga e akatutu maira i te enua, me kore ki te au reva; e kare ratou e manako ana i taua au tu ra e ei au angaanga akamori. Kare te au Kerititiano mou e tamanamanata ana i teia au peu, inara kare ratou uaorai e piri atu ana ki te reira. Na te kite anga e aea taua au angaanga ra e tupu ei, e manganui te Au Kite e matakite ana e auraka kia akariri atu i etai ke. Noatu ra eaa te tu, kua iki tikai ratou e auraka e rave i taua au peu akaepaepa enua, kare e rotai ana ki te Pipiria. (Exodo 20:4, 5; 1 Ioane 5:21) Ki te manganui i teia tuatau penei kare te akangateiteianga na roto i te takianga karati e manakoia ana ei peu akonoanga. Noatu ra, e au tumuanga puapinga to te au Kerititiano i kore ei e piri ki roto i te akangateiteianga na roto i te takianga karati, tei akamataia mai i roto i te akonoanga, e te manako katoaia ra i teianei ei patianga ki to te ‘rangi’ no tetai akameitakianga, mei te kimi anga rai i tetai tauturu mei ko mai i tetai mana ririnui atu i to te tangata.​—Exodo 23:2.