Me Kare te Au Tapapaanga e Akatupuia

KA TUPU rai te taitaia i roto i tetai ua atu akaipoipoanga, noatu te akaraanga e e au tikai tetai tane e te vaine i te tuatau e akameamea ra raua. Inara i akapeea ake tetai nga tangata tei akaraanga tau meitaki na tetai e tetai i mua ake ka papau ei i ta raua koreromotu akaipoipo, i tuke takiri ei i muri mai?

Te akakite ra te Pipiria e ko te aronga akaipoipo ka rokoia rai ratou i te “mamae e te taitaia.” (1 Korinetia 7:28, The New English Bible) Maata te taime, no te tu apa ua o te tangata i tupu mai ei tetai o taua au manamanata ra. (Roma 3:23) Kapiti mai, penei kare tetai me kore nga tokorua roa ai e taangaanga ana i te au kaveinga Pipiria. (Isaia 48:17, 18) I tetai au taime ra, kua o atu te tane me kore te vaine ki roto i te akaipoipoanga ma te au tapapaanga tau kore. Me tupu teia, ka riro te tu marama kore i te tikaanga tikai o te turanga, i te taki atu ki te au manamanata kino atu.

Au Tapapaanga Tau Kore

Me e tane me kore e vaine akaipoipo koe, kare e kore i toou akaipoipo anga e maata taau au tapapaanga; e akapera ana rai te maataanga o te tangata. E akamanako ana no tetai atianga ua i te tu oraanga taau i manakonako ei. Te ngere ra ainei toou akaipoipoanga i taau i manako ei? Me koia ia, auraka e manako e kare e rauka i te akatikatika i te au manamanata. Na te taangaanga i te au kaveinga Pipiria e tauturu ia koe kia akatikatika i te au mea ravarai. * (2 Timoteo 3:16) Inara, penei e mea tau kia akara meitaki koe i tetai o te au tapapaanga taau i manako ana no runga i te akaipoipoanga.

Ei akaraanga, kua manako tetai papaki i te oraanga akaipoipo e ka vai ua rai te tu akainangaroanga mei to roto rai i te au tua maani ua. Me kore penei kua manako koe e ka akapou kapiti korua i te maataanga i to korua taime ko korua ua me kore ra ka rauka ua ia korua i te akatikatika i te au manamanata katoatoa na roto i te tu maru e te tu tangata pakari. Kua irinaki te manganui e kare ratou e anoanoia kia akono meitaki i te au mea no te ainga me kore i to ratou uaorai au anoano no te ainga. No te mea kare pouroa teia au tapapaanga matauia e tau ana, e mea papu e ka taki atu te reira ki te tu mareka kore no tetai aronga.​—Genese 3:16.

Tetai tapapaanga tau kore koia oki me akaipoipo tetai tangata ka mataora aia. E tika roa e ka riro te rauka anga mai tetai tokorua i roto i te oraanga ei tumu maata no te rekareka. (Maseli 18:22; 31:10; Koheleta 4:9) Inara te tau ra ainei kia tapapa e ka rauka i te akaipoipoanga i te rapakau temeio ua i te au manamanata katoatoa? Ko te aronga e manako akapera ra ka rokoia tikaia ratou e te taitaia maata!

Au Tapapaanga Kare i Akakiteia Ana

Kare te au tapapaanga katoatoa e tau kore ana. Tetai papaki te o maira tetai au anoano kua tau rai. Ka tupu mai rai te au manamanata no tetai au tu tapapaanga. “E kite ana au i te au tokorua e riri ra i tetai e tetai no te mea te tiaki  ra tetai ia raua kia akatupuia tetai mea tei anoanoia, inara kare takiri tetai mai tokorua i kite e eaa taua anoano ra,” e akakite ra tetai tangata ako no te akaipoipoanga. Kia marama e e akapeea ana teia me tupu, e akamanako ana i te au tu ka aru mai.

Kua akaipoipo a Mary kia David, e noo ana mei tetai au anere kiro mita te mamao mei to Mary oire. I mua ake ka akaipoipo ei, kua kite a Mary e ka ngata te neke ki tetai ngai ou​—i te mea e tu akama ua tona. Inara, kua irinaki tikai aia e ka tauturu mai a David iaia kia akatanotano atu. Ei akaraanga kua tapapa aia e, ka noo mai a David ki konei iaia i te tauturu iaia kia matau ki tona au taeake. Inara, kare teia e tupu ana. Kua varenga ua a David i te pukapuka ki tona au taeake​—akaruke ua mai ia Mary, e manuiri ou ua mai, koia anake rai. Kua manako a Mary e te kopaeia maira aia, e kua akaruke katoaia mai. Kua umere aia e ‘Eaa ra teia tu manako kore no David?’

Te tau kore ra ainei ta Mary au tapapaanga? Kare. Ko tana ua e inangaro ra kia tauturu mai tana tane iaia kia akatano atu ki tona ngai ou. E tu akama ua to Mary, e kare aia i kite e ka akapeea aia i te aravei anga i teia au tangata ou. Ko te tikaanga tikai ra oki, kare roa a Mary i akakite ana i tona manako kia David. No reira kare a David e kite mai ana e eaa te tupu ra kia Mary. Eaa ra te ka tupu mei te mea e vai ua rai taua tu ra? Ka maata roa atu te riri o Mary, e penei i te tuatau ka aereia, ka manako aia e kare takiri tana tane e kea mai ana i tona uaorai au manako ngakau.

Penei kua kite katoa ana rai koe i te taitaia e te riri no te mea i te akara anga kare toou tokorua e ariu mai ana ki toou au anoano. Me ko te reira te tu, eaa ra taau ka rave?

E Tuatua no Runga i te Reira

Ka riro te au tapapaanga kare i akatupuia ei taitaiaanga maata. (Maseli 13:12) Noatu ra, ka  rauka rai ia koe te rave i tetai mea no taua turanga ra. “Na te ngakau o te tangata pakari e akakite ki te vaa i te akono, e na te reira e akakite ki te ngutu i te kite,” e akakite ra te materi a te Pipiria. (Maseli 16:23) No reira me te manako ra koe e e tapapaanga tau taau kare e akatupuia ana, e uriuri i taua mea ra ki toou tokorua.

E iki i te tuatau tau, te turanga tau, e te au tuatua tau no te akakite anga i toou au manako. (Maseli 25:11) E tuatua maru ua ma te akangateitei. E akamaara rai e eaa toou akakoroanga​—kare kia akaapa atu i toou tokorua kia akakite ra kiaia i taau au tapapaanga e te au manako ngakau.​—Maseli 15:1.

Eaa ra te tumu i anoanoia ai koe kia rave i teia? Kare ainei tetai tokorua manako akaperepere e kite ua mai i toou au anoano? Penei e tuke rai te akara anga a toou tokorua i taua au mea ra inara ka rekareka roa aia i te akamanako i toou au anoano me akamarama koe i te reira kiaia. Me akakite koe i toou inangaro me kore i toou anoano, kare te reira i te akairo no tetai akaipoipoanga kare i puapingaia e kare katoa te reira i te akapapuanga e, e tokorua manako kore toou.

No reira auraka e emiemi i te uriuri i te au mea ravarai ki toou tokorua. Ei akaraanga, i roto i te turanga tei akatakaia mai i mua akenei, ka tau tikai ra a Mary kia karanga atu kia David e: “Ka inangaro ua au i te akakite atu e e ngata ia ra iaku i te aravei anga i teia au tangata ou no te maata oki. Kare e tika ia koe e tauturu mai ana iaku i te aravei aere i te katoatoa e kia matau roa mai au?”

 ‘Kia Rapurapu i te Akarongo’

I teianei ka akamanako ana i teia na tetai mataara ke mai. Peea me aravei mai toou tokorua ia koe, e kua tumatetenga tikai aia no te mea kare e rauka ana ia koe i te akatupu i tetai tapapaanga tau ua. Me tupu teia, e akarongo atu i toou tokorua! Tauta auraka e riri atu. Mari ra, “kia rapurapu ua te tangata ravarai i te akarongo, kia tavarevare i te tuatua, kia tavarevare oki i te riri.” (Iakobo 1:19; Maseli 18:13) Kua raurau atu te apotetoro ko Paulo i te au Kerititiano: “Auraka rava e tangata e kimi i tona uaorai meitaki, e kimi ra te tangata ravarai i to etai ke ra.”​—1 Korinetia 10:24.

Ka rauka ia koe te rave i teia na te tauta anga kia marama koe i te turanga o toou tokorua. Te akakite maira te Pipiria: “Koia katoa oki kotou, e te au tane, e noo [i ta kotou vaine] ma te kite,” me kore, mei tei akakiteia i roto i te urianga a J. B. Phillip, “e tau kotou e te au tane e tauta kia marama i te au vaine ta kotou e noo ra.” (1 Petero 3:7) E mea tau katoa rai kotou e te au vaine kia akapera i ta kotou au tane.

E akamaara e, noatu e te au ua ra korua ko toou tokorua, kare ra e aiteite ana to korua manakonakoanga no runga i te au mea pouroa. (Akara i te pia “Taua Enua Rai, e Tuke ra te Akaraanga Atu.”) E puapinga teia no te mea e meitaki oki te akamanako kia marama koe i to tetai ke mai manako no runga i tetai au mea. Kua apai mai korua ko toou tokorua i tetai au tapapaanga takake roa ki roto i to korua akaipoipoanga, tei akatumuia ki runga i tetai au mea mei te turanga e te peu a te pamiri. Te ka tupu, ka oonu roa atu to korua inangaro inara kare e aiteite ta korua au tapapaanga.

Ei akaraanga, penei kua kite ua te au tokorua Kerititiano i te kaveinga Pipiria no te taoonga upoko. (Ephesia 5:22, 23) Inara ka akapeea tikai ra, te taangaanga anga i te taoonga upoko i roto i toou uaorai pamiri, e ka akapeea ra te akaari anga i te tu kauraro? Na teia kaveinga Pipiria ainei korua e arataki ra, e te tauta pakari ra ainei korua i te aru i te reira?

Penei ka tuke katoa to korua au manako no runga i tetai au maroanga i roto i te oraanga i te au ra. Naai e akono i tetai au angaanga o te ngutuare? Eaa toou taime ka akapou ki te kopu tangata, e eaa te maata? Ka akapeea te au tokorua Kerititiano i te akaari anga e te tuku ra ratou i te au anoano o te Patireia na mua i roto i to ratou oraanga? (Mataio 6:33) No runga i te moni, e mea mama ua i te o atu ki roto i te kaiou, no reira e mea puapinga kia taporoporo e kia akaputuputu. Inara, eaa tikai te aiteanga e kia taporoporo e kia akaputuputu? Ka anoanoia te au mea mei teia kia uriuri atea uaia ma te akangateitei, e ma te puapinga maata roa.

Ka riro taua au uriurianga ra ei tauturu ia koe kia maata atu te au ka rauka i roto i toou akaipoipoanga, noatu e kare tetai au tapapaanga i akatupuia ake e tae mai ki teianei ra. Ae, ka rauka ia koe i te taangaanga meitaki roa atu i te ako a te apotetoro ko Paulo: “E tauturu atu tetai ki tetai, e akakore tetai i ta tetai ara, e tapepeanga ta tetai ki tetai ra.”​—Kolosa 3:13.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia/​Tutu i te kapi 10]

TAUA ENUA RAI, E TUKE RA TE AKARAANGA ATU

“Ka tamanako ana i tetai urupu tangata turoto te akaraanga i tetai ngai enua manea. Noatu e te akara ra te katoa anga o te pupu i taua akatutu anga rai, te kite ra te tangata takitai i te mea tuke. No teaa ra? No te mea e tuke rai ta te tangata takitaki akara anga i tetai ngai. Kare e nga tangata toko rua e tu ana i taua ngai tikai. Pera katoa, kare te katoatoa e akara ana ki taua ngai rai. Ka kite te tangata takitai i tetai mea tuke ei mea manea tikai. Te aiteite tikai ra ki te akaipoipo anga. Noatu e te au tikai ra raua, kare e nga tokorua te aiteite ra te akara anga i te au mea. . . . Te kapiti maira i roto i te komunikeiti anga te tauta anga no te akaaravei i [te] au tu tuke ei piri anga kopapa okotai. Te umuumu ra teia i te rave anga i te tuatau no te tuatua.”​—Te Punanga Tiaki, Aukute 1, 1993, kapi 4.

[Pia i te kapi 11]

EAA TAAU KA RAVE I TEIANEI

• Akara akaou i taau au tapapaanga. Te tau ra ainei te reira? E maata roa atu ainei taau e tapapa ra mei toou tokorua i tei tau tikai?​—Philipi 2:4; 4:5.

• Tauta i te akatikatika i tetai ua atu tapapaanga. Ei akaraanga, i to te karanga e, “Kare rava taua e karo,” e karanga ra e, ka tauta koe i te akatikatika i te au tu tuke ma te au.​—Ephesia 4:32.

• E uriuri i taau au tapapaanga. Ko te pukapuka anga no runga i te au mea ravarai e takainga puapinga tikai te reira i te apii anga e ka akapeea me akaari i te aroa e te akangateiteianga no tetai e tetai.​—Ephesia 5:33.

[Tutu i te kapi 9]

Kia ‘rapurapu i te akarongo’ i te au manako o toou tokorua