“E te Au Tamariki Ra, e Akarongo Atu i to Kotou Au Metua”

“E te au tamariki ra, e akarongo atu i to kotou au metua i tei tau i te Atu ra; e tuatua-tika oki te reira.”​—EPHESIA 6:1.

1. Akapeea te akarongo i te paruru anga ia koe?

PENEI kua ora tatou i teia tuatau nei no te mea kua akarongo tatou, inara tetai pae kare ratou e ora ana no te mea kare ratou i akarongo. Akarongo ki teaa? Te au akamatakiteanga, ei akaraanga, mei to tatou au kopapa ‘taka ke tei angaia.’ (Salamo 139:14) E kite ana to tatou mata i te au tumurangi kerekere, e e akarongo ana to tatou au taringa i te au aruruanga mangungu. E oti, e akatutu ana te korapa anga uira i roto i te mareva i to tatou rouru. Ki te aronga tei apiiia ana no runga i te au kino te ka tupu mai, e akamatakiteanga teia au akairo kia kimi i tetai ngai akaruru anga mei te uriia ma tona uira e te ua toka e aere maira te ka akatupu i te mate ki te oraanga.

2. Eaa te au tamariki i anoano ei i te au akamatakiteanga, e eaa ratou ka akarongo ei ki to ratou au metua?

² Ka anoanoia kotou e te au mapu kia akamatakiteia no runga i te au kino te ka tupu mai, e tei runga i to kotou au metua te apainga i te oronga atu i te reira. Penei te maara ra ia kotou i te akakite atuia anga e: “Auraka e amiri i te umu. E vera te reira.” “E akaatea mai mei te vai. E kino te reira.” “E akara i nga tua roa ai i mua ake ka aere ei koe ki tetai tua mai o te mataara.” Ma te tangi, e kino ana te au tamariki me kore kua mate katoa ratou no tei akarongo kore. Kia akarongo ki toou nga metua “e tuatua-tika oki”​—e mea tano e te tau. E mea kite pakari katoa te reira. (Maseli 8:33) Te karanga akaou maira tetai irava Pipiria e e “mea mareka” katoa te reira ki to tatou Atu ko Iesu Karaiti. E tika, te akaue maira te Atua ia koe kia akarongo ki toou nga metua.​—Kolosa 3:20; 1 Korinetia 8:6.

Au Tutakianga Mutu Kore no te Akarongo

3. Eaa “te oraanga tikai” no te maataanga ia tatou, e akapeea te tamariki i te mataora anga i te manakonakoanga i te reira?

³ Te akarongo anga ki toou nga metua, te paruru ra i toou oraanga “i teianei,” inara na te akarongo anga ka rauka katoa ia koe i te rekareka i tetai oraanga “a muri atu,” tei kapikiia e ko “te oraanga tikai.” (1 Timoteo 4:8; 6:19, NW) No te maataanga ia tatou, te oraanga tikai e oraanga mutu kore ia i runga nei i te enua i roto i to te Atua ao ou, tana i taputou mai no te aronga tei aru tiratiratu i tana au akauenga. Te karanga maira tetai o teia au akauenga maata e: “ ‘E akangateitei i to metua tane e to metua vaine;” (ko te akauenga muatangana ïa i paʼuia i te meitaki i akakiteia mai;) “Kia meitaki koe, e kia akaroaia toou puke rā i te enua nei.’” E no reira me akarongo koe ki toou nga metua, ka mataora koe. Ka akatinamouia toou oraanga no te tuatau ki mua, e ka rekareka koe i te oraanga mutu kore i runga nei i tetai enua parataito!​—Ephesia 6:2, 3.

4. Akapeea te tamariki i te akangateiteianga i te Atua e e puapingaia ai?

⁴ Me akangateitei koe i toou nga metua na te akarongo anga kia raua, te akangateitei katoa ra koe i te Atua no te mea koia tei akaue mai ia koe kia akarongo atu kia raua. I taua taime rai, ka puapingaia koe. “Ko au toou Atua ra ko Iehova, ko tei akakite ia koe i te mea e puapingaʼi koe na,” i karanga mai ei te Pipiria. (Isaia 48:17; 1 Ioane 5:3) Akapeea te akarongo anga i te akapuapinga anga ia koe? Te akarekareka ra te reira i toou metua vaine e toou metua tane, e oti, papu ei ka akaari mai raua i to raua rekareka i roto i te au tu te ka akarekareka roa atu i toou oraanga. (Maseli 23:22-25) Inara te mea puapinga rava atu, te akarekareka ra toou akarongo i toou Metua i te rangi ra, e ka akameitaki mai aia ia koe i roto i te au tu meitaki rava! E akara ana tatou e akapeea a Iehova i te akameitaki  anga e te paruru anga ia Iesu, tei karanga oki no runga iaia uaorai e: “Kare oki au i tukumoe i te rave i te mea e mareka mai ei aia.”​—Ioane 8:29.

Iesu​—E Tangata Angaanga Meitaki

5. Eaa te au tumu ka irinakiia ai e e tangata angaanga meitaki a Iesu?

⁵ Ko Iesu te mataiapo a tona metua vaine, ko Maria. Tona papa angai, ko Iosepha, e kamuta aia. Kua riro katoa mai a Iesu ei kamuta, i te akaraanga kua apii aia i te reira angaanga mei ia Iosepha mai. (Mataio 13:55; Mareko 6:3; Luka 1:26-31) I toou manako mei teaa rai a Iesu ei kamuta? Iaia i te rangi ra, i mua ake i nui temeio mai ei tona metua vaine paretenia iaia ei tangata e akatutu ra i te pakari, kua akamarama mai aia: “Tei vaitata katoa uaorai au iaia i reira mei te tamaiti angai ra: e te mataora ua ra au i te au rā katoa ra.” Kua rekareka te Atua ia Iesu, e iaia i te rangi ra e angera angaanga meitaki aia. I toou manako i tona meangitika anga i te enua nei, kua tauta pakari katoa ainei aia kia riro mai ei tamaiti angaanga meitaki, ei kamuta meitaki?​—Maseli 8:30; Kolosa 1:15, 16.

6. (a) Eaa koe i manako ei e, i angaanga ana paa a Iesu i te kainga i tona tamarikianga? (e) Na roto i teea au mataara e rauka ai i te au tamariki i te aru ia Iesu?

⁶ Kare e ekoko, i to Iesu tamarikianga, e aere ana aia i tetai taime i te kangakanga, mei ta te Pipiria katoa i karanga mai e e rave akapera ana te au tamariki i te au tuatau mua. (Zekaria 8:5; Mataio 11:16, 17) Inara, papu ia koe e no te mea koia te tama mua i roto i tetai aka pamiri putaua, e au angaanga tana ka rave i te pae mai i tana terenianga mei ko mai ia Iosepha kia riro mai ei kamuta. I muri akera, kua riro mai a Iesu ei tangata tutu evangeria e kua akatapu aia iaia uaorai ki tana angaanga orometua i te akaatinga anga i tona uaorai au inangaro. (Luka 9:58; Ioane 5:17) Te kite ra ainei koe i tetai au mataara e rauka ai ia koe i te aru ia Iesu? E pati atu ana ainei toou nga metua ia koe kia tama i toou pia moe me kore kia rave i tetai au angaanga ke mai? E akamaroiroi ana ainei raua ia koe kia piri atu ki roto i te akamorianga i te Atua na te aere atu anga ki te au uipaanga Kerititiano e te akakitekite atu anga i toou au irinakianga ki tetai ke? Akapeea i toou manako a Iesu i te pauanga ki te reira au patianga aiteite?

Tetai Tangata Apiipii Pipiria Meitaki e te Puapii Meitaki

7. (a) Koai ma ta Iesu i aru atu ei ki te Pasa? (e) Teiea a Iesu i te akamataanga tetai i te oki atu ki te kainga, e eaa tana angaanga i reira?

⁷ Kua akaueia te au mema tane katoatoa o tetai pamiri Iseraela kia aere atu i te akamori ia Iehova i te iero i te tuatau o te oroa e toru a te ngati Iuda. (Deuteronomi 16:16) E 12 ua rai o Iesu mataiti, penei kua teretere pouroa atu tona pamiri katoatoa ki Ierusalema no te Pasa. Penei te kapiti maira te reira i te au ai taeake. Inara, penei ko Salome tetai tei kapitiia mai i roto i te aronga tei aru katoatoa i te pamiri o Iesu, i te akaraanga e teina tuakana raua ko Maria, e pera  katoa tana tane ko Zebedaio e ta raua nga tamaroa ko Iakobo raua ko Ioane, tei riro mai ei au apotetoro i muri akera. * (Mataio 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Mareko 15:40; Ioane 19:25) I te oki mai anga ki te kainga, penei kua manako mai a Maria raua ko Iosepha e tei ko a Iesu i te au kopu tangata, e no reira i te akamataanga kare i kite atuia ana tona ngaro anga. E toru ra i muri mai, i to Maria raua ko Iosepha kite mai anga ia Iesu, tei roto aia i te iero, “te noo ra i rotopu i te au orometua, te akarongo atura e te ui atura kia ratou.”​—Luka 2:44-46.

8. Eaa ta Iesu i rave i roto i te iero, e eaa te au tangata i umere ei?

⁸ Na roto i teea tu i ‘uiui’ atu ei a Iesu i te au puapii? Penei kare tana uiuianga i te tu ua e te akamerengo ra i tona manakonakoanga i te kite ua me kore ei kimi kite. Te tuatua Ereni tei taangaangaia i konei penei te taiku ra ki tetai uiuianga te taangaangaia ra i roto i tetai uiuianga akavaanga e ka o mai i reira te ui anga atu e te ui anga mai. Ae, ei mapu katoa, kua riro mai a Iesu ei tangata apiipii i te Pipiria e kua poitirere te au puapii akonoanga kite iaia! “Umere anake iora te aronga katoa i akarongo iaia ra i tona kite e tana tuatua,” i karanga ai te Pipiria.​—Luka 2:47.

9. Akapeea koe i te aruanga i ta Iesu akaraanga i te apiianga i te Pipiria?

⁹ Akapeea i toou manako e te tamariki ra rai a Iesu i umere ei te au puapii kite katoa i tona kite i te Pipiria? Kua akameitakiia aia, ma te au metua tei mataku i te Atua, tei oronga kiaia mei te tamariki anga mai i te ikuikuanga a te Atua ra. (Exodo 12:24-27; Deuteronomi 6:6-9; Mataio 1:18-20) Papu ia tatou e kua apai a Iosepha i te tamaiti ia Iesu ki te tunako kia akarongorongo i te au Tuatua Tapu e tatauia ra e te uriuriia ra. Kua akameitaki katoaia ainei koe ma te au metua te apii ra i te Pipiria kia koe e te apai ra ia koe ki te au uipaanga Kerititiano? Te akaperepere ra ainei koe i ta raua au tautaanga, mei ia Iesu rai i akaperepere i te reira a tona nga metua? Te akakite ra ainei koe ki tetai ke i taau i kite mai, mei ia Iesu rai?

Kua Kauraro a Iesu

10. (a) Eaa te nga metua o Iesu ka kite ei i te ngai e kiteaia ai aia? (e) Eaa te akaraanga meitaki ta Iesu e oronga maira no te tamariki?

¹⁰ Eaa i toou manako to Maria raua ko Iosepha manako i to raua kite mai anga ia Iesu e toru ra i muri mai i roto i te iero? Kare e ekoko, e kua rekareka tikai raua. Inara, kua poitirere tikai a Iesu e kare tona nga metua i kite ana e teiea aia. Kua kite raua roa ai i te anauanga temeio o Iesu. Kapiti katoa, noatu e kare raua i kite mai ana i te au akatakaanga katoatoa, kua kite raua i tetai apinga no runga i tana angaanga no te tuatau ki mua ei Akaora e ei Tutara no te Patireia o te Atua. (Mataio 1:21; Luka 1:32-35; 2:11) No reira, kua ui atu a Iesu kia raua: “Eaa korua i kimi ei iaku? kare korua i kite e, ei roto rai au i te are o taku Metua e tau ei?” Inara, ma te akarongo, kua aru atu a Iesu i tona nga metua e kua oki atu ki te kainga i Nazareta. Te karanga maira te Pipiria e: “Akarongo atura [aia] ia raua.” Pera katoa, “vaio marie iora tona metua vaine i taua au mea katoa ra i roto i tona uaorai ngakau.”​—Luka 2:48-51.

11. Eaa te apiianga no te akarongo taau ka kite mai mei ia Iesu?

¹¹ E mama ainei ia koe i te aru ia Iesu, i te akarongo ua anga ki toou nga metua? Me te manako ra ainei koe e e putuputu te taime kare raua e marama ana i te ao o teia tuatau nei e e kite atu koe ia raua? E tika, penei e maata atu toou kite no runga i tetai au apinga tikai​—penei no runga i te taangaanga anga i te cell phone, te au komupiuta, me kore tetai atu au apinga ou. Inara e akamanako ana ia Iesu, e kua umere te au puapii i “tona kite e tana tuatua.” Penei ka akatika koe e me akaaiteia atu kiaia, e meangiti ua toou kite. Inara, kua kauraro a Iesu ki tona nga metua. Kare te aiteanga o teia e kua ariki ua rai aia i ta raua au tukuanga tika. Noatu rai, kua “[“kauraro,” NW] atura [aia] ia raua”​—e tae ua atu ki tona mapuanga. Eaa te apiianga i toou manako taau e kite maira mei tona akaraanga?​—Deuteronomi 5:16, 29.

Akarongo​—E Akaaoanga

12. Ka akapeea te akarongo i te akaoraanga ia koe?

¹² Kare i te mea mama ua i te akarongo, mei tei akatutuia mai i nga mea mataiti ua i topa  akenei, e te akamata ra tetai nga tamaine e rua i te oro ki tetai tua mai o tetai mataara maata e ono ara e kare i inangaro ana i te aere na runga ake i te ngai aaere ua. “Aere mai e John,” i raurau ei raua i tetai taeake iaia e aere ra ki runga i te ngai aaere anga. “Kare ainei e ka aru mai koe ia maua?” I tona emiemi anga, kua aviri atu tetai tamaine iaia, “E tangata mataku ua koe!” Ma te mataku kore, kua karanga atu a John e, “Ka akarongo au ki toku metua vaine.” I runga i te ngai aaereanga i muri poto ua ake, kua rongo atu aia i te au uira e kika poitirere ra e kua akara atu aia ki raro e kua kite atu i tetai motoka i te u anga ki runga i te nga tamaine. Kua mate tetai tamaine, e tetai mai kua kino pakari tikai aia e kua tipuia tona vaevae. Te metua vaine o teia nga tamaine tei akakite atu ia raua kia aere na runga i te ngai aaere anga, kua akakite atu aia ki te metua vaine o John i muri akera e: “E inangaro ua atu au e kua akarongo ana raua mei taau tamaiti rai.”​—Ephesia 6:1.

13. (a) Eaa koe ka akarongo ei i toou nga metua? (e) Eaa te taime tau no tetai tamaiti kia kore e rave i ta te nga metua i akakite atu kiaia kia rave?

¹³ Eaa te Atua i karanga ai e: “E te au tamariki ra, e akarongo atu i to kotou au metua”? Na te akarongo anga ki toou nga metua, te akarongo ra koe i reira ki te Atua. Pera katoa, e maata atu ta toou nga metua i kite i taau i kite. Ei akaraanga, e rima mataiti i mua ua ake i te tumatetenga tei akakiteia i runga akenei, tetai taeake o te metua vaine o John, kua mate tana tamaiti iaia e tikoti ra i te reira mataara maata tikai! E tika, penei kare i te mea mama ua i te akarongo ua rai ki toou nga metua, inara te karanga maira te Atua e kia akapera koe. I tetai tua ra, me karanga mai toou nga metua​—me kore tetai aronga ke​—ia koe kia pikikaa, kia keia, me kore kia rave i tetai apinga e mareka kore ra te Atua, “ko te Atua [taau] e akarongo e tikaʼi auraka te tangata.” No reira rai i te akakiteanga i muri akera “e akarongo atu i to kotou au metua,” te karanga katoa maira te Pipiria, “i tei tau i te Atu ra.” Te o maira i roto i teia te akarongo anga ki toou nga metua i roto i te au apinga katoatoa te rotai ra ki te au ture a te Atua.​—Angaanga 5:29.

14. Eaa i ngoie ua ake te akarongo no tetai tangata apa kore, inara eaa aia ka tau ei i te apii i te reira?

¹⁴ I toou manako e naringa e tangata apa kore koe​—koia oki, e “viivii kore, e te taka ke oki i te aronga rave ara ra,” mei ia Iesu rai​—ka ngoie ua rai i te akarongo atu ki toou nga metua? (Ebera 7:26) Naringa e tamaiti apa kore koe, kare koe e akakeuia i te rave i te kino, mei ia koe rai i teianei. (Genese 8:21; Salamo 51:5) Inara, kua inangaro katoaia a Iesu i te kite mai i te au apiianga no runga i te akarongo. Te karanga maira te Pipiria: “E Tamaiti ua rai oki [a Iesu], i kite aia i te akamoraro i tona au mate.” (Ebera 5:8) Akapeea te mamaeanga i te tauturuanga ia Iesu kia kite mai i te akarongo, e apiianga kare rava aia i inangaroia ana i te kite mai i te rangi ra?

15, 16. Akapeea a Iesu i te kite mai anga i te akarongo?

¹⁵ I raro ake i te aratakianga a Iehova, kua paruru  a Iosepha raua ko Maria ia Iesu mei te kino i tona tamariki anga. (Mataio 2:7-23) Inara, i te openga iora, kua akaatea te Atua i te paruruanga temeio mei ia Iesu ra. Kua kino pakari to Iesu mamaeanga i te pae manako e te pae kopapa e te karanga maira te Pipiria e kua “pure [aia], i tona ora anga, i te pati anga . . . ma te aue maata e te roi-mata.” (Ebera 5:7) I naea teia i tupu ei?

¹⁶ Kua tupu tikai teia, i te au ora openga o to Iesu oraanga i te enua nei i to Satani tauta pakarianga i te akaparuparu i Tona tu tiratiratu. I te akaraanga kua kinokino tikai a Iesu i te manakoanga e akapeea tona mateanga ei tangata kino i te akatutu kino anga i te ingoa meitaki o tona Metua, e kua “viviki rava atura tana pure [i roto i te kainga o Getesemane] mei te toto kurukuruatu ra tona ou i te topa anga ki raro i te one.” I nga mea ora i muri mai, e kino pakari tikai te mamae i te tu o tona mateanga i runga i te rakau tamamae e kua “aue maata [a Iesu ma] te roi mata.” (Luka 22:42-44; Mareko 15:34) Kua kite mai aia i reira “i te akamoraro i tona au mate” e kua akarekareka i reira i te ngakau o tona Metua. Iaia i te rangi ra i teianei, te kite maira a Iesu i to tatou mamae ia tatou e putoto putuputu ra i te akarongo.—​Maseli 27:11; Ebera 2:18; 4:15.

Tamou Anga i te Apii no te Akarongo

17. Eaa to tatou manako i te arikianga i te akoanga?

¹⁷ Me ako mai ana toou metua tane e toou metua vaine ia koe, te akaari maira te reira e te inangaro ra raua i te mea meitaki rava noou, e te aroa maira raua ia koe. “Koai oki ïa tamaiti kare i akoia e te metua ra?” te karanga ra te Pipiria. Kare ainei i te mea tangi me kare toou nga metua i aroa maata roa ana ia koe i te tuku taime anga e te tauta anga i te akatikatika ia koe? Mei te reira katoa, no te mea te aroa maira a Iehova ia koe, ka akatikatika mai aia ia koe. “Kare rava oki e ako e riro ei mea rekareka i reira ra, e mea aue ra: kareka i muri ake, ko te meitaki ra ïa, koia rai te tuatua-tika te tupu i taua ako ra, i te aronga i akamātauia i te reira.”​—Ebera 12:7-11.

18. (a) Eaa te kitea ra no te akoanga takinga meitaki? (e) I teea au tupuanga meitaki taau i kite ana i tetai aronga tei akaaereia e taua akoanga ra?

¹⁸ Kua tuatua tetai ariki o Iseraela taito, ta Iesu i taiku ei no tona kite maata, i te inangaro no tetai akatikatikaanga takinga meitaki a te metua. “Ko tei vaoo na i te pāpā ra, kua riri ïa i tana tamaiti” i tata ei a Solomona, “ko tei aroa na iaia, e ako ïa iaia i reira ra.” Kua karanga katoa a Solomona e te tangata e rauka ra i te akatikatikaanga takinga meitaki ka akaoraia mai tona meta tikai mei te mate uaorai. (Maseli 13:24; 23:13, 14; Mataio 12:42) Te maaraara ra i tetai vaine Kerititiano e i tona tamariki anga, me kanga ana aia i ko i te au uipaanga Kerititiano, kua akakite tona metua tane kiaia e ka akoia aia me oki atu ratou ki te kainga. I teianei te maara ra rai iaia tona metua tane ma te akaperepere maata no te oronga anga kiaia i te akoanga takinga meitaki tei akaaere i tona oraanga na roto i tetai tu meitaki.

19. Eaa tikai koe ka akarongo atu ei ki toou nga metua?

¹⁹ Me e nga metua toou e aroa maata maira ia koe e te tuku taime ra e te tauta ra i te ako ia koe i roto i tetai tu takinga meitaki, e rekareka ua i te reira. E akarongo atu kia raua, mei to tatou Atu rai ko Iesu Karaiti i akarongo atu ki tona nga metua, ia Iosepha raua ko Maria. Inara e akarongo koe ia raua no te mea te karanga maira tikai toou Metua i te rangi ra, ko te Atua ko Iehova, e kia rave akapera. I reira koe e puapinga ai ia koe uaorai, e kia “meitaki koe, e kia akaroaia toou puke rā i te enua nei.”​—Ephesia 6:2, 3.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

Akapeea Koe me Pau?

• Eaa te au puapinga ta te au tamariki ka rauka mai mei te akarongo anga ki to ratou au metua?

• Ei tamaiti ra, akapeea a Iesu i te akanooanga i tetai akaraanga i te akarongo anga ki tona nga metua?

• Akapeea a Iesu i te kite mai anga i te akarongo?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 24]

Kua tu katau a Iesu e tai ngauru ma rua ona mataiti i roto i te au Tuatua Tapu

[Tutu i te kapi 26]

Akapeea a Iesu i kite mai ei i te akamoraro i te au mate?