Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E te Au Vaine—E Akangateitei Oonu i ta Kotou Au Tane

E te Au Vaine—E Akangateitei Oonu i ta Kotou Au Tane

E te Au Vaine​—E Akangateitei Oonu i ta Kotou Au Tane

“Te au vaine e kauraro kotou ki ta kotou uaorai au tane.”​—EPHESIA 5:22.

1. Eaa i ngata putuputu ei te akangateitei anga i tetai tane?

I ROTO i te au enua e manganui, me akaipoipo ana tetai tokorua, ka akono tetai vaine i tetai tia, i te taputou anga e ka akangateitei oonu aia i tana tane. Inara, tei runga ua i te tu e akono ana te au tane e manganui i ta ratou vaine me ka mama rai te reira tia i te akonoia me kare. Inara, e akamataanga meitaki tikai to te akaipoipoanga. Kua rave mai te Atua i tetai ivi kaokao mei ia Adamu, te tangata mua, e kua anga aia i te vaine. Kua karanga a Adamu e: “I teianei e ivi teia no toku nei ivi, e kiko oki no toku nei kiko.”​—Genese 2:19-23.

2. Eaa tei tupu mai no runga i te au vaine e te akaipoipoanga i teia au taime nei?

2 Noatu te reira akamataanga meitaki, kua akamata mai tetai akapupuanga tei kapikiia e ko te akarangatiraanga i te au vaine​—e tautaanga na te au vaine kia akamatara mai ia ratou mei raro i te tutaraanga a te au tane​—i te au mataiti mua o te 1960 i Marike. I te reira taime ra, e akaruke ana tetai 300 tane i to ratou au pamiri ki te vaine okotai e akaruke ra i tona. Tae ki te openga o te au mataiti 1960, kua taui te tareanga mei te 100 ki te 1. I teianei, i te akaraanga, e tao ana te au vaine, e inuinu ana, e kai avaava ana, e e akaturi ana mei te au tane rai. No reira, kua mataora atu ainei te au vaine? Kare. I roto i tetai au enua, mei tetai apa o te au tangata e akaipoipo ra, kua takake atu ratou i te openga. Kua rauka ainei te tautaanga a tetai au vaine kia akapuapinga atu i to ratou turanga akaipoipo, i te akameitaki atu i te reira me kua kino rava atu te reira?​—2 Timoteo 3:1-5.

3. Eaa tikai te tumu manamanata te takino ra i te akaipoipoanga?

3 Eaa te tumu manamanata? I tetai tuanga, ko te manamanata te reira tei akamata mai i to Eva akavareia anga e te angera meameaau, “ko taua ovi taito ra ïa, ko tei karangaia i te diabolo ra, e ko Satani oki.” (Apokalupo 12:9; 1 Timoteo 2:13, 14) Kua akapuapinga kore a Satani i ta te Atua e apii maira. Ei akaraanga, no runga i te akaipoipoanga, kua maani te Tiaporo i te reira kia akaraanga pakari roa e te kino pakari. Te akakiteanga pikikaa tana e akamaroiroi ra i roto i te akakitekiteanga nuti o te ao nei​—e koia te tutara o te reira​—kua akanooia kia maani i te au ikuikuanga a te Atua kia akaraanga tau kore e te piro. (2 Korinetia 4:3, 4) Inara, me akara matatio tatou ma te tu tau i ta te Atua e tuatua maira no runga i te tuanga a te vaine i roto i te akaipoipoanga, ka kite mai tatou i te kite pakari e te tau tikai o te Tuatua a te Atua.

Akamatakiteanga no te Aronga ka Akaipoipo

4, 5. (a) Eaa te akamatakiteanga ka anoanoia ai me te akamanakoia ra te akaipoipo? (e) Eaa ta te vaine ka rave i mua ake ka akatika atu ei i te akaipoipoanga?

4 Te oronga maira te Pipiria i tetai tuatua akamatakiteanga. Te akakite maira te reira e, i roto i teia ao tutaraia e te Tiaporo, ka kite katoa mai te aronga i roto i te au akaipoipoanga puapinga i te “pekapeka.” Noatu e e akanoonooanga teia na te Atua, te akamatakite maira te Pipiria i te aronga e tomo atura i roto i te reira. Kua karanga mai tetai tangata tata Pipiria akauruia no runga i tetai vaine e kua mate tana tane e ka rauka ua iaia i reira i te akaipoipo akaou: ‘Meitaki maata ra kia noo ua aia.’ Kua akamaroiroi katoa a Iesu i te tu takaua no te aronga te rauka ra i te reira. Inara, me ka iki mai tetai tangata i te akaipoipo, kia akaipoipo aia i tetai tangata te “tau ra i te Atu,” koia oki, ki tetai tangata akatapuia e tei papetitoia te akamori ra i te Atua.​—1 Korinetia 7:28, 36-40; Mataio 19:10-12.

5 Te tumu e kia akamanako tikai tetai vaine e koai tana ka akaipoipo, ko te matakiteanga ia a te Pipiria: ‘Te vaine noo tane ra, ka piri atu aia ki tana tane, ko ta te ture ïa.’ Me mate ana aia me kore kua akaturi aia e kua akatakakeia te tokorua no te reira tumu, “kua matara aia i [tana] ture ra.” (Roma 7:2, 3) Penei ka rava ua te inangaro mua no tetai akainangaro anga navenave, inara kare te reira ei tumuanga tau no tetai akaipoipoanga mataora. No reira, ka inangaro tetai vaine takaua kia ui kiaia uaorai, ‘Te inangaro ra ainei au i te tomo atu ki roto i tetai akanoonooanga e ka aere mai au ki raro i te ture a teia tangata nei?’ Te taime no te akamanako anga i te reira uianga kia raveia i mua ake ka akaipoipo ei, kare i muri ake.

6. Eaa te ikianga ta te maataanga o te au vaine i teia tuatau ka rave, e eaa i puapinga ai te reira?

6 I roto i te au ngai e manganui i teia tuatau, ka rauka i tetai vaine i te ariki me kore i te patoi i tetai papauanga akaipoipo. Inara, te akonoanga i tetai ikianga meitaki, penei ko tetai apinga ngata rava roa atu no tetai vaine kia rave, i te mea e ko tona inangaro no te pirianga vaitata e te aroa te kiteaia ra i roto i te akaipoipoanga e mea ketaketa ia. Kua karanga mai tetai tangata tata e: “Te maata atu i to tatou inangaro i te rave i tetai apinga​—me ka akaipoipo me kore ka kake i tetai maunga tikai​—te maata atu ia to tatou manakoanga e te meitaki ua ra te au mea e ka akamanako ua i te akakiteanga te akakite maira i ta tatou e inangaro ra i te akarongo atu.” Tetai ikianga manako kore ua a tetai tangata kake maunga ka taki atu ki tona mate; tetai ikianga manako kore ua o tetai tokorua akaipoipo ka riro katoa ei tumatetenga.

7. Eaa te akoanga pakari tei orongaia no te kimianga i tetai tokorua?

7 Kia akamanako pakari tetai vaine e eaa te o maira i te aere mai anga ki raro i te ture a tetai tangata tei papau atu kiaia. I te au mataiti i topa, kua akakite tau ua mai tetai tamaine Initia mapu: “E pakari atu to tatou au metua e te kite atu, e kare raua e akavare uaia ana mei ia tatou rai. . . . Mama ua iaku i te akono i tetai ikianga tarevake.” Te tauturu ta te au metua e ta tetai aronga e oronga maira e puapinga maata tikai. Kua akamaroiroi tetai tangata ako kite pakari i te au mapu kia kite meitaki mai i te nga metua o te tangata tana ka akaipoipo atu e pera katoa kia akara meitaki i tona pirianga ki tona nga metua e tetai au mema pamiri atu.

To Iesu Akaarianga i te Tu Kauraro

8, 9. (a) Akapeea a Iesu i te akamanakoanga i tona kauraro anga ki te Atua? (e) Eaa te puapinga te ka kiteaia no te kauraro anga?

8 Noatu e e akaaoanga tikai te kauraroanga, ka rauka te au vaine i te akamanako i te reira ei tuanga ngateitei, mei ta Iesu rai i rave. I te mea e kua o mai te tamamaeanga i tona kauraroanga ki te Atua, kapiti mai te mate anga ki runga i tetai rakau tamamae, kua kite mai aia i te rekareka i te kauraroanga ki te Atua. (Luka 22:41-44; Ebera 5:7, 8; 12:3) Ka rauka te au vaine i te akara atu kia Iesu ei akaraanga, no te mea te akakite maira te Pipiria e: “To te vaine ra upoko, ko te tane ïa; e to te Mesia upoko, ko te Atua ïa.” (1 Korinetia 11:3) Inara, tei puapinga rava katoa, kare e me akaipoipo ua ana te au vaine e kua aere mai ratou ki raro i te taoonga upoko o te au tane.

9 Te akamarama maira te Pipiria i te au vaine e, noatu me kua akaipoipo me kore te noo takaua ua ra, kia kauraro ratou ki te taoonga upoko o te au tane tau i te pae vaerua te akono ra i te akaaereanga i roto i te putuputuanga Kerititiano. (1 Timoteo 2:12, 13; Ebera 13:17) Me aru te au vaine i ta te Atua aratakianga kia rave i te reira, te akanoo ra ratou i tetai akaraanga no te au angera i roto i te akanooanga o ta te Atua akaaerenga. (1 Korinetia 11:8-10) Kapiti katoa mai, te au vaine kua roa te akaipoipoanga, na to ratou akaraanga meitaki e te au tamanakoanga tauturu, te apii ra te reira i te au vaine mapu ‘kia kauraro marie ia ratou ki ta ratou uaorai au tane.’​—Tito 2:3-5.

10. Akapeea a Iesu i te akanooanga i tetai akaraanga i te akaarianga i te kauraroanga?

10 Kua kite mai a Iesu i te puapinga o te kauraroanga tau. I tetai atianga, kua arataki aia i te apotetoro ko Petero kia tutaki i ta raua tero ki te au mana tutara, ma te oronga katoaanga i te moni tero no te reira. Kua tata a Petero i muri akera: “E kauraro i te au taoonga katoa o te tangata i te Atu ra.” (1 Petero 2:13; Mataio 17:24-27) No runga i to Iesu akaraanga umere rava no te kauraroanga, te tatau ra tatou: “Kua tuku ke atura ra aia i tona uaorai tu, e kua rave i to te tavini, i te riro anga mai mei te tangata nei te tu: E koia i kitea mei te tangata nei te tu, kua taakaaka iaia uaorai i te akonoanga e tae ua atu ki te mate.”​—Philipi 2:5-8.

11. Eaa a Petero i akamaroiroi ei i te au vaine kia kauraro ki te au tane irinaki kore?

11 I te akamaroiroianga i te au Kerititiano kia kauraro katoa atu ki te au tutara kino pakari, e te tika kore, kua akamarama a Petero e: “I kapikiiaʼi oki kotou; i mate katoa oki te Mesia uaorai no kotou; e kua vaoo oki i te akaraanga na kotou, kia aru kotou i tona takainga vaevae.” (1 Petero 2:21) I muri ake i te akamarama mai anga i te kino maata tei tupu kia Iesu e akapeea aia i te akakoromaki marie ua anga i te reira, kua akamaroiroi a Petero i te au vaine a te au tane irinaki kore: “Ko kotou oki, e te vaine tini e, e kauraro marie i ta kotou au tane ra; kare tetai pae e akarongo i te tuatua ra, kia rauka mai ratou i te akono meitaki o ta ratou au vaine, auraka atu rai te tuatua; I te akara anga mai ratou i to kotou aerenga viivii kore i kapiti katoaia i te mataku.”​—1 Petero 3:1, 2.

12. Eaa te au puapinga tei kiteaia no to Iesu tu kauraro?

12 Te kauraro anga noatu te avirianga e te akakinoanga, penei ka manakoia ei akapapuanga no tetai tu paruparu. Inara, kare rava a Iesu i manako akapera ana i te reira. “Ko tei kore i akakino atu kia akakinoia mai aia ra,” i tata ei a Petero, “kia akakinoia mai aia ra; e kia mate aia ra, kare aia i tuatua tutaki atu.” (1 Petero 2:23) Tetai aronga tei kite atu ia Iesu e tamamaeia ra kua riro mai ei aronga irinaki, kapiti mai ko tetai tangata keikeia i runga i te rakau i te pae mai iaia e tetai opita vaeau e akara ra i te tamateanga. (Mataio 27:38-44, 54; Mareko 15:39; Luka 23:39-43) Mei te reira katoa, te akakite maira a Petero e tetai au tane irinaki kore​—e te au tane takinokino katoa​—ka riro mai ei au Kerititiano i muri ake i te akaraanga i te tu kauraro o ta ratou au vaine. Kua kite ana tatou i te akapapuanga o teia i te akatupuia anga i teia tuatau.

Te Au Vaine ka Kite i te Marekaanga

13, 14. Akapeea te kauraro anga ki te au tane irinaki kore i puapingaia ai?

13 Te au vaine tei riro mai ei aronga irinaki kua rauka mai ta ratou au tane no to ratou tu Kerititiano. I tetai uruoaanga ua akenei no te Au Kite o Iehova, kua karanga tetai tane i tana vaine Kerititiano e: “I toku manako e neneva tikai au i toku akonoanga iaia. I na, kua akangateitei ua aia iaku. Kare roa aia i taakama ana iaku. Kare rava aia i maro mai ana i tana au irinakianga ki runga iaku. Kua akono mai aia iaku i roto i te tu takinga meitaki. Me aere ana aia ki tetai uruoaanga, kua angaanga pakari aia i te akapapa i taku au kai i mua ake e i te rave i tana angaanga i te kainga. Kua akakeu tona tu i toku inangaro i roto i te Pipiria. E, teia au!” Ae, no te tu o tana vaine kua ‘rauka mai aia, auraka atu rai te tuatua.’

14 Mei ta Petero rai e akakite maira, kare e ko ta te vaine e tuatua ra te akatupu ra i te au tupuanga meitaki mari ra ko tana e rave ra. Kua akatutuia teia e tetai vaine tei apii mai i te au tuatua mou Pipiria e kua tauta i te aere ki te au uipaanga Kerititiano. “E Agnes, me tomo koe ki vao i tera ngutupa, auraka koe e oki akaou mai ki roto!” i ava ei tana tane. Kare aia i na roto ana i “tera ngutupa” i te aere anga ki vao, mari ra kua aere aia na roto i tetai ngutupa mai. I te po uipaanga tei aru mai, kua tamataku tana tane iaia: “Me oki mai koe kare au i konei.” I na, kare rai aia i reira​—e toru ra i tona aere anga. I tona oki mai anga, kua ui takinga meitaki atu aia ki tana tane: “Ka inangaro koe i tetai apinga ei kai?” Kare roa a Agnes i ngaue ana i tana akamorianga ia Iehova. Taopenga mai kua ariki tana tane i tetai apii Pipiria, kua akatapu i tona oraanga ki te Atua, e kua tavini i muri akera ei akaaere ma te au apainga e manganui.

15. Eaa te “akamanea” e akakiteia maira no te au vaine Kerititiano?

15 Kua akakite mai te apotetoro ko Petero i tetai apinga ta te au vaine i taikuia i runga akenei i akaari mai, koia oki, ko te “akamanea,” e kare ko te akamanako maata roa anga i te “rauru iri ra” me kore “te kakau anga i te kakau ra.” Mari ra, kua karanga a Petero: “Ko te tangata ngaro ra ko te ngakau te akamanea, i te manea piro kore ra, ko te ngakau maru e te muteki ua, ko te mea apinga maata ïa ki mua i te aroaro o te Atua.” E akatutuia ana teia tu i roto i tetai tangi anga reo taurekareka ra e kare e akaao ana me kore e maro ana. I reira tetai vaine Kerititiano e akaari ei i tona tu akangateitei oonu i tana tane.​—1 Petero 3:3, 4.

Au Akaraanga te Apii Maira

16. Na roto i teea au mataara i riro ei a Sara ei akaraanga meitaki no te au vaine Kerititiano?

16 Kua tata a Petero: “Te au vaine tapu i irinaki i te Atua i te akamanea ia ratou uaorai i taito ra, ma te kauraro marie i ta ratou uaorai au tane.” (1 Petero 3:5) Kua kite mai taua aronga ra e ko te akamareka anga ia Iehova na te aruanga i tana akoanga ka akatupu i te openga iora i te mataora i roto i te pamiri e te akameitakianga no te oraanga mutu kore. Kua taiku a Petero ia Sara, te vaine manea a Aberahama, i te akakiteanga e kua “akarongo [aia] ia Aberahama, i te tuatua anga atu kiaia, E atu.” Kua turuturu a Sara i tana tane mataku i te Atua, ta Iehova i tono atu kia tavini i roto i tetai enua mamao. Kua akaruke aia i tetai tu oraanga meitaki tikai e kua tuku aia i tona oraanga ki roto i te kino. (Genese 12:1, 10-13) Kua taiku a Petero ia Sara no tona akaraanga mataku kore, i te na ko anga: “Ei tamaine oki kotou nana, kia akono meitaki kotou, e kare i poitirere ua i te mataku.”​—1 Petero 3:6.

17. Eaa a Petero i akamanako ei ia Abigaila ei akaraanga no te au vaine Kerititiano?

17 Ko Abigaila tetai vaine mataku kore akaou tei irinaki i roto i te Atua, e penei te manako katoa ra a Petero iaia. E vaine “kite meitaki [aia] i te tuatua,” inara i tana tane ko Nabala ‘e tangata rotoriri ra, e te ravenga kikino.’ I to Nabala inangaro kore anga i te oronga i te tauturu kia Davida e tona au tangata, kua akateateamamao ratou i te tamate atu ia Nabala e tona ngutuare tangata katoatoa. Inara kua rave a Abigaila i tetai apinga kia akaora i tona ngutuare tangata. Kua akaputu aia i tetai putunga kai i runga i te au atini e kua aravei atu ia Davida, iaia e tona au pupu vaeau e aere maira. I te kite atu anga ia Davida, kua eke mai aia ki raro, kua tuturi atu ki mua i tona vaevae, e kua pati akatenga atu kiaia e auraka aia e viviki i te rave i tetai angaanga kino. Kua akakeu oonuia a Davida. “Kia akameitakiia te Atua o Iseraela ko Iehova, ko tei tono mai ia koe i teianei rā kia aravei mai koe iaku” i karanga ai aia, “e kia ora oki koe i taau tuatua meitaki.”​—1 Samuela 25:2-33.

18. Me timataia e te au akameameaanga a tetai tangata ke, eaa te au akaraanga ta te au vaine ka akamanako, e no teaa ra?

18 Tetai akaraanga meitaki akaou no te au vaine koia oki ko te vaine Sulami mapu tei vai tiratiratu ki te tiaki mamoe akaaka ua tei taputouia e ka akaipoipo aia. Kua vai ketaketa ua tona inangaro noatu te au akameameaanga akainangaro a tetai ariki apinga nui. Akakeuia i te akakite i tona inangaro no te tiaki mamoe mapu, kua karanga aia: “E akamou koe iaku ei akairo ki runga i to ngakau na, ei akairo ki rungao i o puke rima ra: e viviki maata to te inangaro mei to te mate ra . . . Maata ua rai te vai, kare te inangaro e mate kia pi, kare katoa e mate i te vai puke.” (E Peʼe na Solomona 8:6, 7) Kia riro katoa ei akakoroanga no te katoatoa tei ariki i tetai papauanga koreromotu kia vai tiratiratu ki ta ratou au tane e kia akangateitei tikai ia ratou.

Tetai Atu Akoanga na te Atua

19, 20. (a) Eaa te tumu ka kauraro ei te au vaine ki ta ratou au tane? (e) Eaa te akaraanga meitaki tei orongaia mai no te au vaine?

19 I te openga iora, e akamanako ana i te aerenga manako o te irava tumu: “E te au vaine noo tane ra, e kauraro kotou ki [ta kotou] uaorai au tane.” (Ephesia 5:22) Eaa i umuumuia ai taua kauraro anga? No te mea, te karanga ra te irava tei aru mai, “Ko te tane oki te upoko o te vaine, mei te Mesia katoa ra te upoko ïa i te ekalesia.” No reira, te raurauia ra te au vaine: “Mei te ekalesia e kauraro i te Mesia nei, koia katoa oki te au vaine ki ta ratou uaorai au tane i te au mea katoa nei.”​—Ephesia 5:23, 24, 33.

20 Kia aru i teia akaueanga, ka inangaroia te au vaine kia apii e oti kia aru i te akaraanga o te putuputuanga o te au taeake akatainuia o Karaiti. E tatau ia 2 Korinetia 11:23-28 ine e kite mai i reira i ta tetai mema o te putuputuanga, ko te apotetoro ko Paulo, i tamou marie mai i tona noo tamouanga ki tona Upoko, ko Iesu Karaiti. Mei ia Paulo rai, kia kauraro tiratiratu ua atu rai te au vaine e pera katoa te toenga o te putuputuanga kia Iesu. Kia akaari te au vaine i teia na to ratou kauraro anga ki ta ratou au tane.

21. Eaa te ka riro ei akakeuanga no te au vaine kia kauraro ua rai ki ta ratou au tane?

21 I te mea e e riri ana te au vaine e manganui i te kauraro atu anga, ka akamanako meitaki tetai vaine kite pakari i to te reira au puapinga. Ei akaraanga, i roto i te turanga e kare te tane i te tangata irinaki, i te kauraroanga ki tona taoonga upoko i roto i te au apinga katoatoa kare e aati ana i te au ture me kore te au kaveinga a te Atua, penei ka akatupu te reira i te akameitakianga umere tikai i tona rauka anga i te ‘akaora i tana tane.’ (1 Korinetia 7:13, 16) Pera katoa, ka kite mai aia i te rekarekaanga i te kiteanga e te ariki maira te Atua ko Iehova i tona aerenga e ka akameitaki maata aia iaia no te aruanga i te akaraanga a tana Tamaiti akaperepere.

Maara Ainei ia Koe?

• Eaa ka riro ei ei akaaoanga no tetai vaine kia akangateitei i tana tane?

• Eaa i riro ei te arikianga i tetai papauanga no te akaipoipo ei mea pakari?

• Akapeea a Iesu i riro ei ei akaraanga no te au vaine, e eaa te au puapinga ka tupu mai mei te aruanga i tona akaraanga?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 19]

Eaa i riro ei te ikianga kia ariki i tetai papauanga no te akaipoipo ei mea pakari?

[Tutu i te kapi 21]

Eaa ta te au vaine ka kite mai mei te akaraanga o te au tangata i roto i te Pipiria mei ia Abigaila rai?